Przygotowanie pacjenta do badań diagnostycznych.

Badaniami diagnostycznymi wykonywanymi najczęściej w chirurgii obok badania fizykalnego i badań biochemicznych są badania radiologiczne, ultrasonograficzne i endoskopowe. Wszystkie rodzaje i metody badań wykorzystywane są do jak najwcześniejszego precyzyjnego diagnozowania chorób, część zastępuje zabiegi operacyjne w ramach np. radiologii czy endoskopii zabiegowej. Czas hospitalizacji pacjentów na oddziale chirurgicznym wyraźnie ulega skróceniu, podnosi się poziom satysfakcji pacjentów z jakości opieki.

Badania radiologiczne

Badanie radiologiczne polega na przenikaniu przez wybraną część ciała badanego określonych dawek promieni rentgenowskich oraz ich rzutowaniu na płaszczyznę prostopadłą z detektorem tych promieni.

Wśród badań radiologicznych wyróżnia się:

• ZdjÄ™cia rentgenowskiev(radiofotografie)

• PrzeÅ›wietlenia (radioskopie, skopie)

• Scyntygrafie

• ZdjÄ™cia warstwowe (tomografia)

• TomografiÄ™ komputerowÄ…

Sposób przygotowania do badania: nie ma specjalnych zaleceń co do przygotowania pacjenta do badania. Jedynie można przekazać choremu informacji dotyczących postępowania podczas badania tj. zdjęcia przez badanego odzieży z górnej części ciała odzieży, oraz biżuterii np. łańcuszka. Pacjent będzie musiał ustawić się w pozycji stojącej, z kończynami górnymi ułożonymi wzdłuż tułowia, z głową odchyloną do tyłu, opartą głową na podpórce. Chory podczas badania wykona głęboki wdech, następnie zatrzyma powietrze- w tym czasie będzie wykonywane badanie. U pacjentów ciężko chorych zdjęcie rentgenowskie wykonuje się w łóżku w pozycji leżącej lub siedzącej.

Do przeglądowego zdjęcia jamy brzusznej przygotowujemy badanego przez podanie na zlecenie lekarza (wieczorem, w przeddzień badania) środków farmakologicznych ułatwiających odgazowanie. Pacjent nie otrzymuje kolacji. W dniu badania natomiast informujemy pacjenta o pozostaniu na czczo.

Przy badaniu radiologicznym z użyciem kontrastu pielęgniarka w przeddzień badania informuje pacjenta o pozostaniu na czczo aż do wykonania badania. Zabronione jest również palenie papierosów, gdyż nikotyna przyspiesza perystaltykę jelit. W czasie badania pacjent będzie poproszony o wypicie 50ml zawiesiny barytu. W przypadku wystąpienia nagłych dolegliwości, np. bólu, pacjent powinien poinformować o tym osobę prowadzącą badanie.

Gastroskopia

Jest to badanie polegające na wprowadzeniu endoskopu do żołądka w celu obejrzenia i oceny błony śluzowej oraz wykrycia ewentualnych zmian patologicznych. Przy pomocy tego badania można wykryć ewentualne owrzodzenia, zmiany o charakterze zapalnym lub nowotworowym i inne.

Przygotowanie pacjenta: Poinformowanie chorego, że na 6 godz. Przed gastroskopią pozostaje na czczo, aby uniknąć zachłyśnięcia w czasie badania, przed badaniem nie pali papierosów (dym tytoniowy podrażnia błonę śluzową dróg oddechowych, prowokuje kaszel i wpływa na zwiększenie wydzielania śluzu). Jeżeli pacjent posiada protezy zębowe, powinien je usunąć, zdjąć okulary. Podczas badania pacjent musi współpracować z lekarzem, głęboko, spokojnie oddychać, sygnalizować występowanie takich dolegliwości jak nudności, ból, duszność, za pomocą metod niewerbalnych, np. mimika twarzy, ruchy kończyn górnych, ruchy powiekami. Należy również zawiadomić pacjenta o zastosowanym miejscowym znieczuleniu powodującym zniesienie odruchu połykania i niemożność połykania śliny podczas badania. Po badaniu natomiast pacjent powinien unikać spożywania napojów i posiłków oraz odpluwania śliny do ligniny do czasu utrzymania się znieczulenia (zwykle do 2godz po badaniu).

Kolonoskopia

To badanie endoskopowe jelita grubego, polegającym na wprowadzeniu przez odbyt wziernika w celu obejrzenia i oceny powierzchni błony śluzowej jelita. Badanie to umożliwia wykryć owrzodzenia, zmiany o charakterze zapalnym lub nowotworowym, pobrać materiał do badania, a także wykonać drobne zabiegi.

Do zadań pielęgniarki należy przygotowanie pacjenta: Poinformowanie o konieczności oczyszczenia jelita grubego. W czasie zabiegów oczyszczenia jelita pacjent powinien uzupełnić płyny, w ilości pokrywającej powstałe w organizmie straty. Należy przekazać pacjentowi, że jeśli będzie odczuwał podczas badania dolegliwości , takie jak ból brzucha, klatki piersiowej, nudności, duszność, uczucie osłabienia- powinien natychmiast powiadomić o tym lekarza. Podczas badania chory otrzyma na zlecenie lekarza dożylnie lub domięśniowo środki uspokajające w połączeniu ze środkiem przeciwbólowym. Po badaniu pacjent nie powinien powstrzymywać gazów, gdyż wiąże się to z szybszym ustąpieniem wzdęcia brzucha i ewentualnych dolegliwości bólowych, a jeżeli zauważy krwawienie z odbytu, musi powiadomić o tym pielęgniarkę lub lekarza.

Bronchoskopia

Jest badaniem polegającym na wziernikowaniu tchawicy i oskrzeli, przy użyciu sztywnego bronchoskopu lub giętkiego bronchofiberoskopu. Pozwala wyjaśnić przyczyny objawów chorobowych dotyczących układu oddechowego.

W przygotowaniu chorego do badania pielęgniarka uwzględnia: Pobranie krwi na badania laboratoryjne (OB, morfologię, czas krzepnięcia). Pacjent na 6 godz. Przed badaniem pozostaje na czczo w celu uniknięcia zachłyśnięcia podczas badania. W czasie 24 godz. Przed badaniem wskazane jest wstrzymywanie się od palenia papierosów. Jeżeli badany ma protezy zębowe, powinien je usunąć oraz zdjąć okulary. Na pół godziny przed badaniem lekarz zleci podanie we wstrzyknięciu domięśniowym premedykacji w celu zmniejszenia wydzielania śluzu, a także lek przeciwkaszlowy. Podczas badania pacjent powinien współpracować z lekarzem, głęboko oddychać, porozumiewać się za pomocą wcześniej ustalonego kodu. Przez 2 godz. Po badaniu pacjent nie może spożywać posiłków i pić płynów ze względu na zniesienie odruchu połykania przez zastosowany środek znieczulający. Pacjent powinien wiedzieć, że po badaniu może występować niewielkie krwioplucie, oraz krótkotrwała chrypka. Dolegliwości te mijają i pacjent nie powinien mieć powodów do obaw.

Badanie ultrasonograficzne (USG)

Jest metodą obrazowania narządów i tkanek ustroju ludzkiego przy pomocy fali ultradźwiękowej. Dzięki temu badaniu można ocenić kształt, wielkość, położenie, przestrzeń anatomiczną, powierzchnię i wnętrze narządu, położenie i charakter tworów patologicznych. Jednocześnie badanie to pozwala na nakłucie obserwowanego narządu, oraz pobranie materiału do badań.

Przygotowanie pacjenta do wykonania badania: Poinformowanie pacjenta, na czym polega badanie i zwrócenie uwagi, o tym, że badanie jest bezbolesne. Przygotowanie fizyczne będzie zależało od tego, jakich narządów będzie ono dotyczyło. Do ultrasonografii jamy brzusznej pacjent powinien być na czczo i wcześniej nie palić papierosów. Jeżeli USG dotyczy narządów miednicy mniejszej- wówczas w przygotowaniu należy pamiętać, że: w przeddzień badania pacjent przyjmuje środek przeczyszczający, w dniu badania, jeśli ma się ono odbyć rano, pacjent pozostaje na czczo, na jedną godzinę przed wypija 2-3 szklanki niesłodzonej herbaty lub przegotowanej wody. Czynności te umożliwią dokładniejszą obserwację narządów. Przy badaniu przez odbytniczym gruczołu krokowego należy na 1-2 godziny przed wykonać lewatywę przeczyszczającą w celu opróżnienia odbytnicy z mas kałowych. Badanie USG układów, narządów i tkanek miękkich nie wymaga specjalnego przygotowania fizycznego.

Tomografia komputerowa (TK)

To badanie, w którym wykorzystuje się promieniowanie rentgenowskie. Badanie wykonuje się na specjalnym urządzeniu- tomografie komputerowym. Pacjent w czasie badania jest umieszczany na specjalnym ruchomym stole i przesuwany do wnętrza aparatu tzw. gantry. Badanie to umożliwia ocenę struktur anatomicznych i ich nieprawidłowości w organizmie człowieka w płaszczyźnie poprzecznej i innych płaszczyznach oraz wykonanie tzw. badań interwencyjnych- nakłucie i pobranie tkanki do badania, nakłucie i drenaż ropnia.

Przygotowanie pacjenta do badania: Wyjaśnienie pacjentowi istoty badania oraz celu jego wykonania. Uzyskanie zgody pacjenta na wykonanie badania. W przypadku planowanego zastosowania środka cieniującego, gromadzenie przez pielęgniarkę informacji o ewentualnych reakcjach uczuleniowych pacjenta. Do badania pacjent: pozostaje na czczo 6-8 godz. wcześniej nie przyjmuje pokarmów stałych, a w przypadku badania jamy brzusznej- w celu wyeliminowania zaburzeń obrazu spowodowanych ruchami jelit- stosowane są środki hamujące perystaltykę jelit. Pacjent do badania nie musi się rozbierać. Może mieć podany środek cieniujący, a w przypadku wystąpienia duszności, nudności, niepokoju, bólu głowy, szumu w uszach informuje o zaistniałych dolegliwościach. Podczas badania pacjent leży nieruchomo na ruchomym stole we wnętrzu gantry. W momencie pojawienia się światła diody chory wstrzymuje oddech, co poprawia jakość otrzymywanego obrazu. Wszelkie pojawiające się dolegliwości zgłasza werbalnie. Po badaniu nie ma specjalnych zaleceń w stosunku do pacjenta.

Rezonans magnetyczny (RM)

Polega na umieszczeniu pacjenta w komorze aparatu, w stałym polu magnetycznym o wysokiej energii. Badanie pozwala w nieinwazyjny sposób na ocenę struktur anatomicznych oraz występujących zmian patologicznych. W niektórych sytuacjach do pełniejszej oceny konieczne jest podanie dożylnego środka cieniującego.

Przygotowanie pacjenta do badania: Powiadomienie chorego, że na 6 godz. przed badaniem musi pozostać na czczo. Pacjent przed wejściem do pomieszczenia, w którym znajduje się aparat, zdejmuje wszystkie metalowe przedmioty, np. biżuteria, ozdoby. Badany nie wchodzi z kartami magnetycznymi, informuje, że posiada metalowe przedmioty w organizmie. U pacjentów nieprzytomnych informacje te należy zebrać od rodziny, opiekunów. W przypadku badania jamy brzusznej pielęgniarka uwzględnia podanie wcześniej środków hamujących perystaltykę jelit. Kobiety powinny zmyć makijaż (obecność drobin metali kolorowych w kosmetykach). Podczas badania pacjent pozostaje w bezruchu, celem wykluczenia utrudnień w odczytywaniu obrazu. Do badania nie potrzeba się rozbierać.