MYŚLENIE
Myślenie może mieć kształt asocjacyjny (skojarzeniowy, mimowolny, nieukierunkowany, strumień myśli, nieuporządkowany) oraz ukierunkowany zmierzający do określonego celu. Myślenie ukierunkowane przejawia się przede wszystkim w procesie rozwiązywania problemów i zadań.
Człowiekowi mogą przychodzić do głowy różne myśli, których bieg jest luźny i nieuporządkowany. Taki strumień myśli łączy się często z określonymi wyobrażeniami czy przypadkowymi spostrzeżeniami, nazywamy myśleniem ASOCJACYJNYM czyli skojarzeniowym. Myśli takie nie są skierowane na określony cel czy zadanie, lecz krążą dookoła jakiegoś tematu, który pojawił się nie wiadomo czemu w naszej świadomości. Po chwili wskutek jakiegoś nowego bodźca następuje zmiana toru, po jakim biegną myśli i zarazem zmiana ich przedmiotu i tematu (np. podczas oczekiwania na autobus przychodzi nam np. do głowy, że warto by pójść wieczorem do kina. Uprzytamniamy sobie, że dziś będzie to niemożliwe bo mają nas odwiedzić znajomi. Widok przechodnia z psem przywodzi nam na myśl sąsiadów których pies reaguje na dzwonek do drzwi głośnym szczekaniem. Tymczasem na przystanku zbiera się coraz więcej ludzi i zastanawiamy się czy uda nam się wejść do autobusu).
Termin myślenie ma bardzo szeroki zakres i wiele znaczeń. Myślimy zarówno wtedy, gdy zastanawiamy się nad jakimś problemem jak i wówczas gdy przychodzą nam do głowy różne myśli, których bieg jest luźny i nieuporządkowany. Taki „luźny” strumień myśli w psychologii nazywamy myśleniem asocjacyjnym, czyli skojarzeniowym. Przeciwstawnym rodzajem myślenia jest myślenie ukierunkowane zmierzające do określonego celu i wyniku. Przejawia się ono przede wszystkim w procesie rozwiązywania problemów w życiu codziennym, podczas nauki czy też pacy zawodowej. Składnikami myślenia ukierunkowanego są rozmaite czynności umysłowe – operacje, które prowadzą bas do rozwiązania zadania, a tym samym do poszerzenia naszej wiedzy o rzeczywistości.
Rodzaje myślenia
Sensoryczno – motoryczne – zwane myśleniem konkretnym. Zasadniczą rolę spełniają spostrzeżenia, które dostarczają informacji o aktualnej sytuacji. Dominuje u małych dzieci (do 2 lat) i zwierząt. Dzięki temu rozwojowi myślenia ludzie dorośli rozwiązują zadania praktyczne.
• Myślenie senso- motoryczne (zmysłowo - ruchowe). Występuje ono w ścisłym związku z procesem spostrzegania i czynnościami manipulacyjnymi na przedmiotach. Dominuje u dzieci do 2 - go roku życia ale i dorośli posługują się tym myśleniem w prostych sytuacjach życiowych(wchodzenie na drabine by przekrecic zarownke)- sytuacje praktyczne, poznanie przedmiotów, świata i działanie,
• Myślenie konkretno - wyobrażeniowe (konkretno - obrazowe). Od 3 roku życia. Ten rodzaj myślenia również towarzyszy działaniu, lecz czynności umysłowe są oparte na wyobrażeniach, wyobrażeniach nie spostrzeżeniach. Myślenie konkretno - wyobrażeniowe dominuje w wieku przedszkolnym. Również wiele czynności myślowych u dorosłych przebiega w oparciu o wyobrażenie (np. konstrukcje, budowanie budynkow z klocków, które najpierw dziecko sobie wyobraża).,
• Myślenie słowno - logiczne. Jest ono oparte na słowa będących symbolami pojęć, dlatego nazywane bywa myśleniem pojęciowym lub abstrakcyjnym. Myślenie pojęciowe pojawia się u dzieci w wieku przedszkolnym, a rozwija się w wieku szkolnym w toku procesu nauczania. Myślenie logiczne lub operacyjne to związki między umiejętnościa posługiwania się pojęciem a ujmowanie relacji łączących przedmioty i zjawiska. Słowo, pojecie jest nośnikiem informacji a nie obraz i konkret.