Wykonali:

Paulina Kierzenkowska

Mateusz Jankowski

Towaroznawstwo

Grupa I

Ekologiczne projektowanie wyrobu – obuwie

Historia produktu

• Buty znaleziono w zamrożonym lodowcu na praczłowieku – Ötzi. Żył on około w 3300 r p.n.e. Chodził w nieprzemakalnych butach z jeleniej skóry na niedźwiedziej podeszwie. W buty wkładał słomę z traw dla komfortu i higieny; słomę uwitą w łapcie umacniał plecionką z łyka.

• Malowidła naścienne w świątyniach egipskich świadczą o tym, że w Afryce już 1500 lat p.n.e. noszono obuwie. Były to zazwyczaj sandały wykonywane z papirusu lub rzadziej skóry. W starożytnej Grecji używane były sandały o podeszwach z grubej skóry, korka lub drewna. U Rzymian noszono podobne obuwie oraz obuwie zwane caligae.

• W średniowiecznej Europie noszono trzewiki, półbuty, pantofle oraz obuwie wysokie. Zaczęto stosować elementy ozdobne takie jak ażurowe cholewki, okucia ze złota lub srebra.

• Dawne obuwie wykonywane było ręcznie. Wykorzystanie maszyn zapoczątkowało wynalezienie maszyny do zszywania części cholewki w roku 1845. Dalszy postęp w produkcji obuwia związany był z używaniem kołkowarki do łączenia cholewki z podeszwą.

Ekologiczne obuwie, czyli z troską o środowisko na każdym etapie cyklu życia produktu

Ekologiczny produkt

• To buty przyjazne środowisku, wykonane z materiałów nadających się do recyklingu. Także kleje i barwniki użyte podczas ich produkcji oraz opakowania są przyjazne dla środowiska. Przy produkcji stosuje się tylko naturalne barwniki.

Buty można wykonać z:

• utkać z ultralekkiego materiału: przędzy poliestrowej o niezwykłej sprężystości i wytrzymałości. Buty z pewnością będą oddychały i dostosowują się do każdej stopy niczym druga skóra. Obuwie będzie bardziej przyjazne dla środowiska jeżeli górną część wykonamy z jednego kawałka materiału, co nie wymaga szycia czy klejenia. Nie stosując klejów, znacznie mniej obciążamy środowisko podczas produkcji.

• Gazet, które dostarczałyby wydawnictwa (nakłady niesprzedane) lub z przeprowadzonych zbiórek (specjalne pojemniki takie jak np. na plastik czy szkło). Za pomocą specjalnych splotów wykonywanych ręcznie powstaną np. efektowne balerinki. Takie obuwie z pewnością będzie lekkie i komfortowe w noszeniu i wygodniejsze, niż te ze skóry, a to dzięki umieszczonym wewnątrz bawełnianym wkładkom. Dzięki takiemu rozwiązaniu gazety nie będą palone (dostarczanie szkodliwych substancji do atmosfery) lecz zostaną wykorzystane do produkcji obuwia jako surowiec co przedłuży ich cykl życia.

• papieru, który jest używany do wytwarzania popularnych kopert FedEx. Ten materiał jest z pewnością wodoodporny, wygodny, oddychający a także wytrzymalszy od naturalnej skóry. Podczas produkcji dodajemy naturalne barwniki, buty mogą lekko wypłowieć, będę miały charakter vintage.

• Tapicerek samochodowych (poddawanych recyklingowi) lub tapicerek komunikacji miejskiej mogą zostać wykorzystane np. do produkcji popularnych trampek. W ten sposób niepotrzebne tapicerki mogą znaleźć zastosowanie w przemyśle obuwniczym co powoduje wykonywanie obuwia z materiałów z recyklingu, a nie jak dotąd stosowania sztucznych materiałów (wytworzonych np. z ropy, które trzeba wytworzyć od podstaw i przy okazji zmniejszamy nasze zasoby naturalne (stosując ten pomysł podczas pozyskiwania i wydobywania surowców znacznie ograniczamy negatywny wpływ na środowisko).

Pakowanie

• Warto pomyśleć o ekoopakowaniu obuwia, dobrym pomysłem jest ekologiczna torba, która jest imitacją stelażu. Takie rozwiązanie z pewnością zmniejszyłoby zużycie papieru o połowę rocznie, a także emisję dwutlenku węgla o kilka milionów ton. Po rozpakowaniu pozostanie nam niewielki fragment kartonu i praktyczna torba, którą niejednokrotnie możemy wykorzystać na zakupach.

Transport

Jeśli zastosujemy przedstawione wcześniej opakowanie zmniejszymy ilość zajmowanego miejsca przez obuwie w magazynach, a co więcej z pewnością na jednym załadunku umieścimy znacznie więcej obuwia. W ten sposób optymalizujemy załadunek - brak wolnych przestrzeni.

Gdyby ciężarówki, które co roku transportują miliony par butów, używały np. 5% paliwa biodiesel to rozwiązanie pozwoliłoby zmniejszyć emisję kilkuset ton CO2 do atmosfery rocznie.

Również planując trasy tak, aby pokonywać jak najmniejszą ilość kilometrów zmniejszymy ilość szkodliwych substancji dostających się do atmosfery.

Kreatywny konsument, czyli napraw to sam

Obuwie, które do niedawna było produktem wielokrotnie naprawianym lub kupowanym sporadycznie, stało się niemal jednorazówką. Krótkotrwałym produktem użytkowym, który po zniszczeniu lub ubrudzeniu ląduje w śmietniku, generując zanieczyszczenia środowiska w coraz większym stopniu. Nie wszystkie znoszone buty trzeba od razu wyrzucać czy oddawać do szewca. Można dla konsumentów wyprodukować takie buty, aby ich wierzch był łatwy do zmodyfikowania haftem, naszywkami czy termonalepką. A wszystkie niezbędne do naprawy akcesoria po prostu dołączyć do zestawu. W ten sposób przedłużymy cykl życia produktu i zepsute obuwie nie będą niezwłocznie znajdowały się na śmietniku.

Eksploatacja wyrobu

• Co zrobić ze starymi, zużytymi, nieużywanymi już butami sportowymi? Można je ponowne wykorzystać i po przetworzeniu ich uzyskać materiał służący do budowy bieżni, boisk, kortów tenisowych czy placów zabaw.

• W ten sposób zamiast trafiać na wysypisko odpadów, buty stają się budulcem nawierzchni nowych obiektów do gry. Należy utworzyć punkty( np. w sklepach firmowych), gdzie można oddać zużyte obuwie lub umożliwić wysyłkę pocztową.

„Eko kompromisy”

Wszystkie przedstawione przez nas pomysły wymagają nakładów finansowych, dużej liczby pracowników (w przypadku ręczne wykonywanych butów z papieru), odpowiedniego czasu na realizację czy też utworzenia punktów zbiórek np. gazet, tapicerek itp. Lecz w trosce o środowisko warto podjąć kompromisy, poświęcić czas, pieniądze, aby szukać rozwiązań, które zmniejszą korzystanie z nieodnawialnych źródeł, zredukują emisję np. CO2 do atmosfery czy też przedłużą cykl życia produktu. Nie jesteś w stanie wytworzyć obuwia, które na żadnym etapie swojego cyklu życia nie będzie powodowało negatywnych oddziaływań na środowisko, ale za pomocą niewielkich innowacji możemy przyczynić się do ich ograniczenia.

PAMIĘTAJ!

My też poprzez proste rozwiązania możemy przyczynić się do ekologicznego działania:

• nie wyrzucaj opakowania po butach, po oklejeniu kolorowym papierem może stać się doskonałym pudełkiem na drobiazgi np: biżuterię czy oryginalnym opakowaniem prezentu

• Do stworzenia np. nietypowej lampki możesz wykorzystać zwykłe sznurowadło i kawałek papieru

• Jeśli sznurówki są w dobrym stanie nie wyrzucaj ich razem z butami, używaj ich do nowego obuwia

Literatura:

• Wiesława Dąbrowska-Kiełek, Jolanta Szymańska-Petrykowska, Odzież i obuwie, Warszawa, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, 1991.