ZASADY EKOLOGICZNEGO PROJEKTOWANIA
CYKLU ŻYCIA WYROBÓW
A - wszystkie kryteria są spełnione
B - akceptowalny stopień spełnienia kryteriów
C - ocena negatywna, potrzeba wprowadzenia zmiany
1. OSIĄGNIĘCIE EFEKTYWNOŚCI ŚRODOWISKOWEJ:
Potrzeby i wymagania konsumentów:
A - strategia przedsiębiorstwa nakierowana na redukcję potrzeb konsumenckich, które obciążają środowisko,
B - potrzeby konsumenckie nie mają wpływu,
C - wyrób obciążony różnorodnymi potrzebami konsumenckimi.
Zmniejszenie zużycia materiałów i potrzeb serwisowych:
A - produkt jest zastępowany przez serwis,
B - część produktu jest zastępowana przez serwis, produkt jest użytkowany przez różnych konsumentów,
C - produkt nie jest zastępowany przez serwis.
Powiązanie zużycia zasobów z innymi wyrobami:
A - powiązanie z więcej niż dwoma wyrobami, B - powiązanie z dwoma wyrobami,
C - zużycie zasobów dotyczy tylko jednego wyrobu.
Wpływ systemu wyrobu:
A - rozważa się wpływ systemu wyrobu, znacznie go redukując, np. o 50%,
B - wpływ systemu wyrobu jest rozważany i redukowany, np. o mniej niż 30%,
C - wpływ systemu wyrobu nie jest brany pod uwagę.
2. OSZCZĘDNOŚĆ ZASOBÓW:
Redukcja wsadu materiałowego:
A - znacząca redukcja,
B - rozmiar wyrobu w powiązaniu z funkcją,
C - wyrób ponadwymiarowy, niezwiązany z funkcją.
Odnawialność wyrobu:
A - produkt w pełni odnawialny,
B - możliwe wykorzystanie odnawialnych części,
C - całkiem nowy produkt.
Wykorzystanie materiałów z odzysku:
A - wysoki udział odzyskanego materiału (np. 70-100%),
B - średnia zawartość materiałów z odzysku (do 30%),
C - niska zawartość materiałów z odzysku (poniżej 30%).
3. WYKORZYSTANIE DOSTĘPNYCH ZASOBÓW ODNAWIALNYCH:
Użycie odnawialnych zasobów:
A - wszystkie zastosowane rozwiązania alternatywne są oparte na zasobach odnawialnych,
B - niektóre nieodnawialne zasoby są zastąpione przez zasoby odnawialne,
C - nie uwzględniano tego kryterium.
Zastosowanie rzadkich, unikatowych materiałów:
A - rzadkie materiały nie są stosowane,
B - stosowanie rzadkich materiałów w umiarkowanym zakresie,
C - nie uwzględniano tego kryterium.
Minimalizacja użycia rzadkich materiałów:
A - użycie rzadkich materiałów zredukowano np. o ponad 20%,
B - użycie rzadkich materiałów nie przekracza 20%,
C - nie zmniejszono użycia.
4. ZWIĘKSZENIE TRWAŁOŚCI WYROBU:
Niezawodność wyrobu:
A - ponadprzeciętna,
B - przeciętna,
C - poniżej przeciętnej.
Zużycie w czasie eksploatacji:
A - niski stopień zużycia, ograniczony tylko do łatwo wymienialnych elementów
B - średnie zużycie - oddziałujące tylko na komponenty wymienialne,
C - wysoki stopień zużycia bez możliwości wymiany składników.
Ponadczasowe projektowanie:
A - projekt ponadczasowy,
B - projekt współczesny,
C - projekt krótko modny.
Użytkowanie modułowe:
A - struktura modułowa,
B - struktura częściowo modułowa,
C - struktura kompleksowa.
Rozwój technik przyszłości:
A - system zaprojektowany jako adaptowalny do przyszłego rozwoju,
B - możliwa adaptacja systemu,
C - nie ma możliwości adaptacyjnych systemu.
Łatwość czyszczenia:
A - możliwe łatwe czyszczenie,
B - akceptowalny wydatek na czyszczenie,
C - czyszczenie nie jest możliwe.
Przyjazna konserwacja wyrobu:
A - bez konieczności konserwacji,
B - małe wydatki na konserwację,
C - duże wydatki na konserwację.
Naprawialność wyrobu:
A - łatwo naprawialny,
B - akceptowalne wydatki na naprawy,
C - naprawy nie są możliwe.
Okres gwarancji:
A - ponad 5 lat,
B - poniżej 5 lat,
C - poniżej 1 roku.
5. PROJEKTOWANIE UWZGLĘDNIAJĄCE PONOWNE WYKORZYSTANIE WYROBU:
Projekt modułowy:
A - struktura modułowa,
B - struktura częściowo modułowa,
C - struktura kompleksowa.
Dostępność komponentów:
A - komponenty łatwo dostępne,
B - dostępność ograniczona (wydatki),
C - komponenty niedostępne.
Stopień zużycia:
A - niski stopień zużycia,
B - zużycie ograniczone do pojedynczych komponentów,
C - wysoki stopień zużycia - brak możliwości powtórnego wykorzystania.
Ochrona przed korozją:
A - materiał odporny na korozję,
B - zabezpieczenie przeciwkorozyjne,
C - brak zabezpieczenia przed korozją.
Składniki standardowe:
A - wszystkie komponenty standardowo przygotowane do ponownego użycia,
B - niektóre komponenty standaryzowane,
C - komponenty niestandaryzowane.
6. PROJEKTOWANIE UWZGLĘDNIAJĄCE RECYKLING MATERIAŁOWY:
Zdolność do recyklingu:
A - materiał wysokiej jakości, odpowiedni do recyklingu,
B - materiał z odzysku, odpowiedni do innych zastosowań,
C - materiał nienadający się do recyklingu.
Użycie materiałów z odzysku:
A - wysoki udział procentowy materiałów z odzysku,
B - średni udział materiałów z odzysku,
C - niska zawartość materiałów z odzysku.
Zróżnicowanie materiałów:
A - wyrób z jednego materiału,
B - niskie zróżnicowanie materiałów, stosownie do funkcji,
C - wysokie zróżnicowanie związane z funkcją.
Kompatybilność materiałowa wyrobu:
A - wyrób z jednego materiału,
B - wyrób kompatybilny w recyklingu,
C - wyrób niekompatybilny w recyklingu.
Właściwości dodatkowych materiałów:
A - dodatkowe, nietoksyczne, kompatybilne w recyklingu,
B - nietoksyczne, łatwo separowalne,
C - niekompatybilne w recyklingu, niebezpieczne dla zdrowia i środowiska.
Oznakowanie materiałów:
A - odczytywalne maszynowo,
B - odpowiednie do standardów, np. ISO,
C - nieoznakowane.
7. PROJEKTOWANIE UWZGLĘDNIAJĄCE PODATNOŚĆ NA DEMONTAŻ WYROBU:
Struktura wyrobu:
A - hierarchiczna,
B - nie występuje,
C - kompleksowa.
Wykrywalność elementów łączących:
A - widoczne, łatwo dostrzegalne,
B - ukryte z oznaczeniem,
C - ukryte.
Dostępność łączących elementów:
A - łatwy dostęp podczas demontażu,
B -łatwy dostęp,
C - trudny dostęp.
Rozluźnianie elementów łączących:
A - bez uszkodzeń,
B - luzowanie z uszkodzeniem łączących elementów,
C -luzowanie z uszkodzeniem łączonych części.
Liczba łączących elementów:
A - bez elementów łączących,
B - mała liczba elementów,
C - duża liczba elementów.
Rozmaitość łączących elementów:
A - wyrób jednolity,
B - wyrób jednolity w ramach jednego typu połączeń,
C - nie występuje.
Liczba komponentów:
A -niska,
B - odpowiednia do funkcji,
C - wysoka.
Wymagane narzędzia przy demontażu:
A - nie wymaga narzędzi,
B - konieczne narzędzia ogólnego przeznaczenia,
C - wymaga specjalistycznych narzędzi.
Stopień automatyzacji demontażu:
A - demontaż automatyczny,
B - demontaż mechaniczny,
C - demontaż ręczny.
8. MINIMALIZACJA SZKODLIWYCH SUBSTANCJI:
Użycie szkodliwych substancji:
A - szkodliwe substancje nieużywane,
B - nieliczne szkodliwe substancje o niskiej koncentracji,
C -liczne szkodliwe substancje.
Użycie szczególnie szkodliwych substancji:
A - szczególnie szkodliwe substancje nieużywane,
B - nieliczne szczególnie szkodliwe substancje bez możliwości rozwiązań alternatywnych,
C -liczne szczególnie szkodliwe substancje.
Usuwanie szkodliwych substancji:
A - szkodliwe substancje łatwousuwalne,
B - szkodliwe substancje usuwalne z akceptowalną trudnością,
C - szkodliwe substancje nieusuwalne.
9. PRODUKCJA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU:
Obciążenie odpadami:
A - produkcja bezodpadowa,
B - produkcja małoodpadowa, odpady nadające się do recyklingu,
C - produkcja wysokoodpadowa, odpady są raczej nieodpowiednie lub nie nadają się do recyklingu.
Zużycie energii:
A - produkcja energooszczędna z wykorzystaniem odzysku ciepła,
B - produkcja energooszczędna,
C - wysokie zużycie energii.
Zużycie wody:
A - produkcja wodooszczędna - zamknięte obiegi wody,
B - produkcja wodooszczędna,
C - wysokie zużycie wody.
Niebezpieczne odpady:
A - nie powstają,
B - powstaje mała ilość odpadów łatwych do kontroli,
C - powstaje dużo odpadów.
Emisje:
A - bez emisji,
B - niskie emisje dziki zintegrowanym rozwiązaniom,
C - wysokie emisje.
Niebezpieczne substancje w miejscu pracy:
A - bez niebezpiecznych substancji,
B - niebezpieczne substancje w granicach norm w miejscu pracy,
C - przekroczone normy substancji rakotwórczych.
10. OGRANICZENIE ODDZIAŁYWANIA WYROBU NA ŚRODOWISKO W TRAKCIE UŻYTKOWANIA:
Zużycie energii:
A -niskie,
B -średnie,
C -wysokie.
Zużycie wody:
A -niskie,
B -średnie,
C -wysokie.
Emisje szkodliwe dla zdrowia:
A - bez emisji,
B - niskie emisje, występujące tylko w przypadku wadliwego działania,
C - wysokie emisje.
Konsumencka i użytkowa informacja o wyrobie:
A -łatwa instrukcja dotycząca oszczędzania energii, recyklingu i likwidacji,
B - końcowe użycie energii, zastosowanie recyklingu i likwidacji,
C - tylko końcowa informacja lub brak informacji likwidacji wyrobu.
11. WYKORZYSTANIE OPAKOWANIA PRZYJAZNEGO ŚRODOWISKU:
Opis sposobu pakowania:
A - nie wymaga pakowania,
B - wieloużytkowe przystosowane opakowanie,
C - usprawnienie kryteriów projektowania opakowań.
Opakowanie zwrotne:
A - obecny system opakowania,
B - możliwe do zastosowania,
C - niemożliwe do zastosowania.
Opakowanie wielokrotnego użytku:
A - wcześniej wielokrotnie używane,
B - częściowo wielokrotnie używane,
C - nieprzeznaczone do wielokrotnego użycia.
System opakowań "take-back":
A -obecny,
B - możliwy do stosowania,
C - niemożliwy do stosowania.
Redukcja masy lub objętości:
A - redukcja oczywista,
B - redukcja możliwa,
C - redukcja niemożliwa.
Występowanie szkodliwych substancji w opakowaniu:
A - nieobecne,
B - obecne w niewielkiej ilości,
C - duża ilość substancji lub liczne substancje.
Opakowanie do recyklingu:
A - recykling wysokiej jakości,
B - recykling niskiej jakości,
C - brak możliwości recyklingu.
Wykorzystanie materiałów z recyklingu:
A - wysoki udział procentowy,
B - Średni udział procentowy,
C - nowy materiał.
Użycie materiałów biodegradowalnych:
A - biodegradowalne opakowania,
B - częściowo biodegradowalne opakowania,
C - nie występują.
12. LIKWIDACJA MATERIAŁÓW NIENADAJĄCYCH SIĘ DO RECYKLINGU:
Unikanie szkodliwych substancji:
A - składniki wolne od szkodliwych substancji,
B - składniki o niskotoksycznym potencjale oddziaływania,
C - składniki zawierające substancje toksyczne.
Oznaczanie składników zawierających szkodliwe substancje:
A - wszystkie składniki zawierające szkodliwe substancje są oznakowane,
B - niektóre składniki zawierające szkodliwe substancje są oznakowane,
C - składniki zawierające szkodliwe substancje nie są oznakowane.
Gwarancja zastosowania naturalnych materiałów:
A - materiały biodegradowalne,
B - materiały zgodne z cyklem biochemicznym,
C - materiały niezgodne z cyklem biochemicznym.
13. ZASTOSOWANIE PRZYJAZNEJ ŚRODOWISKU LOGISTYKI:
Znaczenie transportu w polityce środowiskowej przedsiębiorstwa:
A - zintegrowane w polityce środowiskowej przedsiębiorstwa,
B - częściowo brane pod uwagę,
C - nie brane pod uwagę.
Użyte pojazdy:
A - uwzględniane kryteria ekologiczne, np. niska emisja,
B - mierzone zużycie paliwa, podjęta redukcja zużycia,
C - nie prowadzi się badań dotyczących środowiska.
Wybór dostawców:
A - regionalni dostawcy
B - ponadregionalni dostawcy,
C - globalni dostawcy.
Wybór sposobów transportu:
A - kolej lub statek,
B - transport kombinowany,
C - transport drogowy.
Wykorzystanie środka transportu:
A - unikanie pustych przebiegów przy zmianie środka transportu,
B - pusty przebieg w wyjątkowych przypadkach,
C - czynnik uznany za nieistotny.
Podejście ekologistyczne:
A - planowanie długoterminowe bez stosowania systemu JIT,
B - pośrednie składowanie w domach towarowych lub centrach dystrybucyjnych,
Wprowadzenie systemu JIT.
7