PAPROCIE
Gromada: paprotniki (Pteridophyda), podgromada paprociowate (Pterophytina)
-rośliny kosopolityczne
-są bylinamy wytwarzającymi podziemne kłącza
-nie kwitną, nie wytwarzają owoców ani nasion. ROZMNAŻAJĄ SIĘ PRZEZ ZARODNIKI
PRZEMIANA POKOLEŃ!!
Zarodnie znajduja się na spodniej str.liści zarodnikonośnych (w postaci drobnych kropek, luźnych kupek lub wyraźnych kresek. Dojrzałe zarodniki sa lekkie jak puder, drobniutki, mogą być przenoszone przez wiatr na znaczne odległości. Kiełkując w ciepłym i wilgotnym podłożu tworzą serduszkowate przedrośla-gametofit z rodniami i plemniami. W środowisku wilgotnym dochodzi do zapłodnienia rodni, wyrasta sporofit, który daje początek nowej roślnie. Gdy sporofit się usamodzielni, gametofit zamiera (gametofit-pokolenie płciowe, sporofit- bezpłciowe). Produkcja młodych roślin trwa 5-6 mies.
-Liście pierzaste, j. lub c.ziel, pokryte srebrzysto-szarym nalotem albo czerwonawo zabarwione, skórzaste lub delikatne
-zwinięte pastorały z których powst.młode liście (paproć chroni wierzchołek liscia)
-podłoże próchniczne, luźne, żyzne, dobrze utrzymujące wilgoć, lekko kwaśne
-nie toleruja ostrego promieniowania słonecznego i niskiej temp, przede wszystkim ‘zimnych stóp’
-prawie wszystkie o delikatnych liściach- duża wilgotność powietrza
-lubiące zraszanie-Asplenium nidus, Nephrolepis exaltata, Phlebodium aureum, Pteris cretica
-nie zraszać- Adiantum cuneatum, Blechnum gibbum, Pellea rotundifolia, Platycerium bifurcatum
-znoszą suche powietrze- Cyrtomium falcatum,
ROZMNAŻANIE PAPROCI- wysiew zarodników, podział kłączy, rozłogi, in vitro
EPIFITY: Asplenium nidus, Blechnum gibbum, Phlebodium aureum, Platycerium bifurcatum
NAZIEMNE: Adiantum cuneatum, Cyrtomium falcatum, Nephrolepis exaltata, Pellea rotundifolia, Pteris cretica
KONCHA- u Platyerium, zbiornik na wodę i próchnicę, skł.się z szerokich, spłaszczonych liści płonnych, które ściśle do siebie przylegają i jak klamra przytwierdzają roślinę do pnia drzewa. Zewn. Lisć konchy jest zielony, leżące pod nim stopniowo brunatnieją i butwieją, dostraczająć roślinie odżywczej próchnicy. Koncha chroni kłacze przed nasłonecznienem i przegrzaniem.
1.Adiantum cuneatum(Adiantum klinowate)- trudna w uprawie (wrażliwa na dym papieros), delikatny wygląd- osie liści i ogonki liściowe czarne, liście bladozielone, drobno podzielone, wachlarzowato trójkątne; półcień lub bezsłoneczne, 16-21stC, zimą min.15stC, regularnie podlewać, nie dopuścić do przesuszenia podłoża, wilgotność pow.wysoka ale nie zraszać, rozmnaż-zarodniki, podział
2.Asplenium nidus (Zanokcica gniazdowa)- epifit, liście całobrzegie, lśniące, skórzaste, do 1m dł, 20cm szer, tworzą rozetę, Kłącze krótkie, grube, sztywne, brązowe łuski. Stanowisko jasne ale światło rozproszone, temp. 18-21stC (nigdy <15stC), regularnie podlewac, lekko wilgotne podłoże, Wilg.pow.wysoka, zraszać, rozmnaż-zarodniki, in vitro
3.Blechnum gibbum (Podrzeń garbaty)- epifit, jedyny gat. egzot.paproci drzewiastych który można upr. W mieszkaniu. Liście do 120cm dł, pióropusz rosnący pionowo w górę, Li.pojedyncze pierzaste, sztywne, błyszczące. Stan.-jasne (światło rozproszone), temp.zimą 16-18stC, żle znoszą susze powietrze ale nie wolno zraszać liści, podłoe stale wilgotne, rozmnaż-zarodniki
4.Cyrtomium falcatum (Paprotnik sierpowaty)- łatwy w uprawie, długowieczny; Liscie łukowato wygięte, Listki podobne do ostrokrzewu, sztywne, c.ziel, błyszczące, Liście do 80cm dł. Półcień, temp.latem 20-25stC, zimą 15-18stC, podłoże stale wilgotne w okresie wzrostu, znosi suche powietrze, rozmnaż-podział, zarodniki
5.Nephrolepis exaltata (Nefrolepis wysoki)- najpopularnieszy w mieszkaniach, Liście długie 70-80cm pojedynczo pierzaste, łukowato wygięte, listki lancetowate, cienkie jak papier, j.ziel, sztywne. Miejsca jasne (światło rozproszone) temp latem 18-24stC, zimą 16-18stC, podlewać miękką wodą zimą 1raz na tydz, wiosna-jesien 2-3x/tyg. Wysoka wilgotność powietrza, lubi zraszanie. Nie lubi przeciągów, trącania, nabłyszczania liści. Rozmnażanie- kłacza, rozłogi, zarodniki
6. Pellaea rotundifolia (ciemnotka okrągłolistna)- paproć miniaturowa, ogonki liściowe prawie czarne, liście pierzaste dł 10-30cm, listki skórzaste, błyszczące, c.ziel jaj. lub okrągłe. Miejsca oświetlone, toleruje lekkie zacienienie. Temp zimą 12-15stC. B.wrażl. na zbyt wilgotne powietrze, nie zraszać. Rozmnaż-podział, zarodniki
7.Phlebodium aureum (Flebodium złociste)- epifit, trudny w upr.dom. liście w środ.natur. do 1m dł, na długich ogonkach. Grube pełzające po powierzchni gruntu kłącza. Miejsca jasne. Temp zimą 12-16stC, podłoże zawsze lekko wilgotne. Wilgotn.pow. wysoka, lubi zraszanie. Rozmnaż- kłącze, zarodniki
8.Platycerium- epifit
◊P.bifurcatum (P.widlaste)- Australia, liście wstęgowate, zwisające dł 1m, wierzchołki liści-konchy są nieznacznie rozczłonowane, b.odporna na brak wody i suche powietrze. Rozmnaż-oddzielanie młodych roślin,
◊P.alcicorne (łosie rogi)- Afryka, bardziej wrażliwe i wymagające wobec war.upraw.
Miejsca słoneczne, zima okres spoczynku temp.5-10stC. Podlewać obficie, dopiero gdy podłoże przeschnie, zimą oszczędnie. Nie zraszać. Rozmnaż- zarodniki, in vitro, oodzielanie młodych roślin od matecznej.
9Pteris cretica (orliczka kreteńska)- Liście w kształcie skrzydła, wyrastją pękami z podziemnych kłączy. Liście osadzone na czarnych ogonkach dł.15 cm, 2 rodzaje liści: płonne-mniejsze, brzegi ząbkowane ; zarodnikonośne- dł.do 30cm, podwinięte brzegi, kupki zarodni zebrane w stożki. Najlepiej czują się w domowych szklarenkach, b.kapryśne. Półcień i cień, zimą 10-15stC (przetrwają w 5stC odm.czystozielone). podlewac obficie w okresie wzrostu. Wysoka wilgotność powietrza, często zamgławiać. Ph 5-6. rozmnażanie-kłącza, zarodniki
Palmy, paprocie
Arekowate, palmowate, palmy
( rodz. Araceae, Palmaceae, Palmae)
230 odmian- ok 3600 gatunków
9-10 można uprawiać w domu
Należą do roślin jednoliściennych
Nie tworzą miazgi i nie rosną na grubość, za młodu wytwarzają bardzo szeroki stożek wzrostu wynoszący u niektórych gatunków obwód do 2m
Grubieją jedynie przez rozrost tkanki miękiszowej, tylko za młodu
Nie tworzą drewna wtórnego, lecz tylko tkanki pierwotne. Pędy u wszystkich palm są twarde i zdrewniałe. Nierozgałęziony pień palmy nazywamy kłodziną
3 grupy palm
Palmy z prostym rozgałęzionym pniem, ok. 30 m wysokości z pióropuszem liści na szczycie
Palmy z krótkim do 0.5 m rozgałęzionym u podstawy pniu
Palmy o charakterystycznych liściach z kłodziny grubości ołówka
Liście rozmieszczone na szczycie kłodziny tworzą pióropusz. Liście palm mogą być pojedyncze( rzadko) lub złożone.
Rodzaje liści: pierzaste lub wachlarzowate.
Kwiaty palm są promieniste 3 krotne obupłciowe lub rozdzielnopłciowe. Kwiaty bardzo rzadko umieszczone są na wierzchołku pnia, najczęściej wyrastają z pnia poniżej pióropusza liści
Kwiatostany palm mają kształt kolby lub wiechy.
Zapylenie za pośrednictwem owadów, wiatru
Rozmnażanie
Poza nielicznymi gatunkami rozmnażane są z nasion. Nasiona dość krótko utrzymują zdolność kiełkowania.
Najlepszą porą wysiewu jest luty
U większości odmian nasiona pokryte są grubą, twardą łupiną, dlatego kiełkują po upływie 2- 4 tygodni. W celu przyspieszenia kiełkowania można bezpośrednio moczyć nasiona
Do wysiewu nasion torf z piaskiem lub trocinami
Temp. 25- 30 st. C
Gdy rośliny wykształca pióropusze liści przesadza się do mieszanki ziemi liściowej, torfu, piasku
Przy przesadzaniu nie należy usuwać nasienia, które tkwi z boku młodej siewki
Kariota bezbronna- Caryota mitis
Występowanie: Azja, Australia, Archipelag Malajski
Liście: podwójnie pierzaste, przypominają rybie organy, wyprostowane, o długości ok. 2,4 m i szeroko rozstawionych i postrzępionych na końcu listkach.
Krzewi się tworząc liczne odrosty, z których można robić sadzonki
Wymagania:
Stanowisko dobrze oświetlone, ale nie nasłonecznione
Temperatura -powyżej 20 st. C
Wilgotność- bardzo wysoka
Rozmnażanie- nasiona, odrosty
Chamedorea wytworna- Chamaedorea elegans
Występowanie: środkowy Meksyk, Gwatemala
Dorasta do 2 m
Cienki pień otaczają suche nasady liści. Na łodygach widoczne węzły i międzywęźla
Liście pierzaste, żywo zielone, ostro zakończone
Wymagania:
Stanowisko- jasne do pół cienistego, należy unikać bezpośrednio padających promieni słonecznych
Temperatura- latem 18-24 st. C, zimą- 12- 14 st. C
Wilgotność powietrza- znosi suche powietrze
Podlewanie- latem obfite, zimą oszczędne
Rozmnażanie- z nasion( bardzo wolno kiełkują)
Złotowiec- Chrysalidocarpus lutescens
Pędy wyrastają w gęstych kępach
Najładniejsza z palm domowych
Pióropusze liści osiągają długość 1 m, pierzaste i bardzo dekoracyjne
W uprawie doniczkowej może osiągać 1.8 – 2 m wysokości
Wymagania:
Stanowisko słoneczne
Temperatura- W zimie potrzebuje nieco chłodu - minimum 16°C, a najlepiej rośnie w zakresie od 18 do 27°C.
Wilgotność- nie znosi suchego powietrza, trzeba codziennie zraszać
Podlewanie- umiarkowane, systematyczne, powinien mieć zawsze trochę wilgotne korzenie.
Rozmnażanie- z nasion, odrostów
Karłatka niska- Chamaerops humilis
Niska, krzaczasta palm do 2 m wysokości
Roślina z bardzo krótką, ledwie rozwiniętą kłodziną albo z licznymi pniami,
ok. 2 m wysokości
Pień - Zazwyczaj ledwie rozwinięty albo z licznymi pniami już przy ziemi rozgałęzionymi. Jeżeli występuje, jest pokryty resztkami obumarłych liści, które dzielą się na szare lub szarobrunatne włókna.Pień, jeżeli jest pojedynczy, może dochodzić do 4–5 m wysokości.
Liście- Skupione w szczytowym czubie, wachlarzowate, dłoniaste do 1m. Ogonek liściowy o dł. 60-100cm pokryty kolcami.
Wymagania:
Stanowisko bardzo jasne
Temperatura- 18- 24 st. C
Wilgotność powietrza- suche powietrze
Podlewanie- zimą oszczędnie
Rozmnażanie- z nasion
Palma kokosowa- Cocos nucifera
Rośnie do 25 m ( nad brzegiem mórz i oceanów)
Młode liście mają kształt rybiego ogona, starsze pierzasto- złożone do 6 m
Owoc o wadze do 4 kg, wewnątrz orzech kokosowy
Wymagania:
Stanowisko słoneczne
Temperatura- 18- 20 st. C, zimą do min. 15 st. C
Wilgotność powietrza- bardzo wysoka
Podlewanie- bryła korzeniowa powinna być stale lekko wilgotna
Rozmnażanie z nasion
Howea
Najpopularniejsza, uprawiana w mieszkaniach
Rośnie do 4 m
Jej przyrost jest bardzo wolny- 1-2 liście w ciągu roku
Liście- długie, rozchylają się na boki ze wspólnego miejsca wyrastania
Wymagania:
Stanowisko- jasne, mogą też rosnąć w cieniu
Temperatura- 18- 22 st. C, zimą 14- 18 st. C
Wilgotność powietrza – duża, lubi zraszanie
Podlewanie- umiarkowane, raczej rzadkie
Rozmnażanie- z nasion
Feniks, daktylowiec- Phoenix
Uprawiane są trzy gatunki:
P. dactylifera ( właściwy)- nie polecany do uprawy, szczególnie trwała palma, postrzępione liście
P. canariensis ( kanaryjski)- do uprawy mieszkaniowej
P. roebelenii- (niski)- najtrudniejszy w uprawie, wąskie zwisające, pierzaste liście
Wymagania:
Stanowisko- jasne, P. canariensis i W.dactyllifera powinny stać latem na dworze w przewiewnym miejscu.
Temperatura- 8- 10 st. C zimą
Wilgotność powietrza- wysoka
Rozmnażanie z nasion
Palma biczowa- Rhapis excelsa
Wysokość do 1 m
Liście wachlarzowate, o podzielonych liściach, złożone z 5-8 segmentów, ciemnozielone, o delikatnie piłkowanym brzegu
Wymagania:
Stanowisko- jasne, pół cieniste
Temperatura- zimą 5- 10 st. C
Rozmnażanie- z nasion lub odrostów
Waszyngtonia mocna - Washingtonia
15- 20 cm
Liście po zaschnięciu długo utrzymują się na pniach, tworząc szare brody, czasem do całej Ziemi, do 80 cm
Wymagania:
Stanowisko- jasne
Temperatura- zimą 10 st. C, latem 20- 24 st. C
Wilgotność powietrza- wysoka, nie lubi suchego powietrza
Podlewanie- latem obfite
Rozmnażanie- z nasion