Pojęcie transport
Transport (łac. transportare przenieść; przewieźć) – przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportu). Potrzeby transportowe należą do grupy potrzeb wtórnych człowieka i są związane z faktem różnego rozmieszczenia przestrzennego zasobów, skupisk ludzkich i miejsc pracy. Transport towarzyszył ludzkości od samych początków rozwoju cywilizacji. Jest to, obok łączności, dział gospodarki, które zwiększają użyteczność dóbr poprzez ich przemieszczanie w przestrzeni. Transport jest ściśle powiązany z pozostałymi działami gospodarki. Jego rozwój warunkuje ich rozwój i odwrotnie – gorszy rozwój gospodarki lub transportu wiąże się z pogorszeniem sytuacji odpowiednio w transporcie i gospodarce. W połączeniu z logistyką oraz spedycją, transport wchodzi w skład branży TSL (transport-spedycja-logistyka).
Do przewozu towarów używa się wielu wyspecjalizowanych statków: masowców, drobnicowców, kontenerowców, tankowców, chemikaliowców i in.
Żegluga – jedna z form komunikacji, transport wodny. Oznacza w szczególności przewóz statkami, w celach zarobkowych, pasażerów i ładunków, przez wody morskie lub śródlądowe.
Masowiec – statek, zazwyczaj z pojedynczym pokładem i dnem podwójnym, zbiornikami szczytowymi i obłowymi oraz z pojedynczym lub podwójnym poszyciem burtowym, przeznaczony głównie do przewozu suchych ładunków masowych luzem, tj. bez opakowania, wsypywanych bezpośrednio do ładowni, jak np. węgiel, ruda, nawozy mineralne, zboża, siarka granulowana, itp
Drobnicowiec – statek przeznaczony do przewozu drobnicy, czyli towarów przemysłowych liczonych w sztukach, zapakowanych w skrzynie, beczki, bele, worki i inne rodzaje opakowań, lub bez opakowania, jak samochody.
Kontenerowiec, dawniej pojemnikowiec – statek specjalnie wyposażony w prowadnice i przeznaczony do przewozu kontenerów, przy założeniu ich pionowego załadunku i wyładunku.
Zbiornikowiec, przestarzale tankowiec – statek-cysterna, przeznaczony do transportowania materiałów płynnych. Zbiornikowce należą do największych statków handlowych. W przeciwieństwie do innych frachtowców nie posiadają ładowni, a zbiorniki ładunkowe – załadunek/wyładunek odbywa się za pośrednictwem systemu rurociągów i pomp.
Chemikaliowiec - zbiornikowiec przeznaczony do przewozu płynnych chemikaliów.
Przewozy pasażerskie stanowią znikomy odsetek ogólnego transportu ludzi, a to ze względu na długi czas podróży. Jedynie w niektórych regionach świata, na przykład na obszarach o silnie rozwiniętej linii brzegowej lub w państwach wyspiarskich, ważną rolę odgrywa komunikacja promowa.
W zależności od obszaru działalności żeglugę można podzielić na:
żeglugę morską
żeglugę przybrzeżną
żeglugę śródlądową
Żegluga morska realizowana jest między portami morskimi za pomocą wyspecjalizowanych statków, np.:
statków pasażerskich do przewozu osób
statków typu RORO do przewozu samochodów ciężarowych i wagonów kolejowych z towarem
kontenerowców
gazowców
tankowców
drobnicowców
Masowców
Żegluga przybrzeżna- podróże po obszarach Morza Bałtyckiego i akwenach przyległych do 8 stopnia długości geograficznej wschodniej.
Żeglugę przybrzeżną uprawiają statki o małej zdolności żeglugowej wynikającej z ich konstrukcji. Jednostki wchodzące w skład tej floty nazywane są białą flotą, a zaliczają się do niej nieduże statki pasażerskie zarówno o charakterze komunikacyjnym, jak i wycieczkowo-rekreacyjnym.
Głównymi ośrodkami żeglugi przybrzeżnej w Polsce są Gdańsk i Szczecin,
a firmami z największymi tradycjami w tej dziedzinie Żegluga Gdańska i Żegluga Szczecińska.
Żegluga kabotażowa
Żegluga kabotażowa- żegluga pomiędzy portami tego samego państwa. Jeśli odbywa się w obrębie jednego morza nazywana jest kabotażem małym (np. Gdynia-Świnoujście). Jeśli porty te znajdują się na różnych morzach to mówimy o kabotażu wielkim (np. Archangielsk-Władywostok lub Nowy Jork-San Francisco).
Żegluga liniowa
Żegluga liniowa odbywa się na stałych trasach według określonego rozkładu rejsów.
Żegluga trampowa
Żegluga trampowa- rodzaj żeglugi bez stałego rozkładu rejsów; przewóz najczęściej całookrętowych ładunków wynikający z aktualnego zapotrzebowania rynku przewozowego.
Żegluga wahadłowa
Żegluga wahadłowa- forma żeglugi odbywająca się wyłącznie między dwoma konkretnymi portami lub przystaniami. W zależności od akwenu, który ma do pokonania statek może zaliczać się do żeglugi morskiej, przybrzeżnej lub śródlądowej. W skład floty obsługującej taką formę transportu najczęściej wchodzą różnej wielkości promy z furtami dziobowymi i rufowymi umożliwiającymi wjazd i wyjazd pojazdów z obu stron statku.