Realizm socjalistyczny
Kierunek w sztuce, określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych. Miał tam oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej i był ideowym oraz propagandowym narzędziem partii komunistycznych.
W malarstwie i rzeźbie realizm socjalistyczny cechował się ograniczoną tematyką: portrety przywódców, wizerunki pracy i życia ludu, sceny batalistyczne. Podstawową cechą formy była dbałość o realistyczne obrazowanie, jak najbardziej zgodne z potocznym wyobrażeniem świata przez masowego widza. Socrealistyczna sztuka nawiązywała formalnie do klasycyzmu, a tematycznie często do ludowości. Odtwarzanie rzeczywistości nie było głównym celem z punktu widzenia zleceniodawcy, czyli państwa – cel był apologetyczno-propagandowy. Mimo to zachowało się sporo dzieł o wysokiej wartości artystycznej. W późniejszym okresie obowiązywania socrealizmu pojawiały się próby przemycania pewnych cech postimpresjonizmu, kubizmu lub koloryzmu. Głównymi reprezentantami socrealizmu w sztuce radzieckiej byli Isaak Brodski (Lenin w Smolnym), Aleksander Gierasimow (Stalin i Woroszyłow na Kremlu), Boris Joganson (Przesłuchanie komunisty). Głównym dziełem socrealizmu w rzeźbie jest Robotnik i kołchoźnica Wiery Muchiny W Polsce symbolem obrazu socrealistycznego jest Podaj cegłę Aleksandra Kobzdeja. Gorącymi zwolennikami realizmu socjalistycznego byli też Juliusz i Helena Krajewscy (Podziękowanie traktorzyście) oraz Włodzimierz Zakrzewski (Towarzysz Bierut wśród robotników). W rzeźbie dominowały rzeźba architektoniczna (pałac Kultury i Nauki oraz Plac Konstytucji w Warszawie), pomnikowa (Marian Konieczny pomnik Lenina w Nowej Hucie) oraz popiersia (głównie z gipsu) działaczy komunistycznych. Kolekcja dzieł realizmu socjalistycznego znajduje się w pałacu w Kozłówce koło Lubartowa.

Isaak Brodski
Rosyjski malarz, przedstawiciel socrealizmu w sztuce. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Odessie oraz na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Przyjaźnił się z Repinem, był kolekcjonerem ówczesnej sztuki rosyjskiej. Po śmierci artysty, jego prywatny apartament w Petersburgu wraz ze zbiorami przekształcono w narodowe muzeum poświęcone pamięci Brodskiego. Był oddanym portrecistą Lenina, w swych obrazach ukazywał wyidealizowane, heroiczne momenty z historii Rosji, m.in. wojny domowej oraz rewolucji październikowej.
Najważniejsze dzieła:
Autoportret z córką, 1911
Portret Lenina, około 1925
Lenin w Smolnym, 1930
Portret Stalina, 1937

Isaak Brodski Lenin w Smolnym, 1930

Fowizm
Kierunek w malarstwie francuskim początku XX wieku o bardzo żywej i oderwanej od rzeczywistości kolorystyce dzieł. Ponieważ świat widzialny jawi się jako barwny, malarstwo od wieków posługuje się kolorem właściwym naturze rzeczy. Fowizm jako kierunek istniał bardzo krótko, rozwijał się w latach 1905-1908, a więc w czasie, gdy secesja osiągnęła pełnię. Nie należy jednak do typowych zjawisk tego stylu, lecz jest początkiem rewolucji, która dokonała się w sztuce w XX wieku. Jak każda zasada i ta musiała zostać złamana w burzliwym okresie modernizmu. Choć już Paul Gauguin w niektórych swoich obrazach operował barwą dość swobodnie, prawdziwa burza kolorów rozpętała się na początku XX wieku. Rozwijający się ekspresjonizm, akcentujący poryw malarski, wyrażał się m.in. w szokujących zestawieniach kolorystycznych. Fowizm to właściwie odłam ekspresjonizmu, który jednak nie posiada płaszczyzny dramaturgicznej i intelektualnej. Ta beztroska wyraża się już w samej nazwie ruchu, pochodzącej od francuskiego rzeczownika les fauves, oznaczającego "dzikie zwierzęta". Słowem tym francuski dziennikarz Louis Vauxcelles określił grupę artystów, którzy wystawiali swoje prace na Salonie Jesiennym w 1905 roku. "Przywódcą fowistów" nazywano Henri Matisse'a, który na swoich obrazach zestawiał czyste kolory, często pozbawiając je ich związków z rzeczywistością. Jego silnie uproszczone, dziś powiedzielibyśmy – "komiksowe", płótna są tak naprawdę plamami wyrazistych kolorów (jak np. w "Tańcu" z 1910). Maurice de Vlaminck i André Derain stosowali mniejsze pociągnięcia kontrastujących barw, budujących absurdalny świat, w którym trawa jest czerwona, a góry purpurowe. Obydwaj chętnie przedstawiali świat miasta ("Most w Chatou" de Vlamincka - 1906, "Katedra Św. Pawła" Deraina z tego samego roku). Również Raoul Dufy ożywiał malowane przez siebie krajobrazy, jednak raczej wyostrzając kolory niż je zamieniając - jego płótna przypominają dziecięce kolorowanki (np. "Kasyno w Nicei" z 1927). Kees van Dongen malował portrety w stylu przypominającym Matissa, ożywiając je chętnie ostrymi czerwieniami. Z fowizmem łączony jest także Georges Rouault, jednak jego styl był bliższy czystemu ekspresjonizmowi: stosował on bardziej łagodną paletę i często sięgał do tematu śmierci, w stylu przypominającym dramatyczne wizje Jamesa Ensora. Również Georges Braque przez pewien czas tworzył w stylu fowistycznym, ale większość swego malarskiego życia poświęcił kubizmowi. Fowizm szybko wyczerpał swój twórczy potencjał, a artyści rozeszli się w swoich kierunkach, zwykle oscylując wokół ekspresjonizmu. Dalekie echa buntowniczego koloru fowistów można dziś odnaleźć w transawangardzie włoskiej i u neofowistów.

Georges Rouault
Francuski malarz i grafik wykształcony w Paryskiej Szkole Sztuk Dekoracyjnych oraz w Szkole Sztuk Pięknych, uczeń G. Moreau. Początkowo, ok. 1893, podejmował tematy biblijne. Ok. 1904 zainteresowały go wątki obyczajowe i problematyka upadku moralnego człowieka, bezkompromisowo eksponował więc brzydotę swych modeli. W 1905 przyłączył się do fowistów (fowizm). Jego prace malarskie i graficzne cechuje monumentalizm, statyka, prosta forma, kształty obramowane konturem, tworzące wrażenie witraży. Rouault był niezwykle krytyczny wobec własnej sztuki, w 1948 spalił 300 swych płócien, które uznał za niedoskonałe.
Ważniejsze prace:
Samson (1893)
Klown tragiczny (1904)
Trzej sędziowie (1913)
Głowa Chrystusa (1937-1938)
Ukrzyżowanie (ok. 1939)
Koniec jesieni (1948-1952)
Zmierzch (1952)

Georges Rouault, Homo homini lapus

Kubizm
Kierunek w sztukach plastycznych, głównie malarstwie i rzeźbie, który rozwinął się we Francji na początku XX wieku. Prekursorami kubizmu byli Pablo Picasso i Georges Braque. Po raz pierwszy określenia kubizm użył krytyk sztuki Louis Vauxcelles. W języku francuskim brzmi ono cubisme i pochodzi od łacińskiego słowa cubus, co oznacza kostka lub sześcian . Ten termin przyjął się i szybko wszedł do powszechnego użytku, jednak twórcy tego kierunku długo unikali jego stosowania. We wczesnej fazie rozwoju kubizmu, tzw. fazie prekubistycznej (zwanej też cezannowską), Picasso i Braque pracowali niezależnie od siebie. Inspiracją do wypracowania nowego podejścia do przestrzeni malarskiej, transformacji obiektu i interpretacji rzeczywistości była dla nich sztuka staroiberyjska i plemienne maski afrykańskie oraz niektóre dzieła Paula Cezanne'a. Później Picasso i Braque zaczęli pracować razem, tworząc podstawy kubizmu analitycznego, a następnie kubizmu syntetycznego (od roku 1912). W kubizmie syntetycznym w obrazach pojawiały się wklejane kawałki gazet, tapet czy kolorowych kawałków papieru, a także trójwymiarowe formy wbudowywane w płaszczyznę obrazu. W całej historii malarstwa nie było innego tak intensywnego zerwania z osiągnięciami sztuki, jak to dokonane przez kubistów. Przede wszystkim, do tej pory malarstwo miało iluzorycznie odzwierciedlać rzeczywistość – wywoływać na płótnie wrażenie “jak żywej” natury. Kubistom zaś zależało na zdefiniowaniu rzeczywistości, wydobyciu “stereometrycznej struktury przedmiotów”. Aby to osiągnąć, stosowali geometryzację, syntezę i odrzucenie perspektywy. W dużym skrócie, można powiedzieć, że dana, widziana forma zostawała najpierw zgeometryzowana (czyli wpisana w kształt sześcianu – z łac. cubus), a następnie rozbita na mniejsze elementy walców, stożków, kul itp. U podstaw kubizmu leży zasada, że obiekt malarski zostaje rozbity na szereg osobnych płaszczyzn, oglądanych w różnym oświetleniu, które następnie są przedstawiane obok siebie na płótnie. Dawało to pełniejszy obraz analizowanego obiektu. Choć najsłynniejsze obrazy kubistyczne (jak "Panny z Avinionu") pokazują postacie ludzkie, generalnie głównym tematem były tu martwe natury. Kubizm stał się popularny i zyskał wielu zwolenników w środowisku artystycznym. Choć często bywa identyfikowany z Picassem, nie należy zapominać, że tworzyli go także inni artyści oraz że sam Picasso nie był wierny kierunkowi przez całe swoje artystyczne życie.
Do artystów, którzy wnieśli twórczy wkład w rozwój tego kierunku, zaliczani są:
Francis Picabia
Georges Braque
Pablo Picasso

Pablo Picasso
Malarz, rzeźbiarz, grafik i ceramik, uznawany za jednego z najwybitniejszych artystów XX wieku. On i Georges Braque są twórcami nurtu malarstwa zwanego kubizmem. Talent Picassa został odkryty przez jego ojca, znakomitego rysownika. Następnie Pablo kształcił się w Hiszpanii, później w Paryżu (1900-1902), gdzie znaczny wpływ na jego twórczość miało zetknięcie z postimpresjonistami oraz Henrim de Toulouse-Lautrekiem. Prace Picassa z lat 1901-1904 określa się jako okres błękitny. Były to dzieła utrzymane w kolorycie melancholijnym, ukazujące tematykę i postaci osób biednych (Życie, Stary gitarzysta, Dwie siostry, Prasowaczka). Jego pracownia mieściła się przy ulicy La Boètie. Po tym okresie twórczość Picassa weszła w okres różowy, między innymi sceny z życia cyrkowców (Dziewczyna na kuli, Kuglarze, Toaleta, Rodzina arlekina). Od 1907 Picasso pod wpływem Paula Cézanne'a oraz sztuki iberyjskiej i afrykańskiej rozpoczął twórcze eksperymenty z geometryzacją i uproszczeniem formy, które dały początek kubizmowi (Panny z Avignon, Portret Gertrudy Stein). W dalszym okresie po współpracy z Georges’em Brakiem skrystalizowały się zasady kubizmu analitycznego, hermetycznego i syntetycznego. Za manifest kubizmu uważana bywa premiera utworu scenicznego Parady do libretta Jean Cocteau, do którego muzykę napisał Erik Satie, a scenografię zaprojektował Picasso. Wystawiony został w 1917 przez "Balety Rosyjskie" Siergieja Diagilewa. Następne lata charakteryzowały ciągłe poszukiwania twórcze. Gdy wybuchła wojna domowa w Hiszpanii opowiedział się po stronie republikańskiej, a w 1937 za 200 tys. peset namalował słynną Guernicę, obraz wystawiony w Pawilonie Hiszpanii na Wystawie Światowej w Paryżu. Okres II wojny światowej spędził w Paryżu, w 1944 wstąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej, a po wojnie zaangażował się po stronie ruchów lewicowych i pokojowych. Między innymi wziął udział w Kongresie we Wrocławiu w 1948 oraz namalował obrazy antywojenne (Masakra w Korei, Wojna, Pokój). Okres twórczości powojennej Picassa jest bardzo bogaty, różnorodny i nie poddający się klasyfikacji. Na tle sztuki XX wieku osobowość twórcza Picassa miała olbrzymi wpływ na każdą dziedzinę współczesnej plastyki. Jego córką jest Paloma Picasso.

Pablo Picasso, Panny z Avignon

Pop-art
Prąd artystyczny w sztuce po II wojnie światowej, wywodzący się z ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Termin pop-art został po raz pierwszy użyty przez angielskiego krytyka sztuki Lawrence’a Allowaya w „Przeglądzie Architektonicznym” („Architectural Digest”) z 1952 roku do opisania tych obrazów, które ilustrowały powojenny konsumpcjonizm i czerpały z dóbr materializmu. Pop-art nie przyjął się w Polsce tak jak w Stanach Zjednoczonych czy zachodniej Europie, gdyż nie istniały tu wówczas odpowiednie warunki polityczne, ekonomiczne i kulturowe. Kierunek ten zwrócił jednak uwagę polskich artystów ponownie na sztukę figuratywną, nowy sposób wykorzystania przedmiotów pospolitych. Pewien wyjątek stanowi twórczość takich artystów jak Benon Liberski czy Jerzy Krawczyk, którzy zaadaptowali styl pop-artu dając fotograficznie przedstawionym przedmiotom główną rolę w swoich dziełach. Ważną rolę w dobie polskiego pop-art odegrali twórcy polskiego plakatu, tacy jak Roman Cieślewicz, czy Jan Młodożeniec. Za polską odmianę pop artu uważa się sztukę tworzących w latach 70. jako grupa Neo Neo Neo Jana Dobkowskiego i Jerzego "Jurry" Zielińskiego. W kategoriach pop artu można także patrzeć na sztukę Natalii LL - szczególnie jej prace Sztuka konsumpcyjna i Sztuka postkonsumpcyjna oraz na prace artystów z kręgu warszawskiej Galerii Współczesnej, m.in Teresy Tyszkiewicz i Zdzisława Sosnowskiego, solowe realizacje Zdzisława Sosnowskiego czy prace Janusza Haki.

Roy Lichtenstein
Amerykański malarz, grafik, rzeźbiarz. Roy Lichtenstein w latach 30. chodził do nowojorskich klubów jazzowych i szkicował portrety muzyków. Był zafascynowany Charlie Parkerem, Johnem Coltrane'em, Milesem Davisem i sam próbował grać na saksofonie. Malarstwo studiował w latach 40. na Ohio State University. Pierwszą wystawę indywidualną miał w 1951 r. w Nowym Jorku. Początkowo malował w stylu abstrakcyjnego ekspresjonizmu, który triumfował wówczas w amerykańskiej sztuce. Popartowski przełom nastąpił na początku lat 60. Wtedy zaczął malować popularne postaci z kreskówek Disneya. Pierwszy jego popartowski obraz Look Mickey powstał w 1961 r. Wkrótce jego inspiracją stały się komiksy, reklamy i motywy z malarstwa innych artystów. Pierwsze komiksowe obrazy zaczął wystawiać w nowojorskiej Castelli Gallery, która promowała twórców popartu. W 1965 r. reprezentował USA na Biennale w Wenecji. W drugiej połowie lat 60. zaczął tworzyć obrazy cyklu Brushstrokes parodiujące ekspresyjny abstrakcjonizm. W latach 70. i 80. malował abstrakcyjne cykle Mirrrors. W 1979 r. został członkiem American Academy and Institute of Arts and Letters. W 1994 r. zaprojektował gigantyczne murale dla nowojorskiej stacji metra Times Square przy 42 Ulicy (zainstalowane w 2002 r.). Roy Lichtenstein zmarł w 1997 r. w Nowym Jorku. Retrospektywne wystawy miał jeszcze za życia w nowojorskich Muzeum Guggenheima i Museum of Modern Art.

Impresjonizm
Nurt w sztuce europejskiej, a później także amerykańskiej, który został zapoczątkowany przez grupę paryskich artystów studiujących w Atelier Gleyère oraz w Académie Suisse w drugiej połowie XIX wieku. Osiem paryskich wystaw w latach 1874-1886 zaowocowało zerwaniem nowej sztuki z akademizmem obowiązującym w II połowie tego stulecia. Za początek impresjonizmu uznaje się I wystawę grupy artystów zorganizowaną w atelier fotograficznym Nadara w 1874 roku. Najbardziej charakterystyczną cechą malarstwa i rzeźby impresjonistycznej było dążenie do oddania zmysłowych, ulotnych momentów – "złapania uciekających chwil". Nazwa kierunku została ironicznie nadana przez krytyka sztuki oraz dziennikarza Louisa Leroy i pochodzi od tytułu obrazu Claude'a Moneta Impresja, wschód słońca. Impresjonizm nie zgłębia żadnych metafizycznych problemów, nie próbuje nawet przeniknąć poza kolorową powierzchnię codzienności, przeciwnie, skupia się na powierzchowności, ulotności chwili, nastroju, oświetlenia, czy kąta widzenia. Reprezentuje punkt kulminacyjny, i zarazem ostatni przejaw wizji malarstwa, zbudowanej na zrębach renesansu, a konkretnie renesansowej perspektywy i wykształconych za jej pomocą nawyków percepcyjnych.
Artyści:
Pierre Bonnard
Eugène Boudin
Camille Pissarro

Camille Pissarro
Francuski malarz impresjonistyczny pochodzenia żydowskiego. Urodził się na wyspie St. Thomas należącej do archipelagu Wysp Dziewiczych, w wieku 12 został wysłany do szkoły do Paryża, po jej zakończeniu powrócił na St. Thomas gdzie spędzał swój wolny czas rysując i malując. W 1852 wraz z duńskim artystą Fritzem Melbyem udał się do Wenezueli. W 1855 przeniósł się do Paryża gdzie studiował u francuskiego pejzażysty Corota. Znany jako "ojciec impresjonizmu" malował sceny wiejskiego życia, szczególnie pejzaże i wieśniaków pracujących na polu, a także scenki z Montmartre. W późniejszym okresie uczyli się od niego artyści tacy jak Paul Cézanne i Paul Gauguin. W marcu 1893 roku paryska galeria Durand-Ruel zorganizowała wystawę 46 prac Pissarra które zostały pokazane wraz z 55 obrazami malowanymi przez Antonio de La Gandara, krytycy jednoznacznie chwalili obrazy Gandara, ale prace Pissarra spotkały się już z mniejszym entuzjazmem. Zmarł w Éragny-sur-Epte i został pochowany na cmentarzu Père Lachaise w Paryżu. Za swojego życia udało mu się sprzedać zaledwie kilka obrazów, obecnie w Stanach Zjednoczonych jego prace sprzedawane są za około 4 miliony dolarów.

Ekspresjonizm
Terminu tego po raz pierwszy użył dla oznaczenia swojej sztuki francuski malarz J. A. Hervè w 1901 roku nadając tę nazwę cyklowi swoich obrazów wystawionych w Salonie Niezależnych. Kierunek w sztuce rozwinął się na dobre na początku XX w. w Niemczech, ale korzeniami sięga do eksperymentów artystycznych wielkich twórców schyłku XIX w.: Vincenta van Gogha, Edwarda Muncha, Jamesa Ensora i Paula Gauguina, których można określić jako prekursorów ekspresjonizmu. Ekspresja (łac. exprimere - wyrażać) to wyrazistość, siła oddziaływania dzieła na odbiorcę, na emocjonalną sferę jego psychiki. "Dzieło ekspresyjne" i "ekspresjonistyczne" to dwa osobne pojęcia. Po raz pierwszy w roku 1911 autor książki "Abstraktion und Einfühlung" Wilhelm Worringer w studium o malarstwie na łamach czasopisma "Der Sturm" wspomniał 'paryskich syntetystów i ekspresjonistów Cézanne'a, Van Gogha i Matisse'a'. W roku 1912 nazwą tą określano wystawiającą w galerii Der Sturm grupę "Der Blaue Reiter". Cechy charakterystyczne to deformacja i ostro zamalowywane kontury przedmiotów. Ekspresjonizm miał na celu wyrażenie uczuć artysty. Przeciwstawiał się naturalizmowi i mieszczaństwu. Wyraźna mimika w teatrze, w kinie kontrast barw.

Franz Marc
Niemiecki malarz i współzałożyciel "Der Blaue Reiter" (pol. Niebieski Jeździec). Uchodzi za pierwszego przedstawiciela ekspresjonizmu w Niemczech. W latach 1900-1903 studiował sztukę w Monachium, a w 1904 r. otworzył tam pracownię. Był znajomym innych malarzy, jak np. Wasilij Kandinskij, Aleksiej Jawleński, August Macke i Gabriele Münter. W 1911 roku ożenił się w Londynie z Marią Franck. Franz Marc zginął 1916 w bitwie pod Verdun. Franz Marc stworzył wiele dzieł, między innymi: "Byk" i "Biały kot".

Futuryzm
Jednym z najważniejszych motywów ikonograficznych, powtarzającym się w twórczości malarzy futurystów, było miasto, z jego ulicami pełnymi świateł i reklam, sceneria w której poruszają się tłumy zapracowanych ludzi. Zjawiskiem dobrze znanym pasażerom pociągów i samochodów jest zlewanie się obrazów spowodowane szybkością jazdy. Słup telegraficzny, afisz albo krowa zlewają się z drzewami i chmurami. Futuryści którzy darzyli maszynę i szybkość niemal religijna czcią, pragnęli traktować tę wzajemną relację, przenikanie się obrazów jako nowy sposób patrzenia na otaczający nas świat. usiłowali odtworzyć sposób widzenia, w którym przedmioty zlewają się ze swym otoczeniem i stają się zaledwie smugami, formami rozproszonymi w przestrzeni pozbawionej głębi. Konstrukcja przedstawienia futurystycznego opiera się właśnie na tym rozmyciu form wywołanym przez prędkość. Aby osiągnąć ten efekt , malarze posługiwali się zaczerpniętym od pointylistów rozbiciem kolorów, podpatrzoną u kubistów dekompozycją płaszczyzn, a także fotograficznym studium Mareya i Muybridge'a. Ostatecznym rezultatem był rodzaj kompozycji kubistycznej wzbogaconej o żywość barw i dynamikę, nakładają się na nią osie kierunkowe tworzące gęstą siatkę linii sił podkreślających i potęgujących wrażenie ruchu. Prędkość miesza ze sobą kształty, a wspomnienie łączy w jeden łańcuch chwile z przeszłości i teraźniejszości. Wszystkie te obrazy, kształty, wizerunki są dla futurystów skrawkami tej samej rzeczywistości. Idea ta wyjaśnia, dlaczego niektóre ich dzieła przypominają obrazy z kalejdoskopu. Pragnienie pokazania ruchu zaowocuje abstrakcjami złożonymi z pionowych linii i barwnych plam, podporządkowanych skomplikowanej geometrii przenikających się i łączących płaszczyzn. W uogólnieniu tematem obrazów futurystycznych były wszelkie formy ruchu zarówno konkretnego jak i abstrakcyjnego. Futuryści dążyli do wyemigrowania tradycyjnego sposobu jego ukazywania, przekazywania towarzyszącego mu dynamizmu i szybkości, a w końcu oddania czystej kinetyczności. Malarstwo futurystyczne, w przeciwieństwie do impresjonistycznego analizującego jedną ulotną chwilę, pragnęło dać syntezę wszystkich momentów i zmian, jakie następują w określonym czasie i przestrzeni. U futurystów po raz pierwszy pojawiła się próba oddania w malarstwie czwartego wymiaru – czasu. W rezultacie kolejne fazy ruchu stadionowego obiektu występowały w obrazach równocześnie, tak jak nałożone na siebie kolejne kadry filmu. Niektórzy malarze związanymi z futuryzmem to m.in.: Giacomo Balla, Carlo Carrà, Luigi Russolo, Gino Severini, Fortunato Depero, Joseph Stella, Primo Conti, Ambrogio Casati, Hugo Scheiber, Bela Kadar, Fernand Léger.

Luigi Russolo
Jeden z głównych reprezentantów futuryzmu, malarz i kompozytor. Uprawiał malarstwo, scenografię, muzykę. Niektóre z jego obrazów mają wyraźną interpretację polityczną (np. czerwona rewolucja). Chodzi tu jednak bardziej o formę niż o politykę. Maluje również siebie samego jako kompozytora piszącego utwór muzyczny (zapis w pełni muzyczny). Russolo urodził się w Portogruaro, w regionie Veneto, był synem organisty w miejscowej katedrze. Jego brat Antonio, również był muzykiem. Russolo przeniósł sie do Mediolanu w 1901 roku. Brał udział w przywarcaniu Ostatniej Wieczerzy Leonarda w Santa Maria delle Grazie. Artysta współpracował z futurystą Tommaso Marinetti. W dniu 11 marca 1913 roku wydał swój traktat The Art of Noises (L'Arte dei rumori). Był jednym z pierwszych teoretyków muzyki elektronicznej. Luigi wynalazł akustyczne generatory szumu, które pozwalały tworzyć i kontrolować dynamikę i wysokość tonu kilku rodzajów szumów. Niestety, żaden z jego pierwotnych intonarumori nie przetrwał II wojny światowej. W 1941-1942 Russolo zaczął znowu malować, w nowym stylu, zdefiniowanym jako "klasyczny modernizm". Zmarł w Cerro di Laveno (prowincji Varese) w 1947 roku. Aby uczcić pamięć o futuryście, i kompozytorze, fundacja The Russolo-Pratella ogranizuje we Włoszech coroczny konkurs muzyki elektro-akustycznej. Nagroda Electeo-Acoustic jest jedną z najbardziej prestiżowych w dziedzinie muzyki elektro-akustycznej.

Dadaizm
Międzynarodowy ruch artystyczno-literacki w sztuce XX wieku, którego głównymi hasłami były dowolność wyrazu artystycznego, zerwanie z wszelką tradycją i swoboda twórcza odrzucająca istniejące kanony. Jego członkowie, będący świadkami I wojny światowej, w poczuciu rozpadu cywilizacji negowali powszechnie przyjęte ideały estetyczne i wartości, takie jak religia, moralność i honor. Nie wytworzyli jednolitego stylu czy programu, które spójnie łączyłyby ich dzieła – jednoczyła ich raczej wspólna postawa niż styl. Dadaiści posługiwali się absurdem, zabawą, dowcipem. Rzadko wykorzystywali tradycyjne gatunki, takie jak malarstwo, rzeźba i grafika w ich czystej postaci, od których ważniejsza była inwencja. Charakterystyczne było łączenie różnych technik i tworzenie nowych. Duchamp w swoich ready-mades do rangi sztuki podnosił zwykłe przedmioty, takie jak pisuar (Fontanna, 1917). Inni artyści tworzyli obrazy abstrakcyjne, kolaże (przejęte od kubistów), fotomontaże i inne dzieła, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom (np. Podarunek Raya – żelazko zaopatrzone w gwoździe).

Marcel Duchamp
Francuski malarz i szachista. Marcel Duchamp pochodził z rodziny artystów: był bratem rzeźbiarza Raymonda Duchamp-Villona (1876–1918), malarza fowisty, rysownika i grawera Jacques'a Villona (Gaston Duchamp) (1875–1963) i malarki Suzanne Duchamp (1889–1963), żony malarza Jeana Crottiego. Studiował na Académie Julian do roku 1905. Po raz pierwszy wystawiał swoje dzieła w 1909 na Salonie Niezależnych i Salonie Jesiennym w Paryżu. Początkowo obracał się w kręgu fowistów, nawiązywał też do Cézanne'a (Portret ojca artysty, 1910), symbolizmu (Portret doktora Dumouchel, 1910), kubizmu (Portret szachistów, 1911), działał, wraz z, m.in. Francisem Picabią, w grupie Section d'Or (Złoty podział), inspirowanej twórczością Picassa i Braque'a. Repertuar kubistycznych środków wzbogacał o zagadnienia prezentacji ruchu na obrazie, jak w Ivonne i Madelaine rozerwane na strzępy, 1911 i Akt schodzący po schodach nr 2 ( Nu descendant un escalier No. 2, 1912). Ten ostatni, prezentowany na wystawie Armory Show w Nowym Jorku w1913, wzbudził wielkie zainteresowanie, czyniąc z Duchampa uznanego malarza.

Surrealizm
Kierunek w sztuce powstały w 1924 we Francji, początkowo występujący wyłącznie w literaturze, później w sztukach plastycznych, filmie i teatrze. Termin ten stworzył w 1917 roku Guillaume Apollinaire. W założeniach miał to być bunt przeciw klasycyzmowi, realizmowi, empiryzmowi, racjonalizmowi, utylitaryzmowi i konwencjom w sztuce. Teoretykiem tego nurtu był filozof i poeta André Breton. Rok po ogłoszeniu Manifestu surrealistycznego, w 1925 odbyła się pierwsza wystawa. Od 1924 grupa surrealistów wydawała pismo "Rewolucja surrealistyczna". W malarstwie założeniem surrealizmu było "wyrażanie wizualne percepcji wewnętrznej". Artyści starali się wykreować obrazy burzące logiczny porządek rzeczywistości. Często były to wizje groteskowe, z pogranicza jawy, snu, fantazji, halucynacji, a odsunięte od racjonalizmu. Przedstawicielami tego nurtu w malarstwie byli: Salvador Dalí, Giorgio de Chirico, Max Ernst, Hans Arp (również w poezji), Marcel Duchamp, Francis Picabia, Osvaldo Licini, René Magritte. W roku 1924 powstało Biuro Poszukiwań Surrealistycznych stanowiące rodzaj poradni. Poeci tworzący w stylu surrealizmu to m.in.: Philippe Soupault, Louis Aragon, Paul Éluard, Michel Leiris, Benjamin Péret, Tristan Tzara, René Char (jego wczesna twórczość), Aimé Césaire.

Salvador Dalí
Hiszpański malarz, jeden z najbardziej znanych surrealistów. Jest jednym z bardziej rozpoznawalnych artystów XX wieku. Postrzegany bywał jako skrajny ekscentryk, wymyślił własną metodę "paranoiczno-krytyczną". Jego postępowanie budziło wiele kontrowersji, nawet po śmierci. Urodził się 11 maja 1904 w małym mieście Figueres w Katalonii, w północnej Hiszpanii, w rodzinie notariusza. Jego talent artystyczny był widoczny już w dzieciństwie. Lekcje rysunku zaczął pobierać w wieku dziesięciu lat, a mając lat czternaście zaczął z sukcesem wystawiać swoje obrazy. Jego pierwsze zauroczenie sztuką wiązało się z impresjonizmem, który poznawał dzięki znajomemu ojca i przyjacielowi Picassa, katalońskiemu artyście malującemu w stylu impresjonistycznym, Ramonowi Pichot. W wieku 23 lat dostał od ojca prasę drukarską.

Abstrakcjonizm
Jest to kierunek we współczesnych sztukach plastycznych , który charakteryzuje się wyeliminowaniem wszelkich przedstawień mających bezpośrednie odniesienie do form lub przedmiotów obserwowanych w realności. Jest to sztuka abstrakcyjna, bezprzedmiotowa. Malarze abstrakcyjni szukali nowych form tj.: linia – plama, pion – poziom, odrzucając figuratywność na rzecz wewnętrznej konstrukcji obrazu układu linii barwnych plam, prostych form geometrycznych. Malarstwo to pragnęło wyzwolić się od tematu, odejść od rzeczywistości, zrezygnować z naśladowania natury. Prekursorem abstrakcjonizmu byli: Wassily Kandinsky, Edward Munch oraz Ernst Ludwig Kirchner. Abstrakcjonizm dzieli się na geometryczny (nazywany nieorganicznym lub zimnym) oraz na niegeometryczny (analogicznie nazywany też organicznym lub ciepłym). Abstrakcja w rzeczywistości istniała w sztuce od zawsze. Jest to w zasadzie pierwszy przejaw w sztuce. Taką formę plastyczną możemy oglądać na paleolitycznych amuletach, czy w prehistorycznych jaskiniach, takich jak Lascaux i Altamirze. Potem abstrakcjonizm widoczny jest we wszystkich kulturach świata, na przykład w formie ornamentów. Za ojca abstrakcjonizmu uważa się Rosjanina, Wassilego Kandinsky'ego. Stworzył on tak zwany abstrakcjonizm niegeometryczny. W latach 1910-1920 moda na abstrakcjonizm ogarnęła całą Europę. Za pierwszy obraz abstrakcyjny uważa się dzieło Wassilego Kandinsky'ego, "Akwarelę abstrakcyjną"

Edward Munch
Norweski malarz i grafik; studiował w Oslo i Paryżu, gdzie uległ wpływom malarstwa postimpresjonist.; wiele lat spędził w Niemczech, Francji i Włoszech; przyjaźnił się z S. Przybyszewskim, był związany z symbolistami i szkołą z Pont-Aven; po ciężkiej chorobie nerwowej 1909 osiadł w Norwegii. Tworzył symbol. kompozycje figuralne, zbliżone atmosferą do dzieł A. Strindberga, dając w nich w ekspresyjny sposób wyraz obsesjom erotycznym, uczuciom samotności, przygnębienia, lęku przed chorobą i śmiercią (m.in. Zazdrość 1890, Krzyk 1893, Fryz życia 3 wersje, Taniec życia 1899/1900, Dziewczęta na moście 1901); portrety, pejzaże, projekty dekoracji teatr. (m.in. do Peer Gynta H. Ibsena) i dekoracje ścienne (uniw. w Oslo, 1910 15); stosował silny kontur, płynną secesyjną linię, zróżnicowany koloryt, z którym wiązał treści symbol.; po 1909 rozjaśnił paletę. Twórczość Muncha oddziałała b. silnie na malarstwo eur. pocz. XX w., będąc jednym z gł. źródeł ekspresjonizmu; w Polsce wpływ Muncha zaznaczył się dzięki Przybyszewskiemu w sztuce Młodej Polski.

Konstruktywizm
Kierunek w sztuce abstrakcyjnej powstały w r. 1913 w Rosji, nieco później w Holandii i wreszcie w całej Europie, do USA dotarł po I wojnie światowej. Podstawowym wyróżnikiem konstruktywizmu w stosunku do innych ruchów awangardowych było stosowanie dyscypliny formalnej ograniczonej do prostych elementów geometrycznych: koła, trójkąta i linii prostej. Z założenia wzajemne oddziaływania tych form wywołują wewnętrzne napięcie wewnątrz obrazu. Celem jest poszukiwanie nowej ekspresji estetycznej, a metodą świadoma rezygnacja nie tylko z prezentowania widzialnej rzeczywistości, ale także odejście od skojarzeń ze światem przedmiotów. Konstruktywizm zawdzięcza nazwę zarówno podejściu do budowania obrazu - "konstruowania" z określonych elementów, jak i swoistemu zaangażowaniu w nowoczesność. Konstruktywizm wywodzi się częściowo z futuryzmu. Konstruktywizm rozwinął się w powiązaniu z wzornictwem przemysłowym, architekturą, modą (prêt-à-porter - gotowe do włożenia), grafiką użytkową, nowoczesną typografią i projektowaniem mebli. Następnie koncepcje stworzone w ramach sztuki użytkowej zostały zastosowane także w "czystej sztuce", rzeźbie, fotografii (pierwsze fotomontaże i kolaże). Twórcami konstruktywizmu byli: Kazimierz Malewicz i Aleksander Rodczenko.

Kazimierz Malewicz
Malarz i teoretyk sztuki polskiego pochodzenia. Zaliczany jest do rosyjskiej awangardy artystycznej. Urodził się w Kijowie, jego rodzice Seweryn i Ludwika Malewicz byli Polakami z pochodzenia, ojciec był zarządcą u fabrykanta cukru. Kazimierz był pierwszym z 14 rodzeństwa, z których jedynie dziewięcioro osiągnęło dojrzałość. Jego rodzina często przeprowadzała się i dzieciństwo spędził na wsiach ukraińskich, których krajobraz silnie wpłynął na jego późniejszą wrażliwość artystyczną. Uczył się rysunku w Kijowie w latach 1895-1896. Od 1896 mieszkał w Kursku, gdzie się ożenił około 1899. W latach 1905-1910 uczył się malarstwa w studiu Iwana Rerberga w Moskwie. W tym okresie przeniósł się do Moskwy i ożenił po raz drugi. Od 1910 związał się z awangardą moskiewską, wystawiał z grupami Bubnowyj walet, Gołubaja rosa, Oslinnyj chwost. Początkowo pod wpływem Paula Cézanne'a, rosyjskich postimpresjonistów, fowizmu, ekspresjonizmu i kubizmu. W 1915 w Piotrogrodzie ogłosił program suprematyzmu, najbardziej radykalnego kierunku abstrakcjonizmu. Odrzucał ikonografię sztuki przedstawieniowej, uznając linię prostą oraz nie występujący nigdzie w przyrodzie kwadrat jako symbole przewagi człowieka nad chaosem. Malarz ten wywarł znaczny wpływ na rosyjskich konstruktywistów i polską awangardę lat 20. XX wieku, był zapowiedzią minimalistów. Do jego najsłynniejszych dzieł zalicza się Czarny kwadrat na białym tle, pokazany po raz pierwszy w 1915 roku w Sankt Petersburgu. Pomysł tego obrazu miał się narodzić w 1913 roku, podczas pracy nad scenografią i kostiumami do "futurystycznej opery" Zwycięstwo nad słońcem.