WYOBRAŹNIA ( 7.1, 7.2, 7.3 )

1. TRADYCYJNE KONCEPCJE WYOBRAŹNI

Wyobraźnia- zdolność do tworzenia wyobrażeń, zdolność wykorzystywana przez człowieka w sposób intencjonalny.

Wyobrażenia- umysłowe reprezentacje rzeczywistości przypominające spostrzeżenia, mogą być wydobywane z pamięci.

Wyobraźnia = wieloznaczność terminu

1)     zdolność do tworzenia wyobrażeń

2)     zdolność do tworzenia przypuszczeń, hipotez, do udawania oraz myślenia twórczego

3)     pole, na którym pojawiają się wyobrażenia

Wyobrażenie odtwórcze - podźwięk po spostrzeżeniu, obraz przedmiotu który przestał działać na nasze zmysły. Np. wyobrażenia EJDETYCZNE(to co już widziane), (fotograficzna dokładność, ludzie, którzy maja pamięć fotograficzna, zwykle dzieci, zdolność do tworzenia wyobrażeń ejdetycznych nie koreluje z innymi zdolnościami poznawczymi, ani żadnymi zaburzeniami neurologicznymi).

Wyobrażenia twórcze-przedstawienie przedmiotów z którymi jednostka się wcześniej nie zetknęła. Konglomeracje innych obiektów, albo kombinacje, które trudno sprowadzić do prostego złożenia części innych obiektów. Np. pegaz, sfinks. ciesielstwo umysłowe – aktywność intelektualna która interpretuje właśnie np. sfinksa. ( jako połączenie człowieka i zwierzęcia)

Wyobrażenia nie są zjawiskiem całkowicie subiektywnym, związanym ze świadomością, czy tez umiejętnością posługiwania się językiem. Dlatego tez można je badać u ludzi, bez konieczności wykorzystywania introspekcji.

Wyobrażenia:

- u małych dzieci, które nie opanowały jeszcze języka (dowodzą tego badania np. przykrycie zabawki pieluszką, zdjęcie pieluszki, zaskoczenie dziecka, gdy nie ma pod pieluszką zabawki itp. )

 - u zwierząt - badania:

1) badania reakcji odroczonych – chowa się małpie banana pod jeden z kilku kubków ,

zasłanie kubki zasłoną, gdy po jakimś czasie odsłania się zasłonę małpa od razu sięga po

kubek z bananem, gdy nie ma nic, bądź jest marchewka małpa jest zawiedziona

2) badania nad wyobrażeniami szympansów dotyczącymi własnej osoby – to te słynne

badania, gdzie z szympansów robi się idiotów i maluje się im kropkę na czole

3) badania nad halucynacjami u szympansów- tu ktoś miał duże poczucie humoru i

wywoływał u szympansów panikę kładąc na talerzu realistycznie wyglądającą głowę

szympansa. Szympansy po pewnym czasie zaczynały mieć halucynacje.

2. TEORIE WYOBRAŹNI JAKO POLE SPORU O MECHANIZMY TWORZENIA REPREZENTACJI.

Jak powstała wyobraźnia ? Dwa stanowiska.

1. Stanowisko obrazowe (SHEPARD, METZLER, KOSSLYN),

Założenia: wyobrażenia są reprezentacjami analogowymi i holistycznymi, oddającymi ciągłą naturę rzeczywistości, przypominają obrazy rzeczywistych przedmiotów, ale w porównaniu ze spostrzeżeniami cechują się mniejsza wyrazistością. Wyobrażone obiekty mają pewna wielkość  położenie w przestrzeni oraz przyjmują pewne pozycje. Te własności są ujmowane bezpośrednio w wyobrażeniu, a nie są reprezentowane w sposób symboliczny.

 

Kosslyn-Dwa rodzaje reprezentacji w naszym systemie poznawczym: reprezentacje głębokie i reprezentacje płytkie.

- Reprezentacje głębokie - przechowywane w pamięci trwałej w postaci opisów strukturalnych

-cechy zapisywane na „modłę Gibsonowską”,

-reprezentacje głębokie są podstawą tworzenia quasi – obrazu, proces ten zachodzi w buforze wzrokowym, skonstruowany obraz staje się dostępny świadomości i może być spostrzegany „okiem duszy”. 

-Kosslen prowadził badania neuroanatomiczne i wykrył, że siedliskiem „bufora wzrokowego” jest płat potyliczny, ale inne badania tego nie potwierdziły.

-Wyobrażenia w naszym odczuciu pochodzą ze środka, a spostrzeżenia z zewnątrz. (wyjątek – halucynacje)

 -Skąd wiemy, że jedne dane to wyobrażenia a inne- rzeczywiste zdarzenia.?

Angażujemy metapoznanie- nasza wiedze dotyczącą właściwości różnych procesów i treści poznawczych.

Teoretycznie powinno być tak, że rzeczywiste wspomnienia są jakoś inaczej oznakowane niż wspomnienia wyobrażeń.

2. Stanowisko abstrakcyjne (ANDERSON, BOWER,PYLYSHYN)

Założenia : reprezentacja tworzona jest w postaci sądów i twierdzeń.

Pojęcia sądu:

1. Forma języka myśli (język myśli – mentalese )

2. Istotę sądu stanowi znaczenie w sensie logicznym

3. Istotę sądu stanowi znaczenie w sensie  psychologicznym

-Ludzie mają wiedze wrodzoną na temat wyobrażeń i zachowują się zgodnie z ta wiedzą.

-Obrazy powstające w naszej świadomości są epifenomenami zjawisk zachodzących w mózgu.

(tak jak obraz w telewizorze jest epifenomenem tego, że wyładowują się elektrony)