W 1945 kwestie nieuregulowania wojny przejęły wielkie mocarstwa, wielka trójka, która podjęła się negocjacji z Niemcami w czasie konferencji w Poczdamie. Mamy w historii dwa dokumenty : 1- 1970 między kanclerzem Niemiec Fili Brantem a Cyrankiewiczem, - obie strony deklarowały bak wzajemnych pretensji. 2- w 1990- określający wzajemne stosunki i przebieg linii granicznej.

Stosunki Polsko-Radzieckie po 1939 roku.

Ze ZR mieliśmy podpisany traktat-pakt o nieagresji, którego początek stanowił protokół Litwinowa, przedłużony do 44, ale przetrwał jedynie do 1939. Agresja drugiego sąsiada od strony wschodniej. Plany ZR odnośnie Polski. Przed II wś króluje przekonanie że kosztem Polski należy utworzyć Polską Republikę Rad, linią graniczną która oddzielić miała posiadłości niemieckie od radzieckich miała być rzeka Bug i Wisła. Ta koncepcja królowała do kończą września 1939 ale ze zmianami linii demakracyjnej dokonano przewartościowania. W 1940 zaczęto nieco inaczej o sprawie Polski na Kremlu myśleć. Następowało napięcie w stosunkach niemiecko radzieckich. Dwaj sąsiedzi Polski reprezentujący specyficzne podejście polityczne dążyły do wzajemnej konfrontacji. Miała posłużyć jako odpowiedź na najważniejsze pytanie: Kto króluje na świecie i sprawuje największą władzę. Od początku 1940 mamy do czynienia ze wzrostem napięcia i konflikt jest nieunikniony. Były pewne próby wykorzystania Polaków w tym konflikcie. W paź 1939 r plan zostaje opracowany: stworzenie polskiej dywizji która wzięłaby udział w konfrontacji z Niemcami. Spośród jeńców z 39 wyodrębnia się osoby z których można by stworzyć oficerów. Mieliby oni zasilić Polaków przyłączonych ze związku radzieckiego. Plany stworzenia polskiej formacji miał opracować – pułkownik Zygmunt Berling- oficer przedwojenny polskiej armii który trafia do niewoli radzieckiej w 1939 r. Był zainteresowany wdrążeniem w życie tego planu. Wyselekcjonowano kolejnych jednym z nich jest ówczesny generał Marian Januszajtis. Człowiek od zadań specjalnych, wybitny teoretyk wojskowy. W dobie wojny 1920 został awansowany do stopnia generała miał 31 lat, był wówczas najmłodszym generałem. Dowodził 12stą dywizją piechoty. Znany jest z zamachu stanu w pierwszych dniach 1919 gdy chciano usunąć rząd Jędrzeja Moraczewskiego. Drugim oficerem który zostaje dokooptowany do tej grupy jest wojskowy gen Mieczysław Boruta Spiechowicz. Zasłużony za zorganizowanie wszelakich planów, od 1946 szef piechoty i kawalerii w ministerstwie obrony narodowej. Wszyscy Ci oficerowie wywodzą się z przedwojennej armii polskiej , która 17 września stała się armią wrogą Armii Czerwonej. Więc wymaga to złożenia odpowiednich deklaracji, kwiecień 1941 roku podpisują dokument w którym stwierdzają ze nie mają nic przeciwko ale i będą zadowoleni kiedy polska stanie się jedną z republik ZR. Plany stworzenia tej dywizji nie wchodzą w życie aż do czerwca 1941 roku. Klęski Armii Czerwonej skłaniają do szukania sprzymierzeńca, staje się nim Wielka Brytania. Prowadzone są zakulisowe rozmowy, a efektem jest wskazanie przez efekt brytyjski jako partnera jako ZR, efektem jest układ, który podpisany w lipcu 1941 Sikorski – Majski tak zwany.( Iwan Majski) Na mocy dokumenty nawiązane się stosunki dyplomatyczne i zapoczątkowuje fazę roboczą w tworzeniu polskiej armii wojskowej u boku armii czerwonej. Równocześnie wymienieni zostają ambasadorowie i do Moskwy podąża korpus polski i zostaje ogłoszona amnestia. Od sier 1941 na terenie polski działa także komisja która pełni rolę sztabu warunkowego. 14.08 .1941 umowa wojskowa w której określone zostają struktury polskiej formacji zbrojnej jako dowódca został gen Władysław Anders. Stworzone dwie dywizje piechoty i dwie jednostki towarzyszące , (30 tys. ludzi). Formowane w okolicach miejscowości Kujwyszew . ale natrafia na poważne problemy formowanie: wynika kwestia narodowości. Działania podjęte przez władze radzieckie narzucające obywatelstwo ludziom w zależności na jakich terenach się znaleźli, nastręcza to wiele problemów i budzi wiele pretensji i problemów. Rosnący problem dyplomatyczny. Do Londynu udaje się Władysław Kobiak. Polityk o antyrosyjskim stosunku. Od 1939 ZR sztywno stoi na stanowisku że po wojnie granice rzeczpospolitej muszą ulec zmianie. 2- kwestia zaginionych oficerów. W 1939 wschodnie tereny praktycznie nie były bronione. Przebieg wojny z Niemcami zmusił Polaków do przerzucenia wojsk. 17 września 1939 Armia czerwona przekroczyła granice, była bitwa pod Szackiem. Wszyscy Ci oficerowie i część inteligencji, część struktur policji trafiła do obozów internowania. Władze radzieckie przewidywały ze ta grupa może stanowić poważny problem, posiada odpowiednie kwalifikację i wiedzę jak prowadzić walkę z przeciwnikiem. Stad też zgrupowano ich w 3 obozach: na terenie zachodniej Białorusi i Ukrainy Ostaszków Starobielsk Kozielsk. W tych obozach znalazło się ok 15 tys.(14tys 736-97% to Polacy, 18,5 tys. osób którzy przebywali w więzieniach, przeważali wśród nich cywile) osób. 4 tys. oficerów w tym policjanci, żołnierze korpusu pogranicza. Część podoficerów wojska polskiego oprócz tego straż więzienna duchowni. W Ostaszkowie przebywało 6,5 tys. osób. W Kozielsku przebywali wyłącznie oficerowie 4 tys. w tym 5 generałów. W tym obozie była 1 kobieta Janina Lewandowska-1 kobieta na liście katyńskiej podporucznik wojsk lotniczych. W Starobielsku też wyłącznie dla oficerów 4 tys. i 8 generałów. Łącznie z zatrzymanymi w więzieniach znajdowało się 1200 oficerów. W miarę wzrostu napięcia między ZR Niemcami zastanawiano się co z tymi ludźmi zrobić. Ostatecznie pojawia się idea eksterminacji tejże grupy. Dokument jest sporządzony po wstępnej selekcji, w każdym miejscu prowadzona była akcja werbunkowa. Kto się zgadzał na ZR i przesyłano do specjalnego obozu. Z tymi osobami z którymi nie dało się współpracować i dokonano eksterminacji tejże grupy. Na mocy tego dokumentu miano dokonać eksterminacji 15 tys. żołnierzy i 18 tys. cywili. Biuro polityczne ZR podjęło decyzję, że będzie on realizowany. W tym Józefa Stalina podpis. Akcja eksterminacji rozpoczyna się 3 kwietnia 1940 roku. Z obozu w Kozielsku wyjeżdżą pierwszy transport do Katynia. Trwa to do czerwca 1940 roku. W Katyniu poniosło śmierć 4410 oficerów, część została zamordowana w siedzibie NKWD w Smoleńsku. Innym miejscem gdzie dokonano eksterminacji był Harków, ze Starobielska śmierć- 3730 osób. I ostatnie miejsce to Kalinin obecnie Twern, gdzie eksterminowano osadzonych z Ostaszkowa – 6314 osób. Eksterminowano też osoby z więzień- w Kijowie zabito ok 4000 osób i pochowano ich w Bykowni. 2 miejsce to Mińsk Białoruski – ok 4000 śmierć miejscowość Kuropaty.

13 generałów którzy byli osadzeni w obozach w Ostaszkowie i Starobielsku tylko część z nich została wzięta do niewoli , w czynnej służbie znajdowało się 6 spośród nich , reszta była w stanie spoczynku, reszta przejęta przez NKWD z ich prywatnych domów. Na ziemiach które zostały przyłączone zostało aresztowanych jeszcze 7 generałów, większość z nich (6) również została wyeliminowana ale nie w wyniku akcji Katyńskiej. Np. Gen Mieczysław Linde zmarł w rejonie ok Syberii, skazano go na 10 lat więzienia. Władysław Jędrzejewski we Lwowie marzec 1940 roku. Został rozstrzelany. Gen Jerzy Wołkowicki został aresztowany w 1939 przez NKWD, brany za jednostkę potencjalnie niebezpieczną. Z Kozielska został zwolniony, okoliczności, która go ocaliła to branie udziału w wojnie pod Kuszimą, w japońsko radzieckiej wojnie.

Kłamstwo Katyńskie-rosjanie wycofując się starają się zatrzeć ślady lecz pojawiają się na wiosnę w 1943 roku, odkrycie grobów które zawierają polskich jeńców wojennych. Polska strona stara się nie napinać stosunków ze ZR i kieruje działania w stronę czerwonego krzyża i dochodzi do zerwania stosunków dyplomatycznych(Sikorski-Majski). Kończy się akcja werbunkowa do polskiej armii która wiosną 1942 roku ma już stan 3 dywizji. W związku z napięciem stosunków polsko radzieckich są problemy w wyposażeniu odpowiednich środków żywnościowych. Bo do formacji przybywają też osoby cywilne. Taki stan rzeczy prowadzi do tego że armia polska opuszcza ZR i udaje się na bliski wschód do Brytyjczyków. W momencie kiey sprawa Katynia wychodzi na światło dzienne strona radziecka stwierdza ze z ich śmiercią nie ma nic wspólnego i mówi ze to zrobiły Niemcy. Rosjanie w 1944 ponownie znaleźli się na Białorusi stworzyła badania które dowiodły ze to Niemcy przeprowadziły masakrę. Przyjęto tą wersję i podręczniki polskie twierdziły do 1949 roku, że za tą sprawą stoją Niemcy. W 1989 Rosja oficjalnie przyznała się do winy. Była to jedna ze zbrodni stalinowskich. Strona Polska przyjęła tą deklarację z zadowoleniem ale pojawił się nowy zarzut ludobójstwa. Pojawiły się koncepcje towarzyszące.

1939 brak wschodniej obrony polskiego frontu, brak zaangażowania polskiego w wojnie na wschodzie mogłoby to korzystniej wyniknąć niż stało się to w istocie. Władysław Sikorski był gorącym przeciwnikiem wyprowadzenia jednostek na wschód, oskarża się go przez niektóre kręgi że dokonał zamachu na życie naczelnego wodza w lipcu 43 roku- Katastrofa Giblartarska w której Sikorski zginął. Stosunki polsko radzieckie ulegają zerwaniu co oczyszcza sytuację Stalinowi i realizuje własną politykę i stawia na komunistów. 1943 w lutym zmuszenie wojsk niemieckich do przestania oblężenia Staliningradu. Stalin stawia komunistów którzy tworzą Związek Patriotów Polskich , na którego czele stoi Wanda Wasilewska. Andrzej Witos, Drobner, działacze innych formacji o charakterze lewicowych. Cel: stworzenie podlegających struktur wojskowych, w maju w związku ze zgodą Stalina rozpoczyna się formowanie się 1 dywizji imienia Tadeusza Kościuszki którą bednie nazywa się Ludowym Wojskiem Polskim. Na czele 1 dywizji a później armii staje gen. Zygmunt Berling aż do września 1944 roku. Jego miejsce zajmie gen Popławski za inicjatywę wspierania powstania uległości rządowi londyńskiemu. W lipcu do władzy w Londynie dochodzą kręgi nastawione krytycznie jeśli chodzi współpracę i stalin nie zadaje sobie trudu szukania jakiegokolwiek dialogu między Londynem. Instaluje twór w Berlinie – wyzwolenie narodowe. Objawia się tak że krajowa rada narodowa pod bolesławem Bierutem to armie zbrojne polskiej partii robotniczej, likwidowane są struktury podziemne aby umożliwić komunistom działania i tak wygląda to do 1945 kiedy powstaje tymczasowy rząd jedności narodowej.