Choroba Scheuermanna (Jałowa Martwica Kręgosłupa)– to tzw. kifoza młodzieńcza. Kifoza młodzieńcza jest jedna z wielu chorób zaliczanych do tak zwanych jałowych martwic kości. Wspólna cecha wszystkich chorób tej grupy jest obumieranie tkanki kostnej i chrzestnej bez udziału chorobotwórczych drobnoustrojów. Choroba ta ujawnia się najczęściej około 14r.z. im później się pojawia tym wolniej postępuje i tym krócej trwa. Po osiągnieciu dojrzałości wygasa. Do martwicy koci czy chrząstki dochodzi na skutek przyczyny powodującej przerwanie lub upośledzenie ukrwienia pewnego obszaru tkanki kostnej. Tkanka ta ulega martwicy staje się mało odporna na działanie czynników mechanicznych. Rozpada się podobnie odbudowuje ale kości najczęściej ulegają zniekształceniu.

Przyczyny niedokrwienia mogą być różnorodne:

1)Predyspozycje wrodzone

2)Przeciążenia

3)Mikrourazy

4)Zaburzenia hormonalne

5)Zatory i inne

Do zaburzeń ukrwienia dochodzi szczególnie łatwo u dzieci i młodzieży w związku z brakiem polaczeń miedzy krążeniem nasadowym i przynasadowym. Początkowo choroba przebiega skrycie, często bezboleśnie. Tylko około 20% pacjentów odczuwa w czasie choroby bóle kręgosłupa. Bole te lokalizują się w chorym odcinku kręgosłupa lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie.

Potęgują się one po wysiłkach fizycznych, głównie w pozycjach osiowego obciążenia kręgosłupa i pochylenia w przód. Dolegliwości te zmniejszają się lub ustępują po zmianie pozycji ciała, zwłaszcza po przyjęciu pozycji leżącej.

Zmiany w chorobie Scheuermanna obejmują z reguły kilka sąsiadujących ze sobą kręgów, a także krążków międzykręgowych, najczęściej na odcinku Th7-Th12. Proces dotyczy zazwyczaj 2 lub 4 kręgów, rzadziej 3 lub 5.

Osłabienie procesem martwiczym odporności nasad i chrząstek pokrywających trzony kręgowe powoduje wciskanie się zawartości krążków międzykręgowych przez płytkę chrzęstną do gąbczastej tkanki trzonów. Tworzą się tzw. guzki Schmrola, które mogą być różnej wielkości. Występują one głównie w przedniej i środkowej części trzonów.

Trzony kręgowe ulegają powolnemu niewielkiemu sklinowaceniu, a krążki międzykręgowe – zmianom degeneracyjnym i następczemu zwężeniu. Powoduje to pochylenie tułowia do przodu i stopniowe ograniczenie ruchomości odcinka kręgosłupa objętego procesem chorobowym.

Objawy fizykalne zależą od lokalizacji szczytu kifozy. W większości przypadków występuje ona w odcinku piersiowym, w ok. 20 % przypadków – odcinku piersiowo- lędźwiowym, a w nielicznych przypadkach – w odcinku lędźwiowym.

• Przy lokalizacji piersiowej pogłębiona jest kifoza piersiowa oraz lordoza lędźwiowa, z uwypukleniem brzucha.

• Patologia dotyczy głównie płaszczyzny strzałkowej. Częstość występowania w populacji sięga 0,4-8,3 %

Często stwierdza się także pogłębienie lordozy szyjnyej, jako wynik mechanizmu kompensacyjnego. Następstwem lokalizacji szczytu zniekształcenia w odcinku piersiowo-lędźwiowym jest przedłużona ku dołowi kifoza piersiowa za skróceniem i pogłębieniem lordozy lędźwiowej.

Przyczyny choroby

Etiologia choroby Scheuermanna jest nieznana.

Początek choroby przypada zwykle między 12 a 14 rokiem życia. Niejednokrotnie proces chorobowy rozpoczyna się wcześniej.

Podstawą rozpoznania(poza badaniem klinicznym) jest RTG w projekcji bocznej.

Postępowanie i leczenie – uzależnione jest od ciężkości procesu chorobowego. W lżejszych przypadkach wystarczają jedynie ćwiczenia mięśni grzbietu w celu stworzenia tzw. ochronnego gorsetu mięśniowego i nauka utrzymywania prawidłowej postawy.

Ćwiczenia gimnastyczne, specjalnie dobrane i wykonywane pod ścisłym nadzorem specjalistów mają na celu:

-zapobieganie zniekształceniu

-wzmocnienie osłabionych mięśni

-zwiększenie ruchomości elastyczności kręgosłupa

-poprawienie postawy i ogólnej sprawności fizycznej

W przypadku nasilonych dolegliwości bólowych należy zapewnić odciążenie chorobowo zmienionego odcinka kręgosłupa. Dopiero po ustąpieniu lub zmniejszeniu dolegliwości bólowych rozpoczyna się ćwiczenia.

Zapobieganie:

-pozwolenie dziecku na swobodny wzrost, nie strofując go ani słowami, ani czynami

-pływanie wzmacnia muskulaturę pleców

-należy możliwie często leże na brzuchu(podczas czytania i oglądania telewizji)

-zwracać uwagę na właściwą wysokość stołu i krzesła

-pracować na ukośnie ustawionym blacie stołu

Cel leczenie:

-zapobieganie progresji, korekcja kosmetyczna deformacji,

-uwolnienie od bólu,

-zapobieganie bolesnym zmianom zwyrodnieniowym kręgosłupa

W zależności od stopnia zaawansowania choroby i wieku pacjenta chorobę Scheuermanna leczy się zachowawczo lub operacyjnie

Nieoperacyjne leczenie choroby

Kifoza piersiowa większa niż 60 stopni jest u pacjentów wyraźnie widoczna. Celem podjęcia leczenie jest działanie zmierzające do zahamowani progresji deformacji i uniknięcie komplikacji zdrowotnych w przyszłości.

Zachowawcze leczenie choroby Scheuermanna jest zbliżone do leczenia skoliozy idiopatycznej. Po ocenie deformacji i ryzyka jej postępu następuje wybór właściwej metody leczenia.

W zakres leczenia zachowawczego wchodzi:

Gimnastyka korekcyjna, ćwiczenia z zastosowaniem stołu wyciągowego i tzw. autowyciągi, oraz gorsety ortopedyczne (wyprostne).

Operacyjne leczenie choroby

Wskazania do operacji:

-pacjenci z kifozą >= 65 stopni

-Dorośli z przewlekłym bólem, progresją skrzywienia lub postępującymi objawami neurologicznymi