* Rz piszemy, gdy w wyrazach wymienia się na r, np.:
rowerzysta - rower,
dworzec - dworca.
* Rz piszemy w zakończeniach wyrazów:
arz
erz
mierz
mistrz
np.: pisarz, rycerz, Sandomierz, burmistrz,
* Rz piszemy po spółgłoskach: b, p, d, t, g, k, ch, j, w, np.: brzoza, przebój, drzewo, patrzeć, grzyb, chrzan, spojrzeć, wrzesień
* Ż piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, dz, h, z, ź, s
np.: książka - księga, pieniążek - pieniądz, drużyna - druh, mażę (po czymś) - mazać, zamrażać - mroźny, mróz, bliżej - blisko,
* Ż piszemy w wyrazach zakończonych na: - aż, - eż
np.: pejzaż, młodzież,
* Ż piszemy po literach: l, ł, r, n,
np.: lżej, małżeństwo, rżenie, oranżada.
* U piszemy w zakończeniach rzeczowników:
un
unek
uchna
uszka
uszek
uch
us
usia
zwiastun, podarunek, córuchna, staruszka, łańcuszek, maluch, raptus, mamusia.
* U piszemy w czasownikach zakończonych na:
uj
ujesz
uje
np.: malujesz, maluje,
* Ó piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: o, e, a
np.: stół - stoły, przyjaciółka - przyjaciel, skrót - skracać
* Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ów, np.: Julianów, chłopców
* Ó piszemy w wyrazach zakończonych na: - ówka, np.: łamigłówka, pocztówka
Wyjątki: skuwka, wsuwka, zasuwka.
* Ó piszemy na początku wyrazów: ósemka, ósmy, ów, ówczesny, ówcześnie, ówdzie.
* Ch piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: sz
np.: mucha - muszka, trochę - troszkę,
* Ch piszemy po literze s np.: schab, schody, wschód.
* Ch piszemy na końcu wyrazów, np.: na drogach, orzech, zuch.
Wyjątki: druh
* H piszemy, gdy wymienia się w innych formach tego samego wyrazu lub w innych wyrazach na: g, ż, z, dz,
np.: druh - drużyna, błahy - błazen
Partykułę nie piszemy łącznie:
z rzeczownikami, np. niebezpieczeństwo, niedokładność, nieprzyjaciel, niezorganizowanie,
z przymiotnikami, np. niedrogi, niemiły, niejasny, niesłony,
z przysłówkami utworzonymi od przymiotników, np. niedrogo, nieładnie, niełatwo, niemile.
Wielką literą piszemy:
imiona i nazwiska ludzi, np.: Jan Nowak, Adam Kowalski,
nazwy mieszkańców kontynentów, krajów, starożytnych państw, np.: Europejczyk, Australijczyk, Polka, Meksykanin, Węgierka, Fenicjanin, Rzymianin,
nazwy świąt i dni świątecznych, np.: Nowy Rok, Dzień Bezpiecznego Internetu, Popielec, Wielkanoc, Wielki Tydzień, Święto Pracy, 3 Maja, Dzień Matki, Międzynarodowy Dzień Dziecka, Boże Ciało, Dzień Ojca, Zielone Świątki, Zaduszki, Wszystkich Świętych, Święto Niepodległości, Wigilia, Boże Narodzenie, Pascha, ale: niedziela wielkanocna, środa popielcowa, pascha (potrawa),
nazwy imprez międzynarodowych lub krajowych, np.: Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich, Dzień Ziemi, Światowy Dzień Młodzieży,
nazwy geograficzne, czyli np. nazwy kontynentów, części świata, krajów, starożytnych państw, regionów, prowincji, stanów, miast, wsi, dzielnic i osiedli, np.: Europa, Ameryka Łacińska, Japonia (= Kraj Kwitnącej Wiśni), Kanada (= Kraj Klonowego Liścia), Rzeczpospolita Polska, Rzym, Warmia, Ontario (prowincja w Kanadzie), Dakota Południowa, Charleston, Warszawa, Zalesie, Mokotów,
skrótowce literowe i głoskowe, np.: PAL (Polska Akademia Literatury), PAN (Polska Akademia Nauk), PTK (Polska Telefonia Komórkowa; Polska Telewizja Kablowa), PTTK (Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze), PWN (Państwowe Wydawnictwo Naukowe), PWST (Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna w Krakowie lub w Warszawie),
Małą literą piszemy:
nazwy dni tygodnia, np.: czwartek, piątek, sobota,
ale: Wielki Czwartek, Wielki Piątek, Wielka Sobota, Wielki Tydzień,
nazwy miesięcy, np.: styczeń, luty,
nazwy obrzędów, zabaw i zwyczajów, np.: katarzynki, andrzejki, mikołajki, dyngus, dożynki, gaik,
nazwy gatunków literackich, utworów muzycznych, programów radiowych i telewizyjnych, np.: nowela, powieść, dramat, symfonia, etiuda, słuchowisko,
nazwy tańców, np.: polonez, krakowiak, oberek, polka, walc,
nazwy jednostek monetarnych, np.: złoty, grosz, dolar, euro, lir, rubel, funt, peso, gwinea,
tytuły naukowe i zawodowe, np.: magister, inżynier, profesor,
nazwy godności, np.: dyrektor, prezes, minister, premier, marszałek, prezydent, król, książę, kapitan, rektor,
nazwy mieszkańców miast, osiedli i wsi, np.: berlińczyk, berlinianka, białostoczanin, białostoczanka, gdańszczanin, gdańszczanka, moskwianin, moskwianka,
nazwy stron świata, np.: północ, południe, wschód, zachód, północny wschód, południowy wschód,