10 . Nieuczciwe praktyki rynkowe

Ustawa o nieuczciwych praktykach rynkowych

cel ustawy:

• Określenie nieuczciwych praktyk rynkowych

• Określenie zasad przeciwdziałania tym praktykom

  • w interesie konsumentów

  • w interesie publicznym

Definicje ustawowe:

Konsument

- rozumienie kodeksowe - Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

- przeciętny konsument -

• dostatecznie dobrze poinformowany

• uważny i ostrożny

• ustawowe kryteria oceny „przeciętnego” konsumenta

Przedsiębiorca

• Osoba fizyczna, prawna, jednostka nie posiadająca osobowości prawnej oraz osoby działające na ich rzecz

• Prowadzące działalność gospodarczą lub zawodową

• Działalność musi być zorganizowana i ciągła

Produkt – każdy towar lub usługa, w tym nieruchomość, prawo i obowiązki wynikające z umów cywilnoprawnych

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Praktyki rynkowe

• Dokonuje przedsiębiorca

• Działanie lub zaniechanie

• Sposób postępowania, oświadczenie lub informację handlową

Nieuczciwe czyli:

- Sprzeczne z dobrymi obyczajami

- w sposób istotny zniekształcają lub mogą zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta

- np.:

• Wprowadzenie w błąd

• Agresywna praktyka rynkowa

• Stosowanie sprzecznego z prawem kodeksu dobrych praktyk

• System konsorcyjny

Błąd:

- działanie: powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.

- zaniechanie: pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy tym samym powoduje lub może powodować ...

BŁĄD Zaniechania:

• Zatajenie lub nie przekazanie w sposób jasny, jednoznaczny lub we właściwym czasie informacji dotyczących produktu

• Nieujawnienie handlowego celu praktyki, jeżeli:

  • nie wynika on jednoznacznie okoliczności

  • powoduje lub może spowodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dot. produktu, której inaczej by nie podjął

Propozycja nabycia produktu – informacja handlowa określająca cechy produktu oraz jego cenę, która bezpośrednio wpływa bądź może wpływać na podjęcie przez konsumenta decyzji dotyczącej umowy

Istotne informacje w przypadku propozycji nabycia produktu

• istotne cechy produktu

• imię, nazwisko (nazwę), adres (siedzibę) przedsiębiorcy

• cenę, uwzględniającą podatki. Jeżeli nie można w sposób racjonalny obliczyć wcześniej ceny ze względu na charakter produktu trzeba podać sposób, w jaki cena jest obliczana

• uzgodnienia dotyczące sposobu płatności, dostawy lub wykonania produktu oraz trybu ropatrywania reklamacji

• informacje o istnieniu prawa do rozwiązania lub odstąpienia od umowy, jeżeli prawo takie wynika z ustawy lub umowy

Dyrektywy interpretacyjne dotyczące błędu

• Przy ocenie danego działania/zaniechania należy uwzględnić wszystkie elementy oraz okoliczności wprowadzenia produktu na rynek, w tym sposób jego prezentacji.

• Zaniechania: bierzemy pod uwagę także specyfikę danego środka komunikacji i wynikające zeń ograniczenia przestrzenne lub czasowe; bierzemy także pod uwagę wszystkie środki podjęte przez przedsiębiorcę, aby udostępnić konsumentom informację

Katalog praktyk postrzeganych jako błąd w każdych okolicznościach (wybór)

• Posługiwanie się certyfikatem, znakiem jakości lub podobnym oznaczeniem bez posiadania uprawnień

• Reklama przynęta/przynęta i zamiana

• Twierdzenie o posiadaniu uprawnienia, koncesji, zezwolenia, bez spełnienia wymogów, by je otrzymać

• Nieprawdziwe twierdzenie, że sprzedaż produktu jest zgodna z prawem

• Prezentowanie uprawnienia przysługującego konsumentowi z mocy prawa jako cechy wyróżniającej ofertę przedsiębiorcy

• Pozorny gratis

• Fałszywy konkurs

Agresywna praktyka rynkowa

Praktyka, która wywołuje niedopuszczalny nacisk i tym samym W znaczny sposób ogranicza lub może ograniczyć Swobodę wyboru przeciętnego konsumenta Zachowanie przeciętnego konsumenta względem produktu. Tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez niego decyzji dotyczącej produktu, której inaczej by nie podjął.

Niedopuszczalny nacisk

• Każdy rodzaj wykorzystywania przewagi wobec konsumenta

• W sposób znacznie ograniczający zdolność przeciętnego konsumenta do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej umowy w szczególności użycie lub groźba użycia przymusu fizycznego lub psychicznego

• Przy ocenie należy uwzględnić wszystkie cechy praktyki, a w szczególności:

  • Czas, miejsce, uciążliwość danej praktyki

  • Celowe wykorzystanie przymusowego położenia konsumenta

  • Uciążliwe lub niewspółmierne bariery pozaumowne, wykorzystywane przez przedsiębiorcę

  • Groźby podjęcia działania niezgodnego z prawem lub użycie obraźliwych sformułowań

Bezwzględnie nieuczciwe agresywne praktyki rynkowe

• Wywołanie wrażenia, że konsument nie może opuścić pomieszczeń przedsiębiorcy bez zawarcia umowy

• Ignorowanie próśb konsumenta o opuszczenie miejsca zamieszkania lub zaprzestanie wizyt

• Uciążliwe i nie wywołane działaniem albo zaniechaniem konsumenta nakłanianie do nabycia produktów przez środki porozumiewania się na odległość

• Informowanie konsumenta o tym, że jeżeli nie nabędzie produktu, przedsiębiorcy może grozić utrata pracy lub środków do życia

• Umieszczanie w reklamie bezpośredniego wezwania do dzieci nabycia produktów lub wezwania rodziców do ich nabycia

• Fałszywa obietnica nagrody

Odpowiedzialność cywilna

• Roszczenia konsumenta, którego interes został naruszony lub zagrożony:

  • Zaniechanie praktyki

  • Usunięcia jej skutków

  • złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia w odpowiedniej treści i formie

  • Naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, w szczególności unieważnienia umowy

  • Zasądzenia odpowiedniej kwoty na cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów

• Z roszczeniami oprócz konsumenta wystąpić mogą:

  • RPO

  • Rzecznik Ubezpieczonych

  • Krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów konsumentów

  • Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów

Ciężar dowodu, że dana praktyka rynkowa wprowadza w błąd spoczywa na przedsiębiorcy

Przedawnienie – 3 lata, osobno dla każdego naruszenia

System konsorcyjny

• Inaczej zwany systemem argentyńskim, w Polsce upowszechnił się w ostatnim dwudziestoleciu

• Uznany expressis verbis za nieuczciwą praktykę rynkową i zakazany.

• Tak samo potraktowane zostało organizowanie grupy konsorcyjnej

• Zaostrzona odpowiedzialność karna

+ Ew. prezentacja 23