1. Układ technologiczny kopalni surowców skalnych. (wykład)

2. Układ technologiczny kopalni węgla odkrywkowego (wykład)

3. Podaj definicję kopalni odkrywkowej.

Zakład górniczy prowadzący metodą odkrywkową eksploatację złóż kopalin oraz ich przeróbkę i obróbkę.

1. Do jakich rodzajęw działalności odnosi się ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.u Nr....

Dotyczy ona :

-prac geologicznych

-wydobywania kopalin ze złóż

-podziemnego składowania odpadów.
5. Poda definicję kopaliny.
Utwór geologiczny występujący wewnątrz skorupy ziemskiej lub na jej powierzchni o zastosowaniu gospodarczym. Nagromadzenie naturalnych minerałów stałych ciekłych i gazowych występujących w złożach

6. Czym się różni kopalina od surowca.

Kopalina to wytwór geologiczny występujący w skorupie ziemskiej, kopalina wydobyta ze

złoża staje się surowcem

6. Podaj podział kopalin wg. Prawa geologicznego i górniczego

Kopaliny dzielimy na podstawowe(surowce energetyczne itp.) i pospolite( wyłącznie kopalina lądowa, w szczególności piaski żwiry itp.

6. Podaj definicję koncesja.

Decyzja organu koncysyjnego zezwalająca na wykonywanie działalności górniczej w zakresie poszukiwania rozpoznawania i wydobycia kopalin ze złóż.

6. Podaj jakie organy koncesyjne udzielają koncesji oraz jakie wymagania muszą zostać spełnione.

-Minister właściwy do spraw środowiskowych udziela koncesji na wydobycie kopalin podstawowych wymienionych w przepisach, wód termalnych leczniczych i innych zaliczanych do kopalin podstawowych.

-Starosta udziela koncesji na poszukiwanie i wydobycie kopalin pospolitych jeśli:

Obszar zamierzonej działalności nie przekracza 2 ha, wydobycie kopaliny w roku kalendarzowym nie przekracza 20000 m³, eksploatacja bez urzycia materiałów wybuchwych.

6. Podaj definicję terenu górniczego.

Teren górniczy to przestrzeń objęta przewidywanym wpływem robót górniczych.

6. Podaj definicję obszaru górniczego

Obszar górniczy to przestrzeń w granicach której przedsiębiorstwo uprawnione jest do wydobycia kopaliny,

6. Podaj definicję wyrobiska górniczego.

 przestrzeń w nieruchomości gruntowej lub górotworze powstała w wyniku robót górniczych. wyrobiskiem jest nie tylko przestrzeń, ale i zlokalizowane w niej instalacje, urządzenia, jak np. obudowa szybu, rurociągi systemu odwadniania,

6. Podaj definicję zwałowiska
   Uksztaltowanie terenu wywolane na powierzchni ziemi przez człowieka powstale przez wysypisko skaly płonnej , eksploatacji kopalin lub przerobu surowcow w zakładach przemyslowych.
   Podaj definicję skarpy

7. Skarpa odkrywkowa- nachylona powierzchnia powstająca podczas urabiania lub zwałowania pomiędzy dwoma poziomami.

8. Podaj definicję zbocza.

Układ skarp i poziomów łączących dno wyrobiska z powierzchnią terenu.

6. Narysuj schemat skarpy i opisz charakterystyczne elementy.

7. Narysuj schemat zbocza i opisz charakterystyczne elementy.

8. Co to jest stok skarpy.

Stok skarpy to płaszczyzna przechodząca przez górną i dolną krawędź skarpy. Stok skarpy - płaszczyzna prostokreślna przechodząca przez górną i dolną krawędź skarpy

6. Co to jest podstawa przekroju skarpy?

Odległość między rzutami krawędzi górnej i dolnej (skarpy zbocza) na płaszczyznę poziomą.

6. Co to jest generalny kąt nachylenia zbocza?

Jest to nachylenie linii prostej łączącej krawędź skarpy położonej najwyżej z dolną krawędzią skarpy położoną najniżej. Nachylenie generalne określić można dla zwartego systemu skarp.

6. Podaj definicję poziomu w wyrobisku odkrywkowym

Płaszczyzna pozioma dzieląca górotwór lub zwałowiska na piętra.

6. Podaj definicję piętra w wyrobisku odkrywkowym

Piętro część górotworu lub zwałowiska zawarta między dwoma sąsiednimi poziomami.

6. Narysuj graficzną reprezentację skarpy w nadkładzie.

7. Wymień podstawowe i pomocnicze procesy technologiczne kopalń odkrywkowych.

Podstawowe-(Urabianie, transport, zwałowanie nadkładu, wstępna przeróbka mechaniczna(składowanie materiału).
Pomocnicze-Przygotowanie przedpola do eksploatacji, odwadnianie, rekultywacja, przygotowanie dróg i placów, remonty i konserwacja.

6. Scharakteryzuj i podaj przykład transportu ciągłego i cyklicznego w odkrywkowych zakładach górniczych.

Transport cykliczny mała koncentracja: koparki jedno i wielospychowe, spycharki transport samochodowy, szynowy. (kruszce naturalne piaski) wielkość wydobycia 5% liczba zakładów -1000

Transport ciągły duża koncentracja: koparki wielospychowe przenośniki tamowe transport szynowy. (węgiel brunatny piaski podsadzkowe, nadkład,) wielkość wydobycia 65% liczba zakładów 15.

6. Wymień metody urabiania skał stosowane w górnictwie odkrywkowym.

Metody: Mechaniczne, wybuchowe, termiczne, hydromechaniczne, inne...

6. Zdefiniuj pojęcie systemu eksploatacji.

System eksploatacji to sposób umniejszania złoża wyrażony przez sposób przemieszczania się linii frontów eksploatacji w czasie.(równoległy, wachlarzowy, rów-wa)

6. Wymień systemy eksploatacji stosowane w górnictwie odkrywkowym.

Równoległy, wachlarzowy, pierścieniowy, wgłębowy.

6. Zdefiniuj pojęcie systemu wybierania.

Jest sposobem umniejszania złoża określonym przez kierunek przesuwania przodków roboczych w stosunku do kierunku eksploatacji. Kierunek eksploatacji jest prostopadły do linii frontu eksploatacji.

6. Wymień systemy wybierania stosowane w górnictwie odkrywkowym.

-ścianowy zabierkowo-czołowy, zabierkowy-boczny, ubierkowy.

6. Narysuj oraz opisz system eksploatacji równoległy wachlarzowy wieloskrzydłowy(pierścieniowy) wgłębny.

7. Narysuj oraz opisz system ścianowy, zabierkowy-czołowy, zabierkowy-boczny, wgłębny.

8. Wyjaśnij pojęcie środków strzałowych.

Środki strzałowe to materiały wybuchowe i wyroby zawierające materiały wybuchowe o określonej wrażliwości, bezpieczeństwie i trwałości wykorzystywane do wykonania strzelania.

6. Wyjaśnij pojęcie środków strzałowych.

To wszystkie niezbędne rzeczy potrzebne do przemieszczenia materiału wybuchowego jego załadowania i odpalenia.

6. Na czym polega różnica pomiędzy środkami a sprzętem strzałowym.

Sprzęt strzałowy służy do bezpiecznego wprowadzania ładunków MW a, także są to urządzenia do odpalania ład. MW.

6. Podział środków strzałowych.

Materiały wybuchowe, środki inicjujące, środki zapalające, ładunki specjalnego przeznaczenia.

6. Podaj definicję materiału wybuchowego.

Są to związki chemiczne lub ich mieszaniny zdolne go gwałtownej reakcji chemicznej pod wpływem bodźców zewnętrznych takich jak: silne uderzenie, tarcie lub zapalenie. Podczas której wydziela się duża ilość ciepła i gazów przy równoczesnym dużym stężeniu energii w bardzo krótkim czasie.

6. Podaj definicję wybuchu.

Jest to zjawisko gwałtownej zmiany stanu równowagi układu przebiegające z wykorzystaniem pracy mechanicznej (przesunięcie lub zniszczenie otaczającego środowiska) efektem dźwięku, i przemianie świetlnej.

6. Wyjaśnij pojęcie wybuchu fizycznego.

Nie są one związane z występowaniem żadnej reakcji chemicznej. Np. Na skutek rozerwania naczynia ze sprężonym gazem.

6. Wyjaśnij pojęcie detonacji.

To spalanie się materiału wybuchowego z prędkością kilku metrów na sekundę z wywołaniem słabego efektu dźwiękowego.

6. Wymień grupy właściwości materiałów wybuchowych.

Grupa1 właściwości fizyczne i skład chemiczny Grupa2 właściwości strzelnicze

6. Co to jest ładunek udarowy i do czego jest stosowany.

Ładunek udarowy to nabój złożony z pewnej ilości materiału wybuchowego uzbrojony w spłonkę z zapalnikiem elektrycznym lub lontem wolnopalnym służy do zainicjowania wybuchu ładunku materiału strzelniczego umieszczonego w otworze lub komorze strzałowej.

6. Podaj definicję średnicy krytycznej.

Średnica krytyczna to najmniejsza średnica ładunku przy której badany materiał wybuchowy detonuje jednorazowo.

6. Jakie wymagania bezpieczeństwa spełniają materiały wybuchowe metanowe, metanowe specjalne, węglowe, skalne.

 skalne - kolor opakowania czerwony (amonit, dynamit, ergodyn), materiały te nie spełniają wymogów bezpieczeństwa wobec mieszanin pyłu węglowego i metanu, wolno stosować do 0,5% metanu, wyłącznie w otworach wywierconych w kamieniu;

 węglowe - kolor opakowania niebieski (karbonit), materiały te spełniają wymagania bezpieczeństwa wobec obłoku pyłu węglowego o określonych własnościach, wolno stosować do 0,5% metanu;

 metanowe - kolor opakowania kremowy (metanit, barbaryt) materiały te spełniają określone warunki bezpieczeństwa wobec mieszaniny metanowej i obłoku pyłu węglowego, wolno stosować do 1,0% metanu;

metanowe specjalne - kolor opakowania kremowy z dwoma czarnymi paskami (metanit specjalny) posiadają najwyższy stopień bezpieczeństwa wobec mieszaniny metanowej i obłoku pyłu węglowego, wolno stosować do 1,5% metanu.

6. Podział górniczych materiałów wybuchowych.

A Grupy (ze względu na bezpieczeństwo wobec atmosfery kopalniczej. (sk, wę, met,met-spec)

B Podgrupy (w zależności fizycznej i składu chemicznego) (Sypkie i proszkowe, Granulowane i ziarniste, Plastyczne i półplastyczne, Zawiesinowe, Emulsyjne.

C Rodzaje (z uwagi na dodatkowe właściwości) Mrozoodporne, Wodoodporne, Ciśnienioodporne, Termoodporne, wymenojowne,

D Typy (w zależności od formy użytkowej) Naboje, Naboje przystawne, Luzem

6. Wymień grupy materiałów wybuchowych mieszaninowych.

7. Wymień zalety materiałów emulsyjnych inicjujących

Krótki czas przejścia od palenia do pełnej detonacji. Mniejsza wrażliwość na bodźce mechaniczne.

Duża stabilność parametrów detonacji w czasie. Wypełnia całkowicie otwór strzałowy w postaci luzem. Mniejsza jednostkowa objętość szkodliwych produktów gazowych. Długi czas przebywania w otworze do 2 miesięcy. Duże bezpieczeństwo w produkcji i urzytkowaniu.

6. Podaj jeden przykład materiału wybuchowego wraz z podaniem do której grupy i podgrupy należy według podziału GMW

7. Podaj definicję materiałów wybuchowych inicjujących.

Do ich wytworzenia wykorzystywane są MW charakteryzujące się dużą wrażliwością. Ponadto nadzwyczaj krótkim czasem przejścia od palenia do pełnej detonacji.

6. Wymień grupy materiałów wybuchowych inicjujących

Pierwotne(bardziej wrażliwe ale słabsze) Wtórne(mniej wrażliwe ale silne)

6. W jakim celu stosowane są środki inicjujące.

Mają na celu zainicjowanie ładunków materiałów wybuchowych tzn. Stanowią dla nich bodzieć początkowy.

6. Wymień rodzaje środków inicjujących

( Spłonki, zapalniki Elektryczne, Nieelektryczne, Elektroniczne, Lonty detonujące.)

6. Narysuj zapalnik elektryczny zaznacz i opisz jego elementy.

7. Narysuj zapalnik nieelektryczny, zaznacz i opisz jego elementy.

8. Podaj podział górniczych zapalników elektrycznych

Grupy- w zależności od stopnia bezpieczeństwa wobec metanu i pyłu węglowego.

Klasy- w zależności od stopnia bezpieczeństwa wobec prądu elektrycznego

Rodzaje – w zależności od czasu działania

6. Czym jest zapalarka?

Zapalarka to urządzenie służące do odpalenia zapalników elektrycznych. Są źródłem krótkiego impulsu elektrycznego o dużej mocy. Dzielimy je na stacjonarne i przenośne.

6. Podaj podział sprzętu strzałowego.

Elektryczny(Przewody elektryczne, Zapalarki elektryczne, urządzenia pomiarowo-kontrolne)

Nieelektryczne

6. Wymień elektryczny sprzęt strzałowy stosowany w górnictwie odkrywkowym.

Przewody elektryczne. Zapalarki elektryczne, Urządzenia pomiarowo-kontrolne.

6. Wymień rodzaje połączeń elektrycznych w sieci strzałowej.

Szeregowe, Równoległe, Mieszane(szeregowo-równoległe, równoległo-strzałowe.

6. Wymień zalety i wady szeregowego połączenia zapalników elektrycznych.

+Prostota połączeń,Łatwy w wykonaniu, Przejrzystość sieci strzałowej, Proste obliczenia, Inicjcjacja typu wszystko albo nic, możliwość użycia lżejszych i tańszych zapalarek.

-Mała liczba odpalanych zapalników w jednej sesji z jednej zapalarki. Konieczność utrzymania dobrej izolacji przewodu stałego . Wysokie napięcia odpalające.

6. Wymien zalety i wady równoległego połączenia zapalników elektrycznych.

+Niezależne inicjowanie poszczególnych ładunków.

-Możliwość w przypadku błędu zainicjowania tylko części sieci strzałowej. Złożony układ elektryczny. Konieczność używania zapalarek dużej mocy.

6. Wymień zalety i wady szeregowo-równoległego połączenia zapalników elektrycznych.

+Umożliwia odpalenie największej liczby ZE (do kilku tyś). Możliwe jest tworzenie sieci o bardzo małym oporze wypadkowym.

-Skomplikowany obwód strzałowy. Pracochłonne obliczenia sieci strzałowej. Możliwość nieodpalenia któregoś z grup ładunków.

6. Wymień elementy nieelektrycznego systemu instalacji MW na przykładzie systemu NONEL.

Lont detonujący, Zapalnik nieelektryczny, Zapalnik wewnątrzotworowy, Konektor.Rurka detonacyjna.

6. Podaj różnice mięczy elektrycznym i nieelektrycznym systemem instalacji MW.

7. Czym jest konektor do czego służy i jaka jest jego budowa?

Jest to łącznik opóźniający ( w systemie NONEL), który będąc na powierzchni przekazuje sygnał inicjujący do zapalnika w otworze.

Składa się z korpusu z umieszczonym wewnątrz mini-zapalnikiem, który może być wyposażony w element opóźniający.

6. Wymień wady i zalety elektrycznego systemu instalacji.

+Całkowita odporność na prądy błądzące. Łatwe i szybkie łączenie sieci. Wysoka precyzja opóźnień.

Bardzo duża ilość opóźnień czasowych. Możliwość tworzenia dowolnych sieci strzałowych.

-Brak przyrządów do kontroli sieci. Rurka detonacyjna jest jednorazowego użytku.

6. Wady i zalety nieelektrycznego.

7. Wymień z jakich elementów składa się elektroniczny system inicjacji MW i-kon.

Elektroniczny zapalnik i-kon. Urządzenie logujące Logger. Zapalarka typu Blaster 400

6. Podaj różnice między zapalarkami elektrycznymi i elektronicznymi.

7. Jak nadawane są opóźnienia zapalników w elektronicznym systemie inicjacji i-kon.

Odbywa się to przy pomocy urządzenia Logger odczytuje i przechowuje informacje o numerach ID zapalników oraz o przypisanych im opóźnieniach. Jeden Logger może zaprogramować 200 zapalników.

6. Co to jest Logger i do czego służy w elektronicznym systemie inicjacji typu i-kon.

Logger służy do nadawania (programowania) sekwencji opóźnień oraz do przeprowadzania czynności kontrolnych.

6. Co to jest Blaster i do czego służy w elektornicznym systemie inicjacji typu i-kon.

Jest to zapalarka służąca do zasilania zapalników i-kon. Służy ponadto do testowania i kontrolowania procesu inicjacji.

6. Wytłumacz budowę i zasadę działania przewodu nieelektrycznego (rurki nonel)

Składa się z wewnętrznej plastikowej powłoki o średnicy zewnętrznej 3mm i 1,5mm wewnętrznej odpornej na warunki atmosferyczne i czynniki mechaniczne. W środku znajduje się zmodyfikowany materiał wybuchowy o ilości 0,2 g/m. Energia fali detonacyjnej jest wystarczająca do zainicjowania ładunku zapalnika. Prędkość detonacji to 2100m/s. Detonacja zachodząca wewnątrz rurki nie powoduje jej uszkodzenia.

6. Podaj definicję środków zapalających.

Mają one na celu wywołanie wybuchu środków inicjujących lub zainicjowanie materiałów wolnodziałających.

6. Wymień metody strzelania w górnictwie odkrywkowym.

Metoda komorowa

Metoda chodnikowa

6. Wymień rodzaje strzelań metodą otworową

7. W jakim celu stosuje się strzelanie rozszczepkowe.

Strzelanie prowadzone w celu rozdrobnienia ponadwymiarowych brył urobku ładunkami w otworach lub podkładanymi, i nadkładanymi.

6. Czym różni się strzelanie otworami długimi i krótkimi.

Długie krótkie

1. Średnica 70-150mm 32-105mm

2. Ładunek w otworze 50-400kg do 70 kg

3. Długość otw. 6-30m do 6m

4. Ładunek w sieci 500-25000kg 2000 kg

5. Liczba szeregów 1-8 1-8

6. Rodzaj ładunków milisekundowy milisekundowy

6. Narysuj schemat otworu strzałowego zaznaczi opisz jego parametry geometryczne.

7. Podaj definicję zaboru.

Zabiór- odległość między otworami, odległość między szeregami.

6. Co to jest przybitka i w jakim celu jest stosowana.

Przybitka-materiał niepalny służący do wypełnienia wolnej przestrzeni otworu strzałowego po umieszczeniu w nim materiału wybuchowego.

6. Co to jest przewiert i w jakim celu jest stosowany?

Odcinek otworu strzałowego odwiercony poza płaszczyznę zamierzonego odspojenia skały.1/3 zabioru.

6. Podaj definicję względnej odległości między otworami m

7. Co to jest niedowiert i kiedy się go stosuje.

8. Wyjaśnij pojęcia całkowitego dopuszczalnego materiału wybuchowego.

9. Wyjaśnij pojęcia dopuszczalnego ładunku materiału wybuchowego

10. Wyjaśnij pojęcie jednostkowego żużycia materiału wybuchowego.

Ilość zużytego materiału wybuchowego odniesiona do ilości uzyskanego urobku z odstrzału kg/m³.

6. Co to jest stopień opóźnienia.

Stopień opóźnienia to parametr mówiący o tym w jakim czasie od momentu detonacji będą eksplodowały kolejne materiały wybuchowe.?

6. Wyjaśnij pojęcie postęp wiercenia.