W nawiązaniu do teorii popędów oraz koncepcji aparatu psychicznego Freud zajął się również – w pracy pt. Kultura jako źródło cierpień(1930) – kwestią kultury, postrzegając ją z jednej strony jako "źródło cierpień" (wynikających z przymusów kulturowych narzucanych indywiduum), z drugiej jako formę wyrazu procesu sublimacji życia popędowego. Freud był zasadniczo pesymistyczny, jeśli chodzi o ocenę dotychczasowych dokonań kultury oraz jej perspektyw na przyszłość: z jednej strony wskazywał na to, że kultura domaga się od indywiduum za dużo, obarczając je coraz większymi obowiązkami (chociażby w dziedzinie moralności i etyki seksualnej), a w rezultacie jego "ideały" w żaden sposób nie odpowiadają jego realnym możliwościom; z drugiej strony – pod wpływem Psychologii tłumu Gustava Le Bona – postrzegał współczesną sobie kulturę jako zjawisko przechodzące proces coraz dalej postępującego umasowienia, w którym jest coraz mniej miejsca dla indywiduum oraz jego uzasadnionych roszczeń. Freud uważał, że owo "źródło cierpień" tkwi w samym człowieku, postrzeganym jako istota targana konfliktem popędu agresji i samozagłady (Tanatos) z jednej oraz koniecznością samozachowania z drugiej strony (Eros). To właśnie – jak pisał, cytując Goethego – owe "niebiańskie potęgi", walcząc ze sobą, sprawiają, iż człowiek jest istotą już z samej swej natury rozdartą wewnętrznie, obciążoną "świadomością winy", ta zaś jest zarzewiem nerwicy, której objawem jest represyjny system kultury.

Wspólnie z J. Breuerem rozpoczął badania nad histerią stosując opracowaną przez niego metodę leczenia za pomocą ujawniania i odreagowania w stanie hipnozy nieświadomych przeżyć pacjenta. Po 1895 roku zaczął stosować własną metodę terapeutyczną, opartą głównie na analizie swobodnych skojarzeń, snów, wspomnień. W tym też okresie ogłosił swoją teorię nerwic. Stanowiła ona podsumowanie dotychczasowych obserwacji klinicznych Freuda, zapoczątkowała również rozwój systemu psychoanalizy

Freud był pierwszym który wskazał, że nieświadome i irracjonalne procesy mogą odgrywać istotną rolę w motywowaniu zachowania człowieka, pierwszy też zajął się problemem rozwoju osobowości i zwrócił uwagę, że doświadczenia wczesnego dzieciństwa mogą mieć wpływ na psychikę dorosłego człowieka. Freud stworzył również podstawy współczesnej psychologii teorii motywacji (wprowadzając m.in. takie pojęcia , jak frustracja, fiksacja i regresja). Powszechnie uważa się go również za twórcę nowoczesnej psychoterapii, wiele jego obserwacji zyskało potwierdzenie we współczesnych badaniach psychologicznych.
Psychoanaliza - w szerokim znaczeniu koncepcja teoretyczna wyjaśniająca strukturę, funkcjonowanie i rozwój osobowości człowieka, także zjawisk kulturowych, działaniem nieświadomych sił psychicznych pozostającym w ciągłym konflikcie. Teorię tą sformułował Freud, a rozwinęli ją jego uczniowie. Według klasycznej koncepcji Freuda aparat psychiczny człowieka składa się z trzech instancji:
1. Id (ono) - obejmujące całokształt nieświadomych, pierwotnych popędów, jest podstawowym źródłem energii i kieruje się zasadą przyjemności.
2. Ego (ja, jaźń) - obejmujące wyuczone w toku indywidualnego rozwoju zdolności do orientacji w otoczeniu i świadomej regulacji zachowania, kieruje się zasadą rzeczywistości.
3. Superego (nadjaźń) - ukształtowanie wskutek internalizacji wymagań społecznych, norm moralnych i wzorów kulturowych, ma charakter irracjonalny.
W swojej pracy „Kultura jako źródło cierpień” Zygmunt Freud analizuje problem umiejscowienia cierpienia w życiu człowieka, cierpienia, którego bezpośrednim źródłem jest kształtowana na przestrzeni wieków przez człowieka kultura

Zasada przyjemności i rzeczywistości- unikanie przykrości poprzez tkwienie w społeczeństwie. Utożsamia kulturę z udogodnieniami cywilizacyjnymi., człowiek wybiera zasadę rzeczywistości nie chce żyć w świecie zwierzęcym.

Treści nieświadome, które mogą stac się częścią świadomości- treści uśpione, niezbyt głęboko utkwione

Metafora miasta Rzym- miasto jest nowoczesne z elementami architektury starożytnej. Gdybyśmy chcieli wyobrazić sobie Rzym na kształt naszej psychiki to musielibyśmy wyobrazić sobie wszystkie budynki ze wszystkich epok które stoją „w sobie”- psychika nie traci treści, nic w niej nie ginie. Niektóre elementy tkwią w nieświadomości a niektóre w przedświadomości.

Libido- energia , siła napędowa psychiki- popęd seksualny determinuje działanie człowieka a świadomość musi się przed nim bronić- jest ono amoralne , instynktowne

Kompleks Edypa-ambiwalencja uczuciowa- oprócz uczuc negatywnych istnieje podziw , dążenie do stania się takim jak ojciec który jest instancją kulturową egzekwująca zachowania i wzory kulturowe.

Kultura jako źródło cierpień jest obdarzona ambiwalentnym uczuciem, gdyż ogranicza ona libido człowieka, wraz z rozwojem cywilizacyjnym zanika libido. Zasada rzeczywistości kosztem przyjemności. Z drugiej strony człowiek bez kultury nie przetrwałby jedyny sposób na spełnianie się to sublimacja, im większa ona tym większa kultura im większa kultura tym większa presja na jednostkę im większy ucisk tym większa sublimacja. Kultura nie dba o jednostkę.

Sublimacja-sposób na pohamowanie libido – odnajdywanie przyjemności w innym niż seksualnym przedmiocie, zastępowanie przyjemności seksualnej np. intelektualną, staje się ona powszechnie akceptowana.

Naród – wspólnota o podłożu etnicznym, gospodarczym, politycznym, społecznym i kulturowym wytworzona w procesie dziejowym, przejawiająca się w świadomości swych członków. Chociaż naród wyróżnia się na tle innych zbiorowości, to jednak nie jest możliwe precyzyjne zdefiniowanie tego pojęcia. W socjologii nie ma jednej definicji tego pojęcia, istnieją też rozbieżności między stanowiskiem socjologów, antropologów i historyków.

W odróżnieniu od społeczeństwa, które jest przez jednostki zwykle traktowane instrumentalnie, naród jest dla jego członków wartością autoteliczną.

Jednym z istotnych wyróżników narodu, jest kwestia istnienia świadomości narodowej, czyli kwestia postrzegania własnej zbiorowości jako narodu. Przykładowo grupy etniczne spełniające obiektywne warunki zaistnienia narodu: wspólna kultura, język, religia, historia czy pochodzenie etniczne, których członkowie nie postrzegają siebie jako naród, nie są uznawane za narody, np. tubylcze plemiona afrykańskie. Amerykanie mają różne pochodzenie etniczne, ale łączy ich historia i styl życia. Chińczycy posługują się różnymi językami, ale łączy ich to samo pismo.

Przyjmuje się, że narody europejskie tworzone były na bazie istniejących państw lub w odniesieniu do państw, które istniały w przeszłości. Natomiast w przypadku narodów azjatyckich przyjmuje się, że na ich wyodrębnianie się miały wpływ przede wszystkim odrębność religijna i kulturowa.

Naród - wspólnota ludzi zamieszkujących teren, o wspólnej przeszłości historycznej, wspólnym języku, własnej kulturze.

Większość istniejących narodów tworzy niezależne państwa. Ich powstanie wiąże się ze wzrostem nastrojów nacjonalistycznych w XVIII iXIX wieku, kiedy to powstała idea, że każdy naród powinien tworzyć niezależne państwo.

Wzajemne oddziaływanie pomiędzy państwem a narodem można określić dwoma terminami:

• narodotwórcza rola państwa - młode państwo za pomocą działań politycznych, ekonomicznych czy oświatowych doprowadza do zjednoczenia różnych grup etnicznych w jeden zintegrowany naród. Może się to także odbywać na drodze podbojów terytorialnych danego państwa.

• państwotwórcza rola narodu - naród jako grupa społeczna dąży za pomocą określonych działań do stworzenia przez niego własnego i suwerennego państwa.

Koncepcja Gellnera

Zbyt obszerna zdaniem Gellnera jest także kategoria wspólnej kultury. Jego zdaniem, historia naszego gatunku obfitowała i obfituje w zróżnicowania kulturowe. 
Ich granice są czasem wyraźne, czasem zaś rozmyte wzorce mogą być proste i dobitne, ale mogą być także złożone i zagmatwane. 
Z tychże powodów, to bogactwo zróżnicowań nie może się pokrywać z granicami całości politycznych, ani też z granicami całości powstałych w wyniku woli i zgody. 
Według Gellnera, tym co stwarza narody jest nacjonalizm, który w sposób selektywny czyni użytek z historycznie odziedziczonych zasobów kulturowych, bardzo często ożywiając martwe języki, wymyślając tradycję, a nawet historię