http://haggard.w.interia.pl/autorytaryzm.html ← wersja dla
ambitnych, artykuł Bartyzela. Tu znajdziecie wszystko, tyle że obszernie.
http://www.legitymizm.org/autorytaryzm-ankieta

AUTORYTARYZM, od łacińskiego auctoritas-powaga, wpływ. Jest to sysyem
rządów powstały w opozycji do rządów demokratycznych z powodu ich
"niedowładu". Punktem wyjścia jest załozenie, że ustrój demokratyczny
może istnieć tylko wtedy, gdy istnieje większość zdolna sprawować
rządy. Gdy owej większości brak, system państwa staje się mniej
stabilny i pojawia się miejsce na autorytet(dyktatora), który przejmie
władzę. Jest to system rzadów jednostki obdarzonej szczególnym
autorytetem. Zadaniem, jakie stawia sobie ów dyktator jest ocalenie
państwa od upadku, a zwłaszcza ratowanie jego pozycji na arenie
międzynarodowej, w związku z czym wokój jego osoby skupiają się
wszelkie działania polityczne. Dyktator opiera się na mniejszości
czyli zaufanym gronie doradców. Nie musi stosować ostrych środków,
gdyż mało prawdopodobne jest wystąpienie przeciw niemu. Ze względu na
swoje dawne zasługi cieszy się szacunkiem, musi więc posiadać
autorytet.Miejsce dyktatora w aparacie władzy może być różne, z reguły
zajmuje urząd prezydenta, który silnie eksponuje propaganda.
W autorytaryzmie większą rolę pełni władza wykonawcza, niż
ustawodawcza. Rolą władzy wykonawczej jest podejmowanie szybkich i
egzekwowalnych decyzji, parlament zaś nie może pozostawać w opozycji
wobec władzy wykonawczej. System autorytarny nie likwiduje więc
instytucji demokratycznych, pozostawia je pod warunkiem, że będą
bezwolne. Pozostawia również swobody kulturalne i wyznaniowe (często
nawet opiera się na zasadach religijnych), jeżeli korzystanie z nich
nie wywołuje konfliktu z władzami wykonawczymi. Wprowadzenie systemu
rządów autorytarnych odbywa się z reguły przez zamach stanu, toteż na
ogół dyktator opiera się na armii, aparacie biurokratycznym lub na
specjalnie wykreowanym ruchu społecznym. Z założenia jest to system
przejściowy, który ma istniec do powstania większości zdolnej przejąć
władzę.Założenie to jednak z czasem zanika, a coraz silniej
akcentowane są elementy nacjonalistyczne i pojawiają się koncepcje
likwidacji organów obieralnych i partii politycznych, co zbliża
autorytaryzm do faszyzmu. Autorytaryzm rozwijał się w tych krajach, w
których ruchy faszystowskie były zbyt słabe, by stać się masowe.

PRZEDSTAWICIELE

Mustafa Kemal Pasza- turecki mąż stanu, przywódca wojskowy,
(1881-1938). Uważany za typowego dyktatora owych czasów. Dla niego
władza stała się celem samym w sobie. Dochodził do niej zmuszony
okolicznościami: działał w kraju, w którym demokracja nie miała
żadnych doświadczeń.On są, zwalczając w zarodku wszelką opozycję, nie
należał do zwolenników demokracji. Dużą uwagę przykładał do problemów
ekonomicznych, tworząc instytucje finansowe zdolne kredytować rozwój
przemysłu i rolnictwa. Jego polityka ekonomiczna opierała się na 3
podstawowych zasadach: równowagi budżetu państwowego, równowagi
eksportu i importu oraz zrównoważonych wydatków na inwestycje
państwowe z sumą przychodów uzyskanych z nadwyżki budżetowej oraz
krajowych i zagranicznych pożyczek. Dzięki przestrzeganiu tych zasad
zapobiegł inflacji i utrzymał zaufanie do skarbu państwa. Nie
propagował pełnej ingerencji w gospodarkę ale wzorował się na
centralnie planowanej gospodarce radzieckiej. Jednak nie
kolektywizowano gospodarki, nie ustanawiano państwowych monopoli, nie
eliminowano prywatnej inicjatywy. Był konsekwentnym
antykomunistą.Doprowadził do likwidacji kalifatu, instytucji wielkiego
mufdiego, upaństwowił fundacje religijne, wypowiedział wojnę prawu
islamskiemu. Był jednym z niewielu dyktatorów, których dzieło po
śmierci kontynuowano.

Charles de Gaulle- wybitny francuski generał i mąż stanu (1890-1970).
Opowiadał się za modelem państwa, które niekiedy głeboko ingerując w
sferę społczną przeciętnemu obywatelowi pozostawia jednak poczucie
odpowiedzialnościza swe losy. Państwo powinno też w swym
ustawodawstwie potwierdzić podstawowe prawa i wolności obywatelskie
przynależne człowiekowi. Uważał, że państwo powinno poprzez
odpowiednie ustawodawstwo pracy gwarantować wszystkim obywatelom płacę
minimalną oraz prawo do pracy i opieki społecznej.
Gaullizm-akcentuje przywiązanie do tradycyjnego systemu wartości,
uznaje potrzebę silnej władzy, również wykonawczej, uznaje za
konieczne przejęcie przez państwo roli moderatora w szeroko
rozumianych stosunkach ekonomicznych

Salazar Antonio de Oliveira- Portugalski ekonomista i mąż stanu.
Salazar był twórcą SALAZARYZMU- kontrrewolucyjnej, nacjonalistycznej,
autorytarnej, antydemokratycznej i chrześcijańsko-społecznej doktryny
politycznej.POdstawowym samookreśleniem ideowym był:
*Nacjonalizm- rozumiany jako przedkładanie interesu narodowego i
suwerenności państwowej ponad wszystkie inne interesy polityczne,
"wszystko dla narodu, nic przeciw narodowi"
*Autorytaryzm- relacje pomiędzy narodem a państwem uznawał jako służbę
poprzez przewodnistwo; ustanawiał państwo silne, dysponujące
autorytetem niezależnym od zmiennej woli tłumu, rządzone przez elitę
(dyktatura profesorów),ale jednocześnie ograniczone w swojej władzy
przez moralność, prawa jednostki, gwarancje i swobody inywidualne oraz
nakazy solidarności społecznej. Według Salazara ta doktryna opiera się
na Rewolucji Pokojowej,a fundament stanowią prawdy wieczyste:
1. Wiara, czyli prawda religijna, wg której źródłem wszelkiej
suwerenności jest Bóg, z czego wynika, że państwo nie ma jurysdykcji
dowolnego ustanawiania kultu i określania zsad moralności
2. Ojczyzna czyli całość terytorialna i moralna oraz pełnia
niepodległości i powołania dziejowego narodu
3. Władza będąca koniecznością, prawem, obowiązkiem i darem
Opatrzności,bez którego nie byłoby możliwe życie społeczne ani cywilizacja
4, Rodzina-kolebka życia, bez której jednostki stają się bezimienne
5. Praca, którą "zasila się życie"
*Antydemokratyzm
*Antykomunizm
*Korporacjonizm- Najlepszym wyjściem są korporacje: dobrowolne,
samorządne i tworzone oddolnie. Gdyż "Nowe Państwo" wierzy w
skuteczność konkurencji i pragnie ją zachować, dąży do tego, by
inicjatywa prywatna mogła się swobodnie rozwijać w każdej dziedzinie wytwórczości.

Józef Piłsudski- (1867-1935) Plan pierwszy tworzy państwo i jego
organizacja , zdolność manipulowania społeczeństwem i tworzenia
narodu. Dzięki państwu naród zyskuje zdolność do zorganizowanego,
efektywnego działania. Aby jednak działanie to mogło być rzeczywiście
przez państwo realizowane. Ludzie, którzy tworzą jego podstawy, muszą
wykazywać się umiejętnościami władczymi, zdolnością do rozkazywania i
posłuszeństwa zarazem. Przeświadczenie o roli państwa jako architekta
i narodu widac w posunięciach polit. Piłsudskiego: odrzucił w
konstytucji kwietniowej zasady suwerenności narodu na rzecz silnej,
scentralizowanej władzy państwowej. Konstytucja kwietniowa zrywała z
zasadą równości wszystkich obywateli i przyznawała państwu szerokie
możliwości ingerowania we wszystkie dziedziny życia. Wprowadziła
zasadę koncentracji władzy w rękach prezydenta, który nie miał ponosić
odpowiedzialności prawnej ani konstytucyjnej.

Encyklopedia Białych Plam, Historia doktryn
polityczno-prawnych(Justyński) i Słownik doktryn politycznych
Jaskólskiego. Opisałam najważniejszych przedstawicieli