RATOWANIE ŻUCIA NA MORZU
Istotne znaczenie ma konwencja o poszukiwaniu i ratownictwie morskim SAR(Hamburg 1979)
Konw. Brukselska dotyczy niesienia pomocy i ratownictwa morskiego (1910). Inne konw. to:konw. o ratownictwie, SOLAS,o morzu pełnym, o prawie morza(1982).w 1970r. wprowadzono tzw. Poradnik poszukiwania i ratowania statków hand. MERSAR.SAR i aert. 92 ust. 2 konw. o prawie morza nakładają na państwa obowiązek stworzenia i utrzymania aktywnej służby rat. Inne unormowania dot. bezp. mors.:
ukł. dot. sygnałów mor.
ukł. dot. latarniowców, które nie znajdują się na swoich normalnych miejscach postoju
konw. dot. ochrony kabli podmorskich
konw. o utworzeniu międzynarodowej organizacji morskiej łącznosci satelitarnej
porozumienie eksploatacyjne dot. międzynarodowej org. Morskiej łącznosci satelitarnej
NADZÓR NAD BAZPIECZEŃSTWEM MOR.
Wszystkie kon. w zakresie bezpiecz. tworzące system norm międzynarodowych formuująszczegółowo zaszdy ich przestrzegania.KM stwierdza, że statek nie może być używany w żegludze mor. Jeżeli nie odpowiada przepisom i samym wymaganiom bezp. w zakresie:
budowy stałych urz., wyposażenia
liczebnosci oraz klasyfikacji zawodowych załogi
innych wymagań bezp. żeglugi i bezp. życia ma morzu
Nadzór w zakresie bezp. morskiego regulują wyspecjalizowane organy w poszczególnych państwach. W Polsce - administracja morska. Art. 40 KM mówi, że w celu zapewnienia przestrzegania przez statek przypisanych wymagań bezp. podlega on przeglądom i inspekcjom w zakresie i terminach okr. w umowach międzynarodowych. Organami inspekcyjnymi są dyrektorzy UM a za granicą konsulowie. MT i GM może w drodze rozpożadzenia powierzyć te zadania ins. klas.Dyrektor UM może upoważnic każdorazowo do dokonywania przeglądów wyznaczone w tym celu osoby lub instytucje klasyfikacyjne, również zagraniczne. Statek nowowybudowany, przebudowany oraz odbudowany i taki, który zmienia bandere obcą na polską podlega przed rozpoczęciem żeglugi inspekcji wstepnej w zakresie całokształtu stanu bezp. W celu spełnienia przez statek wymagań w zakresie jego stanu techn. statek podlega przeglądom i inspekcjom okresowym. Inspekcje doraźne - organ inspekcyjny może ją przeprowadzić, jeżeli uzna za konieczną w celu zapewnienia bezp. statku, jeżeli nastąpiło uszkodzenie statku, nastąpił zmiana w jego kadłubie lub istotnych urządzeniach. Może być też przeprowadzona na wniosek armatora, własciciela, kapitana, UM, PIP, związku zawodowego marynarzy. Statek może zostać zatrzymany w porcie na 24 h i może zostać przeprowadzona inspekcja. Organ inspekcyjny na pods. Wyników przeglądu ( pozytywnych ) wydaje swiadectwa i certyfikaty. Dyrektorzy UM, konsulowie prowadzą inspekcje oraz wydają odpowiednie certyfikaty.
SANKCJE ZA NIEPRZESTRZEGANIE WYMAGAŃ BEZP. MORSKIEGO I CZYNU PRZECIWKO BEZP. MORSKIEMU.
Art. 56 KM za wykroczenie przeciwko przepisom o bezp morskim wydanym przez MT i GM na podst. delegacji art. 49 KM oraz przeciwko obowiazkowi poddania statku inspekcji przewiduje kare do wysokosci nie przekraczającej 20-krotnego przecietnego wynagrodzenia w gosp. Nar. Za rok poprzedni ogłaszanego przez prezesa GUS. Organem własciwym do wymierzania kar jest dyrektor UM. Przepisy karne za czyny przeciwko bezp. morskiemu związane są ze stosowaniem w Polsce konwencji miedzynar. Istotne znaczenie ma konwencja w sprawie przeciwdziałania bezprawnym czynom przeciw bezp. żeglugi morskiej ( SUA , Rzym 1976 ) Podstawowe znaczenie ma art. 8 konwencji wyliczającej czyny mające charakter przestępstw przeciwko bezp. żegludze. Poza klasycznymi aktami terroryzmu w katalogu tym są np. niszczenie lub uszkodzenie statku lub jego ładunku, uszkodzenie lub zniszczenie morskich urządzeń nawigacyjnych, a nawet przekazywanie fałszywych inf. powodujących zagrożenie dla bezp. żeglugi. Konwencja ta nie ma zastosowania dla okrętów wojennych i statków państwowych wykorzystywanych jako wojskowe jednostki pomocnicze lub służą władzom celnym bądź policji oraz do statków wycofanych z żeglugi.Konwencja ta rozwiązuje poważny problem praktyczny - co ma uczynić z przestepcą kapitan statku. Atrykuł 8 daje kapitanowi prawo wydać dana osobe innemu państwu - stronie konwencji, a państwo to ma obowiazek przyjąć i osoądzić takiego przestępcę.Wydaje się,że zapewnienie szerokiego współdziałania państw w zwalczaniu przęstępczosci może być zaszdniczym warunkiem ograniczenia przęstępczosci tego typu.
Zobowiązanie konwencyjne Polski znajduje wykonanie w Kodeksie Karnym 1997 - częsć szczegółowa K K . Art. 166 K K przewiduje kare od 2 do 12 lat pozbawienia wolnosci wbc tego kto stosuje podstęp lub gwałt na osobie lub groźbą bezp. użycia takiego gwałtu, przejmuje kontrole nad statkim wodnym lub powietrznym. Takie przestępstwo jeśli sprowadza bezp. niebezp. dla życia lub zdrowia wielu osób jest zbrodnią. Inną kwalifikowaną formą ww czynu jest spowodowanie smierci człowieka lub uszczerbku na zdrowiu wielu osób. Sprawca podlega za to karze pozbawienia wolnosci na czas nie krótszy od lat 5 -25. Art. 167 za umieszczenie na statku wodnym lub powietrznym urządzenia lub substancji zagrażającej bezp. osób lub mienia znacznej wartosci przewiduje kare pozb. wolnosci od 3 m-c do 5 lat. Takiej samej karze podlega ten kto niszczy, uszkadza lub czyni nie zdatnym dla użytku urządzenia nawigacyjne albo uniemożliwia jego obsługe jeżeli może to zagrażać bezp. osób. Także przygotowanie do takiego przestępstwa jest karalne. Przestępstwo piractwa ( art.170 ) karane jest karą pozb. wolnosci od 1 do 10 lat. Art.288 & 3 KK dot. przerwania lub uszkodzenia kabla podmorskiego lub naruszenia przepisów przewidzianych przy zakładaniu lub naprawie takiego kabla - kara od 3 m-c do 5 lat. Do bezp. morskiego mogą odnosic się także art. Od 163 do 165 KK ( bezp. zbiorowe ), bezp. komunikacji i przeciwko srodowisku 9 art. 172, 173, 174, 176 ).
PRAWA RZECZOWE NA MORZU.
Tytuł I dział 2 KM - prawa rzeczowe. Składa się z 4 art. 59, 60, 62, 63. Przepisy te okreslają pojęcie polskiej własnosci statku i regulują warunki przemieszczania jego własnosci. Art. 1 & 2 KM stanowi, że stosuje się również przepisy prawa cywilnego. Zgodnie z art. 59 & 1 KM statek stanowiący polską własnosc to statek będący własnoscia Skarbu Państwa, osoby prawnej, mającej siedzibę w Polsce albo obywatela polskiego zamieszkałego w Polsce. Sa to zarówno statki państwowe, których armatorami są np. UM lub Urzędy Celne, jak i statki stanowiące własnosc przedsiebiorstw, instytutów naukowo-badawczych, WSM, spółdzielni, spółek i innych jednostek organizacyjnych, które mają osobowosc prawną. Kryteria decydujące o polskosci osoby prawnej stanowi jej siedziba w Polsce. W przypadku spółki o char. Kapitałowym bez znaczenia jest udział w niej kapitału zagranicznego, jeżeli ma ona siedzibę w Polsce. Statki takie mogą być przedmiotem własnosci osób fizycznych. Będą stanowiły polską własnosc jeśli ich własciciele są obywatelami polskimi i mieszkają w Polsce. Miejsce zamieszkania ocenia się zgodnie z art. 25 KC. Jest nim miejscowosc, w którym osoba fizyczna przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Statki uważane za stanowiące polska własnosc ( art. 39 & 2 KM ) są to statki będące co najmniej w połowie SP, osób prawnych mających siedzibę w Polsce lub obywateli polskich zamieszkałych w Polsce jeżeli ich armator ma w Polsce miejsce zamieszkania lub siedzibe swojego zakładu głównego lub oddziału m,, a statek na wniosek wszystkich współwłascicieli zostanie wpisany do Polskiego Rejestru Okrętowego w księdze rejestru stałego. Do statków takich zakiczamy też statki będące własnoscia spółki kapitałowej, mającej siedzibę za granicą , w której SP, osoba prawna mająca siedzibę w Polsce albo obywatele polscy zamieszkali w Polsce mają udział kapitałowy bez względu na jego wysokosć, jeżeli armator tego statku ma w Polsce miejsce zamieszkania lub siedzibę swojego zakładu głównego lub oddziału zas statek na wniosek własciciela zostanie wpisany do PRS w książce Rejestru Stałego.
PRZENIESIENIE, UTRATA I NABYCIE WŁASNOSCI STATKU.
Przepisy KM nie okreslają sposobów przeniesienia własnosci statku morskiego. W związku z tym stosuje się przepisy KC ( art. 165 & 1 ) skoro statek jest rzeczą oznaczona co do tożsamosci Przeniesienie własnosci statku nastepuje wiec z mocy samej umowy zobowiązującej do takiego przeniesienia bez potrzeby przeniesienia posiadania statku. W praktyce przeniesienie nastepuje na podstawie umowy sprzedazy lub umowy o budowe statku morskiego. Zastosowanie może mieć także umowa darowizny. Umowa powinna zawierać oznaczenie stron, nazwę, charakter statku zgodnie z certyfikatem okretowym i swiadectwem pomiar. , dane o klasie statku , spis wyposażenia statku . Umowa musi zawierać oswiadczenie sprzedaży, ze statek jest wolny od obciążeń poza tymi, które są uwidocznione w rc. Statek może być czasem obciążony ustawowymi prawami zastawu, które nie są ujawniane w rejestrze okrętowym. . Zgodnie z art. 299 & 1 KM ubezpieczający może za zrzeczenie się na rzecz ubezpieczyciela praw przedmiotu ubezp, żądać zapłaty pełnej sumy ubezp., jeżeli zachodza okolicznosci tymże przewidziane. Jeżeli ubezpieczyciel abandon przyjmie, własnosc statku przechodzi na niego.
Utrata włsnosci statku może nastapić również przez jego porzucenie przez własciciela ( art. 180 KC ) a ponadto na podstawie wyroku sądu orzekaącego w postępowaniu karnym przypadek narzędzi lub innych przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa ( art. 44 & 2 KK ). W ostatnim przypadku statek przechodzi na własnosc SP ( art. 44 & 7 KK ) z chwilą uprawomocnienia się wyroku.
Nabycie własnosci statku może nastąpić przez:
objęcie w posiadanie samoistne statku porzuconego ( art. 181 KC )
zasiedzenie ( art. 174 Kc )
dziedziczenie
Przepisy KM dotyczące przeniesienia własnosci dot. głównie formy czynnosci prawnej, na podstawie której ma nastąpić przeniesienie włanosci. Umowa o przeniesienie własnosci statku stanowiącego p.w. i podlegającego obowiązkowi wpisu do RC powinna być zawarta na pismie z podpisami i innymi poswiadczeniami. To samo dotyczy statków uważanych za stanowiace polską własnosc ( 60 KM ). Niedotrzymanie taj formy powoduje nieważnosc czynnosci prawnej ( art. 73 & 2 KC ) Własnosc statków nie podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru okrętowego może być przeniesiona również w dowolnej formie. W praktyce obowiązuje jednak forma pisemna zastrzeżona dla celów dowodowych . Z własnoscia statku na nabywcę przechodzi też przynależnosc statku. Zgodnie z art. 62 & 2 KM przynależnoscia statku jest wszelki sprzęt, który nie będąc częscia składową statku stanowi jego wyposażenie .
Do przeniesienia udziału we własnosci statku stosuje się odp. przepisy o przeniesieniu własnosci statku. Prawo morskie nie zawiera przepisów okreslających w jakim momencie nastepuje przeniesienie własnosci statku budowanego na pods. umowy ze stocznią. Strony powinny same to okreslic w umowie o budowie statku. W praktyce zdarza się to rzadko . Art. 155 & 2 KC przewiduje, że jeśli statki nie przewidziały tego w umowie, to przeniesienie wł. statku nast. w chwili przeniesienia jego posiadania skoro przedmiotem takiej umowy jest rzecz przyszła. Nie dotyczy to sytuacji gdy stacznia montuje statek z częsci dostarczanych przez zamawiającego i będących jego własnoscia. KM zawiera postanowienia odnosnie formy przeniesienia własnosci statku w budowie ( j.w. ). Statek budowany w Polsce nie podlega obowiązkowemu wpisowi do rc. Może być do niego wpisany na wniosek własciciela ( art. 15 & 3 KM ).
HIPOTEKA MORSKA I INNE ODMIANY ZASTAWU NA STATEK.
Tytuł I dział 2 - prawa rzeczowe, rozdział 2 - zastaw na statku. Reguluje kwestie związane z hipoteką morską oraz zastawem na statkach nie będących hipoteką morską. Rozdział 3 KM - przywileje na statku, poswięcony jest szczególnemu rodzajowi ustawowego prawa zastawu na statku. KM przewiduje w innych przepisach powstanie na statku prawa zastawu w okr. sytuacjach. Artykuł 248 KM z tytułu roszczenia o wynagrodzenie za ratownictwo morskie oraz zwrot kosztów poniesionych na zachowanie, oszacowanie i sprzedaż mienia przysługuje ratującemu prawo zastawu na mieniu uratowanym, którym może być też statek. Także wydobywającemu cudze mienie z morza przysługuje na zabezp. Wynagrodzenia za wydobycie mienia i zwrot poniesionych kosztów i wydatków ustawowe prawo zastawu na wydobytym mieniu z pierszeństwem służącym uprzywilejowanym wierzytelnosciom z tytułu ratownictwa ( art. 256 & 2 KM ).
Przepisy dotyczące hipoteki morskiej.Dotyczy jej prawie cały rozdział o zastawie na statek z wyjątkiem art. 66 . Mimi że jest ona rodzajem zastawu a statek rzeczą ruchomą do hipoteki zgodnie z art. 64 KM stosuje się odp. przepisy KC o hipotece na nieruchomosciach ( ustawa z 6 lipca 19982 r o księgach wieczystych i hipotece, zmiany 1995 ). Hipoteka morska jest przedmiotem 3 konwencji międzynrodowych:
Konw. o ujednoliceniu niektórych zasad dot. przywilejów i hipotek morskich ( 1926 Bruksela, Polska ratyfikowała ją , obowiązuje do dzis, a jej postanowienia zgodnie z art. 1 & 1 KM mają pierszeństwo przed przepisami KM, ratyfikowało ją 28 państw.
Konw. z 1967 Bruksela
Konw. z 1993 Genewa.
Konwencja z 1993 r ma na celu wzmocnienie roli hipoteki morskiej jako srodka zabezpieczenia kredytów w żegludze morskiej.