Splot szyjny i nerwy międzyżebrowe

1. Splot szyjny

2. Nerwy międzyżebrowe

Ad 1) Splot szyjny

Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych C_1-4, które są ze sobą połączone poprzez pętle

Położenie - bocznie i ku przodowi od wyrostków poprzecznych górnych kręgów szyjnych, przed mięśniami głębokimi szyi. Od przodu jest przykryty blaszką przedkręgową powięzi szyjnej (lamina preverebralis fasciae cervicalis), która oddziela splot od powrózka naczyniowo-nerwowego szyi.

Pętle (2):

1. ansa atlantis - C₁ + C₂

2. pętla szyjna (ansa cervicalis) - C₁₊₂ + C₂₊₃

Zespolenia splotu:

1. z nerwami czaszkowymi → VII, X, XI, XII

2. z pniem współczulnym → zwój szyjny górny

3. ze splotem ramiennym → włókno C₄

Gałęzie:

I. skórne (4): Punkt Erba, za tylnym brzegiem m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego, na wys C₃

1. n. potyliczny mniejszy

2. n. uszny wielki

1. n. poprzeczny szyi

2. nn. nadobojczykowe

II. mięśniowe: długie (4) i krótkie

1. krótkie - odchodzą od gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych przed ich połączeniem w splot, zaopatrują mm. głębokie szyi

2. długie:

1. gałąź do m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego (unerwia wspólnie z gał. zewn. n. XI)

2. gałąź do mięśnia czworobocznego (unerwia wspólnie z gał. zewnętrzną n. XI)

3. nerw przeponowy (n. phrenicus) - najdłuższy nerw tego splotu

4. pętla szyjna

Nerw przeponowy (n. phrenicus) powstaje z C₄ (C_3-5) - zawiera włókna ruchowe, czuciowe (ok. 30%) i autonomiczne

przebieg:

szyja - biegnie w trójkącie m. pochyłych,

→ krzyżuje od przodu - m. pochyły przedni ze strony bocznej na przyśrodkową

Ⴎ krzyżuje od tyłu - m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy, m. łopatkowo-gnykowy, t. poprzeczną szyi, t. nadłopatkową

→ biegnie bocznie od pęczka naczyniowo-nerwowego szyi, pomiędzy tętnicą, a żyłą podobojczykową, bocznie od n. X

klatka piersiowa - wchodzi przez otwór górny klatki piersiowej za stawem mostkowo-obojczykowym

Ⴎ biegnie w śródpiersiu przednim

Ⴎ ponad osklepkiem opłucnej

Ⴎ krzyżuje od tyłu t. piersiową wewnętrzną i grasicę

Ⴎ nerw prawy - bocznie od ż. ramienno-głowowej P i ż. głównej górnej, krzyżuje od przodu t. podobojczykową P

Ⴎ nerw lewy - bocznie od części wstępującej t. podobojczykowej L, t. szyjnej wspólnej L, krzyżuje od przodu łuk aorty (do przodu od n. X)

Ⴎ przez korzeń płuca

Ⴎ przez śródpiersie przednie, a następnie środkowe

Ⴎ w okolicy serca pomiędzy osierdziem włóknistym, a częścią ścienną opłucnej śródpiersiowej, następnie wzdłuż brzegów serca

Ⴎ przechodzi przez przeponę prze otwór żyły głównej dolnej (nerw P), a w okolicy koniuszka serca (nerw L)

Porażenie:

1. po jednej stronie - niekiedy lekka duszność, przepona jest uniesiona wyżej, przy wdechu ruchy paradoksalne przepony (unoszenie do góry przy wdechu), bóle promieniujące do łopatki, niekiedy dolegliwości żołądkowe

2. obustronne - niemożliwe jest głębokie oddychanie

Pętla szyjna (ansa cervicalis)

Zwana była dawniej pętlą nerwu podjęzykowego, biegnie w trójkącie tętnicy szyjnej

Gałęzie (2):

1. górna (C₁₊₂) - zawiera włókna splotu szyjnego, które biegną torem n. XII i oddzielają się od niego przy łuku n. XII podążając dalej samodzielnie w dół pomiędzy tętnicą szyjną zewnętrzną, a wewnętrzną

2. dolna (C₂₊₃) - biegnie skośnie w dół przed żyłą szyjną wewnętrzną, za m. mostkowo-obojczykowo-sutkowym w kierunku gałęzi górnej.

Gałąź górna i dolna łączą się ze sobą na wysokości śródścięgna m. łopatkowo-gnykowego tworząc pętlę szyjną. W dolnej części trójkąta tętnicy szyjnej na zewnętrznym obwodzie ż. szyjnej wewn. i t. szyjnej wspólnej

Zaopatruje: mm. podgnykowe, m. bródkowo-gnykowy, m. długi głowy, m. prosty przedni głowy

Ad 2) Nerwy międzyżebrowe (nn. intercostales)

Są to gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych Th_1-12, które kierują się do przodu i biegną w ścianie klatki piersiowej i jamy brzusznej układając się przeważnie pomiędzy mięśniami.

Ostatni nerw - Th₁₂ nazywa się nerwem podżebrowym (n. subcostalis) ponieważ biegnie pod ostatnim żebrem.

Przebieg nerwów międzyżebrowych świadczy o zachowaniu metametrii w budowie ciała.

Wyróżniamy dwie grupy nerwów, które różnią się przebiegiem:

1. nerwy międzyżebrowe górne (Th_1-6) - prawie na całej długości biegną w przestrzeniach międzyżebrowych i kończą się w pobliżu mostka.

Przebiegają w 4 odcinkach:

1. pomiędzy powięzią wewnątrzpiersiową (fascia endothoracica), a błoną międzyżebrową wewnętrzną (membrana intercostalis interna)

2. pomiędzy mięśniem międzyżebrowym zewnętrznym, a wewnętrznym

3. pomiędzy mięśniem międzyżebrowym wewnętrznym, a pośrednim

4. mięśniem międzyżebrowym pośrednim, a powięzią wewnątrzpiersiową i m. poprzecznym klatki piersiowej od tyłu

W pobliżu mostka nerwy te krzyżują naczynia piersiowe wewn. i przebijają mm. międzyżebrowe pośrednie i m. piersiowy większy ukazując się z przodu jako gałęzie skórne przednie.

W przestrzeniach międzyżebrowych układają się wspólnie z tętnicą , żyłą i naczyniami chłonnymi międzyżebrowymi tworząc powrózek naczyniowo-nerwowy przestrzeni międzyżębrowej. Kolejność od góry: T, Ż, N

2. nerwy międzyżebrowe dolne (Th_7-11) - mają bardziej złożony przebieg:

1. w przestrzeniach międzyżebrowych (7-11)

2. pomiędzy m. skośnym brzucha wewn., a m. poprzecznym brzucha krzyżując chrząstki żebrowe lub biegnąc poniżej jednoimiennego żebra (7-11)

3. przebijają tylną blaszkę pochewki m. prostego brzucha rozgałęziając się w nim, a częściowo okrążają go od strony przyśrodkowej. Wychodzą z przodu jako gałęzie skórne przednie po przebiciu blaszki pochewki m. prostego brzucha

Zasięg unerwienia:

1. mięśnie:

1. mm. międzyżebrowe zewnętrzne, wewnętrzne i pośrednie, mm. dźwigacze żeber, m. poprzeczny klatki piersiowej

2. niektóre mięśnie grzbietu (m. zębaty tylny górny i dolny, mm. poprzecznożebrowe)

3. wszystkie mm. brzucha

2. skóra: klatka piersiowa z przodu i z boku (n. międzyżebrowo-ramienny, gał. sutkowe boczne i przyśrodkowe, gał. skórne boczne piersiowe, gał. skórne boczne brzuszne)

3. gałęzie stawowe i okostnowe - unerwiają stawy żebrowo-kręgowe i żebra

4. gałęzie opłucnowe - zaopatrują opłucną żebrową i częściowo przeponową

5. gałęzie otrzewnowe - przenikają przez przyczepy przepony unerwiając otrzewną ścienną przedniej i bocznej ściany jamy brzusznej oraz otrzewną pokrywającą obwodowe części przepony

Uszkodzenie i objawy porażenia:

1. jednostronne - skrzywienie kręgosłupa na stronę przeciwną

2. obustronne - utrudnione utrzymanie tułowia w prawidłowym położeniu, pogłębia się lordoza lędźwiowa i następuje silniejsze uwypuklenie brzucha

3. utrudnione oddawanie moczu i stolca na skutek uszkodzenia nerwów tłoczni brzusznej

4. zniesione bywają odruchy brzuszne

2

---