Należy pamiętać, że dziecko 2-3 letnie może skoncentrować uwagę na 5-10 min.; dziecko 5-6 letnie - 15-20 min.; dziecko 7-8 letnie - 25-30 min.
W przypadku trudności w koncentracji uwagi ważne jest, żeby dziecko kończyło napoczętą działalność, czasem może to być z pomocą rodziców.
Utrzymywaniu długotrwałego skupienia sprzyjają:
- pozytywne nastawienie - budowane może być przez autosugestie lub sugestie podawane przez osoby znaczące, np.:
Mam/masz wiele mocnych stron
Moje/Twoje osiągnięcia i cele są dla mnie/ciebie wartością
To, czego się uczę/uczysz, może mi się kiedyś przydać
Chwilowe trudności nie odbierają mi/tobie szans na przyszły sukces
- właściwa organizacja pracy
powinno się przeplatać zadania z różnych przedmiotów
podczas odrabiania lekcji na biurku powinny być tylko te przedmioty, które są potrzebne do danej lekcji
wykształcenie nawyku koncentracji:
ustal stałe godziny pracy umysłowej i przestrzegaj ich
planując regularne godziny pracy, nie wchodź w kolizję ze zdrowym rozsądkiem
po określonym czasie intensywnej pracy - przerwa spędzona przyjemnie
- właściwa ergonomia miejsca pracy - czego potrzebuje dziecko:
dobrze przewietrzony pokój
nie może przeszkadzać młodsze, czy starsze rodzeństwo
bezwzględnie wyłączone radio, telewizor, komputer
opanowanie hałasów domowych na tyle, na ile jest to możliwe
- wyeliminowanie zakłóceń psychologicznych - odgradzanie od zbędnych stresów, unikanie konfliktów, wrogości, sensacji
- zapobieganie utrudnieniom fizjologicznym - dobre odżywianie, odpowiednia ilość przerw, snu, itp.
Ćwiczenie 1
Nabierz głęboko powietrza przez nos, głęboko je wciągnij, aby poruszyć mięśnie przepony. W trakcie wdechu brzuch powinien się uwypuklić. Wydech ma trwać dwukrotnie dłużej niż wdech. Powtórz to ćwiczenie 4 razy. Mięśnie rozluźnią się, a umysł stanie się jaśniejszy.
Ćwiczenie 2
Narysuj czarną kropkę o średnicy 5 cm i wpatruj się w świetlistą aureolę, która wkrótce pojawi się wokół ciemnego punktu.
Ćwiczenie 3
Różnymi kolorami narysuj tzw. mandalę, np. malutki romb, od którego w każdą z czterech stron świata będzie odchodzić taka sama figura geometryczna. Tylko od ciebie zależy, jak bardzo będzie skomplikowana. Wpatruj się tylko w centrum, nie myśląc o układzie lini - bo wtedy włączysz lewą półkulę mózgu, a chodzi o wywołanie rytmu alfa (od 8 do 14 cykli na sekundę) w prawej.
Ćwiczenie 4
Szukaj w kolorowych magazynach podwójnych obrazków, różniących się szczegółami i znajdź je.
Ćwiczenie 5
Układaj puzzle, unikając metody prób i błędów. Myśl, co do czego pasuje.
Ćwiczenie 6
Spróbuj przypomnieć sobie szczegóły wyglądu spotkanych dzisiaj osób i sprawdź to.
Ćwiczenie 7
„Skupianie uwagi na jednym przedmiocie”
Przez ok. 5 min. należy skupiać uwagę na jednym przedmiocie, np. na akwarium z rybkami, a lampie itp. Jeśli napływają myśli, to jest to naturalne, ale należy się starać nie zgłębiać się w nie. Myśli tak jak samoistnie napłynęły, tak i same odejdą.
Ćwiczenie najlepiej wykonywać zawsze o tej samej porze (np. wieczorem). Po jakimś czasie, kiedy już się osiągnie umiejętność skupienia uwagi przez 5 min., można stopniowo wydłużać ten czas.
Ćwiczenie do przeprowadzenia w grupie. Uczestnicy siadają w kręgu, jedna osoba jest w środku. Uczestnicy przedstawiają się swoimi imionami i starają się zapamiętać, jakie imię ma ich sąsiad z prawej i lewej strony. Osoba siedząca w środku wskazuje na dowolną osobę z kręgu mówiąc albo: w prawo ratatatum, albo: w lewo ratatatum. Osoba wskazana musi powiedzieć imię sąsiada ze wskazanej strony, zanim przebrzmią słowa ratatatum. Jeśli jej się to nie uda, wchodzi do środka; jeśli zdąży, zabawę kontynuuje pierwsza osoba. Zabawa powinna przebiegać w dużym tempie.
Ćwiczenie 9
„Nie rozśmieszaj mnie”
Zabawa dla pary. Jedna osoba usiłuje być poważna i nawet nie uśmiechać się. Partner ma za zadanie rozśmieszyć ją. Kiedy mu się to uda, partnerzy zamieniają się rolami.
Zabawa dla grupy. Uczestnicy siadają w dwóch kręgach(jeden w drugim). W wewnętrznym kręgu zostają rozdane karty. Osoby siedzące w nim umawiają się, która z kart będzie „zabójcą” (np. Królowa Pik). Osoba, która otrzymała ta kartę, po kilku sekundach kładzie swoje karty w środku tak, aby wszyscy mogli je widzieć i mówi: nie żyję. Nie mówi natomiast, co ją „zabiło”. Następuje kolejne rozdanie kart, w którym ta osoba już nie uczestniczy. I znowu osoba, która dostanie tą kartę, zostaje „zabita”. Jeśli ktoś z kręgu zewnętrznego domyśla się, która karta jest „zabójcą”, mówi: sądzę, że to… Jeśli nie miała racji, oznacza to, że „popełniła samobójstwo”. Wypada z gry. Gra toczy się, dopóki ktoś nie zgadnie, która karta „zabija” lub wszyscy nie zostaną „zabici”. Potem następuje zmiana - krąg zewnętrzny wchodzi do środka, a wewnętrzny siada na zewnątrz i zabawa zaczyna się od nowa.
Zabawa dla grupy. Każdy uczestnik wybiera sobie dowolny punkt pokoju. Wszyscy chodzą po pokoju, dopóki nie usłyszą STOP; na ten znak każdy biegnie do swojego wybranego punktu. Są możliwe instrukcje, w jaki można się do tego punktu dostać, np.:
- powiedz cześć każdej osobie, którą spotkasz po drodze
- patrz w dół, gdy idziesz
- biegnij, kręcąc się w kółko
- skacz, kręcą się w kółko
- idź tyłem
- idź z zamkniętymi oczami
- idź powoli
- idź prosto do celu.
Ćwiczenie 12
„Nazwij sześć”
Zabawa dla grupy. Uczestnicy siedzą w kręgu. Jedna osoba - „Ono” siedzi w środku z zamkniętymi oczami. Uczestnicy podają sobie mały przedmiot, dopóki „ono” nie powie: STOP. Osoba, u której w tym momencie znajduje się przedmiot, dostaje miano „Ono-2” i dowolną literę, np. P. Przedmiot znowu zaczyna krążyć tak szybko, jak to jest możliwe, a „Ono-2” musi w czasie, dopóki nie wróci do niego, wymienić 6 rzeczy, które zaczynają się na literę P (mogą to być też np. imiona). jeśli mu się to
nie uda, wchodzi do środka i zajmuje miejsce „Ono”. Jeśli zdąży, zabawę kontynuuje osoba, która jest w środku.
Zabawa dla pary. Jedna osoba zamyka oczy, druga prowadzi ją po pokoju w taki sposób, aby mogła poznać przy pomocy rąk jaka najwięcej szczegółów. Później zmiana.
Ćwiczenie 14
„Przekaż pałeczkę”
Zabawa dla grupy. Prowadzący trzyma w ręku „pałeczkę” lub inny przedmiot i podaje instrukcję: nikt nie może się odezwać, dopóki nie trzyma tego przedmiotu w ręce. Prowadzący podaje go następnej osobie albo tej, która podnosi rękę na znak, że chce mówić. Jeśli ktoś odezwie się nie mając przedmiotu, wypada z gry.
Ćwiczenie 15
„Nakręcane zabawki”
Każdy z uczestników staje się zabawką, która się porusza, dopóki jest nakręcona. Prowadzący powinien określić czas jednej sekwencji ruchu, który wyznaczyć może, np. odpowiednio długi fragment muzyki. Niech koniec i początek ruchu będzie wyraźnie zaznaczony.
Ćwiczenie 16
Uczestnicy próbują przedstawić sami lub z kimś (jeśli tego wymaga imrowizacja) następujące sytuacje:
-przechodzenie przez strumyk po kamieniach
-niesienie tacy ze szklankami pełnymi wody
-chodzenie po oblodzonej drodze
-chodzenie po krawędzi przepaści
-chodzenie po polu minowym w ciemnościach
-wspinanie się na skałę
-otwieranie paczki po kryjomu
-zamykanie jadowitego węża w skrzynce
-rozpakowanie prezentu
-dekorowanie tortu
-rozbrajanie bomby
-budowanie domku z kart
-rzucanie piłki
-kradzież
-zawiązywanie krawata
-nawlekanie igły
Ćwiczenie 17
„Lustra”
Zabawa dla grup lub par. Uczestnicy stają w kole i obserwują osobę prowadzącą, która bardzo powoli porusza się, najpierw samymi rękami, później włącza inne części ciała i twarz. Inni poruszają się wraz z nią, zachowując się jak odbicia w lustrze. Prowadzący wykonuje ruchy bardzo wolno, np. podnosi ręce na wysokość oczu licząc do dziesięciu.
Ćwiczenie 18
„Przyjrzyj się i zapamiętaj”
Zabawa dla grupy lub pary. Uczestnicy dokładnie przyglądają się osobom w grupie oraz całemu pomieszczeniu, w którym się znajdują. Jedna osoba wychodzi, a reszta w tym czasie zmienia coś lub kogoś. Wychodzący musi po powrocie zorientować się, co się zmieniło.
Ćwiczenie 19
„Wykrywacze dźwięków”
Prowadzący zaczyna od instrukcji: zamknij oczy i uważnie wsłuchaj się w dźwięki, jakie do ciebie docierają. Jaki jest najbliższy dźwięk, który słyszysz? Jaki jest najgłośniejszy? Jaki najcichszy? Jaki najdalszy? Po takim wprowadzeniu prowadzący chodzi po pokoju i produkuje serię różnych dźwięków (ok. 5 różnych na początek), np. klapnięcie nożyczkami, szelest przewracanych kartek itp. Kiedy skończy, uczestnicy otwierają oczy i starają się zapisać po kolei wszystkie dźwięki, które słyszeli.
Ćwiczenie 20
„Podaj swój ruch”
Uczestnicy siadają w kręgu. Pierwsza osoba wstaje i wykonuje jakiś prosty ruch, np. kręci palcem. Kolejny uczestnik gry powtarza po niej ten ruch i dodaje następny, np. tupanie nogą. Każda osoba dodaje następny element. Gra odbywa się bez słów. Jeśli ktoś opuści jakiś ruch lub coś powie - wypada z gry.
Ćwiczenie 21
„Rozluźnianie karku”
Jedna osoba leży na plecach na podłodze. Druga osoba bierze w dłonie jej głowę i powoli obraca raz w lewo, raz w prawo. Leżący ma rozluźnić mięśnie karku i całkowicie „powierzyć” swoją głowę osobie poruszającej nią.
„Ćwiczenie na koncentrację”.
Zajmij wygodną pozycję w fotelu lub na krześle. Stopy płasko oparte na ziemi, ręce na udach lub na brzegu stołu.
Gdy zechcesz, zamkniesz oczy, dobrowolnie spuszczając nad sobą tą zasłonę.
Oddychasz spokojnie, wolno, regularnie.
Zdajesz sobie sprawę z tego, że spotykasz się teraz z sobą samym.
Oddech spokojny, wolny, regularny.
Za każdym wydechem relaksujesz się jeszcze bardziej.
Począwszy od tej chwili wszystkie hałasy, wszystkie zewnętrzne dźwięki oddalają się, są bez znaczenia.
Proponuję byś się przeniósł do spokojnej sali.
Wyobraź sobie, że stoisz przed dużą, białą ścianą. Jak duża może być ta sala, jakie wspaniałe jest tu światło, przestrzeń, czystość powietrza.
Jednocześnie zauważ, jakie przyjemne doznania pojawiają się w twoim ciele. Może jakiś smak w ustach.
Może szczególne uczucie spokoju i odprężenia w okolicy przepony. Całkowicie ustąpiło napięcie w ramionach.
Przed tobą, na dużej, białej ścianie niechaj się pojawi żółty kwadrat o brązowych brzegach, niech cię ten żółty kolor o brązowym obrzeżu przepełni.
Zachowaj ten obraz w oczach. Widzisz ten obraz i tylko ten obraz.
Jeśli twoje myśli się rozpraszają, sprowadź je bez przemocy, łagodnie do tego żółtego kwadratu o brązowych brzegach.
Na tym kwadracie umieść czerwone koło o czarnych brzegach i przez chwilę daj się wypełnić połączeniem tych czterech kolorów.
Możesz zobaczyć żółte plamki kwadratu przechodzące na koło.
Jesteś całkowicie skoncentrowany. Przez chwilę zauważ znowu przyjemne doznania w twoim ciele. Może czujesz coś w stopach, palcach stóp, jesteś w butach, czy boso. Możesz być obecny w tej części twego ciała i jednocześnie widzieć żółty kwadrat o brązowych brzegach z nałożonym czerwonym kołem o czarnych brzegach.
W tym kole umieść zielony trójkąt o niebieskich brzegach. Zielony trójkąt o niebieskich brzegach.
Możesz, jeśli chcesz, przejść od jednego kąta kwadratu do środka trójkąta, dbając o to, by widzieć kolejne kolory łączące się lub kontrastujące: od brązowego do żółtego, od żółtego do czarnego, od czarnego do czerwonego, niebieskiego i w końcu zielonego.
Niech ten obraz pozostanie obecny w twoim umyśle, na twoim psychicznym ekranie, jasny, precyzyjny, dokładny. Widzisz ten obraz, widzisz tylko ten obraz.
Przez chwilę poczuj swoją ufność. Wiarę w siebie, wiarę w cele, które sobie w życiu wyznaczyłeś. Wiarę we własne możliwości wiodące do zrealizowania tych celów. Zaufanie.
I stopniowo we własnym rytmie, wróć do stanu rześkości, oddychaj głębiej.
Kiedy za chwilę otworzysz oczy, twój umysł będzie jasny, wypoczęty, odprężony, pełen radości życia i gotów sprostać wszystkim zadaniom, które cię dziś czekają.
Kiedy zechcesz, otworzysz oczy i przeciągniesz się, jak po długim, dobrze przespanym śnie, śnie głębokim i regenerującym.
„Ćwiczenie koncentracji”.
Widzisz przed sobą czarną tablicę, taką, jak w szkole. Na tej tablicy piszesz cyfrę 5, bardzo wyraźnie widzisz, jak twoja ręka pisze cyfrę 5.
Przed tą 5 umieszczasz cyfrę 2. Teraz więc widzisz wyraźnie liczbę 25.
Teraz zacznę dodawać cyfry, a ty je będziesz pamiętać, tak po prostu, dzięki koncentracji.
Mamy więc 5, na lewo od 5 umieściliśmy 2. na prawo umieścimy 6. Przed 2 piszemy 3. Przed 3 jest 7. Na końcu liczby po 6 stawiamy 0. Zapamietaj tę liczbę dokładnie, bardzo głęboko zachowaj w pamięci.
Wykonaj głęboki wdech i otwórz oczy.
Czujesz się dobrze, wypoczęty i doskonale pamiętasz cyfrę.
Otwórz oczy i sprawdź, czy jest ona prawidłowa. Powinno być 732 560.
„Zegar”.
Usiądź jak najwygodniej i jeśli chcesz, zamknij oczy. Natychmiast widzisz duży zegar, podobny do tych, które są używane w grach telewizyjnych, z dużym sekundnikiem, wyraźnym i posuwającym się ruchem skokowym.
Bardzo wyraźnie widzisz tarczę.
Sekundnik jest jeszcze nieruchomy, ustawiony pionowo, gotowy do startu.
Gdy powiem HOP! Ruszy i będziesz spokojnie śledzić jego ruch, sekunda po sekundzie.
Sekundnik posuwa się, widzisz dokładnie, jak porusza się swoim skokowym ruchem.
Twój umysł widzi tylko to.
Bardzo dobrze.
Teraz widzisz tik-tak zegara w tym samym rytmie.
Nic nie może cię rozproszyć, widzisz tylko to.
Wykonuj tylko to ćwiczenie przez minutę, a w ciągu następnych dni, coraz dłużej.
Jesteś doskonale skupiony.
„Ćwiczenie koncentracji słuchowej”.
Jest to bardzo proste ćwiczenie, wystarczy skoncentrować się na dźwięku, który słyszysz i sprawić, żeby trwał, trwał.... nawet wtedy, gdy ucichnie.
W tym celu wykorzystam tybetański gong medytacyjny. Jego dźwięk długo brzmi (Można też użyć szklanki, dzwonka).
Im dłużej słuchasz dźwięku, tym bardziej się odprężasz, głęboko relaksujesz, a twoja pamięć poprawia się z dnia na dzień.
Teraz uderzę w gong. (Wywołanie dźwięku). Spraw, aby dźwięk ten trwał, nakładał się na siebie, jeśli chcesz. Zachowaj w pamięci ten moment.
|