Przykład 1

Firma „Nives” jest autoryzowaną stacją diagnostyki samochodowej. Jest czynna codziennie od 7 do 18, a w soboty o d 8 do 13 (wydłużenie czasu pracy stacji jest zdaniem jej właściciela kompletnie nieuzasadnione z punktu widzenia potrzeb rynku). Roczne zdolności produkcyjne z uwzględnieniem podanego czasu pracy oraz przerw na przypadającą raz na pół roku konserwację i przegląd urządzenia diagnostycznego wynoszą 2800 godzin. W minionym roku firma poniosła następujące koszty:

1. płaca zasadnicza (z podatkiem i składkami) diagnostów (jeden na cały etat, drugi na pół) - 30.000 zł,

2. premie (z podatkami i składkami) diagnostów naliczane proporcjonalnie do faktycznego przerobu - 18.000 zł (naliczając premię uwzględnia się rodzaj przeglądu, tzn. fakt, że przegląd samochodu osobowego i dostawczego trwa ok. 20 minut, a ciężarówek i autobusów ok. 40 minut; tak czy inaczej godzina przeglądów przekłada się na 9 zł premii z podatkiem i składkami);

3. zużycie energii - 14.000 zł, w tym: na potrzeby urządzenia diagnostycznego (ma odrębny licznik - 4.000 zł; reszta (oświetlenie, ogrzewanie elektryczne hali, radio, sprzęt biurowy, czajnik itp.) - 10.000 zł,

4. zużycie wody - 1.200 zł,

5. czynsz za wynajem budynku - 36.000 zł,

6. materiały biurowe i inne koszty biura - 6.000 zł,

7. sprzątanie (usługa zewnętrzna) - 3.000 zł,

8. ochrona (usługa zewnętrzna) - 600 zł,

9. reklama - 1.000 zł.

W minionym roku faktyczny przerób w przeliczeniu na godziny wynosił 2.000.

Zaklasyfikuj poszczególne koszty jako stałe lub zmienne. Oblicz jednostkowy koszt zmienny i jednostkowy kosz pełny. Oblicz koszty puste. Oszacuj koszt pełny dla produkcji 2.500 godzin.

Przykład 2

Właściciel firmy odzieżowej zgromadził następujące informacje o wielkości produkcji i kosztach energii elektrycznej w jednej ze swoich szwalni:

Miesiąc	Wielkość produkcji (w maszynogodzinach)	Koszty (w złotych)
Grudzień 2011	350	1.200
Listopad 2011	380	1.250
Październik 2011	370	1.220
Wrzesień 2011	400	1.300
Sierpień 2011	420	1.380
Lipiec 2011	440	1.400
Czerwiec 2011	450	1.440
Maj 2011	430	1.380
Kwiecień 2011	420	1.350
Marzec 2011	410	1.320
Luty 2011	415	1.330
Styczeń 2011	390	1.300
Grudzień 2010	380	1.280
Listopad 2010	380	1.250
Październik 2010	370	1.225
Wrzesień 2010	360	1.210

Wyznaczyć parametry liniowej funkcji kosztów energii metodą regresji. Obliczyć wielkość kosztów dla planowanej na styczeń 2012 produkcji 480 maszynogodzin.

Przykład 3

W skład przedsiębiorstwa „Aqua2000” wchodzi m.in. zakład produkujący domowe urządzenia do filtrowania wody. W ubiegłym kwartale w zakładzie wyprodukowano 1.000 szt. wyrobów, z czego sprzedano 60%. Cena wyrobu wynosi 900 zł. Koszty wytworzenia wynosiły 600.000 zł, przy czym koszty zmienne oszacowano na 75%. Koszty ogólnego zarządu wynosiły 90.000 zł. Koszty sprzedaży jednego wyrobu (opakowanie, załadunek, transport do klienta i montaż) wynosiły 100 zł.

Ustal wynik finansowy w oparciu o rachunek kosztów pełnych oraz rachunek kosztów zmiennych, a także zgodnie z ustawą o rachunkowości (przy założeniu, że produkcja Oceń dokonania zakładu.

Przykład 4

Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Owoców „Malinka” wytwarza 7 rodzajów produktów. W Wydziale Soków i Napojów wytwarza się dwie grupy asortymentowe: soki (malinowy, porzeczkowy) oraz napoje (jabłkowy, cytrynowy). W Wydziale Dżemów wytwarza się dżem truskawkowy, dżem wiśniowy oraz powidła śliwkowe. Przychody ze sprzedaży poszczególnych wyrobów oraz ich koszty zmienne były w ostatnim miesiącu następujące (w tys. zł):

SM SP NJ NC DT DW PS

Przychody 14 30 45 15 28 20 36

Koszty zmienne 11 19 28 9 16 12 20

Koszty stałe indywidualne poszczególnych produktów (np. reklama produktu, utrzymanie linii technologicznej produktu itp.) były następujące:

SM - 4.000, SP - 4.500, NJ - 5.000, NC - 4.000, DT - 4.200, DW - 2.000, PS - 5.400.

Koszty stałe grup asortymentowych produktów wynosiły:

soki - 3.900, napoje - 4.600, dżemy - 2.100.

Koszty stałe funkcjonowania Wydziałów to odpowiednio: 7.000 i 8.000. Koszty stałe całego przedsiębiorstwa: 6.000.

Oceń wynik działalności dla poszczególnych wyrobów, grup wyrobów, wydziałów i całego zakładu stosując wielostopniowy i wieloblokowy rachunek kosztów i wyników.

Wydział	Soków i Napojów				Dżemów			RAZEM
Grupa asortymentowa	Soki		Napoje		Dżemy
Produkt	SM	SP	NJ	NC	DT	DW	PS
Przychody
Koszty zmienne
Marża I
KS produktów
Marża II
Suma marży II
KS grup asortymentowych
Marża III
Suma marży III
KS wydziałów
Marża IV
Suma marży IV
KS przedsiębiorstwa
Wynik

Przykład 5

Przedsiębiorstwo „Secret Garden” wytwarza drewniane altanki ogrodowe w jednym asortymencie. Jednostkowe zmienne koszty wytworzenia wynoszą 300 zł, koszty stałe przedsiębiorstwa (koszty stałe wytworzenia, koszty ogólne i koszty sprzedaży) - 40.000 zł/miesiąc. Cena altanki wynosi 500 zł.

1. Oblicz i zinterpretuj próg rentowności w ujęciu ilościowym i wartościowym.

2. Aktualna miesięczna sprzedaż wynosi 300 sztuk. Oblicz i zinterpretuj strefę bezpieczeństwa.

3. Jaką musi być sprzedaż, aby firma osiągnęła zysk w wysokości 25.000 zł?

4. Zakładając, iż koszty są pokrywane gotówką na bieżąco, altanki sprzedawane są wyłącznie za gotówkę, a ¼ kosztów stałych stanowi amortyzacja oblicz i zinterpretuj próg płynności.

Przykład 6

Przedsiębiorstwo „Secret Garden” wytwarza jeden model drewnianych altanek ogrodowych oraz jeden model huśtawek. Ceny wyrobów wynoszą 500 zł (altanka) i 400 zł (huśtawka). Jednostkowe koszty zmienne wyrobów wynoszą odpowiednio 300 zł i 250 zł. Koszty stałe przedsiębiorstwa wynoszą 90.000 zł miesięcznie. W minionym miesiącu sprzedano 300 altanek i 500 huśtawek. Koszty stałe przedsiębiorstwa wynoszą 90.000 zł.

Przeprowadź analizę progu rentowności.

Przykład 7

Wydział Zarządzania organizuje roczne studia podyplomowe z MSSF. Dane o studiach na miesiąc przed rozpoczęciem kolejnej edycji przedstawia tabela:

Cena studiów	7.000 zł
Liczba godzin zajęć	200
Stawka wykładowcy za godzinę	400 zł
Koszty opracowania materiałów do zajęć (ogółem)	1.000 zł
Koszty powielenia materiałów do zajęć (na jednego studenta)	200 zł
Koszty książek dla studentów (na jednego studenta)	300 zł
Koszty materiałów dodatkowych dla studenta (notes, długopisy, gadżety) (na jednego studenta)	50 zł
Koszty poczęstunku dla studentów na uroczystości zakończenia roku (na jednego studenta)	100 zł
Narzut kosztów pośrednich wydziału i uczelni	20% przychodów
Wynagrodzenia pracownika sekretariatu za cały rok studiów	10.000 zł
Wynagrodzenie kierownika studiów za cały rok studiów	7.200 zł
Liczba zgłoszeń	27 osób

Przeprowadź analizę progu rentowności.

Przykład 8

Supermarket „Aster” z niewielkiego miasta w centralnej Polsce ponosi miesięcznie koszty stałe w wysokości 120.000 zł. Stopa marży brutto jest jednakowa dla wszystkich towarów i wynosi 20%. Aktualnie miesięczne obroty wynoszą 800.000 zł. Właściciele firmy szacują, że upadłość największego zakładu w mieście może spowodować okresowe zmniejszenie obrotów nawet o około 15%.

Czy spełnienie takiej prognozy spowoduje, że firma poniesie stratę? Jaki będzie wynik operacyjny firmy, jeśli spełni się czarny scenariusz?

Przykład 9

Spółka wielobranżowa „Alfa i Omega” wygrała przetarg na produkcję 750 drewnianych jednakowych przystanków (wiat) dla Przedsiębiorstwa Miejskiej Komunikacji Autobusowej z dużego polskiego miasta. Po stronie producenta leży także dostawa produktów do siedziby klienta. Cena produktu wynosi 900 zł. Spółka nie dysponuje obiektami i urządzeniami produkcyjnymi. W związku z tym w celu realizacji zlecenia, które ma zostać bezwzględnie zrealizowane w pierwszym kwartale 2007 roku, przedsiębiorstwo wynajęło pomieszczenie produkcyjne wraz z maszynami do cięcia i obróbki drewna. Wynajem lokalu i maszyn na kwartał kosztuje 190.000 złotych (kwota ta jest niezależna od zużycia maszyn przez korzystającego). Główny technolog spółki obliczył, że kwartalne zdolności produkcyjne maszyn pozwalają wytworzyć 1.000 przystanków. Koszty zmienne produkcji oszacowano na 400 złotych. Koszty stałe produkcji wynosiły będą 20.000 złotych kwartalnie (kwota ta obejmuje przygotowanie produkcji i ogólny nadzór nad jej przebiegiem). Transport jednego wyrobu do odbiorcy kosztuje 100 złotych (każdy przystanek przewożony jest osobno specjalnym samochodem). Tuż po rozpoczęciu realizacji zlecenia na rzecz PMKA spółka otrzymała ofertę na wykonanie 100 przystanków od Spółki „Tramwaje Podmiejskie” z tego samego miasta. To zamówienie również musi zostać zrealizowane w obecnym kwartale. Kontrahent realizujący program radykalnej racjonalizacji kosztów działalności zaoferował cenę 600 złotych za sztukę wraz z dostawą (odległość jest taka sama, jak do siedziby PMKA).

Przykład 10

Przedsiębiorstwo branży włókienniczej „Gigatex” zajmuje się produkcją dzianiny. Proces wytwórczy przebiega w trzech fazach. Koszty wytworzenia w ubiegłym miesiącu wynosiły łącznie 1.000.000 zł, z czego koszty fazy II - farbowania - stanowiły 40%. Analiza zmienności kosztów wykazała, że zmienne koszty fazy II wynoszą 80%. W miesiącu wytworzono 64.000 mb dzianiny, co stanowi 80% potencjału przerobowego. Kierownictwo analizuje możliwość zlecenia w najbliższym czasie farbowania przedsiębiorstwu z zewnątrz, które oferuje za usługę o podobnej jakości cenę 6,2 zł za mb.

Rozważ opłacalność zlecenia usługi na zewnętrz w krótkim okresie i w długim okresie (w przypadku długiego okresu: (1) przy wykorzystaniu potencjału wytwórczego na poziomie aktualnym, zakładając, że nie jest możliwe „okrojenie” lub zagospodarowanie niewykorzystanych zdolności wytwórczych oraz (2) przy pełnym wykorzystaniu potencjału). Jakie jest progowe wykorzystanie potencjału farbiarni, aby opłacało się realizować proces we własnym zakresie?

Przykład 11

Przedsiębiorstwo branży spożywczej „Rarytas” wytworzyło w październiku 120.000 torcików (okres trwałości 1 miesiąc), wykorzystując w 100% potencjał wytwórczy. Całkowite koszty funkcjonowania zakładu wyniosły 600.000 zł (z czego koszty stałe stanowią 30%). Cena wyrobu ustalana jest w oparciu o metodę „koszt pełny plus”. Narzut zysku = 10%. Ponieważ sprzedano tylko 2/3 produkcji, właściciel postanowił, że w listopadzie produkcja dostosowana będzie do zmniejszonej wielkości popytu.

Jaki wpływ na poziom ceny w listopadzie będzie miało stosowanie w niezmienionym kształcie metody „koszt pełny plus”? W jaki sposób należałoby skalkulować cenę, aby zapobiec jej wzrostowi? Jak sposób ten wpłynie na rentowność przedsiębiorstwa? Jakie decyzje należałoby podjąć?

Rachunkowość zarządcza - przykłady cz. 1 Przemysław Kabalski ©

---