15. Rynki formalne- def.
Rynki formalne - transakcje handlowe są dokonywane w danym miejscu, czasie i w określonej formie. Rynki formalne są rynkami zorganizowanymi (uregulowanymi) w określonym stopniu i w określony sposób. Do rynków formalnych zalicza się giełdy towarowe i aukcje.
16. Rynki formalne ułomne- def.
Rynki formalne ułomne- mają większość, ale nie wszystkie cechy rynków formalnych. W przeciwieństwie do rynków formalnych nie muszą być m.in. związane z określonym miejscem. Do rynków formalnych ułomnych zalicza się zazwyczaj targi międzynarodowe oraz przetargi.
17. Rynki nieformalne- def.
Rynki nieformalne nie są zorganizowane w określony sposób, co wcale nie znaczy, że nie są one w ogóle w jakikolwiek sposób zorganizowane (regulowane), Do rynków nieformalnych zalicza się międzynarodowe umowy kartelowe, międzynarodowe porozumienia surowcowe, niekiedy także regionalne porozumienia handlowe (integracyjne) oraz transakcje i obroty międzyfilialne korporacji międzynarodowych.
18. Giełda towarowa- def.
Giełda towarowa jest rodzajem rynku towarów masowych, głównie surowców i towarów rolniczych (tzn. surowców i niektórych produktów roślinnych i zwierzęcych), zorganizowanego w specjalny sposób oraz funkcjonującego w określonym miejscu i czasie.
19. Kontrakt - def.
W transakcjach handlowych na giełdach operuje się pewnymi umownymi miarami, tzw. kontraktami, będącymi najmniejszymi jednostkami transakcyjnymi, np. 1 kontrakt kawy to 250 worków po 60 kg, 1 kontrakt metalu (miedzi, cyny, srebra, ołowiu) to 25 ton, 1 kontrakt ropy naftowej to 100 ton (londyńska giełda naftowa), 1 kontrakt bawełny to 100 bel po 500 funtów, każda (giełda nowojorska).
Pytania otwarte
Scharakteryzuj giełdę (struktura, statut i regulamin , transakcje przeprowadzone na giełdach towarowych: rzeczywiste, spekulacyjne, zabezpieczające, funkcje giełdy, przykłady najbardziej znanych giełd towarowych na świecie).
Giełdy towarowe są tworzone na zasadzie członkostwa. Członkiem danej giełdy mogą zostać osoby fizyczne lub prawne (np. kupcy, producenci, fumy), znane i działające w określonej dziedzinie handlu oraz przyjęte przez walne zgromadzenie członków giełdy.
Struktura organizacyjna giełd jest wzorowana na strukturze organizacji kupieckich. Struktura giełdy składa się z walnego zgromadzenia członków, rady giełdy (rady nadzorczej) i zarządu. W ramach giełdy działają też różne komisje regulujące poszczególne sfery działalności giełdy, np. komisja ds. notowań, komisja ds. standardów.
Bieżącą działalność giełdy regulują jej statut i regulamin. Dokumenty te określają cel giełdy, prawa i obowiązki członków i uczestników zebrań (sesji) giełdowych, strukturę organizacyjną giełdy i jej organów, warunki prowadzenia transakcji, techniki ich przeprowadzania oraz wykonywania umów giełdowych, sposób rozstrzygania sporów, reklamacji itd.
Działalność giełdy jest często poddawana urzędowej kontroli państwa (m.in. zatwierdzanie statutu giełdy, bieżący nadzór przez państwowego komisarza giełdowego). Odnosi się to zwłaszcza do giełd towarowych obracających niektórymi towarami o znaczeniu strategicznym.
Prawo dokonywania transakcji giełdowych mają tylko członkowie giełdy oraz tzw. stali uczestnicy giełdy (zebrań, sesji giełdowych), czyli maklerzy lub brokerzy giełdowi. Wszyscy inni mogą dokonywać transakcji na giełdzie wyłącznie za ich pośrednictwem.
Transakcje przeprowadzane na giełdach towarowych
transakcje rzeczywiste lub efektywne
transakcje spekulacyjne (głównie terminowe, przyszłościowe)
transakcje zabezpieczające
Transakcje rzeczywiste mają charakter efektywny (realny) i wiążą się z faktycznym przeniesieniem prawa własności do towaru ze sprzedawcy na nabywcę. Sprzedawca dostarcza bądź poleca dostarczyć towar do miejsca wskazanego przez nabywcę natychmiast (transakcja natychmiastowa typu spot) albo w bardzo krótkim terminie, zwykle od kilku dni do dwóch tygodni (transakcja terminowa typu: na przybycie, na załadowanie, na dostarczenie). Zapłata należności następuje w momencie dostawy sprzedanego towaru.
Transakcje spekulacyjne (głównie terminowe, typu future) nie mają zwykle charakteru rzeczywistego (efektywnego). Kontrahenci dokonują fikcyjnego obrotu towarem, którego w momencie zawierania transakcji sprzedający może w ogóle nie posiadać, a kupujący nie potrzebować. Obie strony ustalają realizację transakcji w ściśle określonym terminie. Sprzedawca liczy, że do tego czasu cena towaru będącego przedmiotem transakcji obniży się, w wyniku czego uzyska on różnicę między wyższą ceną kontraktową a niższą ceną rzeczywiście obowiązującą na giełdzie w dniu realizacji (tzn. rozwiązania lub likwidacji) transakcji. Nabywca zaś, przeciwnie, liczy na wzrost ceny w tym czasie, w wyniku czego uzyska różnicę między niższą ceną kontraktową a wyższą ceną rzeczywistą. Rozwiązanie (likwidacja) transakcji następuje w określonym w kontrakcie terminie (dniu) za pośrednictwem kasy rozrachunkowej giełdy i przez wypłacenie określonej stronie kontraktu ewentualnej różnicy w cenach.
Transakcje zabezpieczające (hedging) polegają na powiązaniu, ze sobą transakcji rzeczywistej (efektywnej) z transakcją terminową (typu future) o charakterze spekulacyjnym.
Chcąc np. zabezpieczyć się przed zmianą ceny, która mogłaby narazić go na określone straty; właściciel towaru zawiera jednocześnie transakcję rzeczywistą na sprzedaż towaru (np.: transakcję terminową) oraz transakcję spekulacyjną typu future na zakup towaru opiewającą na taką samą ilość towaru, jaką rzeczywiście sprzedał. Zmiana ceny towaru efektywnie sprzedawanego oraz ewentualne wynikające z tego straty mogą być w takim, przypadku zrekompensowane dzięki przeprowadzonej transakcji spekulacyjnej (zabezpieczającej).
Funkcje giełd towarowych w międzynarodowym handlu towarowym
- stymulowanie i organizowanie międzynarodowej wymiany towarowej,
- tworzenie standardów,
- informowanie o cenach światowych grup towarów standaryzowanych (przyczynianie się do ujednolicania cen poszczególnych towarów występujących na różnych giełdach towarowych; ceny analogicznych towarów na różnych giełdach są zwykle zbliżone, w ten sposób giełdy stają się w dużej mierze kreatorami cen światowych,
- główne forum do zawierania różnego typu transakcji spekulacyjnych, które stanowią w odniesieniu do bardzo wielu giełd podstawowy sens ich istnienia.
Do najbardziej znanych giełd towarowych na świecie należą m.in. giełdy:
• zbożowe (pszenica konsumpcyjna i paszowa, ryż, kukurydza, jęczmień itp.) Nowy Jork, Chicago, Winnipeg, Rotterdam, Antwerpia;
• produktów zwierzęcych (np. mięso wieprzowe, wołowe, zwierzęta żywe) — Chicago;
• roślin oleistych (np. rzepak, słonecznik, nasiona bawełny, nasiona palmowe, soja, arachidy) - Londyn, Rotterdam;
• cukru — Nowy Jork, Londyn, Paryż; .
• kawy — Londyn, Nowy Jork, Paryż, Amsterdam;
• kakao — Londyn, Paryż;
• bawełny — Nowy Jork, Bombaj, Aleksandria;
• wełny — Sydney, Londyn, Nowy Jork, Antwerpia;
• metali kolorowych (np. miedź, cynk, ołów, nikiel, srebro, złoto) — Londyn, Nowy Jork, Chicago, Tokio;
• ropy i produktów naftowych — Londyn, Nowy Jork.
Scharakteryzuj aukcję (definicja, podział: regularne, przedmiot obrotu handlowego na aukcjach, kto prowadzi sprzedaż towarów, przystąpienie do aukcji, najbardziej znane aukcje).
Aukcje- miejsca publicznej sprzedaży towarów na zasadzie licytacji. Rozróżnia się dwa rodzaje aukcji: aukcje regularne i nieregularne.
Aukcje regularne są organizowane przez specjalne firmy aukcyjne lub organizacje kupieckie, odbywają się one w określonych terminach i w stałych miejscach, a przedmiotem obrotu jest zwykle określony towar lub towary.
Aukcje nieregularne są organizowane doraźnie, a ich celem może być np. chęć upłynnienia towarów, które nie znalazły nabywców w innym trybie. Organizatorami takich aukcji są albo właściciele towarów, albo domy handlowe, magazyny itp. Przedmiotami aukcji doraźnych są natomiast najczęściej takie towary jak np. dzieła sztuki, antyki i kamienie szlachetne.
Przedmiotem obrotu handlowego na aukcjach są takie towary, które mimo jednoznacznego określenia ich rodzaju nie są całkowicie standardowe i które nabywca musi zobaczyć, aby ocenić ich jakość, wartość, interesujące go cechy jednostkowe itp. Towar musi być zatem na aukcji udostępniony potencjalnym nabywcom do bezpośredniego wglądu w postaci indywidualnych obiektów (np. dzieł sztuki, antyków, zwierząt rasowych), całych partii towarów złożonych w magazynach aukcyjnych lub zgromadzonych tam próbek towarów o charakterze masowym (np. wełny, herbaty, owoców, tytoniu).
Sprzedaż towarów na aukcji prowadzi tzw. aukcjoner, którym może być właściciel towaru lub częściej reprezentująca go osoba zawodowo bądź z urzędu, np.: z ramienia organizatora aukcji, zajmująca się prowadzeniem aukcji, czyli np.: makler (pobierający za to prowizję od wartości dokonanych transakcji).
Przystępujący do aukcji nabywcy są zobowiązani do wpłacenia odpowiedniej kaucji (wadium) stanowiącej zabezpieczenie zapłaty za kupiony towar.
Towar jest sprzedawany temu nabywcy, który zaoferuje najwyższą cenę. Licytacja może się rozpoczynać od ceny minimalnej (wywoławczej), określonej przez właściciela towaru, albo odwrotnie: od ceny maksymalnej obniżanej do poziomu, przy którym towar znajduje nabywcę bądź osiągnie cenę minimalną, poniżej której właściciel towaru nie zamierza go sprzedać. Sporadycznie licytacja może też być przeprowadzana w formie pisemnych ofert cenowych składanych w określonym terminie. Po upływie terminu następuje otwarcie ofert i wybór tej oferty, która zawiera najwyższą cenę.
Do najbardziej znanych zalicza się m.in. aukcje:
• herbaty — Amsterdam, Kalkuta, Londyn;
• diamentów — Nowy Jork, Antwerpia, Amsterdam;
• futer — St. Petersburg, Kopenhaga;
• koni arabskich — Janów Podlaski.
3.Targi (def., funkcje, klasyfikacja, przykłady).
Targi -są zwykle określane jako spotkania handlowe organizowane regularnie w tym samym miejscu, w ustalonych odstępach czasu (np. każdego roku w kwietniu) i o określonym z góry czasie trwania.
Targi są organizowane przez specjalnie w tym celu powołane przedsiębiorstwa lub spółki, przez samorządy terytorialne itp. na odpowiednio przygotowanych i wyposażonych pod względem technicznym i infrastrukturalnym (m.in. odpowiednie dojazdy, hale i płace wystawowe) terenach, zlokalizowanych najczęściej w pobliżu dużych centrów produkcyjnych, handlowych, miast itp.
Targi spełniają dwie podstawowe funkcje
kreatora rynku- w czasie targów dochodzi do bezpośrednich kontaktów między wystawcą-producentem a potencjalnym nabywcą; co może prowadzić do zawarcia transakcji;
reklamową- prezentacja towaru z różnego rodzaju formami zachęty, pobudzającymi do zainteresowania oferowanym towarem i do wywołania chęci jego nabycia.
Targi są klasyfikowane na podstawie kryteriów: geograficznego i rzeczowego (targi regionalne, krajowe i międzynarodowe; targi ogólnobranżowe, targi wielobranżowe targi jednobranżowe- tzw. specjalistyczne.
Większość współczesnych targów międzynarodowych ma charakter targów specjalistycznych (jednobranżowych). Do najbardziej znanych tego rodzaju należą m.in.:
• targi w Lipsku (na jesieni - sprzęt inwestycyjny, na wiosnę towary konsumpcyjne);
• targi w Brnie i Birmingham (targi maszynowe);
• targi w Paryżu, Londynie i Genewie (tzw. salony samochodowe);
• targi we Frankfurcie i Warszawie (targi książki).
Do targów wielobranżowych zalicza się zaś np. targi przemysłowe w Hanowerze, a także Międzynarodowe Targi Poznańskie.
Przetargi (def., formy: otwarty, zamknięty)
Przetargi - są formą wyboru dostawcy towarów lub usług. Polega to na określeniu przez organizatora przetargu (nabywcę) warunków przetargu, a następnie na dokonaniu wyboru dostawcy na podstawie zgłoszonych, najczęściej pisemnie, ofert.
Przetarg może być przetargiem otwartym (nieograniczonym), wówczas zarówno przetarg, jak i jego warunki są ogłaszane publicznie w dostępnych źródłach informacji (prasa, prasa specjalistyczna itd.) i mogą w nim uczestniczyć wszyscy oferenci.
Przetarg może być również przetargiem zamkniętym (ograniczonym), nabywca zwraca się do wybranych potencjalnych oferentów, zapraszając ich do przetargu i informując o jego warunkach.
Klasyfikacja Handlu usługami wg GATS/WTO.
Klasyfikacja handlu usługami wg GATS/WTO
* w zależności od sposobu dotarcia na rynek
1. handel transgraniczny np.: telemedycyna, kursy korespondencyjne, transport towarów
2. nabywanie (konsumpcja) usług za granicą np.: wycieczki zagraniczne, kursy językowe za granicą, opieka zdrowotna za granicą
3. obecność handlowa w kraju świadczenia usługinp: usługi gastronomiczne zagranicznych restauracji, usługi edukacyjne zagranicznych szkół, operacje banku zagranicznego
4a.przepływ osób fizycznych bezpośrednio świadczących usługi w imieniu własnym lub zagranicznego pracodawcy albo w postaci 4b. osób fizycznych zatrudnionych przez krajowe przedsiębiorstwa usługowe