Monika Zwolińska

III rok/niestacjonarne

numer albumu 26410

Temat pracy: Prezes Wyższego Urzędu Górniczego

Po raz pierwszy Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach został powołany rozporządzeniem Rady Ministrów z 24 czerwca 1922 roku. Okręg administracyjny urzędu obejmował obszar ówczesnego województwa śląskiego.

Rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z 27 czerwca 1922 roku w obrębie Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach cztery okręgowe urzędy górnicze: w Rybniku, Królewskiej Hucie (Chorzów), Katowicach i Tarnowskich Górach.

Pierwsze polskie Prawo Górnicze wprowadzono rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z 29 listopada 1930 roku.

Po wybuchu drugiej wojny światowej w 1939 roku, zostały przejęte, działające na obszarze Rzeczypospolitej, trzy wyższe urzędy górnicze: w Katowicach, Krakowie i Lwowie.

1 lipca 1946 roku w życie weszło pierwsze powojenne rozporządzenie Rady Ministrów o ustaleniu siedzib i właściwości terytorialnej wyższych urzędów górniczych oraz obwodów działania dwóch wyższych urzędów górniczych w Katowicach i Krakowie. Natomiast sześć lat później w życie weszły postanowienia zawarte w dekrecie z 21 października 1954 roku o urzędach górniczych, przekształcające Wyższy Urząd Górniczy podlegający dotychczas Ministrowi Górnictwa w urząd centralny podległy Prezesowi Rady Ministrów.

Od 1 maja 2004 r. Prezes Wyższego Urzędu Górniczego jest organem wyspecjalizowanym kontroli wyrobów wprowadzanych do obrotu w zakresie wyrobów przeznaczonych do stosowania w zakładach górniczych oraz organem upoważnionym do uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji w górniczych zawodach regulowanych.

Od 24 lutego 2007 roku Prezes Wyższego Urzędu Górniczego podlega ministrowi właściwemu do spraw środowiska.

Misja Wyższego Urzędu Górniczego oraz okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych wynika z realizacji podstawowych praw człowieka: do ochrony życia i zdrowia, do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Stanowi wypełnienie obowiązku prowadzenia przez władze publiczne polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Czyni zadość konstytucyjnej zasadzie zrównoważonego rozwoju. Wychodzi naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom społeczeństwa w tworzeniu nowoczesnej administracji, zdolnej do podejmowania różnych działań w celu szybkiego reagowania na zachodzące w otoczeniu zmiany.

Strukturę Wyższego Urzędu Górniczego tworzy pięć departamentów:

• Departament Górnictwa,

• Departament Energomechaniczny,

• Departament Ochrony Środowiska i Gospodarki Złożem,

• Departament Warunków Pracy oraz Departament Prawny i Integracji Europejskiej.

Ponadto w skład urzędu wchodzą trzy biura:

• Biuro Administracyjno - Budżetowe,

• Biuro Kadr i Szkolenia,

• Biuro Organizacyjne,

• stanowiska samodzielne oraz Archiwum Dokumentacji Mierniczo-Geologicznej.

Siedzibą Wyższego Urzędu Górniczego są Katowice. Terenowymi jednostkami organizacyjnymi organów nadzoru górniczego są okręgowe urzędy górnicze z siedzibami w: Gliwicach, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Krośnie, Lublinie, Poznaniu, Rybniku, Tychach, Warszawie, Wrocławiu oraz specjalistyczny Urząd Górniczy do Badań Kontrolnych Urządzeń Energomechanicznych z siedzibą w Katowicach.

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego jest centralnym organem administracji rządowej, powołuje go Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska. Prezes Rady Ministrów również odwołuje Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego.

Wiceprezesów Wyższego Urzędu Górniczego powołuje minister właściwy do spraw środowiska na wniosek Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, a także odwołuje Wiceprezesów Wyższego Urzędu Górniczego.

Terenowymi organami administracji rządowej, podległymi Prezesowi Wyższego Urzędu Górniczego, są dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, których powołuje i odwołuje, a także określa organizację i zasady działania okręgowych i specjalistycznych urzędów górniczych, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego.

Jako organ nadzoru Prezes Wyższego Urzędu Górniczego posiada następujące kompetencje:

• wyraża zgodę na likwidację funduszu likwidacji zakładu górniczego po zakończeniu likwidacji zakładu;

• wykonuje zadania z zakresu administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, określone w przepisach prawa budowlanego, w odniesieniu do projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych zakładu górniczego;

• zatwierdza plan ruchu zakładu górniczego;

• zatwierdza zmiany planu ruchu zakładu górniczego;

• wyraża zgodę na odstąpienie od planu ruchu zakładu górniczego;

• zatwierdza kwalifikacje osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego oraz osób zajmujących stanowiska w ruchu zakładu górniczego, inne niż kierownictwa i dozoru ruchu, w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych oraz w działach ruchu tych zakładów;

• może nakazać sporządzenie albo uzupełnienie pomiarów lub dokumentacji mierniczo-geologicznej przez uprawnioną osobę, na koszt przedsiębiorcy, gdy przedsiębiorca nie dopełni obowiązków posiadania i uzupełniania dokumentacji mierniczo - geologicznej;

• sprawuje nadzór i kontrolę działalności służby mierniczo-geologicznej w zakresie pomiarów i innych czynności, wykonywanych na potrzeby zakładu górniczego;

• dokonuje kwalifikacji zagrożeń naturalnych: tąpaniami, metanowych, wyrzutami gazów i skał, wybuchem pyłu węglowego, wodnych, erupcyjnych, siarkowodorowych, radiacyjnych naturalnymi substancjami promieniotwórczymi, a także działaniem pyłów szkodliwych dla zdrowia, do poszczególnych stopni (kategorii, klas) zagrożeń, występujących w zakładach górniczych;

• stwierdza spełnianie przez przedsiębiorcę lub jednostkę organizacyjną trudniącą się szkoleniem pracowników zakładu górniczego warunków związanych z posiadaniem odpowiedniej kadry oraz niezbędnych środków umożliwiających właściwe przeszkolenie pracowników.

Jako centralny organ administracji rządowej Prezes wyższego urzędu górniczego:

• uzgadnia z organem koncesyjnym granice obszaru i terenu górniczego;

• stwierdza kwalifikacje kierowników ruchu w podziemnych zakładach górniczych;

• stwierdza kwalifikacje mierniczego górniczego i geologa górniczego;

• może udzielić zezwolenia na odstępstwo od określonych w przepisach wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy zakładu górniczego;

• nadaje osobie fizycznej uprawnienia rzeczoznawcy do spraw ruchu zakładu górniczego, określa zakres spraw, dla których funkcja rzeczoznawcy może być wykonywana oraz termin ważności uprawnień;

• odmawia udzielenia upoważnienia rzeczoznawcy oraz odmawia nadania uprawnień rzeczoznawcy do spraw ruchu zakładu górniczego;

• prowadzi rejestr rzeczoznawców do spraw ruchu zakładu górniczego;

• wnioskuje o powołanie wiceprezesów Wyższego Urzędu Górniczego;

• wykonuje czynności organu pierwszego stopnia w sprawach indywidualnych, rozpatrywanych w drodze postępowania administracyjnego w zakresie wynikającym z przepisów ustawy;

• wykonuje czynności organu wyższego stopnia, w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, w stosunku do dyrektorów okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów górniczych, oraz sprawuje nadzór nad ich działalnością;

• powołuje specjalne komisje do kompleksowego opiniowania stanu rozpoznania i zwalczania zagrożeń naturalnych i technicznych w zakładach górniczych oraz zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego, związanego z ruchem zakładu górniczego,

• gromadzi i archiwizuje dokumentację mierniczo-geologiczną zlikwidowanych zakładów górniczych oraz udostępnia tę dokumentację na zasadach i w sposób określony w odrębnych przepisach.

Ponadto Prezes wyższego urzędu górniczego prowadzi działalność wydawniczą w odniesieniu do:

• Dziennika Urzędowego Wyższego Urzędu Górniczego,

• publikacji z zakresu górnictwa, w tym miesięcznika Wyższego Urzędu Górniczego „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie”.

Kierownictwo Wyższego Urzędu Górniczego

Aktualnie prezesem Wyższego Urzędu Górniczego jest dr inż. Piotr Litwa. 30 października 2008 roku zastąpił on dotychczasowego prezesa Wyższego Urzędu Górniczego Piotra Buchwalda, pełniącego tą funkcję od ponad dwóch lat.

Wiceprezesami Wyższego Urzędu Górniczego są mgr inż. Mirosław Koziura oraz mgr inż. Wojciech Magiera, natomiast Dyrektorem Generalnym Wyższego Urzędu Górniczego jest mgr Grzegorz Paździorek.

Dyrektorzy komórek organizacyjnych Wyższego Urzędu Górniczego:

Departament Energomechaniczny - Józef Koczwara

Departament Górnictwa - Adam Mirek

Departament Ochrony Środowiska i Gospodarki Złożem - Zdzisław Kulczycki

Departament Prawny - Piotr Gisman

Departament Warunków Pracy - Cezary Kula

Biuro Administracyjno-Budżetowe - Ewa Bałchanowska

Biuro Kadr, Szkolenia i Spraw Obronnych - Barbara Kosmowska

Biuro Organizacyjne - Jacek Bielawa

Bibliografia:

• Dz.U. 1994 Nr 27 poz. 96: Ustawa z dnia 4 lutego 1994 Prawo geologiczne i górnicze,

• Podlaski Portal przyrodniczo - turystyczny „Zielone wrota”, www.zielonewrota.pl

• Biuletyn Informacji Publicznej Wyższego Urzędu Górniczego, www.wug.bip.info.pl

• Strona internetowa Wyższego Urzędu Górniczego, www.wug.gov.pl

Informacje zaczerpnięte ze strony www.wug.gov.pl

Dz.U. 1994 Nr 27 poz. 96 art. 107

Dz.U. 1994 Nr 27 poz. 96 art. 107 ust. 2j. pkt. 7

Dz.U. 1994 Nr 27 poz. 96 art. 108

---