ADMINISTRACJA RZĄDOWA W TERENIE 2005.12.18

Znaczenie przedmiotowe administracji rządowej- zadania administracji rządowej.

Znaczenie podmiotowe administracji rządowej- struktury

My będziemy zajmować się administracją rządową w terenie w znaczeniu podmiotowym czyli o strukturach. Ale do znaczenia przedmiotowego wrócimy jeszcze. Stosowny moment nadejdzie wówczas, gdy będziemy mówić o samorządzie terytorialnym i o określonym w Konstytucji kryterium oddzielenia zadań własnych samorządu terytorialnego od zadań zleconych czyli zadań przypisanych przez ustawodawcę administracji rządowej, pośród których część jest realizowana przez administrację rządową a część przez administrację samorządową. Wśród struktur administracji rządowej które działają w terenie wyróżniamy najpierw dwa piony:

1. terenowa administracja rządowa zespolona

2. terenowa administracja rządowa nie zespolona

Podział ten został wprowadzony do naszego systemu prawnego na mocy reform administracji publicznej zapoczątkowanych w 1998 roku, które to ustawy reformujące administrację publiczną ( bo wprowadzono samorząd na szczeblu powiatu i województwa). Większość tych ustaw, które reformowały administrację publiczną działającą w terenie weszła w życie 01.01.1999 roku. Ustawa z 13.10.1998 roku wprowadzająca ustawy reformujące administrację publiczną.

Od 01.01.99 roku mamy administrację rządową w terenie:

1. zespoloną

2. nie zespoloną

Cały czas był swoisty dualizm wśród administracji rządowej działającej w terenie. Ten dualizm brał się stąd, że zawsze był tak zorganizowany ten aparat administracji rządowej w terenie, żeby go dostosować (jego struktury) do zakresu i charakteru zadań jakie ten aparat miał realizować. Są zadania administracji rządowej działającej w terenie, które występują mniej więcej równomiernie w skali całego kraju, w każdym miejscu w tym kraju. Ale są takie zadania, które występują albo z bardzo zróżnicowanym nasileniem w poszczególnych częściach kraju albo są nawet takie zadania, które w niektórych częściach kraju nie występują. Wobec tego obdzielenie organów tych, które się mają ogółem spraw z zakresu administracji rządowej zajmować równomiernie oznaczałoby wybór rozwiązania nie racjonalnego.

Przykład:

Do administracji nie zespolonej (na tej zasadzie, że zadania nie występują w skali kraju, tylko w poszczególnych częściach kraju) należy administracja morska. Czy byłoby uzasadnione, żeby wojewodzie podkarpackiemu przydzielać zadania z zakresu administracji morskiej? Tych przykładów jest więcej np. administracja górnicza. Nasilenie złóż jest bardzo zróżnicowane i dlatego postanowiono wykonywanie zadań z zakresu administracji rządowej nie powierzać organom rozmieszczonym równomiernie w skali całego kraju, tylko postanowiono powołać specjalne w tym celu organy. Charakter zadań zdecydował o tym, że określone pewne zadania zostały powierzone specjalnie w tym celu utworzonym organom ( i to jest właśnie ta administracja nie zespolona) albo ze względu na charakter tych zadań albo ze względu na natężenie występowania spraw związanych z danymi zadaniami. Te dwa kryteria czyli albo ze względu na kryterium ilościowe pewne zadania występują wprawdzie, ale z małym natężeniem, znacznie mniejszym niż gdzie indziej albo też kryterium jakościowe, że pewne zadania w ogóle na pewnych obszarach nie występują i nie wymagają tego, żeby były realizowane. Te dwa kryteria spowodowały wydzielenie specjalnych w tym celu utworzonych dla realizacji tych zadań specjalnych organów i te organy na dziś są określane mianem organów rządowej administracji nie zespolonej.

Reszta zadań, to znaczy takie zadania, które występują mniej więcej równomiernie w skali całego kraju, a więc których realizację można powierzyć organom zorganizowanym wedle mniej więcej tych samych kryteriów powierzono rządowej administracji zespolonej. Administracji urządzonej wedle jednego wzoru. I ta rządowa administracja zespolona na dziś występuje z pewnym zastrzeżeniem na dwóch szczeblach podziału terytorialnego państwa. Mianowicie na szczeblu województwa i na szczeblu powiatu. Natomiast terenowa rządowa administracja nie zespolona funkcjonuje w ramach bardzo zróżnicowanych podziałów, co jest właśnie efektem tych dwóch kryteriów wyodrębnienia administracji nie zespolonej Np. administracja górnicza funkcjonuje w ramach podziału specjalnego, który uwzględnia bogactwo w poszczególnych częściach naszego kraju, bogactwo występowania złóż różnych kopalin. Administracja morska funkcjonuje w ramach też podziału nazwanego specjalnym z uwzględnieniem tych okolic, które są położone w pobliżu morskich wód wewnętrznych oraz morza terytorialnego. Jest również administracja probiercza. Tu ze względu na ilość zadań (mniejszą) nie jest zasadne powierzanie tych zadań wojewodom i organizowanie w ramach urzędów wojewódzkich jakiś tam osobnych komórek. Jest ona w Polsce zorganizowana tak, że jest jeden oddział centralny i całe terytorium państwa jest podzielone na dwie części, na dwa okręgi:

Jeden okręg ma siedzibę w Krakowie a drugi w Poznaniu. Dla potrzeb administracji wojskowej też istnieje podział specjalny, dla administracji celnej tak samo. A więc ilość zadań i ich rodzaj, te dwa kryteria decydowały o wyodrębnieniu administracji na dziś określanej mianem rządowej administracji nie zespolonej w przeciwieństwie do administracji zespolonej. Przed 99 rokiem też mieliśmy podobnego rodzaju rozwiązania tylko funkcjonujące w nieco innych warunkach organizacyjnych, ale i pod innymi nazwami. Wtedy się mówiło o terenowych organach rządowych administracji ogólnej i to było mniej więcej (po części ) to co dzisiaj określamy mianem administracji zespolonej i były terenowe organy rządowej administracji specjalnej co dzisiaj określamy mianem administracji nie zespolonej. Sama terminologia administracja zespolona i nie zespolona pochodzi z okresu przed II wojną światową.

ADMINISTRACJA ZESPOLONA

Jeśli chodzi o administrację rządową w terenie, zespoloną czy nie zespoloną, to Konstytucja RP nie wspomina . Ale wspomina o jednym tylko organie tej administracji, mianowicie o Wojewodzie w art. 152.

Tam jest powiedziane, że Wojewoda jest przedstawicielem Rady Ministrów na terenie województwa. Ale jest też specjalna ustawa dotycząca wojewody i i nie tylko wojewody lecz całej administracji rządowej działającej w województwie. Ustawa z 05.06.1998 roku o administracji rządowej w województwie. I tam w art.1 jest podział zaprowadzony na administrację zespoloną i nie zespoloną.

W skład administracji rządowej zespolonej na szczeblu województwa wchodzą:

1. Wojewoda

2. Kierownicy wojewódzkich zespolonych służb, inspekcji i straży

Wojewoda jest najważniejszą figurą w wojewódzkiej rządowej administracji zespolonej. Jest zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej na szczeblu województwa, a więc jest zwierzchnikiem wspomnianych kierowników wojewódzkich zespolonych służb, inspekcji i straży. Jak chodzi o status tych kierowników, poprzestańmy na takiej konstatacji, że ci kierownicy wojewódzkich zespolonych służb, inspekcji i straży, ich charakter pracy jest dwojaki. Oni w pewnym zakresie mają status odrębnych organów administracji rządowej, czyli w pewnym zakresie są obok wojewody terenowymi organami administracji zespolonej tak jak wojewoda, ale nie w pełnym zakresie w tym charakterze występują dlatego, że Ustawa z 05.06.98 roku o administracji rządowej w województwie stanowi w art.2, że ci kierownicy wojewódzkich zespolonych służb, inspekcji i straży wykonują dwojakiego rodzaju zadania, które ustawy im przypisują a poza tym wykonują zadania, które ustawy przypisują samym wojewodom i wówczas ci kierownicy wojewódzkich służb, inspekcji i straży wykonują te zadania w imieniu wojewody, jak gdyby za wojewodę z ustawowego upoważnienia (wojewoda ich nie upoważnił tylko sam ustawodawca), to w tym zakresie organami nie są. Natomiast są organami, kiedy wykonują zadania im przypisane( w swoim imieniu). A w tym drugim przypadku, kiedy wykonują zadania przypisane wojewodzie w jego imieniu to mimo, że z upoważnienia ustawy organami nie są, tylko urzędnikami wojewody.

Przykład:

Z prawa budowlanego. W rozdz. VIII, który podobno powinien wg wielu uznanych uczonych zawierać przepisy materialno prawne, a nie zawiera. Zawiera natomiast przepisy ustrojowe. Zatytułowany jest: Organy administracji architektoniczno- budowlanej i nadzoru budowlanego. Ta ustawa kreuje dwa piony organów- to jest regulacja ustrojowa. W art. 80 Prawa budowlanego napisane jest: Zadania administracji architektoniczno- budowlanej wykonują następujące organy:

1. starosta

2. wojewoda

3. główny inspektor nadzoru budowlanego

W art. 82 jest napisane: Zadania nadzoru budowlanego wykonują następujące organy:

1. powiatowy inspektor nadzoru budowlanego

2. wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego jako kierownika wojewódzkiego inspektoratu nadzoru budowlanego w chodzącego w skład zespolonej administracji w województwie

Skutek jest taki, że jeśli odmawia nam organ pierwszej instancji pozwolenia na budowę, to odwołanie wnosimy do wojewody. Wojewoda oczywiście tym odwołaniem nie zajmie się osobiście, zajmie się tym dyrektor lub z upoważnienia wojewody a nie ustawowego jakiś pracownik właściwego wydziału urzędu wojewódzkiego. A jeśliby chodziło o popełnioną samowolę budowlaną i spotkalibyśmy się z nakazem rozbiórki, to odwołanie od nakazu rozbiórki wydanego przez organ pierwszej instancji do wojewody ale działającego przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego. To sformułowanie „przy pomocy” niejako współbrzmi z tym cośmy sobie mówili na temat urzędów jako zespołów środków osobowych i rzeczowych przydanych właśnie do pomocy organowi. Ustawodawca dał tutaj wyraz poszanowaniu konwencji już dawno sformułowanej na gruncie nauki prawa a także w orzecznictwie, że urząd tym się charakteryzuje, iż swoich kompetencji nie ma, jest tylko zespołem środków osobowych i rzeczowych przydanych do pomocy organowi.

WOJEWODA

Zgodnie z art.7 Ustawy o administracji rządowej w województwie wojewoda ma pełnić pięć następujących ról:

1. przedstawiciela Rady Ministrów w województwie- najważniejsza pośród wszystkich ról pełnionych przez wojewodę. Tej roli ustawodawca poświęcił najwięcej miejsca. Oprócz funkcji honorowych wojewoda ma do spełnienia szereg innych funkcji, których pełnienie wiąże się z możliwością a niekiedy i z koniecznością używania całkiem realnej władzy. Z tego względu, że jako pierwsza jest wyartykułowana rola wojewody jako przedstawiciela RM na obszarze województwa, to taka konsekwencja, że jeśli zmienia się Rząd po wyborach, to zmienia się też wojewoda. Rząd pochodzący z całkiem innego rozdania politycznego chce mieć w terenie przedstawicieli w osobach, co do których będzie miał zaufanie. Wojewodowie są powoływani i mogą być w każdej chwili odwołani. Formalnie nie ma kadencyjności, ale łatwość rozwiązania stosunku pracy powoduje, że niejako okres powołania będzie pokrywał się z kadencją Sejmu i Rady Ministrów i głównie Premiera.

2. Pełni rolę zwierzchnika zespolonej administracji rządowej.

3. Pełni rolę organu nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego.

4. Ma pełnić rolę organu wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym( rzadkie przypadki, tylko jeśli ustawodawca wskazuje go jako organ wyższego stopnia. Najczęściej organem wyższego stopnia są Samorządowe Kolegia Odwoławcze).

5. Pełni rolę reprezentanta Skarbu Państwa.

Ad 1) Wojewoda

Odpowiada za wykonywanie polityki rządu na obszarze województwa- funkcja polityczna, będzie pilnować realizacji polityki rządu na obszarze województwa. I w tym zakresie wojewoda kontroluje wykonywanie przez organy administracji zespolonej zadań wynikających z ustaw, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa R.M.

Kontroluje wykonywanie zadań z zakresu administracji rządowej wykonywanych przez samorząd, czyli zadań zleconych czy powierzonych na podstawie porozumień zawieranych przez samorząd z administracją rządową. Wojewoda ma w tym zakresie połączenia odpowiedzialności za wykonywanie polityki rządu ma zapewnić dostosowanie celu polityki rządu do warunków miejscowych, czyli warunków danego województwa.

Jest odpowiedzialny za zapewnienie współdziałania wszystkich organów jednostek organizacyjnych działających na obszarze województwa.

Kieruje działaniami wszystkich organów i jednostek organizacyjnych w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego- jest jakby super policjantem. Zadania z zakresu bezpieczeństwa i porządku publicznego maja różne organy. Nie tylko policja, straż miejska ale w ogóle samorząd ale jeszcze inne organy byśmy znaleźli, które odpowiadają za bezpieczeństwo i porządek publiczny na obszarze województwa i wojewoda ma nimi wszystkimi kierować.

Pełnienie roli reprezentacyjnej, a więc reprezentowanie Rady Ministrów na uroczystościach, bankietach, na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych wizyt składanych przez przedstawicieli państw obcych.

W związku z tak zakrojonymi zadaniami wchodzącymi w skład tej pierwszej z ról wojewoda został wyposażony w dość szerokie-trzeba przyznać- kompetencje. Ma rozmaite upoważnienia do podejmowania rozmaitych działań, by mógł wywiązać się z nałożonych na niego zadań. Zgodnie z art.16 Ustawy o organach administracji rządowej w województwie:

• wojewoda może wydawać w zakresie wykonywania funkcji przedstawiciela Rady Ministrów w województwie polecenia obejmujące wszystkie organy administracji rządowej a na wypadek zaistnienia jakiegoś tzw. stanu nadzwyczajnego może wydawać polecenia, które również samorząd terytorialny będą obowiązywać.

• Wojewoda ma kompetencje do uzgadniania (w ramach tych 5 jego ról) projektów wszystkich aktów prawa miejscowego, które chciałyby ustanowić terenowe organy rządowej administracji nie zespolonej.

• Wojewoda może wydawać polecenia organom rządowej administracji nie zespolonej, a z kolei tamte organy mają obowiązek przestrzegania tych poleceń .

• Wojewodowie maja prawo żądać od organów rządowej administracji nie zespolonej informacji na temat ich działalności , z kolei te organy nawet jak wojewoda nie żądał by tych informacji, mają ustawowy obowiązek składać roczne sprawozdania z działalności.

Zwróćmy uwagę, że są trzy uprawnienia i wszystkie one dotyczą rządowej administracji nie zespolonej i nazwiemy je merytorycznymi.

Kolejna rzecz to uprawnienia o charakterze personalnym, jest o nich w art.17

• powołanie i odwołanie osoby na stanowisko organu terenowego rządowej administracji nie zespolonej następuje albo na wniosek wojewody albo też po uzyskaniu zgody wojewody.

I te uprawnienia zarówno merytoryczne jak i personalne (to znaczy możliwość wpływania na obsadę stanowisk w rządowej administracji nie zespolonej umożliwiają wojewodzie oddziaływanie na administrację nie zespoloną, choć ta rządowa administracja nie zespolona formalnie wojewodzie nie podlega. Podlega mu tylko w zakresie tych kompetencji wcześniej wymienionych. I z tego względu jeszcze przed II wojną światową ogół tych uprawnień jakie wojewoda posiadał i posiada dzisiaj względem administracji nie zespolonej określony został mianem zespolenia pośredniego.!!! UWAGA PYTANIE NA EGZAMIN!!!

Ad2) Rola wojewody jako zwierzchnika rządowej administracji zespolonej w województwie

• W tym zakresie wojewoda kieruje tą wojewódzką administracją rządową zespoloną i koordynuje jej działania. Uprawnienie do kierowania oznacza, że kto ma uprawnienia do kierowania kimś innym może wydać każdej treści polecenie służbowe byle tylko mieściło się ono przedmiotowo w granicach służby.

• Wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej ma obowiązek zapewnienia warunków skutecznego działania.

• Wojewoda ponosi odpowiedzialność za rezultaty działania całej wojewódzkiej zespolonej administracji rządowej. Ma prawo dobrać sobie ludzi, ma prawo kierować tymi ludźmi, ale też ponosi odpowiedzialność za wszystkich.

W reformie z 1998 roku- reformie administracji publicznej w terenie w odniesieniu do administracji rządowej przyświecała taka idea, która została wyrażona w haśle, które znalazło wyraz w art.4 ustawy o administracji rządowej w województwie. Mianowicie to hasło ma takie brzmienie, że: „Wojewódzka administracja zespolona ma działać, podobnie jak powiatowa, w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnictwem”. Czyli ma być jeden zwierzchnik całej administracji i o ile to możliwe to ta zespolona administracja wojewódzka powinna zostać skupiona w jednym urzędzie, to nie znaczy w jednym budynku ani nie znaczy, że tam ma być jeden organ jakim jest wojewoda. Chodzi o to, żeby te poszczególne wojewódzkie służby, inspekcje i straże to znaczy te wojewódzkie inspektoraty i jakieś tam komendy czy inne jednostki organizacyjne aby formalnie stanowiły części składowe urzędu wojewódzkiego. Urzędu, którego zwierzchnikiem służbowym wszystkich osób tam zatrudnionych jest wojewoda. Ale ci kierownicy wojewódzkich służb, inspekcji i straży też maja jakby swój „qwasi” aparat urzędniczy. Mianowicie, jak już wspomniano wcześniej w skład urzędu wojewódzkiego wchodzą wojewódzkie inspektoraty np. wojewódzki inspektor sanitarny, wojewódzki inspektor farmaceutyczny, weterynaryjny, czy wojewódzka komenda państwowej straży pożarnej; które to inspektoraty, komendy czy inne jednostki organizacyjne np. kuratorium oświaty stanowią części składowe urzędu wojewódzkiego. Ale jednocześnie stanowią aparat, czyli z jednej strony stanowią elementy tak samo jak wydziały w urzędzie wojewódzkim stanowią części składowe urzędu wojewódzkiego ale posiadają większe wyodrębnienie organizacyjne niż wydziały urzędu wojewódzkiego. A to dlatego, że o istnieniu tych inspektoratów, komend czy innych jednostek organizacyjnych nie stanowi tylko statut organizacyjny urzędu wojewódzkiego lecz już sam ustawodawca, i to daje pełniejsze wyodrębnienie organizacyjne niż w przypadku wydziałów urzędu wojewódzkiego. To jest jeden element, a drugi jest taki, że już wprost w ustawie o administracji rządowej w województwie powiedziano, że te wchodzące w skład wprawdzie urzędu wojewódzkiego inspektoraty, komendy i inne jednostki organizacyjne stanowią aparat pomocniczy tych właśnie kierowników wojewódzkich zespolonych służb, inspekcji i straży. Czyli, że z jednej strony to są części składowe urzędu wojewódzkiego podlegające wojewodzie, dyrektorowi generalnemu urzędu wojewódzkiego, ale podlegają także kierowniczemu oddziaływaniu tych kierowników wojewódzkich zespolonych służb, inspekcji i straży. To znaczy, że ci kierownicy wojewódzkich zespolonych służb, inspekcji i straży mogą niejako posługiwać się, korzystać z pomocy tych swoich inspektoratów, komend czy innych jednostek organizacyjnych. A więc ta idea jednego zwierzchnictwa doznaje pewnych ograniczeń. Wojewoda co prawda jest zwierzchnikiem wszystkich, ale są ci jakby powiedzieć subzwierzchnicy w osobach tych kierowników wojewódzkich służb, inspekcji i straży.

AD3) Rola wojewody jako organu nadzoru nad samorządem terytorialnym.

Na temat tej roli wojewody już w Konstytucji znajdziemy postanowienia, są dwa artykuły, gdzie są wzmianki o wojewodach. Jeden to jest art.152 gdzie powiedziane jest: że wojewoda jest przedstawicielem rządu na obszarze województwa. A drugi to jest art.171 gdzie napisane jest: że organami nadzoru nad samorządem terytorialnym są między innymi wojewodowie. Ale bardziej precyzyjnie i szczegółowo tego rodzaju zadania wojewody określają ustawy samorządowe. To właśnie w tych ustawach jest dokładnie powiedziane jakie kompetencje posiadają wojewodowie jako organy sprawujące nadzór nad samorządem terytorialnym. Rozwiniemy ten wątek, kiedy będziemy zajmować się samorządem terytorialnym.

AD4) Wojewoda jako organ wyższego stopnia

Wojewoda jest wykonawca zadań i kompetencji, które przepisy Kodeksu Postępowania Administracyjnego przyznają organom wyższego stopnia. Przykłady:

• kompetencje do rozpatrywania odwołań od decyzji administracyjnych wydanych w pierwszej instancji, przy czym tym organem wyższego stopnia jest wojewoda wtedy i tylko wtedy, gdy jakiś przepis rangi ustawy wyraźnie tak stanowi. Ale jeśli będzie napisane w ustawie, tak jak w Prawie budowlanym, że: organem wyższego stopnia wojewoda to oznacza to, że wojewoda w sprawach regulowanych ta ustawą może wykonywać wszystkie kompetencje organu wyższego stopnia. A więc:

• może rozpatrywać odwołania

• jest upoważniony do prowadzenia tzw. postępowań nadzwyczajnych w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji

• w sprawie wznowienia postępowania a więc stwierdzenia nieważności decyzji

• jest upoważniony do rozpatrywania zażaleń na postanowienia wydane przez organ pierwszej instancji

AD5) Wojewoda jako reprezentant Skarbu Państwa

Wojewoda jest reprezentantem Skarbu Państwa ale Skarb Państwa ma mnóstwo jeszcze innych reprezentantów.

Przykłady: starosta też jest reprezentantem Skarbu Państwa, Minister Skarbu Państwa, Agencje rządowe, które zostały powołane do tego, żeby wykonywać uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa np. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Agencja Mienia Wojskowego. Te agencje mają zawiadywać mieniem Skarbu Państwa. Tymi agencjami rządzą prezesi, którzy siłą rzeczy maja uprawnienia do reprezentowania Skarbu Państwa. Można powiedzieć jeśli chodzi o ta piąta rolę tyle, że wojewodowie są reprezentantami Skarbu Państwa, ale tylko w takim zakresie w jakim przepisy szczególne upoważniają ich.

Przykładem reprezentatywnym jest Ustawa o gospodarce nieruchomościami: To wzmianka o wojewodzie jako o reprezentancie Skarbu Państwa jest w trzech miejscach, pozostałe to starosta. Co wojewoda może:

• jeżeli starosta sprzedaje nieruchomość bez przetargu np. lokal mieszkalny, to żeby udzielić bonifikaty musi mieć zgodę wojewody, sam jednak decyduje czy udzieli czy nie, ale bez zgody wojewody nie może udzielić a sam wojewoda nie może zdecydować o udzieleniu tej bonifikaty, tylko może wyrazić zgodę.(art.67)

• generalnie obowiązuje taka zasada, że nieruchomości stanowiące własność publiczną mogą być sprzedawane a także oddawane w użytkowanie wieczyste a także w użytkowanie zwykłe, najem i dzierżawę na okres dłuższy niż 3 lata tylko na rzecz tych, którzy zostaną wyłonieni w drodze przetargu. Jest zasada przetargowego zbywania- tak się mówi ogólnie. Wyjątków jest chyba 37. Jeden jest taki: ustęp 3 zdanie drugie Ustawy o gosp. nieruchomościami. Można odstąpić od przetargu ale potrzeba zgody wojewody jeżeli nieruchomość miałaby być zbyta a umowa dzierżawy była na okres 10 lat. (nie wiadomo od kiedy).

Skąd się bierze taka figura jak wojewoda?

Reguluje ta sprawę art.10 Ustawy o administracji rządowej. W tym art. Napisane jest, że wojewodę powołuje i odwołuje Prezes R.M. Powołanie i odwołanie następuje na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Akt powołania ma podwójne znaczenie w tym sensie, że wywołuje skutki prawne w dwóch sferach:

• w sferze prawa pracy

• w sferze prawa administracyjnego

Skutkiem, jaki wywołuje akt powołania w sferze prawa pracy jest nawiązanie stosunku pracy. To powołanie jest czynnością z zakresu prawa pracy. Osoba powołana staje się pracownikiem, którego stosunkiem pracy jest stosunek z powołania.

W drugiej sferze tzn. sferze prawa administracyjnego powołanie skutkuje powierzeniem cząstki władztwa administracyjnego określonej osobie, w następstwie czego osoba ta może podejmować działania w charakterze organu administracji rządowej w terenie, i działania tej osoby przypisane będą działaniom samego organu .

PODLEGŁOŚĆ WOJEWODY

*Wojewoda podlega przede wszystkim Prezesowi Rady Ministrów. Prezes RM ma uprawnienia do kierowania wojewodami, wojewodowie podlegają jego kierownictwu. To kierownictwo obejmuje pierwszą z pięciu ról. W zakresie pozostałych czterech ról wojewoda podlega nadzorowi Prezesa RM. Poza stwierdzeniem kierownictwo i nadzór ustawodawca tu nic nie zrobił. Wojewoda jest obowiązany do składania sprawozdań ze swej działalności Prezesowi RM. Prezes RM upoważniony( nawet obowiązany) do okresowej oceny działalności wojewody. Poza tym wojewodowie już w mniejszym stopniu podlegają Radzie Ministrów, która może w formie uchwał wyznaczać zadania wojewodom. Wymienia się także podległość wojewodów poszczególnym ministrom, zwłaszcza wtedy, gdy wykonują oni zadania organu wyższego stopnia, bo wtedy może się zdarzyć, że jako organy wyższego stopnia działają w pierwszej instancji i wtedy odwołanie przysługiwało do poszczególnych ministrów. Podlegają samemu ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej i od niego zależą w kwestiach personalnych.

ADMINISTRACJA ZESPOLONA W POWIECIE

Najwięcej postanowień na temat tej administracji znajdziemy w ustawie o samorządzie powiatowym. Kluczowe znaczenie w tej kwestii, co to za administracja ma art..33 b Ustawy z 05.06.1998 roku o samorządzie powiatowym. I tam jest napisane:

Powiatową administrację zespoloną stanowią:

1. Starostwo powiatowe (samorządowy)

2. Powiatowy Urząd Pracy, będący jednostką organizacyjna powiatu (samorządowy)

3. Jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. (samorządowy nie jest)- argument: W przepisach Ustawy O Służbie Cywilnej napisane jest, że korpus służby cywilnej tworzy się między innymi w tych właśnie jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. A korpus służby cywilnej już wedle Konstytucji tworzy się w administracji rządowej. I to jest ten decydujący argument, który przesądza o tym, że ten trzeci element wymieniony w art. 33 b Ustawy o samorządzie powiatowym JEST RZĄDOWY. To przesądza o tym, że ta Zespolona Administracja Powiatowa jest SAMORZĄDOWO-RZĄDOWA w sensie podmiotowym, niezależnie jakie zadania wykonuje, czy to są zadania powiatu czy zadania administracji rządowej. W sensie strukturalnym, w sensie podmiotowym to jest struktura samorządowo-rządowa, bo rządowy jest ten trzeci element stanowiący aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedno rozróżnienie: ten przepis art.33 b stanowi Powiatową Administrację Zespoloną i terminologia „powiatowe” i „powiatu”. A więc kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży stanowią część struktury rządowej wraz z jednostkami organizacyjnymi stanowiącymi aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. W nazewnictwie mamy pewne podobieństwo między Kierownikami wojewódzkich Służb, Inspekcji i Straży i Kierownikami Powiatowych Służb, Inspekcji i Straży ale status jednych i drugich jest zdecydowanie odmienny. Te wojewódzkie są organami wtedy i tylko wtedy gdy ustawa im przypisuje kompetencje. Ci powiatowi są w zupełnie innej sytuacji- oni zawsze są organami.

Nad tym wszystkim jest STAROSTA. Ustawodawca expresis verbis nie wymienia starosty jako elementu tej powiatowej zespolonej administracji (nie mówi się tu rządowej -i dobrze bo ona jest mieszana). O ile w wojewódzkiej zespolonej administracji zwierzchnictwo sprawuje wojewoda - organ ewidentnie administracji rządowej, to tutaj zwierzchnikiem jest starosta. Starosta sprawuje zwierzchnictwo w stosunku do tych Kierowników Powiatowych Służb, Inspekcji i Straży. Natomiast w stosunku do Starostwa Powiatowego i wszystkich zatrudnionych w tym Starostwie oraz Powiatowego Urzędu Pracy sprawuje kierownictwo.

Pytanie egzaminacyjne: Czym różni się kierownictwo starosty w stosunku do Starostwa i Powiatowego Urzędu Pracy od zwierzchnictwa starosty w stosunku do kierowników Powiatowych Służb, Inspekcji i Straży ?

Różnica jest następująca: Jako kierownik starostwa temu staroście wolno wydać polecenie służbowe każdej treści byle tylko mieściło się treściowo w granicach służby natomiast starosta jako zwierzchnik tych właśnie kierowników Powiatowych Służb, Inspekcji i straży ma uprawnienia wyliczone w ustawie( ma limitowane uprawnienia). Jest to wyliczenie enumeratywne. Można powiedzieć, że różnica jest taka, że w stosunku do Starostwa, wszystkich jego pracowników oraz Powiatowego Urzędu Pracy kompetencje kierownicze starosty opierają się na upoważnieniu generalnym i to z tego powodu treścią polecenia służbowego może być wszystko co się mieści w granicach służby. Natomiast w stosunku do kierowników w/w Służb, Inspekcji i Straży nie mają charakteru generalnego a zostały wyliczone enumeratywnie w ustawie o samorządzie powiatowym. Ustawa wymienia je w pięciu punktach:

1. Starosta sprawując zwierzchnictwo ma kompetencje do powoływania i odwoływania kierowników Powiatowych Służb, Inspekcji i Straży za wyjątkiem Powiatowego Komendanta Policji i Powiatowego Komendanta Straży Pożarnej ale w uzgodnieniu z Wojewodą. Ponadto wykonuje w stosunku do tych kierowników czynności z zakresu prawa pracy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

2. Starosta zatwierdza programy działania.

3. Starosta w ramach tego zwierzchnictwa ma kompetencje do uzgadniania wspólnych działań tych jednostek na obszarze powiatu.

4. W sytuacjach szczególnych Starosta ma kompetencje do kierowania wspólnymi działaniami tych jednostek.

5. Starosta ma kompetencje do zlecania przeprowadzenia kontroli tych jednostek.

Starosta nie możliwości inicjowania działań w tych jednostkach, jedynie może je koordynować lub kontrolować i ma wpływ na obsadę kadrową tych Powiatowych Służb , Inspekcji i Straży.

Administracja zespolona w powiecie też powinna działać pod jednym zwierzchnictwem (zwierzchnictwem Starosty w tym przypadku) i w jednym urzędzie z tym jednak, że te Powiatowe Komendy i Inspektoraty nie stanowią elementów struktury Starostwa Powiatowego. To nie jest tak, jak przypadku szczebla wojewódzkiego, gdzie w skład Urzędu wojewódzkiego wchodzą te QWASI urzędy w postaci Komend, Inspektoratów czy innych jednostek organizacyjnych. Tu już tego nie ma. Jest zwierzchnictwo ale jako urzędy te Inspektoraty czy Komendy są odrębne w stosunku do Starostwa Powiatowego. W skład zespolonej administracji powiatowej wchodzą nstp. Komendy i Inspektoraty:

1. Komendy Powiatowy Policji

2. Komendy Powiatowe Straży Pożarnej

3. Inspektoraty Nadzoru Budowlanego

4. Inspektoraty Sanitarne

5. Inspektoraty Weterynaryjne (po 2000 roku zostały wyłączone z powiatowej administracji zespolonej).

10

---