Ćwiczenia 2 3.11.2008
2 nieobecności, sprawdzian po prawie spadkowym.
Prawo spadkowe to część prawa cywilnego regulująca przejście praw i obowiązków zmarłego na inne osoby w związku ze śmiercią spadkodawcy.
Co wchodzi w skład spadku
Warunki bycia spadkobiercą
Definicja spadku
Art. 922. § 1. Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Chodzi tutaj o prawa i obowiązki o charakterze cywilno-prawnym - nie dziedziczy się grzywien, kar z kodeksu karnego, z kodeksu wykroczeń, kar administracyjnych.
Dziedziczy się tylko prawa i obowiązki o charakterze majątkowym czyli nie dziedziczy się praw i obowiązków o charakterze osobistym.
§ 2. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
Z ogólnej grupy praw i obowiązków odejmuje się prawa i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego np. obowiązek alimentacyjny czy prawo do alimentów nie wchodzą w skład spadku (nie dotyczy to zaległych bądź wymaganych rat alimentacyjnych).
Nie wchodzą w skład spadku prawa, które na mocy przepisów szczególnych przechodzą na inne osoby niż spadkobierca. np. art. 56 prawa bankowego zezwala posiadaczowi rachunku bankowego na dokonanie dyspozycji wypłaty zgromadzonych tam pieniędzy dowolnie wybranej osobie. Kwota ta nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw. Te pieniądze nie wchodzą w skład spadku a reszta rachunku bankowego podlega dziedziczeniu. Kolejny przykład - prawo najmu:
Art. 691. § 1. W razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.
§ 2. Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.
§ 3. W razie braku osób wymienionych w § 1 stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa.
§ 4. Osoby, które wstąpiły w stosunek najmu lokalu mieszkalnego na podstawie § 1, mogą go wypowiedzieć z zachowaniem terminów ustawowych, chociażby umowa najmu była zawarta na czas oznaczony. W razie wypowiedzenia stosunku najmu przez niektóre z tych osób stosunek ten wygasa względem osób, które go wypowiedziały.
§ 5. Przepisów § 1-4 nie stosuje się w razie śmierci jednego ze współnajemców lokalu mieszkalnego.
Nie jest to najlepszy przykład gdyż gdyby nie było tego przepisu to prawo najmu lokalu w ogóle nie wchodziłoby w skład spadku.
W skład spadku wchodzą prawa i obowiązki a więc oprócz aktywów możemy także dziedziczyć pasywa np. składki na ZUS wchodzą w skład spadku
§ 3. Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej.
Chwila dziedziczenia.
Art. 924. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Art. 925. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
Dziedziczy się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Nabycie to ma charakter prowizoryczny ponieważ spadkobiercy mogą spadek odrzucić ale jeżeli nic nie zrobią ten stan prowizoryczny przekształci się w stan stały.
Powołanie do spadku
Art. 926. § 1. Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu.
§ 2. Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
§ 3. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, dziedziczenie ustawowe co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Testament ma pierwszeństwo. Dziedziczenie z ustawy ma pierwszeństwo gdy:
nie ma testamentu
testament jest nieważny
testament dotyczy części spadku
Warunki bycia spadkobiercą
Spadkobiercą może być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna oraz ułomna osoba prawna a spadkodawcą może być tylko osoba fizyczna.
Osoba aby dziedziczyć:
musi żyć w chwili otwarcia spadku
Art. 927. § 1. Nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje.
§ 2. Jednakże dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe.
nie może zostać uznana przez sąd za niegodną dziedziczenia (niegodność o charakterze indywidualno-konkretnym - ktoś zostaje uznany niegodnym dziedziczenia po konkretnym spadkodawcy z konkretnych powodów zaistniałych wobec konkretnego spadkodawcy). O niegodności dziedziczenia decyduje sąd tylko na podstawie przesłanek wskazanych w artykule 928.
Art. 928. § 1. Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:
1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności; (działania przeciwko woli spadkodawcy)
3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego. (działania przeciwko testamentowi)
§ 2. Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jak by nie dożył otwarcia spadku.
Jest w miarę krótki termin na wystąpienie do sądu o uznanie danej osoby za niegodną dziedziczenia - 3 lata od otwarcia spadku. Przebaczenie uchyla możliwość wydziedziczenia.
Osoba prawna aby dziedziczyć musi istnieć w chwili otwarcia spadku (wyjątek to fundacja, ustanawiana na mocy testamentu).
Art. 927. § 1. Nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje.
§ 2. Jednakże dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe.
§ 3. Fundacja ustanowiona w testamencie przez spadkodawcę może być spadkobiercą, jeżeli zostanie wpisana do rejestru w ciągu dwóch lat od ogłoszenia testamentu.
ogłoszenie testamentu - jest to czynność dokonywana przez sąd rejonowy
P.D.
Dziedziczenie ustawowe.- kto dziedziczy po zmarłym jeśli nie ma testamentu.
2