Pojęcie

Globalizacja to termin, który w ostatnich latach wywołuje żywe reakcje prawie we wszystkich krajach i w różnych warstwach społecznych. Wzbudza nadzieje, ale wywołuje też gwałtowne sprzeciwy. Jako ogólnoświatowy proces ma wielu zwolenników upatrujących w tym etapie rozwoju globalnej gospodarki nową szansę, jednak ma też wielu bardzo aktywnych przeciwników dostrzegających przede wszystkim zagrożenia.
Globalizacja to słowo-klucz próbujące opisać wieloaspektowe zmiany zachodzące w obecnym świecie.

Według Komisji Europejskiej globalizację można zdefiniować jako proces, w którym rynki i produkcja w różnych krajach staja się coraz bardziej współzależne w związku z dynamiką wymiany towarów i usług, przepływem kapitału i technologii . Globalizacja oznacza zmniejszenie barier między krajami i wzmocnienie ściślejszych powiązań ekonomicznych, politycznych i społecznych.

Przykład definicji globalizacji z tekstu „Globalization” firmowanego przez National Labour Organization określają jako proces rosnącej, wzajemnej zależności między wszystkimi ludźmi tej planety. Ludzie SA razem powiązani gospodarczo i społecznie przez handel, inwestycje i zarządzanie. Związki te są pobudzane przez liberalizację rynku oraz techniki informacji, porozumiewania się i komunikacji

Cel

Podstawowym jej celem jest uzyskanie wzrostu efektywności gospodarowania. Odbywa się to dzięki nowej technologii - między innymi telekomunikacji i transporcie - które umożliwiają i ułatwiają międzynarodowy przepływ środków produkcji, towarów, kapitału, ludzi oraz usług w o wiele większej skali, niż miało to miejsce w przeszłości. Wzajemna współpraca i dalej idąca specjalizacja stwarza podstawy do znacznie szybciej postępującego rozwoju gospodarczego społeczeństw uczestniczącego w procesie globalizacji.

Globalizacja jest stosunkowo młodym terminem, stąd jego brak w wielu nie tylko starszych słownikach i encyklopediach. Termin ten ściśle związany jest z Unią Europejską. Spowodowane jest ujednolicaniem gospodarek unijnych i łączeniem się tamtejszych firm w koncerny, korporacje. Globalizacja gospodarki jest to tworzenie gospodarki światowej, w której istnieje możliwość swobodnego przepływu dóbr (kapitału), usług orz czynników wytwórczych. Ujednolicanie gospodarki ogólnoświatowej jest bardzo ważne. Spowodowane jest to jej wzajemnymi powiązaniami i zależnościami. Zaistniałe problemy łatwiej jest rozwiązać wspólnymi siłami, dlatego ujednolicanie gospodarki jest potrzebne, zwiększa jednak podatność krajowych rynków na stagnacje gospodarki innych krajów świata. Podstawowymi czynnikami globalizacji są: światowy system walutowy, rozwój struktur integracji gospodarczej, rozrost międzynarodowych korporacji, międzynarodowych firm, tworzenie i umacnianie organizacji współtworzących ład gospodarczy w skali światowej. Globalizacja gospodarki może z jednej strony dawać szanse związane z większą otwartością gospodarek, wyrównywaniem różnic rozwojowych w krajach mniej zamożnych, zacofanych, poczuciem wspólnoty interesów na całym świecie. Jednak z drugiej strony czyni narodowe gospodarki wrażliwymi na każde załamanie na rynkach światowych, jak krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia.

Łączenie się firm w korporacje powoduje zwiększenie ich kapitał, wzrost ich wpływu na rynek zarówno w ujęciu krajowym, jaki międzynarodowym. Oczywiste jest, że duże i bogatsze firmy stać na więcej, dlatego ich rozwój jest bardziej dynamiczny, szybciej tworzone są ich kolejne placówki. Mogą pozwolić sobie one na otwieranie swoich oddziałów w nowych krajach. Dzięki temu w krajach tych zmniejsza się bezrobocie, po przez wykorzystywanie lokalnych dóbr (przedmiotów, firm, surowców) stymulacji poddana zostaje gospodarka. W wielu krajach istnieją firmy posiadające faktyczny monopol w danej dziedzinie (w Polsce np. Telekomunikacja Polska), dzięki otwarciu swojego rynku dla zagranicznych firm pojawia się konkurencja, która może wymusić obniżenie cen, a to z kolei spowoduje zmniejszenie wydatków społeczeństwa. Z drugiej jednak strony duże firmy wypierają z rynku te małe, które w efekcie plajtują. Podatki odprowadzane są za granice, a w krajach tych wykazywane są tylko straty (tak robi większość hipermarketów). Firmy te może spotkać jednak jakieś niepowodzenie. Jeżeli firma ta ma znaczny udział w rynku, wówczas może się to skutkować stagnacją gospodarczą.

Obszary

Zdaniem Grupy Lizbońskiej występują następujące obszary globalizacji tzn. globalizacja:
- finansów i własności kapitału charakteryzująca się deregulacją rynków finansowych i mobilnością kapitału;
- rynków i strategii wobec integracji działalności gospodarczej, globalnym poszukiwaniu komponentów i aliansach strategicznych;
- technologii i powiązanych z nią badań oraz wiedzy;
- stylów życia i modeli konsumpcji, globalizacja kultury;
- rządzenia i modeli prawnych, wyrażająca się próbami stworzenia nowej generacji przepisów oraz instytucji globalnych rządów;
- jako polityczne ujednolicenie świata;
- postrzegania i świadomości;
- gospodarczego rozwoju krajów.

Cechy globalizacji

 Bez wątpienia główną cechą globalizacji - cechą, którą można jednocześnie traktować jako przyczynę globalizacji - jest brak barier lub małe bariery dla takich przepływów jak:
• przepływy towarowe
• przepływy usługowe
• przepływy kapitałowe
• przepływy ludzkie
• przepływy informacyjne w tym również wiedzy

POZYTYWNE SKUTKI GLOBALIZACJI
← wzrost ekonomiczny mierzony wskaźnikami Produktu Narodowego Brutto
← istnienie wolnych rynków dających możliwości alokacji zasobów
← usunięcie barier wolnego handlu towarami, promocja konkurencji
← prywatyzacja przejmująca od państwa sferę efektywności, a pozostawiająca mu rządy prawa
← istnienie transnarodowych korporacji wolnych od ingerencji państwa
← wpływ na demokratyzację, upadek dyktatur
Do najważniejszych zalet globalizacji należy eliminowanie wojen. Sprzyja ona rozwiązywaniu konfliktów drogą negocjacji pokojowych. Jedyne wojny, to wojny handlowe, które jednak nie powodują ofiar w ludziach. Globalizacja pomaga ochronie środowiska naturalnego, wymusza też innowacyjność, obniżkę kosztów własnych. Dzięki mobilności kapitału w ciągu pół wieku nastąpił pięciokrotny wzrost gospodarczy w skali globu, handel międzynarodowy zwiększył się 12 razy, a inwestycje bezpośrednie ok. 30 razy.
• lepsze warunki dla rozwoju nauki i techniki oraz możliwości pełniejszego wykorzystania osiągnięć w tej dziedzinie,
• nowe możliwości rozwiązywania problemów egzystencjalnych społeczności opóźnionych w rozwoju,
• powstanie nowych szans dla osiągnięcia wzrostu gospodarczego,
• słabnięcie roli państw, na skutek prywatyzacji oraz wzrostu udziału w życiu społeczno-gospodarczym podmiotów publiczno-prywatnych.

NEGATYWNE SKUTKI GLOBALIZACJI
Obawy towarzyszące globalizacji mają głównie charakter gospodarczy, polityczny i kulturowy. Globalizacja prowadzi do pogłębienia nierówności ekonomicznych i zepchnięcia części mieszkańców świata na pozycję „podklasy ludzi zbędnych, pozbawionych nie tylko realnego udziału w dobrodziejstwach globalizacji, ale nawet szansy na to, gdyż brakuje im dostępu do informacji, wiedzy i nowoczesnych technologii. Krótko mówiąc, bogaci będą się stawać jeszcze bogatsi, podczas gdy biedni- coraz biedniejsi.
Na pierwszy plan wysuwa się groźba utraty (czy ograniczenia) suwerenności państw na rzecz międzynarodowych korporacji czy instytucji finansowych.
Wymusza na krajach najbiedniejszych tanią sprzedaż surowców naturalnych, powstrzymuje ich rozwój, pogarsza sytuację ekonomiczna, Korporacje zyskuja kraje biedne toną w długach.

Globalizacja ujmowana jest też jako „negatywna przyszłość” i jest odpowiedzialna dziś za:
← zdeformowany rozwój społeczeństwa
← poważne straty kulturowe
← zagrożenia dla suwerenności narodowej
← destabilizację globu przez pogłębianie napięć na tle rosnącego ubóstwa i presji emigracyjnych
← ekspansję ponadnarodowych organizmów, megakorporacji, których nikt nie kontroluje
← przekształcenie setek milionów ludzi w tani towar
Globalizacja może zagrozić politycznej stabilności demokracji zachodniej, gdyż zwycięzca bierze wszystko, znika więcej miejsc pracy, niż się tworzy, los pracownika zależy od globalnej strategii korporacji.
Różnice w poziomie życia i perspektyw rozwoju nie są eliminowane przez globalizację, wręcz przeciwnie, pogłębia je ona. Są tendencje dezintegracyjne i separatystyczne, małe grupy etniczne dążą do utworzenia własnych państw. We współczesnych czasach anonimowi dyrektorzy największych banków i ponadnarodowych korporacji, o budżetach większych aniżeli średniego państwa, bez ograniczeń wykupują mienie, czas ludzi; skomercjalizowane zostały również nauka, kultura i sport, a inicjatorów ruchów kapitałowych nie można poddać żadnej kontroli.

Globalizacja rodzi bardzo złożone i palące problemy w skali międzynarodowej w zakresie: zwalczania niedostatku i nędzy, ochrony praw człowieka, migracji i zabezpieczenia pokoju, ochrony środowiska. Pojawiają się coraz to większe dysproporcje i asymetrie rozwojowe między poszczególnymi krajami. Globalizacja prowadzi więc do pojawienia się złożonych procesów społeczno - politycznych i gospodarczych w skali świata, które już dziś wymagają bardziej przemyślanych i spójnych strategii rozwojowych

Globalizacja rodzi liczne zagrożenia do których należą między innymi

- utrata suwerenności przez obecnie istniejące państwa;

- konflikty wynikające z kurczenia się zasobów surowcowych, w tym nośników energii;

- nasilenie się migracji wewnętrznych i międzynarodowych („nowa wędrówka ludów”) z południa na północ, ze wschodu na zachód;

- katastrofy ekologiczne;

- wzrost konsumpcji i rozwój zorganizowanej przestępczości.

Wyłaniają się obok USA nowe centra-supermocarstwa o charakterze regionalnym lub ponadregionalnym: Unia Europejska, Japonia, Chiny, Rosja, które decydować będą o „nowym ładzie międzynarodowym”, albowiem będą dysponować znaczącymi atrybutami: demograficznymi, gospodarczymi, militarnymi

Podsumowując, globalizacja ma swoje zalety i wady.
Jest ona następstwem rozwoju cywilizacyjnego. Jedno jest pewne - jest to proces
nieodwracalny i nieunikniony, wpływający na całe społeczeństwa i na każdego z
nas z osobna.

„Nie ulega wątpliwości, że w nowym tysiącleciu nastąpi rozwój zjawiska globalizacji, tego procesu, dzięki któremu świat stanie się jednorodny” .

„Globalizacja nie jest a priori dobra ani zła. Będzie taka, jaką uczynią ją ludzie” .
Jan Paweł II [2001]

„Nie ulega wątpliwości, że w nowym tysiącleciu nastąpi rozwój zjawiska globalizacji, tego procesu, dzięki któremu świat stanie się jednorodny” .

„Globalizacja nie jest a priori dobra ani zła. Będzie taka, jaką uczynią ją ludzie” .
Jan Paweł II [2001]

To powoduje ANTYGLOBALIZACJĘ

---