9139


1.Czym zajmuje się polityka gospodarcza jako dyscyplina naukowa, jej relacje z ekonomią i politologią.

Polityka gospodarcza zajmuje się określaniem celów danego systemu gospodarczego oraz stosowaniem metod, środków i sposobów prowadzących do osiągania tych celów, zgodnie z regułami nauk ekonomicznych.

Polityka gospodarcza oznacza oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową - na jej dynamikę i strukturę na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gospodarcze z zagranicą.

Przedmiotem polityki gospod. Jest ustalanie kierunków działania pkt. docelowych oraz sposobów ich osiągania przez poszczególne podmioty.

Polityka gospodarcza należy do sfery „regulacyjnej” czyli do tej dziedziny, która mówi jak postępować i jak działać wg jakich zasad. Drugą stroną jest sfera „realna” czyli to wszystko gdzie się produkuje, sprzedaje.

Instrumenty polityki gospodarczej:

Nakazy - (twarda) bezpośrednia polityka charakterystyczna dla gospod. centralnie kierowanych takie jak gospod. socjalistyczne

Zakazy - (miękka) pośrednia polityka ( gospod. kapitalistyczne)

Podział instrumentów;

Krótkookresowe - stopy % na kredyty udzielone przez BC

Średniookresowe - np. zasady opodatkowania

Długookresowe - np. zasady udzielania długookresowych kredytów .

2. Kto w praktyce uprawia politykę gospodarczą ( podmioty tej polityki)

PODMIOTY POLITYKI GOSPODARCZEJ - są to władze państwowe, władza ustawodawcza i wykonawcza, władze samorządu terytorialnego, władze przedsiębiorstw, reprezentanci gospodarstw domowych.

Ze względu na różny zakres działania te podmioty o węższym polu działania są jednocześnie przedmiotem.

Wojewoda - przedstawiciel władzy rządowej

Marszałek sejmiku wojewódzkiego - władza samorządowa

Sejm i Senat - władza ustawodawcza

Rząd - władza wykonawcza

3. Założenia doktrynalne i pragmatyzm w polityce gospodarczej.

DOKTRYNA - to zespół ideałów uznawanych przez różne grupy społeczne.

Wyróżniamy:

DOKTRYNĘ SOCJALISYCZNĄ - zawiera przekonania, że najlepszym sposobem bycia ludzi jest ustrój socjalistyczny (duża opieka ze strony państwa)

DOKTRYNE LIBERALNĄ - najlepszą podstawą jest prywatna własność, każdy odpowiada za siebie i od niego zależy jak żyje.

W ramach jednego ustroju kapitalistycznego mogą występować różne doktryny:

Odmiana doktryny liberalnej

Odmiana doktryny socjalistycznej

W Polsce mamy wkraczanie ustroju kapitalistycznego opartego na prywatnej własności środków produkcji i upowszechnianie się doktryny liberalnej.

Występuje tu łącznie z pozostałościami ustroju socjalistycznego wiele gałęzi gospodarki należy do państwa ( 75% PKB wytwarza się w sektorze prywatnym)

4. Rola państwa w życiu gospodarczym.

Państwo odgrywa dużą rolę w życiu gospodarczym m.in.:

Stara się w sposób optymalny koordynować funkcje krótko i długo okresowe.

Nie podporządkowuje polityki ekonomicznej doraźnym celom politycznym ,związanym np. z cyklem wyborczym;

Jest w stanie oprzeć się grupom nacisku przy formułowaniu i realizacji celów ekonomicznych( zwłaszcza w sferze podziału dochodów publicznych);

Nie traktuje ograniczenia funkcji opiekuńczych jako jedynej i najbardziej racjonalnej metody dynamizowania gospodarki (choć funkcje te nie mogą zniechęcać do pracy );

Potrafi stworzyć warunki, w których wydatki publiczne wspierają sektor prywatny , a nie konkurują z nim;

Przywiązuje duże znaczenie do wiarygodności prowadzonej polityki i roli oczekiwań podmiotów gospodarczych;

Unika decyzji dyskrecjonalnych na rzecz możliwie przejrzystych reguł polityki gospodarczej;

Wykorzystuje w sposób pragmatyczny wyniki badań ekonomicznych, niezależnie od ideologicznych preferencji rządzącej partii.

5. Co to jest strategia gospodarcza ?

Strategia jest to celowe działanie, plan działań opracowany świadomie i celowo wyznaczający sposób osiągania wyznaczonych celów przez sterowanie rozwojem. Jest więc opracowana przed działaniem, do którego się odnosi jest koncepcją.

6. Rodzaje projekcji przyszłościowych.

Polityka państwa - ustalona przyszłościowo ,musi mieć prognozy, scenariusze przyszłościowe, programy i plany.

PROGNOZA- to oświetlanie przyszłości ( są prognozy samo spełniające się )

SCENARIUSZ PRZYSZŁOŚCIOWY - to przewidywanie przyszłości ,ale wariantowe tzn. przewiduje kilka rozwiązań . Stosuje się je kiedy jednoznacznie trzeba coś przewidywać.

PROGRAM- występuje wtedy gdy przewidziana jest określona aktywność działania , musi mieć cel i środki realizacji.

PLAN- bardzo skonkretyzowany program działania.

12. Czym zajmuje się polityka własnościowa.

POLITYKA WŁASNOŚCIOWA - część składowa polityki gospodarczej. Podmiotami są władze państwowe, samorządowe, przedsiębiorstwa. Przedmiotem tej polityki jest kształtowanie struktury własnościowej na podstawie czynników produkcyjnych: drogi,

budynki, środki transportu.

Formy własności:

13.Generalne relacje między sektorem publicznym i prywatnym

Podmioty gospodarcze w Polsce dzielimy na:

Do sektora publicznego zaliczamy: własność państwową i własność komunalną

Własność państwowa:

Przedsiębiorstwa państwowe

Jednoosobowe sp. skarbu państwa

Gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych

Inne państwowe jednostki gospodarcze

Własność komunalna - wydzielona część własności skarbu państwa przekazana do zarządzania gminom albo władzom lokalnym

Przedsiębiorstwa komunalne

Inne jednostki komunalne

Do sektora prywatnego zaliczamy:

1.Własność prywatną krajową ( spółdzielnie, jednostki gospodarcze organizacji społecznych , politycznych, zw. zawodowych ,osoby fizyczne, spółki prawa handlowego, fundacje i zakłady fundacji, spółki cywilne i inne.

2. Własność prywatną zagraniczną ( przedsiębiorstwa i inne zagraniczne podmioty gospodarcze, filie i przedstawicielstwa zagranicznych osób prawnych, joint ventures z przewagą kapitału zagranicznego.)

14.Podstawowe formy prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych

Prywatyzacja PP jest to przechodzenie od własności państwowej do prywatnej przez sprzedaż czyli prywatyzację bezpośrednią lub przez prywatyzację pośrednią czyli powoływanie jednoosobowej spółki skarbu państwa , proces komercjalizacji a następnie prywatyzacja spółki.

Zadania prywatyzacji.

  1. Podniesienie efektywności.

  2. Pozbycie się przedsiębiorstw , które trzeba dotować.

  3. Decyzje podejmują właściwe osoby,

  4. Zysk dla budżetu,

  5. Możliwość rozwoju firmy poprzez giełdę pap. wartość.

19. Jak można określić główne czynniki wyróżniających się osiągnięć ożywienia polskiej gospodarki od 1992r.

20. Jak można określić społeczne koszty transformacji w Polsce.

Prowadzenie restrykcyjnej polityki dochodowej oraz przyjęcie za główny priorytet stłumienie inflacji w okresie transformacji przyczyniło się do rozczarowania społecznego. Pojawiło się ono zarówno z powodu braku radykalnej poprawy sytuacji materialnej ludności, jak i spowolnienia oczekiwanych reform politycznych. Rzeczywistymi skutkami realizacji programu gospodarczego w latach 1989 - 1993 było bezrobocie sięgające 3 mln osób, zmniejszenie płac realnych, rent i emerytów o ok. 30% i o 50% dochodów rolników, oraz znaczny regres w pozostałych dziedzinach życia jak kultura, oświata, szkolnictwo, służba zdrowia itp.

21. Co to jest polityka przemysłowa

Polityka przemysłowa jest częścią składową całej polityki gospodarczej. Jej podmiotem są władze:

W państwie i sam. tworzą politykę publiczną, natomiast władze przedsiębiorstwa tworzą swoją własną politykę prywatną, która może być sprzeczna z polityką państwa.

Przedmiot polityki przemysłowej określa się jako oddziaływanie na rozwój produkcji przemysłowej, jej strukturę rzeczową oraz na terytorialne rozmieszczenie.

Wyróżniamy dwa modele polityki przemysłowej:

Bezpośrednia polityka przemysłowa polega na odgórnym, bezpośrednim kierowaniu przemysłem przez władze państwowe , które ustalają warunki prawne, organizacyjne dla działalności firm, które samodzielnie decydują co produkować, gdzie i po jakich kosztach.

Polityka bezpośrednia właściwa jest dla gospodarek centralnie sterowanych takich jak byłe gosp. Socjalistyczne.

Polityka pośrednia właściwa dla gosp. Rynkowych, które dziś dominują w całym świecie.

Dawne elementy polityki bezpośredniej mogą występować w takich momentach i sytuacjach jak: wojna, kryzys.

Politykę przemysłową stosują wszystkie kraje świata, zarówno te które znajdują się w okresie preindustrialnym, jak i te które znajdują się w okresie industrialnym, jak i te które są w okresie poindustrialnym. Kraje preindustrialne -są to wszystkie kraje afrykańskie, część krajów azjatyckich. Kraje industrialne - kraje Europy Wschodniej. Kraje poindustrialne - Stany Zjednoczone, Japonia, Kanada

Narzędzia polityki przemysłowej

3 podstawowe grupy:

  1. Informacja ze strony władz państwowych i samorządowych o zamierzeniach polityki przemysłowej.

  2. 2. Przepisy prawne ze strony władz czyli nakazy i zakazy prawne takie jak: nakaz zarejestrowania firmy przem.

  3. Instrumenty finansowe - zachęty finansowe ze strony władz, wszelkie obciążenia finansowe które można nakładać na firmy.

  4. W polityce typu bezpośredniego zdecydowanie większą rolę odgrywają nakazy lub zakazy niż informacje.

  5. W polityce pośredniej większa rola przypada na informację niż zakazy i nakazy.

Kryteria wyboru w polityce przemysłowej

Kryteria wyboru można określić jako zasady wedle których dokonuje się wyboru w ramach polityki przem. Zależą od tego na jakich szczeblach dokonuje się wyboru.

Głównym kryterium jest pomnażanie korzyści, czyli maksymalizacja zysku.

Na szczeblu rządu w ramach polityki przem. Wchodzi w rachubę kilka kryteriów wyboru:

  1. Kryteria ekonomicznego, wzrost PKB

  2. Kryteria pozaekonomiczne - obronność kraju, względy socjalne.

22. Na czym polega restrukturyzacja polskiego przemysłu.

Polska należy do krajów średniorozwiniętych. Zaliczamy ją do krajów industrialnych.

Polski przemysł przechodzi poważną rekonstrukcję

23. Na czym polega kryzys budownictwa mieszkaniowego w Polsce.

W ostatnich latach pogłębia się kryzys budownictwa, w tym budownictwa mieszkaniowego, któremu towarzyszą takie zjawiska jak: zwolnienia z pracy, upadłość firm, zadłużenie. W latach 2000 i 2001 nastąpiło w Polsce wyraźne osłabienie tempu wzrostu gospodarczego, co niekorzystnie wpłynęło również na sektor budowlany. W wyniku spadku zdolności gospodarki i ludności do inwestowania nastąpiło osłabienie tendencji wzrostowych w budownictwie mieszkaniowym. Odnotowano spadek udziału budownictwa w PKB. Trzeci rok z rzędu zmniejszyło się statystycznie rejestrowane zatrudnienie w średnich i dużych firmach budowlanych. Firmy budowlane skarżą się na utrudniające im działalność bariery natury finansowej. Na pierwszy plan wysuwają się powstające zatory płatnicze, będące wynikiem trudności z windykacją należności. Regres w budownictwie mieszkaniowym ma swoje źródło przede wszystkim w ograniczeniach popytowych. Z jednej strony jest to brak środków własnych inwestorów oraz zbyt drogi kredyt, a z drugiej utrzymująca się niekorzystna relacja ceny mieszkań do dochodów. Problem podstawowy w budownictwie mieszkaniowym nie polega więc dziś na braku potrzeb, czy też braku zdolności wykonawczych ale braku popytu. Potrzebny jest nowy, skuteczny sposób finansowania budownictwa mieszkaniowego.

24. Czym zajmuje się polityka rolna.

Polityka rolna - część składowa całej polityki. Podmiotami tej polityki są władze państwowe i władze samorządowe. Na szczeblu centralnym reprezentowana przez Ministra Finansów. Przedmiotem polityki rolnej jest tworzenie warunków do efektywnego, dobrego rozwoju rolnictwa.

Są dwa podstawowe typy polityki rolnej

  1. Polityka bezpośrednia

Polega na tym, że władze państwowe ustalają w sposób odgórny ile produkować, gdzie i po jakich kosztach. Taka polityka występuje w gospodarkach centralnie kierowanych.

  1. Polityka pośrednia

Polega na tym, że władze państwowe tworzą tylko warunki prawne, finansowe i część warunków organizacyjnych dla efektywnej polityki rolnej ale same władze nie zajmują się tym co produkować i za ile. Ten styl stosuje się w gospodarce rynkowej.

Instrumenty polityki rolnej

Wśród instrumentów polityki rolnej wyróżniamy 3 grupy instrumentów:

  1. Informacje ze strony władz o tym co zamierza władza robić w danym roku czy pięciolatce.

  2. Przepisy prawne ustalające to co wolno a czego nie wolno.

  3. Bodźce finansowe - podatki, opłaty ze strony produktów rolnych.

Dopłaty do budżetu dla gospodarstw rolnych.

25. Społeczna, agrarna specyfika polskiego rolnictwa.

Polskie rolnictwo cechuje korzystna struktura własnościowa, ale też jednocześnie mało korzystna, rozdrobniona struktura obszarowa. Polska ma stosunkowo duże zasoby ziemi rolniczej, natomiast gorszą jakość gleb i gorsze warunki klimatyczne w porównaniu z krajami Unii Europejskiej. Należy podkreślić duże zróżnicowanie regionalne średniej powierzchni gospodarstwa. W województwach: szczecińskim, olsztyńskim i koszalińskim wynosi ono ok. 18 ha, podczas gdy w województwach: bielskim, krakowskim, rzeszowskim ok. 3,8 ha. W polskim rolnictwie jest korzystna struktura wieku ludności rolniczej. W gospodarstwach powyżej 15 ha znaczący jest udział młodych rolników - 35-44 lata. Wykształcenie ludności wiejskiej jest jednak przeciętnie gorsze niż miejskiej.

26. Udział rolnictwa w PKB i w krajowym zatrudnieniu.

Rolnictwo jest ważnym sektorem polskiej gospodarki. Miarą tego znaczenia jest wysoki - 27% udział zatrudnionych w ogólnej liczbie pracujących oraz wynoszący ok. 4,8% udział w tworzeniu PKB. Niestety w obecnej chwili nie wykorzystuje ono w pełni posiadanych zasobów. Blisko 70% zatrudnionych w rolnictwie pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy, natomiast warunki ekonomiczne produkcji rolnej nie zapewniają możliwości finansowania z własnych źródeł zamierzonej modernizacji gosp. rolnych. Ogromną szansą na zmodernizowanie przekształceń polskiego rolnictwa jest integracja z Unią Europejską. Odsetek zatrudnionych w rolnictwie polskim jest około 4-krotnie wyższy niż w Unii Europejskiej jest jednak niska wydajność zatrudnionych w rolnictwie.

27. Co to jest dług publiczny , jak powstaje i z czego się składa.

Gdy dochody budżetowe są mniejsze od wydatków pojawia się deficyt budżetowy. Jeśli powstaje deficyt, to rząd musi zdobyć pieniądze „extra”

Zobowiązania rządu wobec banków, bądź ludności z tytułu sprzedanych obligacji nazywa się długiem publicznym.

28. Co obejmuje polityka finansowa państwa.

Polityka finansowa państwa - ogólnym celem działalności państwa jest tworzenie optymalnych form egzystencji społeczeństwa przez:

29. Udział wydatków budżetowych w PKB w Polsce i innych krajach.

Kraje, które wydatki budżetowe mają większe niż 50% ich PKB zalicza się do krajów o dużym budżecie, zaś kraje które wydatki mają mniejsze od 50% PKB zalicza się do krajów o małym budżecie.

Do grupy krajów o dużym budżecie należą: Szwecja, Belgia, Włochy, Francja i Austria.

Do grupy krajów o małym budżecie zaliczamy kraje anglosaskie (Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Australia itp.), Japonia.

Wśród krajów o dużym budżecie największe wydatki ma Szwecja - 58% PKB.

Wśród krajów o małym budżecie:

Stany Zjednoczone - 37% PKB

Japonia- 37-38% PKB

Wzrost rozmiarów budżetu państwa nastąpił w ciągu minionego stulecia, np. Szwecja w 1870r wydatki budżetowe miała na poziomie 5,7% w stosunku do PKB.

W Polsce deficyt budżetowy przekracza 3% w stosunku do PKB w bieżącym roku i w roku 2004 także będzie większy.

Dług publiczny dochodzi do 50% PKB i będzie wzrastać do 55% PKB w najbliższych latach.

Unia Europejska wprowadziła zasadę, że członkowie tejże struktury nie mogą mieć większych deficytów budżetowych niż 3% PKB i większych długów niż 60% PKB.

30. Kto prowadzi politykę pieniężną.

Polityka pieniężna - część składowa polityki gospodarczej. Polityka pieniężna zmierza zazwyczaj do oddziaływania na podaż pieniądza w celu uzyskania określonych celów gospodarczych. Realizatorem tych zadań jest Bank Centralny. Jest instytucją państwową i stanowi główne ogniwo w polityce pieniężnej. Oprócz Banku Centralnego Banki Komercyjne. W Polsce bankiem centralnym jest Narodowy Bank Polski.

Najważniejszym zadaniem Banku Centralnego jest dbałość o równowagę pieniężno - towarową w kraju przez odpowiednią politykę pieniężną oraz przez bieżące działania banku.

31. Jaka jest pozycja Banku Centralnego w gospodarce rynkowej, jego główne funkcje.

Bank Centralny jest instytucją państwową, stanowi główne ogniwo w całej polityce pieniężnej, w całym systemie bankowym. Ma ogólny nadzór nad Bankami Komercyjnymi.

Funkcje Baku Centralnego

1 Jest instytucją emisyjną - emituje znaki pieniężne obowiązujące w danym kraju.

2. Jest bankiem banków - bankiem dla banków komercyjnych, udziela im kredytów, pożyczek

3. Jest Bankiem Państwa - rozliczenia budżetu państwa odbywają się za pośrednictwem oddziałów Banku Centralnego.

32. Czym różni się wzrost gospodarczy od rozwoju gospodarczego.

Wzrost gospodarczy jest to stałe zwiększenie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi.

Rozwój gospodarczy jest pojęciem szerszym. Obejmuje ono bowiem nie tylko wszystkie składniki wpływające na wzrost dochodu narodowego, ale także jakościowe przemiany zachodzące w dłuższym okresie w rzeczowej, własnościowej i instytucjonalnej strukturze gospodarki narodowej.

33. Z czego wypływa potrzeba autonomii banku centralnego.

Potrzeba autonomii Banku Centralnego wynika z tego, że Bank Centralny w każdej gospodarce rynkowej spełnia niezmiernie istotne funkcje - dba o utrzymanie płynności banków komercyjnych, decyduje o zaufaniu do pieniądza w kraju, o jego sile nabywczej i możliwości wpływania na przebieg koniunktury gospodarczej. W okresach dekoniunktury bank centralny za pomocą odpowiednio rozluźnionej polityki monetarnej zwiększa dopływ pieniądza do obiegu. W okresach wzrostu napięć inflacyjnych i groźby załamania gospodarczego B.C może podwyższać wskaźnik rezerw obowiązkowych, ograniczać pulę środków na kredyty refinansowane i podnosić stopę dyskontową, sprzedawać obligacje rządowe znajdujące się w posiadaniu B.C. W ten sposób B.C reguluje podaż pieniądza odpowiednio do przewidywanej dynamiki wzrostu dochodu narodowego oraz przewidywanego wzrostu cen.

Bank Centralny musi więc podejmować różne bardzo ważne decyzje w gospodarce rynkowej.

34. Czym jest budżet państwa.

Budżet państwa to plan finansowy, uchwalany na okres jednego roku kalendarzowego przez .Sejm w formie Ustawy Budżetowej, zawierający ustawowe określone źródła dochodów i rodzaj wydatków państwa, opracowany w terminach i na warunkach określonych w ustawie przez Radę Ministrów i wykorzystywany pod jej kierunkiem.

35. Co to są dobra publiczne i jak się wiążą ze zjawiskiem zawodności rynku.

Dobra publiczne są to towary i usługi świadczone przez państwo i inne związki publicznoprawne na zasadach powszechnej dostępności.

Dobra publiczne wiążą się z zawodnością rynku.

Wyróżniamy trzy podstawowe przyczyny zawodności rynku:

  1. Gdyby produkcja dóbr publicznych odbywała się na zasadach rynkowych, to część osób o niskich dochodach byłaby pozbawiona dostępu do tych dóbr ze względu na brak środków.

  2. Swoboda wyboru dóbr publicznych na zasadach rynkowych mogłaby powodować świadomą rezygnację osób kierujących się indywidualnymi preferencjami z wielu dóbr publicznych, np. w dziedzinie oświaty, kultury, zabezpieczenia emerytalnego.

  3. W sektorze prywatnym producenci przy alokacji zasobów kierują się kryterium zysku, co prowadzi do powstania tzw. Efektów zewnętrznych, np. zatrucia środowiska naturalnego, które jest dobrem wspólnym, musi być chronione przez państwo, aby zachowało swoje walory i było dostępne dla wszystkich.

36. Co to są dobra szczególnie społecznie pożądane i niepożądane jakie wnioski wypływają z ich istnienia dla polityki ekonomicznej.

37. Czy struktury monopolistyczne mogą powodować zawodność rynku, a jeżeli tak to dlaczego ?

Monopol, forma rynku, na którym działa jeden sprzedawca przy nieograniczonej liczbie nabywców. Może przybierać formę związków producentów (kartel, trust, koncern) dających przewagę ekonomiczną nad konkurentami poprzez osiąganie wyższych zysków, dzięki korzystnemu kształtowaniu cen sprzedaży, jak i wobec możliwości narzucania niskich cen dostawcom.

Przesłanką istnienia monopolu może być posiadanie patentu, praw autorskich lub prawo wyłączności na sprzedaż danego produktu na danym rynku, co może być wzmocnione posiadaniem znaku firmowego o marce światowej. Państwo może inspirować konkurentów do zredukowania ujemnego działania monopolistów (prawo antymonopolowe), może również nakładać nadmierne opłaty działając jako monopolista. Monopole regulowane przez rząd czy monopole prywatne mogą stanowić barierę w rozwijaniu efektywnej konkurencji.

Praktyki monopolistyczne, zachowania podmiotów gospodarczych osłabiające konkurencję. W prawie polskim są nimi m.in. porozumienia polegające w szczególności na:

1) ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen oraz zasad ich kształtowania między konkurentami w stosunkach z osobami trzecimi,

2) podziale rynku wg kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych,

3) ustaleniu lub ograniczeniu wielkości produkcji, sprzedaży lub skupu towarów,

4) ograniczeniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku podmiotów gospodarczych nie objętych porozumieniem,

5) ustaleniu przez konkurentów, lub ich związki, warunków umów zawieranych z osobami trzecimi.

38. Co to jest polityka makroekonomiczna i mikroekonomiczna ?

Makroekonomia jest nauką, która zajmuje się badaniem sposobu działania gospodarki jako całości. Polityka makroekonomiczna ma za zadanie realizację celów, które są w czterech obszarach:

  1. sfera produkcji (cele sfery produkcji - wzrost wydajności pracy i zwiększenie produkcji przez podnoszenie poziomu technologii),

  2. sfera zatrudnienia (wyeliminowania bezrobocia, zwiększenia miejsc pracy i zapewnienia godziwego wynagrodzenia),

  3. sfera cen (celem obszaru jest utrzymanie stałej siły nabywczej pieniądza, czyli utrzymanie cen),

  4. sfera stosunków gospodarczych z zagranicą (cel - pomnażanie dochodu narodowego, saldo handlu zagranicznego powinno być zrównoważone i dążyć do zera).

Narzędziami polityki makroekonomicznej jest:

Makroekonomia, dział ekonomii zajmujący się badaniem i opisem zjawisk gospodarczych związanych z indywidualnymi decyzjami producentów i konsumentów oraz wzajemnych zależności między tymi zjawiskami.

Polityka mikroekonomiczna:

Główną dziedziną polityki mikroekonomii jest teoria rynku, analizująca zależności pomiędzy popytem i podażą i problem równowagi na poszczególnych rynkach: dóbr materialnych, usług oraz czynników produkcji. W tym kontekście zajmuje się ona także problematyką optymalizacji wyborów producentów (dotyczących rozmiarów i struktury produkcji oraz metod wytwarzania) i konsumentów ( w odniesieniu do rozmiarów i struktury konsumpcji).

40, Na czym polega polityka ochrony konkurencji i jakie są jej granice ?

Polityka ochrony konkurencji należy do głównych i najwcześniej uzgodnionych polityk wspólnotowych. Zasadność i konieczność jej prowadzenia wiąże się bezpośrednio z jednym z głównych celów Wspólnot Europejskich, jakim było stworzenie wspólnego rynku państw członkowskich. Polityka konkurencji ma dać gwarancje, że bariery zniesione w handlu wewnętrznym, w ramach wspólnego rynku, nie zostaną zastąpione innymi działaniami ze strony przedsiębiorstw lub rządów, prowadzącymi do zniekształcenia konkurencji. Polityka konkurencji ma na uwadze przede wszystkim interes konsumentów i stara się o zapewnienie im łatwego dostępu do dóbr i usług oferowanych na jednolitym rynku po maksymalnie zbliżonych cenach. Równocześnie poprzez stworzenie warunków do skutecznego funkcjonowania wolnej konkurencji, wpływa ona korzystnie na konkurencyjność unijnych przedsiębiorstw na rynku światowym.

Prawo konkurencji WE ma pierwszeństwo w stosunku do prawa narodowego, ale w praktyce system wspólnotowy i rozwiązania narodowe funkcjonują obok siebie. Zasady wspólnotowe mają na względzie zapewnienie swobodnej konkurencji na rynku wewnętrznym, w handlu pomiędzy państwami członkowskimi; nie dotyczą natomiast poszczególnych rynków narodowych.

We wdrażaniu i egzekwowaniu wspólnotowych przepisów w dziedzinie konkurencji szczególna rola przypada Komisji Europejskiej. W niektórych przypadkach Komisja dzieli się swymi uprawnieniami z władzami i sądami państw członkowskich, w innych (takich jak np. kontrola fuzji przedsiębiorstw, monitorowanie pomocy państwa) działa sama. Komisja ma prawo nakładać na firmy nie przestrzegające wspólnotowych reguł konkurencji grzywny, których wysokość zależy od wagi stwierdzonego naruszenia prawa i czasu trwania takiego procederu. W odniesieniu do pomocy państwa, Komisja ma prawo nakazać przedsiębiorstwu zwrot bezprawnie uzyskanej pomocy instytucjom narodowym, które tej pomocy udzieliły. Od decyzji Komisji przysługuje odwołanie do Sądu Pierwszej Instancji lub do Trybunału Sprawiedliwości.

Podstawowe przepisy regulujące politykę konkurencji wywodzą się jeszcze z Traktatu Rzymskiego. W Traktacie o WE (w wersji skonsolidowanej) reguły konkurencji są zebrane w specjalnym rozdziale Tytułu VI, art. 81-89. W tworzenie prawa wtórnego, wywodzącego się z prawa pierwotnego, zaangażowane są Rada (działająca kwalifikowaną większością głosów) i Trybunał Sprawiedliwości (poprzez swe orzecznictwo). Wspólnotowe reguły konkurencji odnoszą się do wszelkiego rodzaju przedsiębiorstw zarówno prywatnych, jak i publicznych, działających na jednolitym rynku, w tym również do firm mających swą siedzibę poza terytorium WE, jeśli ich praktyki oddziałują niekorzystnie na handel między państwami członkowskimi. Prawo konkurencji obejmuje zasadniczo wszystkie dziedziny gospodarki. Jego zastosowanie zostało traktatowo ograniczone tylko w przypadku rolnictwa (gdzie polityka konkurencji jest podporządkowana celom Wspólnej Polityki Rolnej). Odrębne zasady konkurencji obowiązują też w sektorze węgla i stali, na podstawie Traktatu o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali. Polityka konkurencji WE koncentruje się na pięciu głównych kierunkach, do których zalicza się:

41. Jak można określić główne funkcje państwowe w gospodarce ?

Polityka budżetowa zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań stojących przed państwem. Z jednej strony dochody i wydatki budżetowe są wykorzystywane do zapewnienia wykonania określonych usług publicznych oraz ochrony istniejących instytucji polityczno - ustrojowych, z drugiej zaś, w celu zapewnienia rozwoju i ochrony określonych dziedzin i form działalności gospodarczej oraz realizacji określonych przemian w gospodarce.

Udział budżetu państwa w produkcie krajowym brutto jest uważany za ważny wskaźnik stopnia ingerencji państwa w gospodarkę. W teorii finansów publicznych w ramach polityki budżetowej wyróżnia się zwykle trzy podstawowe dziedziny, określone również mianem funkcji polityki budżetowej, mianowicie: alokacyjne, redystrybucyjna i stabilizacyjna.

42. Na czym polega redystrybucyjna funkcja państwa ?

Redystrybucyjna funkcja polityki budżetowej polega na świadomym oddziaływaniu przez państwo na ostateczny podział dochodów indywidualnych. Niezależnie od tego, jak kształtuje się podział dochodów pierwotnych, państwo przez politykę redukowania (podatki) i uzupełniania (pieniężne transfery socjalne) dochodów indywidualnych może wpływać na kształtowanie podziału dochodów w społeczeństwie.

W praktyce polityki budżetowej można wyróżnić trzy płaszczyzny oddziaływania budżetu na podział dochodów w społeczeństwie.

Pierwszą jest bezpośrednia redystrybucja dochodów pieniężnych za pomocą „systemu podatków i pieniężnych transferów socjalnych”, obejmujących różne świadczenia społeczne, będące przedmiotem zainteresowania polityki społecznej.

Drugą płaszczyzną jest bezpłatne (lub częściowo tylko odpłatne) zaspokajanie pewnych potrzeb poprzez wykonywanie przez sektor publiczny określonych usług społecznych (oświata, ochrona zdrowia, itd.).

Trzecią płaszczyzną jest oddziaływanie na warunki, w jakich się kształtuje pierwotna dystrybucja dochodów (np. wydatki na szkolenie zawodowe). Przedmiotem oddziaływania w tym wypadku jest nie redystrybucja dochodów pieniężnych, lecz kształtowanie warunków rynkowego podziału dochodów.

43. Co to jest rola „stróża porządku” jako jednej z funkcji państwa w gospodarce ?

Stabilizacyjna funkcja polityki budżetowej polega na wykorzystywaniu dochodów i wydatków budżetowych do osiągnięcia makroekonomicznych celów gospodarczych: wysokiego stopnia wykorzystania potencjału wytwórczego (ograniczenie bezrobocia) i stabilności ogólnego poziomu cen, wysokiego, zrównoważonego tempa wzrostu gospodarczego oraz stabilności bilansu płatniczego.

Państwo oddziałuje na ukształtowanie na odpowiednim poziomie popytu efektywnego przy uwzględnieniu występujących skłonności do konsumpcji i inwestowania.

Gdy istniejący popyt ogranicza działalność gospodarczą do poziomu nie zapewniającego wykorzystania potencjału wytwórczego polityka gospodarcza powinna stymulować wzrost popytu, poprzez zmniejszanie przychodów budżetu (obniżkę podatków) oraz zwiększanie wydatków budżetu.

45. Co to jest deflator (jak się oblicza realne wielkości PKB płac)?

PKB jest miarą produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. Oblicza się przez:

Deflator PKB jest to wskaźnik ogólnego poziomu cen, stosowany do wprowadzenia korekty z tytułu inflacji.

Na dochody czynników produkcji składają się: płace, renty,

Procenty i zyski.

Obliczanie PKB - ta metoda polega na dodawaniu wyżej wymienionych dochodów powstających w procesie wytwarzania produktów i usług w danym roku. Suma tych dochodów musi być równa ogólnej sumie wartości dodanej, bowiem wartość dodana składa się z dochodów otrzymywanych przez uczestników procesu produkcji. Należy też pamiętać o tym, aby uwzględnić jedynie te dochody, które powstają w związku z wytwarzaniem produktów i usług.

46. Jak można określić relacje pomiędzy PKB a zatrudnieniem i wydajnością pracy ?

Najważniejszym powodem wzrostu bezrobocia w ostatnich latach w Polsce jest z pewnością spowolnienie gospodarcze. Powszechnie uważa się, że dopiero wzrost gospodarczy powyżej 5 proc. pozwala na kreowanie nowych miejsc pracy. Jak pokazują dane GUS od 1998 r., kiedy to PKB spadł poniżej 5 proc., zaczęło także znacznie wzrastać bezrobocie.

Mimo że w Polsce od 13 lat mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym, nie przybywa, a wręcz maleje, liczba miejsc pracy.

To w połączeniu z gwałtownym wzrostem liczby osób zdolnych do podjęcia zatrudnienia powoduje dramatyczną sytuacje na rynku pracy.

Według danych GUS w latach 1989-2001 w Polsce liczba pracujących spadła z 17,6 mln do 15 mln osób. W tym czasie nasza gospodarka notowała dobre wskaźniki rozwoju. Produkt krajowy brutto (PKB) zwiększył się o ponad 27 proc., a w porównaniu z pierwszym rokiem wzrostu (1992 r.) aż o 57 proc. Porównanie jego wzrostu i liczby osób pracujących sugeruje, że liczba tych ostatnich rośnie, gdy wzrost PKB przekracza 5 proc. W latach 1994-1997, kiedy rósł średniorocznie ponad 6 proc., w Polsce stworzono 1,1 mln miejsc pracy. Prawie tyle samo zlikwidowano miedzy 1998 a 2001 r., mimo że PKB przyrastał średnio o 3,5 proc.

Wydajność pracy, miara efektywności pracownika wyrażana wielkością produkcji na jednego zatrudnionego lub na ustaloną jednostkę czasu. Poziom wydajności pracy zależy m.in. od technicznego uzbrojenia miejsc i stanowisk pracy, kwalifikacji pracowników, ich motywacji, jakości przedmiotów pracy, ich produktywności, organizacji i warunków pracy, warunków bytowych pracowników, stosunków społecznych w przedsiębiorstwie.

Im niższy wskaźnik PKB, tym wydajność pracy jest mniejsza i odwrotnie.

47. Jak można określić szybkość obiegu pieniądza ?

Obieg pieniądza, proces przemieszczania się pieniądza między podmiotami gospodarczymi w obrębie lub także poza granicami kraju emisji (jeśli jest on stosowany w operacjach międzynarodowych) w związku z realizacją transakcji kupna-sprzedaży dóbr i usług lub regulowaniem zobowiązań.

Obieg pieniądza może mieć charakter gotówkowy, realizowany przy pomocy znaków pieniężnych, lub bezgotówkowy, realizowany poprzez przenoszenie depozytów z rachunku gotówkowego jednego podmiotu gospodarczego na rachunek innego. Pieniądz spełnia w obiegu funkcję środka cyrkulacji, obsługując transakcje wymiany z warunkiem natychmiastowej zapłaty, oraz środka płatniczego - w transakcjach z zapłatą odroczoną lub w płatnościach transferowych..

Szybkość obiegu pieniądza, uzależniona m.in. od stopy inflacji i poziomu stóp procentowych, wpływa na relację pomiędzy zasobami pieniądza a nominalnym dochodem narodowym - im jest ona większa (im więcej transakcji kupna-sprzedaży obsłuży pieniądz np. w ciągu roku), tym zasób pieniądza przy danym dochodzie narodowym może być mniejszy, tym niższe będą społeczne koszty obiegu pieniądza.

48. Co to jest polityka handlowa i celna?

Polityka handlowa jest to świadoma działalność państwa w kształtowaniu stosunków gospodarki narodowej z jej otoczeniem Polityka ta obejmuje wytyczanie celów oraz dokonywanie wyboru narzędzi służących do ich osiągnięcia. Na stosunki ekonomiczne każdego kraju składają się następujące elementy:

Celem tej polityki może być zwiększenie udziału gospodarki narodowej w międzynarodowym podziale pracy, nadanie stosunkom ekonomicznym z zagranicą odpowiedniego charakteru i zakresu, osiągnięcie pożądanej wielkości i struktury (geograficznej, rzeczowej) obrotów, zapewnienie korzystnych warunków transakcji, zwiększenie dochodów z tytułu obrotów usługami, poprawa bilansu płatniczego, itd.

Politykę celną stosuje się w celu ochrony produkcji krajowej ochrony poziomu cen wewnętrznych, a także w celach fiskalnych - potrzeba zwiększania dochodów państwa. Cła mogą być też wykorzystane jako środek odwetu za utrudnienia handlowe wprowadzone przez określone kraje lub środek poprawy bilansu płatniczego i handlowego.

Cło jest opłatą nakładaną przez państwo na towar w chwili przekroczenia przez niego granicy danego kraju. Cło zwiększa cenę produktu. Z punktu widzenia kierunku ruchu towarów cła dzielimy na:

-importowe,

-eksportowe,

-tranzytowe.

49. Jak zmienia się geograficzna i towarowa struktura polskiego handlu zagranicznego ?

Handel zagraniczny jest ważnym czynnikiem dynamizującym ogólny rozwój gospodarczy, zapewnia stałe dostawy niezbędnych surowców, płodów rolnych, dóbr kooperacyjnych oraz technologii.

Podstawowymi formami współpracy z zagranicą jest obrót towarowy (import, eksport, reeksport) oraz tzw. Obroty niewidzialne ( turystyka, usługi transportowe, pocztowo-telekomunikacyjne, kredyty).

Zestawienie wartości eksportu i importu to bilans handlowy kraju.

Bilans wraz z obrotami niewidzialnymi to bilans płatniczy kraju.

Podstawowe znaczenie dla kształtowania się polskiego handlu zagranicznego miały lata 1989-1992 w których to wcześniej zmonopolizowany przez państwo handel i jego dwuwalutowość ( dolar i rubel transferowy) zostały radykalnie zreformowane.

Od 1.01.1990 ustawowo ustalono, że obroty towarowe z zagranicą są dozwolone dla każdego na jednakowych prawach. Wprowadzenie w 1990 roku wymienialności złotego wyeliminowało dwuwalutowość i czarny rynek na rzecz obrotu kantorowego.

Od 1990 podstawowym środkiem regulacji eksportu i importu jest poziom kursu walutowego oraz taryfa celna.

W latach 1991-1993 nastąpił krach polskiego handlu zagranicznego. Eksport obniżył się o 7% ( załamanie handlu ze wschodem na skutek rozwiązania RWPG oraz trudności płatniczych państw byłego ZSRR) z drugiej strony import pozbawiony hamulców administracyjnych, nie zawsze skutecznie sterowany cłami wzrósł o 88%. W rezultacie obroty towarowe zamykają się dużym ujemnym saldem.

Jedną z przyczyn spadku obrotów handlowych ze Wschodem jest brak środków finansowych wschodnich odbiorców. Dlatego formy i warunki opłaty są podstawowym miernikiem handlu zagranicznego krajów WNP. W projekcie badawczym poświęcimy temu zagadnieniu szczególną uwagę.

Po wyzwoleniu się Polski spod opieki gospodarczej Związku Radzieckiego i budowy własnej gospodarki, obniżył się eksport polskich towarów do republik byłego Związku Radzieckiego, firmy Europy Zachodniej i Azji szybko wykorzystały ten okres i zajęły miejsca firm polskich. Zaczęły tam napływać towary z państw Europy Zachodniej i Azji. Proponowane przez nich towary nie mają znacznych różnic w jakości, nieznacznie różnią się ceną, a towary z Chin, Turcji, Iranu są niskiej jakości. Obecnie sytuacja stabilizuje się, coraz częściej partnerzy ze Wschodu chcą współpracować z polskimi firmami. Powinien więc teraz nastąpić drugi etap formowania się rynku wschodniego, to znaczy rezygnacja z drogich towarów i towarów o niskiej jakości, a powrót polskich towarów na wschodnie rynki.

50. Na czym polega integracja polskiej gospodarki z UE ?

Członkostwo w Unii Europejskiej zwiększa wiarygodność Polski na arenie międzynarodowej, umacnia bezpieczeństwo i stabilność gospodarczą kraju. Stwarza nowe możliwości cywilizacyjno rozwojowe. Pomoc ze strony Unii Europejskiej i współpraca z krajami członkowskimi stwarza możliwości szybszego postępu gospodarczego, budowy konkurencyjnej gospodarki, zmniejszenie dystansu cywilizacyjnego w stosunku do krajów Unii, jak też wyrównanie dysproporcji w poziomie życia między regionami kraju i między miastem a wsią. Bez członkostwa Polski w Unii szanse rozwoju kraju, w tym polskiej wsi, byłyby znacznie bardziej ograniczone. Równocześnie w przypadku nie przystąpienia do UE, zaczęłyby narastać dysproporcje rozwojowe między Polską a nowymi krajami członkowskimi, które korzystałyby ze zwiększonych funduszy pomocowych, do których Polska nie miałaby dostępu.

Integracja Polski z Unią Europejską oddziałuje na rozwój i modernizację gospodarki głównie poprzez zwiększenie rozmiarów inwestycji, dopływ nowych technologii, łatwiejszy dostęp do rynku krajów członkowskich Unii, większą skalę i specjalizację produkcji, poprawę jakości zarządzania i efektywności gospodarowania. Integracja z UE poprzez zobowiązania do wdrażania zmian systemowych i dostosowań instytucjonalnych przyspiesza wdrażanie reform.

Polska po swym przystąpieniu do Unii Europejskiej automatycznie stanie się odbiorcą znaczącej pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Pieniądze te zostaną wykorzystane m.in. na modernizację polskiej gospodarki, walkę z bezrobociem, budowę dróg, autostrad i linii kolejowych, a także na ochronę środowiska, rozwój obszarów wiejskich i regionów przygranicznych. To unijne wsparcie powinno już w pierwszych dekadach XXI wieku zmniejszyć w sposób odczuwalny różnice w poziomie życia pomiędzy Polską a poszczególnymi państwami Unii.

Przedsiębiorcy

Polscy przedsiębiorcy uzyskają dobre warunki włączenia się do jednolitego rynku UE. Otrzymają szansę rozwoju i poprawy konkurencyjności. Dzięki uzyskanym okresom przejściowym realizacja procesów dostosowawczych będzie wspomagana przez środki finansowe UE, udostępniane Polsce w ramach funduszy strukturalnych. Znikną wszelkie ograniczenia związane z zakładaniem firm i samozatrudnieniem na terytorium państw członkowskich Unii. Pojawi się również możliwość wykonywania konkretnych zleceń na terytorium innych państw przez firmy zarejestrowane w Polsce, bez konieczności rejestracji działalności gospodarczej w tym państwie.

Rolnictwo

W związku z objęciem Polski mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej oraz polityki spójności i polityki regionalnej Polska uzyska pomoc finansową dla najbiedniejszych regionów kraju oraz bezpośrednie wsparcie dochodów rolników (tzw. dopłaty bezpośrednie). Korzystne dla polskich rolników zasady Wspólnej Polityki Rolnej wpłyną na wzrost cen skupu produktów rolnych.

Cła

Polska uzyskała już całkowicie wolny dostęp do rynków Unii Europejskiej - bez żadnych ograniczeń kwotowych - dla przetworów drobiowych, wołowych przetworów z dziczyzny, mięsa baraniego, koziego. Unia znosi też wszelkie bariery w imporcie polskich produktów ogrodniczych i ich przetworów, a także miodu, owoców i ich przetworów.

Polska uzyskała dodatkowe preferencje ze strony Unii w postaci zwiększonych kontyngentów bezcłowych dla niektórych produktów rolnych. Przystąpienie do unii celnej sprawi, że system stosowanych przez Unię karnych ceł będzie odtąd chronić także polskich producentów przed importem tanich wyrobów wytwarzanych przez zagranicznych konkurentów.

Edukacja

Państwa Unii wzajemnie uznają swoje świadectwa szkolne i dyplomy ukończenia studiów, co umożliwia podejmowanie nauki w dowolnym państwie Unii Europejskiej. Wejście do Unii spowoduje m.in. zniesienie wielu opłat, które ponoszą studenci studiujący w innym państwie.

Ochrona środowiska

Uczestnictwo Polski w Unii Europejskiej podniesie jakość ochrony środowiska. W związku z inwestycjami ekologicznymi, modernizacją technologii, rozwojem gospodarki, odpadami nastąpi aktywizacja gospodarki i poważny wzrost zatrudnienia może to stworzyć w ciągu 20 lat ok. 380 tys. nowych miejsc pracy. Telekomunikacja i poczta

Przyjęcie przez Polskę prawa unijnego doprowadzi do poprawy jakości usług telekomunikacyjnych pocztowych oraz spadku ich cen. Zmusi także sektor łączności w Polsce do szybszego wprowadzania nowoczesnych technologii informacyjnych.

Transport

Realizacja wspólnej polityki transportowej zdecydowanie poprawi bezpieczeństwo i jakość przewozów. Polska otrzyma dodatkowe środki na budowę nowych dróg, autostrad, linii kolejowych oraz na modernizację istniejącej już infrastruktury transportowej.

Konsumenci

W Unii Europejskiej nabywca nie musi udowadniać producentowi, że wyprodukowany przez niego towar jest wadliwy - to producent musi udowodnić, że jego towar jest bez wad.

51. Jakie elementy zawiera Układ o Stowarzyszeniu Polski z UE ?

16.12.1991 został podpisany Układ o Stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi; układ ten wszedł w życie 01.02.1994 r.

Celem układu jest:

Układ ma umożliwić Polsce zbliżenie się do systemu gospodarczego i politycznego Unii Europejskiej.

Układ o Stowarzyszeniu obejmuje okres przejściowy o maksymalnym wymiarze 10 lat, podzielony na dwa etapy, po 5 lat. Początek pierwszego etapu to dzień wejścia w życie Układu. Układ zawarty został na czas nieokreślony. W preambule Układu zawarty jest zapis stwierdzający, że ostatecznym celem Polski jest członkostwo w Unii Europejskiej.

Podpisanie i wejście w życie postanowień Układu o Stowarzyszeniu nie stanowi jednak gwarancji przyszłego członkostwa naszego kraju w strukturach Wspólnot Europejskich.

52. Jakie są relacje między CEFTĄ a UE ?

CEFTA - Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu, jest to porozumienie w skład którego wchodzi Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Rumunia, Bułgaria. Treścią tego porozumienia jest liberalizacja barier teryfowych i pozataryfowych w handlu wzajemnym towarami przemysłowymi. Porozumienie to ogranicza cła w ramach CEFTY. Prawie zniesiono cła na produkty przemysłowe, ale są to cła na produkty rolne. Kolejną przyczyną powstania CEFTA był nacisk Unii Europejskiej, która nie chciała dopuścić do wzajemnej dyskryminacji towarów z państw porozumienia, które równocześnie zgłosiły swój akces do UE.

CEFTA jest pierwszym układem o wolnym handlu między krajami tej części Europy, mającym stworzyć w przyszłości wspólny rynek artykułów przemysłowych dla 65 mln osób.

Swoboda przepływu towarów stanowi jeden z czterech podstawowych elementów jednolitego rynku UE i oznacza nie tylko zniesienie wszelkich opłat celnych, przyjęcie wspólnej taryfy celnej oraz zasad polityki handlowej, ale także eliminację wszelkich przeszkód o charakterze pozataryfowym. W powiększonej Unii Polska będzie zobowiązana do zniesienia barier dla przepływu towarów. Stawki celne na towary przemysłowe będą zredukowane do zera. Warunkiem swobody przepływu towarów jest także harmonizacja przepisów określających wspólne zasady działania rynku takich jak np. normy techniczne, cła stosowane wobec krajów trzecich, zasady subsydiowania, reguły konkurencji, podatków pośrednich, itp. W przygotowaniu do unii celnej ważne będą doświadczenia z liberalizacji handlu w ramach CEFTA. Postęp w liberalizacji handlu w CEFTA może mieć wpływ na przebieg negocjacji z UE.

53. Co oznacza gospodarka otwarta (jej przeciwieństwo) ?

Gospodarka otwarta (wolnego rynku) polega na tym, że państwo nie oddziałuje bezpośrednio na wymianę oraz zapewnia swobodny dostęp do rynków zagranicznym towarom i przedsiębiorstwom krajowym, do rynku krajowego zaś towarom zagranicznym. Polityka obejmuje też usuwanie wcześniej ustalonych ograniczeń ilościowych, dewizowych i celnych. Nie stosuje się środków ułatwiających własną ekspansję na rynki zagraniczne. Koncepcja wolnego handlu opiera się na doktrynie liberalizmu gospodarczego zakładającej ograniczenie roli państwa oraz swobodną działalność przedsiębiorców, także w wymianie z zagranicą.

Przeciwieństwem gospodarki otwartej jest gospodarka protekcyjna, która polega na szerokim wykorzystywaniu roli państwa w popieraniu eksportu i w ochronie rynku wewnętrznego oraz rodzimej produkcji przed konkurencją zagraniczną. Celem polityki protekcyjnej jest zapewnienie danemu krajowi jak największych korzyści ekonomicznych z wymiany międzynarodowej.

54. Na czym polegają procesy globalizacji we współczesnym świecie ?

Globalizacja to proces idensyfikacji stosunków międzynarodowych prowadzący do przesuwania się kluczowego nacisku i znaczenia działań ludzkich ze szczebla narodowego (państwowego) na poziom ponadnarodowy (wielonarodowy) i ogólnoświatowy (globalny).

Od lat 90-tych w związku z likwidacją odrębnego systemu państw socjalistycznych i reformami gospodarczymi w Chinach można mówić o upowszechnianiu się wspólnego modelu gospodarczego, co przyspiesza proces globalizacji. Jego podstawowymi czynnikami są: światowy system walutowy, rozwój struktur integracji gospodarczej, wzrost transnarodowych korporacji, międzynarodowych firm, tworzenie i umacnianie organizacji współtworzących ład gospodarczy w skali światowej.

Globalizacja gospodarki może z jednej strony dawać szanse związane z większą otwartością gospodarek, wyrównywaniem różnic rozwojowych, poczuciem wspólnoty interesów, z drugiej zaś czyni narodowe gospodarki wrażliwymi na każde załamanie na rynkach światowych, jak krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia, itp.

1


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
9139
9139
9139
9139
9139
9139
9139

więcej podobnych podstron