Ćwiczenia 13 11.01.2013r

Jakie miejsce w osobowości zajmuje sumienie?

Zdaniem Z. Freuda można wyróżnić 3 poziomy osobowości:

1.id- z łac. to innymi słowami ono- instynktowny popęd zmierzający do szybkiego zaspokojenia; jest to wrodzona, najstarsza część naszej osobowości, ma charakter nieświadomy, ta część kieruje się zasadą przyjemności, domaga się szybkiego zaspokojenia, obejmuje 2 grupy popędów:

*eros-instynkt życia, którego celem jest tworzenie i integrowanie, energia popędów seksualnych po łac. libido (po polsku żądza, chęć, pragnienie)

*tantos- instynkt śmierci którego celem jest niszczenie i dezintegrowanie, energia popędów agresywnych, po łac. destrudo (po polsku burzenie)

2.ego- z łac. ja, czyli jaźń; to są sposoby zachowań jednostki , godzące naciski id z wymaganiami kultury; ego jest to podmiot poznający siebie i świat oraz regulujący zachowania wg reguł kultury; ego- poczucie własnej odrębności, ma charakter racjonalny, kieruje się zasadą rzeczywistości (rzeczywistością jest kultura); w socjologii jaźń subiektywna (własny obraz samego siebie) i odzwierciedlona (obraz wyobrażeń innych o nas);

A. Smith „społeczeństwo jest dla jednostek swoistym zwierciadłem”, my w społeczeństwie przeglądamy się jak w lustrze, sprawdzamy cechy jednostki i ich przydatność, wpływa na jaźń subiektywną

J. Szczepański- istnieje coś takiego w nas co jest indywidualnością czystą- jest to specyficzny układ własności czyniący jednostkę sobą; każdy z nas to jedyna nie powtarzalna jednostka, zew przejawem są zdolności twórcze; „każdy człowiek jest twórczy”

3.super ego- nad jaźń, super z łac. nad tymi, ponad to; to zinternowane (przyswojone) normy i wzory zachowań, które stają się częścią z nas, ma charakter irracjonalny, kieruje się zasadą przyzwoitości (uczciwości, stosowności, właściwości) nie budzi zastrzeżeń w naszym zachowaniu; obejmuje 2 czynniki:

*sumienie- wiedza uczuciowa i związane z nią doznania pozytywne i negatywne; efekt socjalizacji i wychowania, możemy mieć predyspozycje moralne, sumienie zależy o kultury w której się wychowujemy

*ja idealne- wyobrażenie jednostki o tym jaka powinna być

R. Benedykt- antropolog, kultura zachodu jest to kultura winny, a kultura dalekiego wschodu to kultura wstydu; „wstyd jest reakcją na krytykę ze strony innych osób”

3 typy sumienia:

1.poczucie winny- na zachodzie związane z chrześcijaństwem, judaizmem , w porywach z islamem; źródłem winy jest naruszenie akceptowanych przez jednostkę absolutnych (bezwzględnych) norm, ideałów, zasad; jest to świat poczucia winny, świat Platona, świat abstrakcyjny; najczęściej normy są usankcjonowane religijnie np. dekalog ustanowił sam Bóg, jeśli te normy naruszają to zasługują na karę, ponoszą sankcję jeśli nie e tym życiu to w następnym; poczucie winny wyraża się w przykrości, jest mi przykro, cierpię z tego powodu nawet wtedy gdy nikt nie widzi tego czynu; jednostka ma wew. poczucie zła, a religia że popełnia grzech ; prawdziwy chrześcijanin pragnie odpokutować i obiecuje poprawę; skrucha pomysł żydowski a przyjęta przez chrześcijaństwo

2.poczucie wstydu- źródłem jest naruszenie uznanych przez grupę wzorów postępowania; w tej sytuacji człowiek jest w zakłopotaniu bo zachował się niewłaściwie, naruszył obowiązujący w grupie ład, naruszyło się coś rzeczywistego; występuje na dalekim wschodzie; za naruszenie tego co grupa uważa za właściwe grozi potępieniem, izolacją, wykluczeniem, wypędzeniem; wstyd bierze się z poczucia odrębności; wstyd jest przed winą bo zrobiłem coś co nie powinienem (w Chinach najważniejszy jest kolektywizm a nie indywidualizm)

3. poczucie błędu- tam gdzie ludzie wierzą w reinkarnację – przekonanie że każdy ma konto moralne i umiera z określonym kontem to odradza się wyżej lub niżej w hierarchii; jeśli postępuję źle to szkodzę samemu sobie; to co nazywamy grzechem to tylko błędy bo nie znamy prawdy

Temat: Problem Prawdy

Jezus „Prawda was wyzwoli”

Ewangelia wg Nikodema, „prawda jest z nieba” Jezus jest objawieniem.

Co to jest Prawda?

2 rodzaje definicji:

*klasyczna definicja Arystotelesa

Prawdą jest zgodność sądu z rzeczywistością

*nieklasyczne definicje

Prawda jest zgodnością z jakąś uznaną zasadą. 4 nieklasyczne koncepcje:

1.teoria oczywistości (Kartezjusza)- prawdą jest to co jest oczywiste; oczywistość psychologiczna(w ludzkim odczuciu) i logiczna (prawdą jest to czemu nie da się zaprzeczyć bez popadania w sprzeczność); „Wątpię więc myślę, myślę więc jestem”

2.teoria koherencji (spójności)- prawda jest sądem niesprzecznym z innymi sądami danej teorii

3.teoria konwergencji (umowy)- prawdą są sądy zgodne z przyjętymi w nauce umową

4.teoria pragmatyczna (użyteczna) lub instrumentalna (skuteczna)- sąd prawdziwy to sąd użyteczny, czyli przynosi ludziom pożądane efekty