MIŚ L., PROBLEMY SPOŁECZNE. TEORIA, METODOLOGIA, BADANIA , SS.45-61
Czym się różnią perspektywy teoretyczne w podejściu do problemów społecznych (wymiary);
Znać czołowych przedstawicieli;
Umieć porównać perspektywy teoretyczne;
Umieć zinterpretować jakiś problem społeczny z kilku perspektyw teoretycznych;
7 PERSPEKTYW TEORETYCZNYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH WEDŁUG EARLA RUBINGTONA I MARTINA S. WEINBERGA:
1. PATOLOGIA SPOŁECZNA
a)Wcześniejsi reprezentanci:
Problem to-załamanie oczekiwań moralnych
Przyczyny-niepowodzenie w socjalizacji
Warunki-wrodzony defekt jednostki
Skutki-wzrost kosztów utrzymania jednostki
Przedstawiciele-Samuel Smith, Charles Henderson
Rozwiązanie-eugenika(selektywne rozmnażanie się ludzi, zachęceni do rozmnażania najbardziej wartościujących osobników)
-społeczeństwo było traktowane jak organizm, zdrowe społeczeństwo nie wymagało leczenia, tak jak zdrowy człowiek lekarza
-gł. przedmiotem zainteresowania ‘patologów społecznych’ była przestępczość w społeczeństwie(przestępcy wywodzili się z niższych klas, żyli w złym środowisku)
-biedni płodzą przestępców, wyłonienie się klasy uszkodzonych biologicznie i przestępczych jednostek powiązanych więzami pokrewieństwa
b) Późniejsi reprezentanci:
Warunki-stan społeczeństwa
Skutki-moralne oburzenie
Rozwiązanie-edukacja moralna, wychowanie molarne zamiast odmawiania praw prokreacyjnym ludziom biednym(eugenika)
2. DEZORGANIZACJA SPOŁECZEŃSTWA
Problem to- załamanie oczekiwań moralnych
Przyczyny-zmiana społeczna
Warunki-zmiany techniczne ,demograficzne i kulturowe powodują niedostrojenie składowych społeczeństwa
Skutki-3 rodzaje : 1. Zmiana w systemie 2. System działa, pomimo dezorganizacji 3. Dezorganizacja niszczy system
Rozwiązanie-po diagnozie problemu-powrót do equilibrium (równowaga systemu)
Przedstawiciele-Charles Cooley, Wiliam Thomas, Florian Znaniecki, Merton, Homans
-procesy w okresie tworzenia się teorii dezorganizacja społeczeństwa to migracje, urbanizacja(żywiołowy rozwój miast wiązał się z osłabieniem kontroli społecznej i pojawieniem się gangów), industrializacja(uprzemysłowienie związane było z bezrobociem i złymi warunkami pracy)
OGBURN SFORMUOWAŁ:
a)”teoria opóźnienia kulturowego”- kultura materialna rozwija się szybko, a niematerialna podąża za nią
b) „teoria opóźnienia biologicznego”- problemy społeczne wynikają z rozbieżności między biologicznym wyposażeniem gatunkowym a wymaganiami życia społecznego
-ponadto, zmiana uczestnictwa w grupach pierwotnych i wtórnych, załamanie się wpływu tradycyjnych norm na zachowanie jednostki i przepaść kulturowa między nowoczesną i tradycyjną technologią
-przyczyną tej teorii jest zmiana systemu normatywnego, (całkowity brak norm, konflikt normatywny, załamanie się norm)
-rozwiązanie wymaga zabiegów dostosowawczych , należy zrównoważyć elementy składowe społeczeństwa, by technika, kultura, relacje międzyludzkie dostroiły się wzajemnie
-skutkami tej zmiany, był fakt , że jednostki doświadczały silnego stresu(choroby psychiczne, popadały w alkoholizm)
-rozwiązanie to także, zmiana elementów składowych systemu, i powrót do równowagi, do nowego ładu.
3. KONFLIKT WARTOŚCI
Problem-jest wtedy gdy warunki społeczne są niezgodne z wartościami grupy
Przyczyna-konflikt wartości lub interesów
Warunki-mieszanka warunkach subiektywnych i obiektywnych definicji
Skutki-doprowadzenie do sytuacji bez wyjścia lub wyniszczenie słabszej strony konfliktu, złe uczucia między grupami
Rozwiązanie - konsensus, negocjacje lub władza silniejszego
Przedstawiciele-Richard Fuller, Richard Myers
-trudności w osiągnięciu konsensusu lub trwała niezgoda co do sposobu przeciw działania różnym zbiorowym celom, wynikają z konfliktu wartości I interesów.(ludzie dążą do różnych sprzecznych celów, wyznają różne wartości, które nie mają wspólnego mianownika)
-perspektywa konfliktu wartości zakłada , że:
Problem społeczny tworzą zarówno obiektywne warunki jak i subiektywne odczucia,że warunki te stanowią zagrożenia dla uznanych przez zbiorowość wartości
Gdy dana populacja nie ma subiektywnego poczucia że warunki jej życia, są trudne ,uciążliwe, to nie jest to problem społeczny
Wartości kulturowe uniemożliwiają niektóre rozwiązania gdy ludzie nie chcą wpsierać programów naprawczych bo są niezgodne z ich przekonaniami
Fuller i Myers „naturalna historia problemu społecznego”:
1.członkowie zbiorowości uświadamiają sobie że warunki w których żyją zagrażają cenionym przez nich wartościom
2. zajęcie stanowiska przez członków problemowej zbiorowości, świadome określenie wartości i poszukiwanie dróg działania, które chronią wyznawane wartości
3.przeprowadzenie reform na dotychczasowym układzie wartości interesów
Fuller i Myers wyróżnili także 3 rodzaje problemów społecznych
1.fizyczne(przyrodnicze) np. klęski żywiołowe
2.polepszenie warunków życia, np. ubóstwo, przestępczość
3.problemy moralne np. przerywanie ciąży, hazard
4. TEORIA DEWIACJI
Problem-załamanie oczekiwań normatywnych
Przyczyna-niewłaściwa socjalizacja
Warunki- ograniczenie w osiąganiu celów społecznie poządanych
Skutki-powstanie podkultur antyspołecznych
Rozwiązanie-resocjalizacja
Przedstawiciele -Robert K. Merton, Edwin Sutherland, Marshal Clinard,Lemert,Nisbet
-Weaver opisał 5 stadiów przebiegu problemu społecznego:
1.fizyczne zniszczenie
2.panika
3.stan bezładu
4.choroby
5.odbudowa
-Weaver wyróżnił także 4 rodzaje problemów społecznych:
Kryzysy indywidualne np. niepełnosprawność,choroby psychiczne
Niezgoda w rodzinie np. rozpad małżeństwa,dzieci nieślubne
Napięcie międzygrupowe np. relacje z grupami mniejszościowymi np. Murzynami
Brak bezpieczeństwa np. ubóstwo, bezrobocie,wojna
Contemporary social problems –napisał Merton i Nisbet
W ramach tej teorii ważne są te 4 nazwiska:
Merton-proponował zastosować kryterium, które pozwalało określić czy dane zjawisko jest problemem czy nie, chodzi tu o ustalenie czy dane zjawisko ma charakter subiektywny, czy obiektywny, lub czy stanowi tylko przedmiot indywidualne troski lub publicznego niepokoju.(przykład Mertonowskiej anomii)
Marshall B.Clinard - poddał analizie teorię anomii Mertona, stwierdził że ów Merton przyjął pkt widzenia Durkheima i uznał że przestępstwo jest normalna reakcją w szczególnych warunkach. Krytykował także Mertona który mówił że więcej zachowań dewiacyjnych jest wśród klas niższych bo nie mogą oni osiągnąć bogactwa
Clinard- dokonał przeglądu typów indywidualnego przystosowania Mertona i wskazał na różnicę między pierwszą wersją koncepcji a wersjami późniejszymi. Stwierdził także , że Merton zmodyfikował sens teorii anomii włączając ją do perspektywy problemów społecznych
Stefan Nowak-rozbudował typologie adaptacji dewiacyjnej, do 5 form przystosowania dodał fiksacyjną frustrację, innowacje w zakresie środków i celów, kontr rytualizm i utopie.
Warto w ramach tej teorii zapamiętać autorów The Sociology of Social Problems :Hortona i Lesliego(cechą wspólną problemu społecznego są warunki społeczne)
5. TEORIA NAZNACZANIA (ETYKIETOWANIA)
Problem-problemowe zachowania lub sytuacje zostają określone jako dewiacyjne
Przyczyna-uwaga opinii publicznej lub kontrola społeczna względem określonych zachowań/sytuacji
Warunki- ci którzy nadają innym etykiety np. przedstawiciele instytucji kontroli społecznej ,dziennikarze, lub autoetykietowanie się np. homoseksualiści
Skutki-zmiana relacji społecznych- w kierunki dewiacji i przyjmowanie roli społecznej dewianta(wtórnego dewianta)
Rozwiązanie-1.zmiana definicji –co prowadzi do zaniechania etykietowania 2. Posługiwanie się etykietą w celu korzyści
Przedstawiciele-Edwin Lemert, Howard Becker
Becker-uważała, że istota dewiacji polega na przypisaniu określonej etykiety zachowaniom jednostki, która naruszyła pewne normy społeczne. Ważniejsza jest rekacja otoczenia społecznego od samego czynu , który jednostka popełniła.
-zachowanie dewiacyjne to zachowanie, które ludzie za takie uważają
-proces stawania się dewiantem polega na reagowaniu przez otoczenie społeczne na zachowanie jednostki, a nie na działniu jednostki które narusza pewne normy.Ta rekacja społeczna ma charakter naruszenia etykiety „outsidera” na jednostkę.
-badanie przestępczych karier ,którzy wyrastali ze swego środowiska z etykietą „świętych” lub „bandytów”
-reakcje otoczenia społecznego na naruszenie zasad współżycia zależą od przynależności klasowej i grupowej osób łamiących normy
6. KRYTYKA SPOŁECZEŃSTWA
Problem-to wyzysk klasy robotnicze
Przyczyna-kapitalistyczne społeczeństwo wytwarza problemy społeczne(bieda)
Warunki- rozmiar i uciążliwość dominacji klasowej i konfliktu klasowego,świadomośc klasowa i cykle koniunkturalne
Skutki-problemy są proporcjonalne wobec stadiów rozwoju kapitalizmu
Rozwiązanie-polityczny aktywizm(reformy lub rewolucja) prowadzące do społeczeństwa bezklasowego
Przedstawiciele-Richard Quinney, William Chamblis
-przedstawiciele perspektywy krytycznej czerpali z prac Marksa ,Engelsa i ich następców
-teoria krytyczna to zbiorcza nazwa dla koncpecji takich jak : socjologia radykalna, teoria krytyczna, nowy kryminologia, neomarksizm
-perspektywa krytyczna zakłada , że najważniejsze dla ludzi jest uczestnictwo w strukturach gospodarczych które określają ich przynależność klasową
-rozwój historyczny doprowadził do takiego krytycznego punktu społeczeństwa, w którym nierówności dochodowe i społeczne osiągają maksymalne rozmiary
-podstawowy konflikt społeczny toczy się na obszarze posiadania środków produkcji
-rozwiązanie tego problemu ma charakter całościowy, polega na likwidacji systemu kapitalistycznego , dominacji klasy rządzącej.
6. SPOŁECZNY KONSTRUKCJONIZM
Problem-to proces definiowania przez ludzi warunków faktycznych lub przypuszczalnych jako problemów
Przyczyna-aktywność w definiowaniu sytuacji w celu ukierunkowania niezadowolenia
Warunki- interakcja między skarżącym się (wysuwającym roszczenia ) inicjatorami a odbiorcami skarg(starymi lub nowymi)
Skutki-zmiana relacji społecznych- etapy procesu rozwiązywania problemu (naturalna historia problemu społecznego)
Rozwiązanie-brak zainteresowania przedstawieniem własnych(eksperckich) rozwiązań. analiza rozwiązań wypracowanych przez kategorie problemowe.
Przedstawiciele-John Kitsuse, Malcolm Spector, Joel Best
Czym się różni problem społeczny od problemu socjologicznego
PROBLEMAMI SOCJOLOGICZNYMI które są problemami wybranymi do badania przez socjologów(mogą one reprezentować pustą ciekawość czyli bezinteresowne pragnienie poznania czegoś, lub praktyczną ciekawość czyli pragnienie połączone z interesem zmiany sytuacji)
VS.
PROBLEMAMI SPOŁECZNYMI to problemy będące przedmiotem troski członków społeczeństwa (jawne i ukryte)(mogą one wyjaśniać dlaczego sprawy mają się tak a nie inaczej, lub poszukiwać reform, co zrobić by ulepszyć sytuację)
Warto pamiętać, że nie każdy problem socjologiczny jest problemem społecznym.
1A. MERTON, TEORIA SOCJOLOGICZNA I STRUKTURA SPOŁECZNA
Pojęcie anomii
ANOMIA- według teorii R.K Mertona: brak wzajemnego dopasowania akceptowanych w danej społeczności celów działania i faktycznie dostępnych, a przy tym dopuszczalnych środków ich realizowania przez jednostki.
Merton określa anomię jako załamanie struktury kulturowej, które zachodzi
w szczególnie w sytuacji ostrego rozdźwięku między normami i celami
kulturowymi, a społecznie stworzonymi możliwościami postępowania zgodnie z nimi dla członków danej grupy
Wzory celów kulturowych i normy instytucjonalne – czym są
1. CELE KULTUROWE:
-kulturowo zdefiniowane zamierzenia i zainteresowania wytyczone jako usankcjonowane cele dla wszystkich lub dla różnie umiejscowionych członków społeczeństwa
-cele są mniej lub bardziej zintegrowane i z grubsza uporządkowane w jakąś hierarchię wartości
-cele , są to rzeczy ‘warte zabiegów’
-to podstawowe, choć nie wyłączne składniki ‘życia grupowego’
-niektóre cele kulturowe wiążą się bezpośrednio z biologicznymi popędami człowieka, ale nie są przez nie determinowane
2.NORMY INSTYTUCJONALNE:
-określają, kontrolują i regulują przyjęte sposoby dążenia do w/w celów kulturowych
-każda grupa społeczna kojarzy swoje cele kulturowe z zakorzenionymi w obyczajach bądź instytucjach przepisami, regułami ,które wyznaczają dozwolone sposoby zmierzania do owych celów kulturowych.
-wiele niedozwolonych sposobów (np. przemoc, oszustwo),jednostki uważają za najbardziej skuteczne by osiągnąć pożądane wartości. Są one wyłączone z obszaru dozwolonych zachowań(czyli można powiedzieć , że dobór środków wiodących do celów kulturowych ograniczony jest przez zinstytucjonalizowane normy
Warto pamiętać, że, twierdzenie, iż cele kulturowe i zinstytucjonalizowane normy w kształtowaniu zachowań dominujących działają łącznie, nie oznacza, iż pozostają w ciągłym wzajemnym związku. Kulturowy nacisk na pewne cele zmienia się niezależnie od stopnia nacisku kładzionego na zinstytucjonalizowane środki.
Zakłócenie w prawidłowym funkcjonowaniu społeczeństwa może się
pod tym względem objawić w przypadku nadmiernego akcentowania celów lub
środków.
Społeczeństwa ,które utrzymują równowagę między naciskami na cele kulturowe i zinstytucjonalizowane zachowania, stanowią one zintegrowane i stosunkowo stabilne, aczkolwiek zmieniające się społeczeństwa.
Faktyczna równowaga pomiędzy tymi dwoma stanami struktury społecznej utrzymywana jest tak długo, jak długo jednostki poddane obu ograniczeniom kulturowym osiągają zadowolenie, to znaczy satysfakcję płynącą z realizowania celów oraz wynikającą bezpośrednio z instytucjonalnie ulokowanych .sposobów dążenia do nich.
Typy indywidualnego przystosowania – na czym polegają
Typy przystosowań jednostek w społeczeństwie-nosiciele kultury. chodzi tu o sferę typów przystosowania do wzorów wartości kulturowych wśród ludzi, którzy zajmują odmienne pozycje w strukturze społecznej
Typologia sposobów indywidualnego przystosowania:
| SPOSOBY PRZYSTOSOWANIA | CELE KULTUROWE | ZINSTYTUCJONALIZOWANE ŚRODKI |
|---|---|---|
I Konformizm II Innowacja III Rytualizm |
+ + - |
+ - + |
| IV Wycofanie | - | - |
| V Bunt | +/- | +/- |
(+) oznacza „akceptację”, (—) „odrzucenie”, (+/–) oznacza zaś „odrzucenie wartości panujących
i zastąpienie ich wartościami nowymi”
W powyższej typologii, chodzi o analizę sposobów, za pomocą których struktura społeczna skłania jednostki do takiego czy innego z owych V powyższych zachowań, trzeba wszakże pamiętać , że ludzie mogą się przerzucać z jednej możliwości do drugiej)np. z konformizmu do wycofania). Trzeba także pamiętać, że kategorie te nie odnoszą się do osobowości, lecz do ról społecznych pełnionych w określonym rodzaju sytuacji.
KONFORMIZM:
- to reakcja typowa i najbardziej rozpowszechniona(Gdyby tak nie było to równowaga i ciągłość społeczeństwa nie mogłyby zostać utrzymane)
- sieć oczekiwań, którą wytwarza każdy porządek społeczny, podtrzymywana jest przez
typowe zachowania jego członków, konformistyczne wobec ustalonych, choć może zmieniających się w dłuższych odcinkach czasu, wzorów kulturowych
-zachowania są zazwyczaj zorientowane na podstawowe wartości społeczne
INNOWACJA:
Ogromny nacisk na cel sukcesu zachęca do podjęcia tego sposobu przystosowania poprzez wykorzystanie instytucjonalnie zakazanych, lecz często skutecznych środków zdobycia przynajmniej oznak sukcesu – bogactwa i władzy. Reakcja ta występuje wtedy gdy jednostka bez zinternalizowania norm instytucjonalnych kierujących sposobami środkami prowadzącymi do jego osiągnięcia przyswoiła kulturowy nacisk na cel. Czyli w skrócie chodzi o odrzucenie praktyk instytucjonalnych przy jednoczesnym zachowaniu celów!!
RYTUALIZM
Polega on na odrzuceniu kulturowych celów wielkiego sukcesu finansowego i szybkiego społecznego awansu bądź też zaniżeniu ich do poziomu, na którym aspiracje jednostki mogą zostać zaspokojone. A jednak, chociaż zostaje odrzucony kulturowy wymóg dążenia do „wybicia się w świecie”, choć horyzont zostaje zawężony, w dalszym ciągu — niemal przymusowo — przestrzegane są normy instytucjonalne
Warto zaznaczyć, że rytualizm zazwyczaj nie uważa się za problem społeczny, ponieważ przystosowanie jest rzeczą subiektywna, oraz zachowanie o jest instytucjonalnie dozwolone, choć kulturowo nie cenione. Ktoś może np. uważać, że „stary Kowalski naprawdę popadł w rutynę”
Bez względu na to czy się to uważa za dewiacje czy nie, rytualizm stanowi pewne odchylenie od modelu kulturowego, w którym ludzie powinni aktywnie dążyć do awansu w hierarchii społ.
Np. ciągła konkurencja, walka o prace powoduje w niektórych ludziach lęk o prace, dlatego o ni by uśpić swój niepokój, po prostu popadają w rutynę, i zaniżają swe aspiracje.
Rytualista uważa tak:
-nie będę się wychylał
-grunt to działać bezpiecznie
-jestem zadowolony z tego co mam
-nie mierz wysoko to nie spotka cię w tedy rozczarowanie
Czyli że duże ambicje powodują zagrożenie a małe dają zadowolenie i bezpieczeństwo.
-W klasie niższej-średniej najwięcej będzie rytualistów klasie niższe-innowacja.
Jest to punkt widzenia przerażonego urzędnika, fanatycznego biurokraty-konformisty
siedzącego w okienku kasjera prywatnego banku
WYCOFANIE
-polega na odrzuceniu celów kulturowych i środków instytucjonalnych
-jest zachowaniem najrzadziej spotykanym
-ludzie którzy się w ten sposób przystosowują, pozostają w społeczeństwie owszem, ale do niego nie należą. Z socjologicznego pktu widzeniu to –OBCY.
Nie podzielają oni wspólnego systemu wartości, mogą być uznani za członków społeczeństwa jedynie w sensie formalnym.
-przykład takich ludzi to: ludzie z autyzmem, wagabundzi, włóczędzy, narkomani, Ci którzy odrzucili zalecane cele kulturowe a ich zachowania nie odpowiadają normom instytucjonalnym.
Jest to więc sposób adaptacji wywołany niepowodzeniami w osiąganiu
celu uznanymi społecznie metodami oraz, ze względu na zinternalizowane zakazy, niemożliwością wykorzystania drogi zakazanej; proces ten ma miejsce wtedy, kiedy najwyższa wartość celu sukcesu nie została jeszcze odrzucona. Konflikt zostaje rozwiązany przez odrzucenie obu stymulujących elementów:
celów i środków. Ucieczka jest całkowita, konflikt wyeliminowany i jednostka staje się człowiekiem odspołecznionym.
Ten typ zachowania społecznego jest najbardziej potępiany w życiu pubicznym, np. przez konfromiste. Ten typ przystosowania jest raczej indywidualny niż grupowy.
BUNT
Ten rodzaj przystosowania wyprowadza ludzi na zewnątrz otaczającej struktury społecznej, aby tworzyli wizję i próbowali realizować strukturę nową, to znaczy zupełnie przekształconą. Zakłada to wyobcowanie z panujących celów i wzorców, które uznawane są za czysto arbitralne.
-ważne jest by odróżnić zachowanie „BUNTU” od pojęcia „RESENTYMENTU” –które wprowadzone przez Nietzschego, oznacza rozproszone uczucie nienawiści, wrogości i zawiści, niemożność wyrażenia tych emocji wobec np. osoby która je wywołała i nieustanne doświadczenie na nowo tej bezsilnej wrogości.
Bunt oznacza przemianę wartości, gdy doświadczenie frustracji prowadzi nas do odrzucenia wartości uprzednio cenionych.
W resentymencie potępia się to, czego się potajemnie pożąda; w buncie, potępieniu podlega
samo pożądanie.
Często stwierdzano, że zazwyczaj członkowie klasy wstępującej niż warstw najbardziej upośledzonych organizują ludzi pełnych uraz i zbuntowanych w grupę rewolucyjna.
Poproszę o zinterpretowanie jakiegoś zjawiska jako konkretnego typu indywidualnego przystosowania
2. MLICKI M., PROCESY IDENTYFIKACJI PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
10. Na czym polega obiektywne, subiektywne i pośrednie podejście do problemów społecznych?
SKRAJNIE OBIEKTYWNE – polega na traktowaniu problemów społecznych jako pewnej klasy zjawisk społecznych, które można wyróżnić na podstawie przysługujących im intersubiektywnie stwierdzalnych cech.
Pozwala na ścisłe określenie pola badawczego oraz na przeprowadzenie badań porównawczych w różnych społeczeństwach.
DEFINICJA ŁĄCZĄCA ELEMENTY SUBIEKTYWNEGO I OBIEKTYWNEGO PODEJŚCIA – problemem społecznym są takie stany społeczne, które znaczna część członków społeczeństwa definiuje jako łamanie norm społecznych, będących dla nich szczególnie cennymi.
PODEJŚCIE SUBIEKTYWNE – akcentuje uznanie różnych zjawisk za problemy społeczne niezależnie od tego ilu i jakich ludzi wypowiada taki sąd, lub niezależnie od tego, jakie przyjmą kryteria oceny.
11. Trzy perspektyw (nauki, władzy i jednostki/grupy) w podejściu do problemów społecznych
1. PERSPEKTYWA NAUKI - przedstawiciele nauk społecznych, zdobywają wiedzę w dwojaki sposób:
Po pierwsze, przeprowadzają różnego rodzaju badania empiryczne, których zadaniem jest dostarczania informacji o społeczeństwie.
Drugim sposobem zdobywania wiedzy w społeczeństwie jest namysł teoretyczny, opierający się na wynikach własnych i cudzych badań oraz na obserwacji rzeczywistości społecznej.
Uczeni wydają się kłaść nacisk na trzy elementy: opis stanu rzeczy i rządzących nim praw, wyjaśnienie przyczyn oraz próby przewidzenia przyszłych stanów rzeczy.
1. Badanie rzeczywistości społecznej i identyfikowanie problemów jest dla uczonych – teoretyków działaniem tylko lub głównie poznawczym. Nazywając dane zjawisko społeczne problemem koncentrują się na opisie zjawiska, wyszukaniu i wyjaśnieniu rządzących nim praw oraz prognozach rozwojowych.
2. Uczony nie jest osobiście zaangażowany w problem, który bada tj. nie jest dotknięty jego konsekwencjami.
3. Uczeni identyfikują raczej problemy w skali średniej i makro, a więc w skali całego społeczeństwa lub wielkich grup. Badania prowadzone na społecznościach lokalnych lub na dobranych próbach mają przeważnie na celu wykazanie jakich ogólnospołecznych prawidłowości.
2. PERSPEKTYWA WŁADZY – oznacza tu nie tylko punkt widzenia tej nielicznej grupy ludzi, którzy podejmują i realizują decyzje o zasięgu ogólnospołecznym, lecz także, w pewnej mierze, punkt widzenia grup nacisku i grup interesu. (wszyscy Ci, którzy władze posiadają lub chcą zdobyć i rozszerzyć, a przynajmniej chcą uzyskać wpływ na decyzje sprawujących władzę).
Pierwszym źródłem wiedzy o zjawiskach społecznych są dla władzy empiryczne i teoretyczne badania naukowe w formie opracowanej przez jej ekspertów. Przedstawiciele władzy korzystają również z badań prowadzonych przez własne ośrodki naukowe a także z informacji dostarczanej przez wyspecjalizowane komórki administracji państwowej i gospodarczej.
Drugim istotnym czynnikiem jest wykształcenie sprawujących władzę.
Czynnikiem trzecim jest sposób agregacji i interpretacji informacji przez zatrudnionych przez władzę ekspertów. Ci bowiem, uznając taką czy inną teorię społeczeństwa starają się przekonać do niej sprawujących władzę.
Podstawowym kryterium wartości, za pomocą którego sprawujący władzę oceniają rzeczywistość, wydaję się być sama władza. Dokładniej, za problem społeczny uznaję się każde zjawisko które przyczynia się w jakiś sposób do osłabienia władzy lub może spowodować jej utratę.
Ocena rzeczywistości społecznej i identyfikowanie problemów z pkt widzenia władzy są oparte głównie na rachunku strat i zysków, jakie dane zjawiska niosą dla utrzymania i rozszerzenia władzy. Wydaję się że dla władzy istnieją dwa rodzaje problemów społecznych: Pierwsze to te które władzy zagrażają. Drugie to te, które władza ze względu na społeczeństwo i jego nastroje musi za problemy uznawać, choć same w sobie nie niosą one zagrożenia.
Wśród specyficznych cech perspektywy władzy dwie wydają się najważniejsze:
1. sprawujący władze, jeżeli uznają dane zjawisko za problem społeczny, są nastawieni głównie na jego rozwiązanie – W przeciwieństwie do uczonych mniej ich interesują subtelne rozważania na temat przyczyn, uwarunkowań i społecznych kontekstów zjawiska.
2. sprawujący władzę traktują często problemy społeczne jako narzędzia socjotechnicznego oddziaływania na społeczeństwo. W tym celu problemy są nie tyle identyfikowane co kreowane.
3. PERSPEKTYWA JEDNOSTEK I GRUP
Na wiedzę jednostek i małych grup o zjawiskach społecznych mają wpływ głownie dwa źródła informacji:
1. są to informacje pochodzące ze środków masowego przekazu
2. informacje pochodzące z bezpośredniej obserwacji – daje ona rzetelny i pełny obraz jednak jest to obraz niewielkiego fragmentu rzeczywistości
Ocena zjawisk społecznych i określanie problemów odbywa się wg dwóch kryteriów:
1. systemy wartości moralno – obyczajowych
2. własne interesy, potrzeby i oczekiwania wobec społeczeństwa – za problemy są uznawane te zjawiska, które zagrażają interesom, prowadzą do deprywacji potrzeb lub są sprzeczne z oczekiwaniami.
12. Zróżnicowanie zjawisk, które w społeczeństwie określane są jako problemy społeczne – z czego wynika?
13. Na czym mogą polegać wypaczenia w identyfikacji problemów społecznych
2A. SOBIECH R., PROFESJONALNE, SPOŁECZNE I PROPAGANDOWE KONCEPCJE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
14. Co to są problemy ukryte i problemy fałszywe
PROBLEMY UKRYTE
Sytuacja gdy rozbieżności pomiędzy obowiązującymi standardami normatywnymi a istniejącymi warunkami nie są z rozmaitych względów dostrzegane przez przedstawicieli społeczeństwa
Jest wtedy niezbędna ingerencja profesjonalistów
PROBLEMY FAŁSZYWE – określa się mianem problemu warunki, które wedle wiedzy ekspertów nie naruszają wartości społecznych
15. Dwa modele relacji miedzy mediami i opinią publiczną: masowej manipulacji / wolnej konkurencji
„MASOWEJ MANIPULACJI”
- Uzależnienie społeczeństwa od mediów w celu uzyskania jakichkolwiek informacji
- Stosowanie zabiegów manipulacyjnych przez media np. propagowanie postaw bierności i uległości
-Mass media eksponują siebie jako podstawowy czynnik integracji społecznej
„WOLNEJ KONKURENCJI”
-Społeczeństwo jako grupa konsumentów ,determinująca swymi preferencjami działalność mass mediów
-Istnienie wiele źródeł informacji ,co minimalizuje manipulację informacjami
-Media jedynie uzupełniają sposoby komunikowania się i zdobywania inform
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
3. LISTER R., NIERÓWNOŚCI, PODZIAŁY SPOŁECZNE I ZRÓŻNICOWANE DOŚWIADCZANIE UBÓSTWA
16. Czynniki ubóstwa
Na stopień oraz charakter ubóstwa wpływa ; płeć, rasa, grupa etniczna, klasa społeczna, wiek, orientacja seksualna, inwalidztwo.
17. Na czym polega feminizacja ubóstwa, ubóstwo ukryte, zależność ekonomiczna, konwersja czasu na zasoby
UBÓSTWO UKRYTE – wynika z nierówności dystrybucji dochodu oraz konsumpcji w ramach danej rodziny, mniejszy dostęp kobiet do pieniędzy na własne wydatki, mężczyźni są konsumentami uprzywilejowanymi, zależność ekonomiczna kobiet, kobiety poświęcają więcej czasu nie nieodpłatne prace domowe.
FEMINIZACJA UBÓSTWA – kobiety doświadczają większego ryzyka związanego z ubóstwem niż mężczyźni. Równie w przypadku kobiet jest większa prawdopodobieństwo ,że będą doświadczały ubóstwa na którymś etapie swojego życia. Ponad 70% biednych to kobiety. Duże ryzyko ubóstwa w gospodarstwie w którym głową domu jest kobieta (np. samotna matka)
ZALEŻNOŚĆ EKONOMICZNA – cena jaką płacą kobiety za opiekę w ramach gen derowego podziału pracy w którym mężczyźni w większym stopniu zajmują się pracą płatną, a kobiety nieodpłatnymi pracami domowymi.
18. Co oznacza urasowienie ubóstwa
Ubóstwo jest zjawiskiem urasowionym w trzech głównych znaczeniach związany z jego zasięgiem, rasizmem (stereotypy rasistowskie) oraz dyskryminacją rasową. Grupy nie-białe częściej biedne w społ. Zdominowanych przez białych. Ograniczanie imigrantom dostępu do instytucji opieki społecznej. W USA propagowana przez media koncepcja „UNDERCLASS”
19.Sprzężenie zwrotne między niepełnosprawnością a ubóstwem
Osoby upośledzone pod względem ekonomicznym oraz edukacyjnym doświadczają znacznie większego niż przeciętne ryzyka związanego z kalectwem a z drugiej strony że niepełnosprawność niesie za sobą wysokie ryzyko ubóstwa.
20. Ubóstwo w biegu życia
STAROŚĆ – ubóstwo stanowi największe zagrożenie dla osób starszych (szczególnie kraje Południa). Rzadko maja dostęp do dobrze płatnej pracy, ryzyko długoterminowej biedy.
DZIECIŃSTWO – okres podatny na biedę, (dziecko =dodatkowe koszty). W całej UE ryzyko ubóstwa pośród dzieci jest wyższe niż wśród dorosłych włączając w to biedę trwałą. Niszcząc wpływ biedy na rozwój dziecka oraz jego późniejsze wyniki w nauce, szanse na pracę.
21. Topografia ubóstwa
Bieda ma swoją topografie, w trzech znaczeniach:
Po pierwsze przestrzennej dystrybucji ,, BIEDY ZWIĄZANEJ Z LUDŹMI” na ogół łączona była z jej miejską koncentracją i oddzieleniem od bardziej zamożnych dzielnic, choć formy tego zjawiska mogą różnić się między krajami.
SEGREGACJA MIEJSKA
- Grupy należące do mniejszości etnicznych jako całość skupiają się w częściej ubogich dzielnicach
SGETENIZOWANE WSPÓLNOTY – rosnąca liczba bogatych chroni się przed biednymi. Taki proces ogranicza widoczność i zmniejsza polityczne znaczenie ludzi ubogich a także izoluje osoby lepiej sytuowane od zaangażowania w sprawy biednych i w ich położenie.
Po drugie ,,BIEDY ZWIĄZANEJ Z MIEJSCEM” – opis przestrzennej koncentracji jednostek żyjących w biedzie.
Najbliższe otoczenie jest miejscem, w którym ludzie wchodzą w interakcje między sobą i między fizyczną przestrzenią oraz otoczeniem, których granice są ściśle wyznaczone. Społeczne i fizyczne aspekty najbliższego otoczenia, wraz z całą infrastrukturą usług publicznych i prywatnych – wszystko to kształtuje doświadczenie biedy.
Po trzecie – tego jak jest odczuwana w ramach fizycznej i społecznej przestrzeni najbliższego otoczenia.
W ten sposób topografia zarówno przyczynia się do ubóstwa jak również za pośrednicza to zjawisko.