PODSTAWOWE DANE:
Stolica: Catanzaro
Powierzchnia: 15 082 km²
Ludność: 2 009 268
Gęstość zalud.: 133 os./km²,
W skład Kalabrii wchodzi:
5 prowincji: Reggio di Calabria, Cosenza, Crotone, Vibo Valentia i Catanzaro.
3 Parki Narodowe: Sila, Pollino i Aspromonte.
409 gmin
Półwysep Kalabrii położony jest między dwoma morzami - Tyrreńskim i Jońskim. Cieplejsze jest morze tyreńskie, morze Jońskie jest za to bardzo czyste; wody przybrzeżne pozbawione są glonów, nie ma tu też właściwie jeżowców. Kalabryjskie plaże są zazwyczaj kamieniste.
Klimat na wybrzeżu jest typowo śródziemnomorski, gorący. Temperatury nawet w zimę nie spadają poniżej 10 stopni. Niewiele kilometrów w głąb lądu klimat staje się prawie alpejski.
Calabria jest górzysto-wyżynna, zaledwie 8% stanowią równiny. Ze względu na takie ukształtowanie terenu rolnictwo i hodowla od zawsze napotykały na wielkie trudności. Także przemysł w Kalabrii jest słabo rozwinięty, nie ma wielkich miast.
Od dawna w regionie tym występuje silna emigracja (do Ameryki, północnych Włoch, Europy)
W Kalabrii żyje wielu Albańczyków - potomków emigrantów z XV w., którzy schronili się tu przed Arabami. Od pięciu wieków kultywują obyczaje, język i bizantyjski obrządek. Najważniejsze „albańskie” miasta to Lungro, San Georgio Albanese i San Demetrio Corone.
Italogrecy - grupa rdzennej ludności greckiej zamieszkała w Kalabrii i Apulii w południowych Włoszech, odrębna kulturowo i językowo od Greków z Grecji.
Osadnictwo greckie we Włoszech datuje się jeszcze z czasów starożytnych (kolonie greckie - zob. Wielka Grecja) i wieków średnich (panowanie bizantyjskie nad południową Italią - do 1071). W południowych Włoszech dialekty włoskie uzyskały przewagę nad greką dopiero w XIII-XV wieku, w miarę upadku wpływów politycznych i kulturowych Cesarstwa Bizantyjskiego w Kalabrii. W południowej Italii nastąpił wtedy trwający do XVII wieku okres dwujęzyczności. Greka jako język potoczny przetrwała na terenach izolowanych (góry), raczej opóźnionych cywilizacyjnie, wśród górskich pasterzy i rolników. Na początku XIX wieku zidentyfikowano 12 gmin, w których używano powszechnie na co dzień języka greckiego, pod koniec tego wieku - już tylko 7 (około 8 tysięcy mówiących). Do dziś przetrwały dwa niewielkie obszary, w których przeważa kultura italogrecka: "Bovesia" (koło Reggio di Calabria) i "Grecia Salentina" (koło Lecce). Każdy z nich liczy po kilka wsi. Pod koniec lat 70. XX wieku liczba mówiących po grecku w Bovesii wynosiła około 3,9 tys. osób. Na tak znaczny spadek liczby Italogreków w ciągu XIX i XX wieku, poza asymilacją, wpłynęła głównie masowa emigracja z południowych Włoch.
rolnictwo: uprawa oliwek, cytrusów, hodowla bydła i owiec
przemysł: stoczniowy, chemiczny, metalurgiczny
turystyka: duży potencjał, lecz słabo rozwinięta; w fazie rozwoju
Mimo silnego wsparcia rządu włoskiego oraz Unii Europejskiej, Kalabria wciąż jest jednym z najbiedniejszych regionów Włoch.
Bezrobocie sięga tu do 18% (a w niektórych prowincjach nawet do 25%), podczas gdy średnia krajowa wynosi ok. 8,5%. Dochód PKB per capita wynosi ok. 14 tys. dolarów, podczas gdy na mieszkańca północnych regionów Włoch, np. Piemontu, wynosi on ok. 23 tys. dolarów.
Jedną z głównych przyczyn zacofania gospodarczego Kalabrii, jest szeroka działalność tamtejszej mafii - 'Ndranghetty. Organizacja ta, skutecznie odstrasza potencjalnych inwestorów, zarówno włoskich, jak i zagranicznych, oraz zmusza ludzi do współpracy z nią, stając się niemal jedynym pracodawcą w tym regionie.
Mattia Preti, ur. 1613 r. w miasteczku Taverna koło Catanzaro barokowy malarz zwany Cavalier Calabrese. W kościele San Domenico koło głównego placu, a także w Santa Barbara i San Martino można obejrzeć najlepsze dzieła Pretiego z kalabryjskiego okresu twórczości.
Renato Dulbecco – z Catanzaro, amerykański onkolog pochodzenia włoskiego, laureat Nagrody Nobla.
Gianni i Donatella Versace – z Reggio Calabria
Tommaso Campanella, ur, w Stignano (RC), filozof, autor“Città del Sole”
Gianni Amelio – ryżyser z san Pietro Magisano
Nastro d'Argento al miglior regista
Porte aperte (1991)
Il ladro di bambini (1993)
Lamerica (1995)
Le chiavi di casa (2005)
Così ridevano (1998)
David di Donatello per il miglior regista
Il ladro di bambini (1992)
Obszar ten został podbity przez Rzym, a po jego upadku, aż do XI wieku, znajdował się we władaniu Bizancjum.
Do południowej Italii dotarli także wikingowie, zwani też Normanami. Ukształtowane tu państwa normańskie w XII w. zjednoczone zostały w królestwie, które dało początek Królestwu Obojga Sycylii.
Po Normanach władzę sprawowali niemieccy Hohenstaufowie. Dla Fryderyka II, południowe Włochy były drugą ojczyzną.
W 1266 roku południowa Italia i Sycylia przejęte przez przedstawicieli dynastii andegaweńskiej (Anjou).
Kalabria w porównaniu z resztą Włoch nie może poszczycić się znanymi zabytkami. Najbardziej charakterystyczne są zamki i miasta, położone na szczytach gór. Budowali je Kalabryjczycy zmęczeni praktykami najeźdźców - przede wszystkim Arabów, potem Normanów, a w końcu i samych Włochów.
Dopiero wieki XIX i XX spowodowały, że miasta "wróciły" na morze. Dlatego też w głębi lądu mamy miasto właściwe (a w nim zabytki), zaś na wybrzeżu jego nadmorską dzielnicę, nazywającą się jak miasto, z dodatkiem "Marina" lub "Lido" (np. Catanzaro i Catanzaro Marina).
Mówi się, że „zobaczyć Gerace to jak zobaczyć całą Kalabrię” - na skraju urwiska założyli je prawdopodobnie uciekinierzy z pobliskiego, złupionego przez Saracenów Locri Epizefiri, jednego z najważniejszych miast Wielkiej Grecji. Słynie z przepięknych kościołów, m.in. Santa Maria del Mastro, Madonna del Carmine, San Michale, San Giovanello, San Francisco, Sacro Cuore i XI-wiecznej katedry - największej w Kalabrii. Ceniona jest tutejsza woda mineralna. Legenda opowiada, że jej źródła u stóp urwiska trysnęły dzięki świętemu cudotwórcy San Antonio del Castello. Podobno odcisk jego kolan jest wciąż widoczny na dnie jaskini. W geracze robione są ręcznie tkaniny.
Tropea
Jedno z najpiękniejszych miast w południowej części Morza Tyrreńskiego, niemal każdy budynek, a zwłaszcza ich drzwi wejściowe, zdobią charakterystyczne motywy, Najsłynniejszą budowlą jest normandzka katedra w centrum, w środku wiele cennych obrazów, m.in. "Madonna di Romania" (podobno namalowana przez św. Łukasza) oraz. niewypały amerykańskich bomb z czasów II wojny światowej. Z kościoła Santa Maria dell'Isola położonego w górnej części miasta oraz z pobliskiego tarasu widokowego rozciąga się przepiękna panorama. W pogodny dzień (najlepiej wcześnie rano) można stąd dostrzec Wyspy Liparyjskie.
W miasteczku Pizzo nad Morzem Tyrreńskim stoi zamek wzniesiony w 1486 r. przez Ferdynanda I Aragońskiego, a w nim pokój, w którym więziono Joachima Murata, jednego z najlepszych generałów Napoleona, który w 1815 został skazany na śmierć. Obecnie w zamku mieści się schronisko. Z Pizzo pochodzą też słynne lody tartufo.
O krok od morza są góry dochodzące do 2 tys z najwyższym wzniesieniem Aspromonte. Masyw ten leży w prowincji Reggio . Krajobraz tam podobny jest do tego tatrzańskiego. Mamy tu jodły i świerki, paprotki i coś przypominającego kosodrzewinę. W górach są też duże jeziora,.W Apeninie Kalabryjskim w zimie jest bardzo dużo śniegu, dlatego region ten cieszy się popularnością wśród narciarzy. Jedną z bardziej znanych stacji narciarskich Kalabrii jest Gambarie, a także San Stefano. Wyciągiem krzesełkowym można tu wjechać na 1660 metrów n.p.m. fragment Gór Apenińskich..
SYBARIS SIBARI
Ruiny miasta greckiego z ok. 720 r. p.n.e. u północno-wschodnich wybrzeży dzisiejszej Kalabrii. W okresie największego rozkwitu mieszkało tu ponad 100 tys. osób, a miasto zakładało własne kolonie. W 510 r. p.n.e. Sybaris zostało zdobyte, splądrowane i niemal doszczętnie zniszczone przez wojowników Krotonu. Ci, którzy ocaleli z pożogi, założyli w pobliżu miasto Turioj, które jednak nigdy nie osiągnęło takiej sławy i splendoru. Bogactwo i przepych Sybaris oraz zamiłowanie jego mieszkańców do luksusu i zbytków słynne było w całej Grecji - słowo "sybaryta" pochodzi właśnie od nazwy miasta.
KROTON – Crotone
Kroton (Crotone)
Drugie z wielkich greckich na wybrzeżu Morza Jońskiego powstało ok. 710 r. p.n.e. i słynęło z dobrze działającej szkoły medycznej i osiągnięć sportowych. Po pokonaniu Sybaris Kroton był najważniejszym miastem greckim w Kalabrii. Wewnętrzna rywalizacja o władzę doprowadziła do jego upadku i w 193 r. p.n.e. stało się kolonią rzymską.
Wyspy Liparyjskie (Eolskie)
Archipelag leży u zachodnich wybrzeży Kalabrii, na wysokości miasta Tropea. Oddalone o kilkadziesiąt kilometrów od wybrzeża wysepki są popularnym miejscem jednodniowych wypadów. Lipari jest stolicą archipelagu, Vulcano - wyspą leżącą najbliżej Sycylii, a Panarei - najmniejszej z nich. Zazwyczaj na koniec wycieczki statek zawija na wyspę Stromboli z aktywnym z którego wydobywa się dym. Znajdują się tu błotne jeziora, w których można skorzystać z leczniczych kąpieli.
W Museo Nazionale w Regio di Calabria koniecznie trzeba obejrzeć dwa brązowe posągi ("Brozi di Riace"), brązowe rzeźby greckie. Bronzi di Riace, które w latach siedemdziesiątych wyłowiono z morza. Figury greckich wojowników odlane są z brązu, a wykonano je prawdopodobnie w V wieku p.n.e. Są dziełem Fidibasza lub uczniów z jego szkoły. Według źródeł historycznych posągów takich powinno być jeszcze dziesięć. Na ich odnalezienie w morzu naukowcy nie tracą nadziei.
Jest miastem w południowych Włoszech oraz stolicą prowincji. Leży nad Cieśniną Mesyńską. Położone jest na terenie starożytnej Wielkiej Grecji. Założono je w 720 roku p.n.e. jako Region. W 393 roku p.n.e. rządził w nim Dionizjos Stary. W 270 roku p.n.e. miasto będąc formalnym sojusznikiem Rzymian, dostało się pod ich panowanie. W VI wieku było stolicą biskupstwa i ważnym ośrodkiem rzemiosła, i handlu. W 1060 roku miasto zajęli Normanowie i włączono je do Królestwa Sycylii. Od 1282 roku było w granicach Królestwa Neapolu, a w 1860 weszło w skład zjednoczonych Włoch. Patronem Reggio di Calabria jest Święty Jerzy. O miasto zahacza właściwie każdy turysta udający się przez Włochy na Sycylię, stąd bowiem odpływają na wyspę kursujące co kilkanaście minut promy. Miasto w latach 91 p.n.e., 1783, 1811, 1894 i 1908 nawiedzały niszczące je trzęsienia ziemi. Ostatnie trzęsienie w 1908 roku niemal całkowicie zniszczyło miasteczko. Mimo wszystko ma wiele do zaoferowania turystom. Reggio di Calabria jest najbardziej zaludnionym miastem regionu. Architektura jego budynków mieszkalnych wykazuje się wyraźnie wpływami arabskimi, które przetrwały nie tylko w budownictwie. Najpiękniejszym zachowanym zabytkiem jest najbardziej znany bulwar nadmorski Lungomare. W ostatnich latach został on wyremontowany i nabrał nowoczesnego blichtru
Kalabria słynie z wysokiej klasy rzemiosła artystycznego, przede wszystkim ceramiki. Wytwarza się ją tradycyjnymi metodami, z zastosowaniem form i wzorów z czasów starożytnych i bizantyjskich. Naczynia i maski traktuje się jak amulety. Bogatą kolekcję można obejrzeć m.in. w Muzeum Etnograficznym w Palmi. Było zalozone w 1955
Klasztor Kartuzów w Serra San Bruno zbudowano wokół ruin opactwa powalonego przez trzęsienie ziemi w 1783 r. Żyje w nim 16 mnichów. Ich reguła zapisana przez Brunona z Kolonii w XI w. obejmuje śluby milczenia, samotności i ubóstwa. Kartuzi nie jedzą mięsa, wyrabiają za to wyborny ser, który można kupić w mieście.
Zwyczaje
Le Vallje, we Frascineto (Cs), we wtorek po Wielkanocy, odbywają się w pięknych tradycjonalnych kostiumach tańce arbëreshe. Ludzie paradują tworząc długi łańcuch. Można też zobaczyć wojsko z Scanderbega na pamiątkę przyjazdu Albańczyków do Kalabrii,.
Festa dell’abete ('a pita w dialekcie)w Alessandria w ostatnią niedzielę kwietnia i jest swietem patrona - Sant'Alessandro Martire . podobny obyczaj jest w Rotonda, Viggianello, Acettura, ale tam drzewo- choinkę ciągną zwierzęta a tu ludzie. Obyczaj ten pochodzi z południowowłoskich pogańskich rytuałów związanych z drzewami i zapożyczonych przez chrzescijan. Drzewo z lasu Spinazzeta ciągnie około 70 osób przez drogi, blota itd. Ludzie wokół piją winę, grają na tamburynach i tanczą tarantelę. Kiedys picie wina przy tej okazji uwazano wrecz za święty obowiązek. Kobiety powinny czekac pod lasem z jedzeniem (chociaż teraz one tez piją) . Wazne jest to także w symbolice tego ‘ozenku’ bo na ten piec, ma czekac czubek innej choinki. Tradycja miala zapewnic dobre zniwa i zbiory.
del Carretto
Festa della Bandiera, , od 31maja do 2 czerwca w Morano Calabro (Cs) od 1997r. : w historycznych kostiumach przypomina się walkę z Saracenami w Ixw. Kiedy ludzie z Morano nie chcieli już dłużej płacić saracenom i pokonali ich w bitwie,
Festa di Sant’Antonio del Castello, w Gerace (Rc), w lipcu/sierpniu, ma długą tradycję, podczas jej trwania odbywa się "Danza del Cavalluccio". W rytm tarantelli osoba pod strojem konia z którego później wydobywają się ładunki wybuchowe, na koniec koń się rozpada.
Paleariza,w miejscowosciach Africo, Bagaladi, Bova która jest patronką festiwalu, Bova Marina, Condofuri, Gallicianò, Amendolea, Melito di Porto Salvo, Pentedattilo, Palizzi, Staiti., w sierpniu. Spolecznosc grecka z Calabrii spotyka się i tańczy tańce tradycjonalne ubrana w tradycyjne stroje.Festiwal ten ma podkreslic przynaleznosc Aspromonte także do ludnosci greckojęzycznej.
Pasqua di Nocera Tirinese
W prowincji Catanzaro, w Wielki Piątek, tak zwani "flagellanti„ albo inaczej "vattienti„ ranią sobie nogi i ramiona, aż do momentu kiedy będzie im leciała krew. Robią to żeby poczuć jedność z Bogiem
Zwyczaj ten pochodzi prawdopodonie z czasów kiedy miały miejsce ruchy "Flagellanti" w XIII secolo. Il rito ha inizio con la vestizione del "vattente" che avviene in un locale ("catuoio") in cui accedono pochi intimi, il "vattente" indossa una maglietta nera ed un pantalone rimboccato verso l'alto, lasciando libere le cosce, intorno alla testa avvolge un panno nero su cui posa una corona fatta di "sparacogna". Insieme al "vattente" viene preparato anche l'Ecce Homo" ("acciomu"), solitamente un ragazzo, che viene vestito solo con un panno rosso che gli cinge la vita, anche l'acciomu" porta in testa una corona di spine, questa volta fatta con "spina santa" un arbusto con spine lunghe.
Najważniejsze sagry w Calabrii to
la sagra della 'Nduja di Spilinga
la sagra della Cipolla Rossa di Tropea.
MASCHERE APOTROPAICHE DI SEMINARA
Wśód ceramiki z Seminary godne uwagi są maski, które wg wierzeń ludowych pomagają odpędzić złe duchy, a aktualnie są elementem dekoracyjnym.
NCIPPUNATA A ROCCAFORTE DEL GRECO
Kiedyś istniał zwyczaj w Roccaforte del Greco (RC), żeby wyznawać miłość w nocy zakochany zostawiał kawałek drewna przed mieszkaniem dziewczyny, którą chciał poślubić. Jeśli ceppo- czyli to drewno zostawał zabrany do domu znaczyło to, że odpowiedź brzmi ‘tak’; jeśli zostawał na zewnątrz odpowiedź była negatywna
Głowną rolę pełnił ojciec, który portava avanti la trattativa. "Pis efere ton gippo ti dichatiramu?" (Kto przyniosl ceppo?) Młody odpowiadał: "To e’fera ego’" (L’ho portato io). Jeśli odpowiedź była pozytywna ojciec mowil “ I dicatera nu ene koli cippetthenemi!” (Moja corka znalazła partię) i wtedy ceppo zostawal wniesiony do domu razem z wybrankiem. Odpowiedz na ‘nie brzmiala "ghire’ apissu ti din ene j’assena to cippo" (Wracaj spowrotem bo ceppo nie jest dla ciebie) i wtedy młody nie miał już na co liczyć.
PALIO DI RIBUSA - STILO
Palio di Ribusa w. Stilo jest jedną z najwazniejszych manifestacji historycznych w Calabrii.
W czasie jego trwania odbywają się odtworzenia danych scen historycznych, liczne spektakle, a w tle gra muzykar.
5 starych rodów – domów -Casali della Contea stilese (Camini, Guardavalle, Pazzano, Riace e Stignano) sfidano la nobile e illustrissima Città di Stilo, in alcune prove di forza e di destrezza, popołudniu ostatniego dnia reprezentanci 6 miejscowosci mierzą się w Giostra all'anello , która charakteryzuje to palio- un drappo artisticamente lavorato.
W czasie palio całe miasteczko jest oświetlone, na placach odbywają się spektakle teatralne i pokazy ci si imbatte, ad ogni piè sospinto, in giocolieri, funamboli, menestrelli, commedianti, fattucchiere, tiratori con la balestra e con l'arco, fachiri e quant'altro. Inoltre si può assistere a scontri (ovviamente simulati) tra duellanti a cavallo e appiedati.
Oczywiście można też sprobować tradycyjnych dań i kupić la Zecca della Bagliva, il Ribuso, lczyli spejalnie na tą okazję bitą monetę,
W Reggio odbywa się festiwal Tarantelli – na początku sierpnia.
Grecy obszar dzisiejszej Kalabrii nazywali Enotria, Oinotria ( terra del vino). To stąd pochodzi Ciro, czerwone wino, które podawano jzwycięzcom olimpijskim. Pod koniec XVI wieku Arabowie sprowadzili tu z Azji bakłażany. Stąd pochodzi słynna czerwona cebula: cipolla rossa di Tropea. Także ostra papryka, peperoncino, stała się nieodzownym składnikiem kulinarnym. Niezwykle ważny dla tego regionu jest także chleb, rośliny strączkowe, oczywiście owoce morza. Mówiąc o rybach trzeba wspomnieć chociaż o mieczniku (pesce spada) W lipcu w miejscowości Bagnara obchodzi się święto miecznika. Chętnie uprawia się tu także różne odmiany melonów, dających orzeźwienie w czasie długiego kalabryjskiego lata. Jak na całym południu Włoch także w Kalabrii niezwykle znaczenie ma wyrób likierów z cytrusów, z charakterystycznym dla Kalabrii likierem z bergamotki.
Kiełbasy
Nduja – bardzo ostra kiełbasa robiona z miękiej pasty-masy, do której dodaje się peperoncino, czasami nazywa się tak też salsę.
Soppressata calabrese i capicollo (Suppizzata e Capocollo) to inne, także ostre kiełbasy podawane jako przystawki
Tuńczyk i pesce spada (miecznik) są wyławiane z morza tyreńskiego
W części jońskiej robi się natomiast bianchetti (Jancumangiari) przygotowane w oleju z peperoncino lub smażone w pastella.
W Tropei je się freselle al tonno, z cebulą
W Reggio Calabria le acciughe – sardele/anchois są podawane z dodatkiem peperoncino.
Wieprzowina i kozy, używane są w daniach i nadzieniach, zazwyczaj z dodatkiem peperoncino
Frittole e curcuci to dania na bazie mięsa bardzo się ciągnące. Ssą strasznie kaloryczne.
Le frittole to małe kawałki di sfogie (sprawdz) z mięsa wieprzowego, a i curcuci to po prostu mięso. Są gotowane na oleju. Typowe dla Sila ed Aspromonte.
Pasta zajmuje w kuchni kalabryjskiej miejsce di rilievo. Przepisy na sosy są bardzo dokładne, używa się w nich wieprzowiny i kóz. Np. Maccarruni cu'zugu ra Crapa e ru Porcu.
parmigiana
Bakłażany pokroić w plastry ok 0,5 cm, posolić i zostawić aż puszcza wodę. Następnie osuszyć papierowym ręcznikiem, obtoczyć w mące i smazyc z dwóch stron na zloty kolor. Sos pomidorowy doprawić solą, pieprzem, oregano, nie gotować. Następnie na blaszkę aluminiowa wyłożyć bakłażany, na to sos pomidorowy, mozzarella pokrojona w plastry lud starta i posypać parmezanem. Na to znów w tej samej kolejności te same skladniki, powtarzamy 2-3 razy, na gorze pozostaje mozzarella i parmezan. Zapiekamy przez 20 min w piekarniku na 180-200 stopni.
Formaggi
In Calabria nella gastronomia locale, la produzione di formaggi e latticini assume un'importante ruolo di nutrizione e di prodotto di esportazione ricercato e di alta qualità. In tutta la regione, ma in particolare nelle zone montane dell'Aspromonte e della Sila troviamo fiorente la produzione di formaggi e latticini; tra i più gustosi prodotti, il caciocavallo, le mozzarelle ed il "Butirro", che è il più caratteristico prodotto caseario.
Typowymi słodyczami są
la 'Nzuddha czyli biscotto- bardzo twarde ciasteczko, które ma korzenie arabskie. Jest zrobione z ciasta z dodatkiem miodu i likieru
La Pignolata calabrese (Pignolata, tipico dolce del reggino con glassa bianca e nera di cioccolato e limone (o bergamotto); Susumelle, un tipo di biscotti tipici; Cuddhuraci, a pasqua; 'Nzuddha o Mastazzuolu, a Festa Madonna; Dolci farciti con crema di bergamotto; Chiacchiere, a carnevale; Tartine di sanguinaccio, dolce preparato con il sangue del maiale e il cioccolato; Cuzzupa, dolce pasquale; Petrali, biscotti di pastafrolla farciti con fichi, noci, mandorle, buccia di arancia e di mandarino;Stomatico biscotto secco di zucchero caramellato, farina, olio, chiodi di garofano e cannella; Pipareddhi (Piparelle) simili allo Stomatico ma fatti con le mandorle. Tartufo di Pizzo gelato al gusto di nocciola e cioccolato, ricoperto di cacao,la cui forma richiama il tartufo Cannarìculi, biscotti della tradizione natalizia al vino cotto e miele Giuggiulèna, fatta di sementi, mandorle e miele
Podobne jest Stomatico, do którego dodaje się jednak jeszcze migdały
Gelato artiginale di Reggio Calabria
Tartufo di pizzo
Ciro’ – czerwone wino
Liquore di bergamotto (RC) e liqurizia
dialekt