T: Krew

Krew - tkanka płynna stanowiąca do 8% masy ciała, 55% krwi stanowi osocze, jest to środowisko płynu. W tym osoczu zawieszone są elementy morfotyczne krwi. Zaliczamy do niej: krwinki cz - erytrocyty, krwinki białe - leukocyty, płytki krwi - trombocyty.

Funkcje krwi:

• Oddechowa - przenosi tlen z powietrza zawartego w pęcherzykach płucnych do tkanek i odwrotnie dwutlenek węgla.

• Transportująca - transportuje składniki odżywcze będące produktami energetycznymi i budulcowymi do tkanek. Odprowadza produkty przemiany materii do narządów wydalających (nerki, jelito grube, płuca, skóra). Transport hormonów z gruczołów, które je produkują do narządów docelowych.

• Termoregulacyjna - wyrównuje różnice temperatur pomiędzy różnymi narządami przenosząc ciepło z tkanek położonych głębiej do bardziej powierzchniowych oraz z narządów o większej aktywności metabolicznej i wyższej temperaturze (pracujące mięśnie, wątroba) do narządów o mniejszej aktywności metabolicznej i niższej temperaturze.

• Obronna i odpornościowa - spełnia je dzięki leukocytów.

• Utrzymanie stałego środowiska wewnętrznego czyli homeostazy.

Skład chemiczny osocza:

• 91% woda,

• 8% związki organiczne z czego 7% białka:

• albuminy (odpowiedzialne za wiązanie i zatrzymywanie wody w osoczu), globuliny (dzielą się na trzy frakcje alfa, beta i gamma. Alfa i beta pełnią funkcję transportującą, gamma pełnią funkcję obronną- przeciwciała, globulina g stanowi jest wskaźnikiem stanu odporności.

• fibrynogen (Odgrywa główną rolę w procesie krzepnięcia krwi)

• a 1% to glukoza, kwas mlekowy, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, cholesterol, trój glicerydy.

• 1% stanowią związki nieorganiczne: kationy sodu, potasu, wapnia itd. I aniony: wodorowęglany, chlorki, fosforany.

Krwinki białe- leukocyty

• Norma fizjologiczna - 4- 10 tys/mm³

W skład ich wchodzą:

Podział występuje ze względu na dwa kryteria: brak lub obecność ziarnistości oraz budowa jadra komórkowego.

• Granulocyty - zawierają w cytoplazmie ziarnistości, jądro podzielone na płaty, wytwarzane w czerwonym szpiku.

Granulocyty dzielą się na obojętnochłonne- neutrofile, kwasochłonne- eozyno file, zasadochłonne- bazofile.

Granulocyty obojętnochłonne stanowią 63% wszystkich krwinek białych. Ich jądro podzielone jest od 1- do 5 płatów.

Wykazują zdolność do chemotaksji, diapedezy i fagocytozy.

• Chemotaksja jest to zdolność do poruszania się,

• Diapedeza jest to zdolność do przenikania przez nieuszkodzone ściany naczyń krwionośnych.

• Fagocytoza jest to pochłanianie i enzymatyczny rozkład komórek, resztek tkankowych oraz bakterii.

Granulocyty wraz z monocytami odpowiedzialne są za nie swoistą odporność komórkową- fagocytoza.

Granulocyty kwasochłonne stanowią około 3% wszystkich krwinek białych, podzielone są od 2 do 3 płatów. Ich ilość zwiększa się w stanach alergicznych np. astma, pokrzywka- kiedy zwiększa się ilość histaminy. W warunkach fizjologicznych inaktywują substancję wywołujące odczyn zapalny.

Granulocyty zasadochłonne stanowią od 0,5% do 1 % wszystkich krwinek białych. Ich jądro posiada od 2 do 3 płatów. W ich ziarnistościach znajduje się:

• Heparyna- czynnik hamujący krzepnięcie krwi.

• Histamina- świadczy to o ich udziale w reakcjach alergicznych

• Limfocyty- duże kuliste jądro, wytwarzane są w węzłach chłonnych, grudkach chłonnych przewodu pokarmowego i szpiku kostnym.

Stanowią od 23% do 30% wszystkich krwinek białych w tym

• limfocyty t stanowią 70% (pomocnicze 40%, cytotoksyczne30%)

• limfocyty b - szpikozależne

• limfocyty nk - naturalni niszczyciele

Limfocyty t odpowiedzialne są za reakcje immunologiczne typu komórkowego (chroni organizm przed zakażeniami bakteryjnymi, wirusowymi i grzybiczymi). Odpowiedzialne są również za odrzucanie przeszczepów, odpowiedzialne za rozpoznanie i odrzucenie nieprawidłowo zbudowanych komórek naszego ciała. W wyniku pierwszego kontaktu limfocytu t z antygenem powstają receptory powierzchniowe- struktury białkowe. Taki limfocyt dzieli się wielokrotnie i powstaje kolonia tych limfocytów. Stanowi to pamięć immunologiczną naszego organizmu. W wyniku kolejnego kolejnego kontaktu z tym samym antygenem to limfocyty te pomagające rozpoznają go i wytwarzają substancję które aktywują limfocyty b oraz limfocyty cytotoksyczne. Limfocyty cytotoksyczne dzięki limfo toksynom niszczą komórki zawierające obce antygeny.

Limfocyty b odpowiedzialne są za reakcje immunologiczne typu humorlanego, czyli odpowiedzialne są za wytwarzanie przeciwciał czyli immunoglobulin. Umiejscawiają się w środkowej części węzłów chłonnych, tam się dzielą i przekształcają w dojrzałe komórki plazmatyczne które są zdolne do wytwarzania przeciwciał.

Limfocyty nk chronią organizm przed komórkami nowotworowymi oraz przed komórkami z defektem genetycznym. Wykazują również silne właściwości cytotoksyczne- niszczą obce komórki za pomocą wytworzonych przez siebie białek np. perforyna.

Odpowiedzialne za odporność swoistą - niszczą wybrany antygen

• Monocyty - jądro kształtu nerkowatego, pochodzą z czerwonego szpiku kostnego, po przejściu do tkanek i narządów stanowią części układu siateczkowo- śródbłonkowego.

• Stanowią one 6% wszystkich krwinek białych. Ich jądro jest kształtu nerkowatego. Mogą one ulęgać wielokrotnym podziałom- biorą udział w produkcji ziarniny (blizny). Razem z limfocytami biorą udział w wytwarzaniu nabytej odporności swoistej. Razem z granulocytami obojętno chłonnymi biorą udział w wytwarzaniu wrodzonej odporności nieswoistej. Dzięki zdolnościom do fagocytozy. Wytwarzają interferon- jest to biało hamujące rozwój wirusa.

• Mechanizmy odporności:

• Odporność nieswoista - po wtargnięciu drobnoustroju chorobotwórczego rozwija się zakażenie. Organizm może to zwalczyć na dwa sposoby- organizm niszczy dany drobnoustrój, albo unieszkodliwia produkowane przez nie toksyny. Za nią odpowiedzialne są granulocyty obojętnochłonne, monocyty krwi oraz makrofagi tkanek

• Odporność swoista (nabyta) - powstaje ona w wyniku odpowiedzi immunologicznej na działanie antygenów, albo też w wyniku biernego przeniesienia do organizmu gotowych przeciwciał od innego osobnika

• Istnieją 4 drogi nabywania odporności:

• Naturalna czynna - pojawia się po zetknięciu z antygenem

• Naturalna bierna - przechodzenie przeciwciał matki przez łożysko do płodu

• Sztuczna czynna - po podaniu szczepionki bakteryjnej lub innego antygenu

• Sztuczna bierna - uzyskujemy po podaniu surowicy odpornościowej zawierającej gotowe przeciwciała

Trombocyty

Najmniejsze z płytek krwi, od 150 do 400 tyś w mm³ krwi. Żyją one około 10 dni. Biorą udział w procesie krzepnięcia krwi dzięki zdolności do agregacji i adhezji. Agregacja to łączenie się i tworzenie skupisk agregatów płytkowych. Adhezja to przyleganie agregatów do ściany naczyń.

Erytrocyty

Krwinki czerwone stanowią 95% wszystkich elementów morfotycznych. 57% stanowi woda, 36% to hemoglobina a pozostałe 9% to otoczka.

Żyją około 120 dni, powstają w szpiku kostnym i rozpadają się w śledzionie. U kobiet jest ich nieco mniej około 4- 4,5 mln/m³ a u mężczyzn jest ich więcej od 4,3- 5,8 mln/m³. Nie posiadają jądra komórkowego. Są one spłaszczone na podobieństwo dysku i obustronne wklęsłe w środku.

W stanach chorobowych krwinki mogą zmieniać swój kształt- zjawisko występowania krwinek czerwonych różnego kształtu nazywa się poikilocytoza.

Krwinki mają około 7 metronów, mniejsze krwinki nazywamy mikrocytami, a większe określamy jako mikrocyty. Zjawisko występowania krwinek o różnej wielkości nazywamy anizocytozą.

Zdolności Krwinek:

• Agregacja - zdolność do łączenia się w rulony

• Aglutynacja - Zlepianie się krwinek czerwonych, na tym zjawisku opiera się metoda badania grup krwi człowieka

Funkcje krwinek czerwonych:

• Transport tlenu z powietrza pęcherzykowatego do komórek. Tę funkcje krwinka Mozę spełniać dzięki temu że krwinka zawiera hemoglobinę, jest wklęsła- wnika w nią więcej powietrza oraz ma zdolność do nietrwałego przekształcania dzięki temu przenika przez naczynia włosowate- wymiana tlenu i CO2 zachodzi na poziomie naczyń włosowatych.

• Nie posiada jądra, mitochondriów ani rybosomów dzięki czemu krwinka czerwona nie zużywa powietrza w celu procesów metabolicznych- energia pochodzi z rozpadu glukozy

• Transport CO2 z komórek do powietrza pęcherzykowatego. Tę funkcje komórka spełnia dzięki enzymowi anhydrazy węglanowej oraz dlatego że posiada hemoglobinę. Około 20% CO2 łączy się z hemoglobiną i powstaje karbaminohemoglobina, reszta CO2 łączy się z wodą i pod wpływem anhydrazy węglanowej powstaje kwas węglowy- jest to kwas słany b. Szybko dysocjuje na jon wodoru i jon wodorowęglanowy. Głowna funkcja w transporcie CO2 polega na tym że powstają w niej wodorowęglany które są główną drogą CO2.

• Buforowanie krwi. Bierze udział w utrzymaniu stałego PH krwi- stałej homeostazy.

Hemoglobina

Głównym składem krwi jest hemoglobina. 4% stanowi hem- związek organiczny, nie białkowy. Pozostałe 96% stanowi białko- Globina. W przypadku kobiet jest to około 8 minimolów a u mężczyzn 10 minimolów.

Globina zbudowana jest z 4 łańcuchów peptydowych które to pod względem budowy chemicznej stanowią dwie identyczne pary. U dorosłego człowieka najwięcej- 97% jest hemoglobiny A1- zbudowana z dwóch łańcuchów alfo i dwóch beta. Około 2% stanowi HemoglobinaA2- zbudowana z dwóch łańcuchów alfa i dwóch gamma. Śladowe ilości stanowi hemoglobina płodowa- zbudowana z dwóch łańcuchów alfa i alfa.

Hem. Ma kształt pierścienia- zbudowany jest z czterech pierścieni pirolowych połączonych ze sobą grupami metinowymi. Wewnątrz takiego pierścienia znajduje się atom żelaza dwu wartościowego.

Jedna cząsteczka hemoglobiny zbudowana jest z czterech pierścieniowych układów hemowych, każdy z atomem żelaza wewnątrz i każdy układ hemowy łączy się z jednym łańcuchem peptydowym

Funkcja hemoglobiny:

• Transport tlenu. Tlen przyłącza się nietrwale do hemu w wyniku procesu który nazywamy utlenowaniem - tworzy oksyhemoglobiną. Ilość tlenu jaką może przyłączyć krew nazywa się pojemnością tlenową krwi. W 100ml krwi jest 16g hemoglobiny. 1g hemoglobiny może wiążąc 1,34 tlenu. Czyli 16 gram może przyłączyć około 21 ml tlenu. – jest to pojemność tlenowa krwi tętniczej. Pojemność tlenowa krwi żylnej wynosi około 15ml tlenu ma 100 ml krwi. Różnica tętniczo żylna zawartości tlenu we krwi wynosi około 6ml tlenu na 100 ml krwi. Różnica ta mówi nam ile tlenu zostało zużyte przez komórki. Z 5 litrów krwi komórki pobierają około 300ml tlenu- średnie spoczynkowe żłurzycie tlenu na minutę.

• Transport CO2 z komórek do powietrza pęcherzykowatego. Przyłącza się do globiny i powstaje karbaminohemoglobina

• Buforowanie krwi. Bierze ona w regulacji równowagi kwasowo- zasadowej krwi.

• Pochodne hemoglobiny:

• Oksyhemoglobina - połączenie z tlenem zdolność wiązania i transportu tlenu

• Karbaminohemoglobina - połączenie hemoglobiny z CO2

• Karboksyhemoglobina - połączenie hemoglobiny z lenkiem węgla, nie ma zdolności wiązania i transportu tlenu, zaczadzenie

• Methemoglobina - powstaje w wyniku utlenienia żelaza, nie ma możliwości wiązania i transportu tlenu, przy zatruciu grzybami

Liczba hematokrytowa- wyraża procentowy stosunek elementów morfotycznych do objętości krwi. Zależy przede wszystkim od ilości krwinek czerwonych.

T: Homeostaza

Homeostaza - zdolność organizmu do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego. Dotyczy utrzymania stałej temperatury ciała, utrzymania prawidłowej objętości w przestrzeni płynowych ustrojów, utrzymanie podobieństwa ciśnień osmotycznych pomiędzy przedziałami płynowymi ustroju, utrzymania stałości składu jonowego czyli tak zwana izojonia, utrzymania w ustroju stałości stężenia jonów wodorowych

Pierwszą linią obrony naszego organizmu są układy buforowe krwi i tkanek oraz kolejno czynność układu oddechowego jeśli to nie utrzyma równowagi kwasowo zasadowej w krwi włączają się nerki.

Układ buforowy. Bufor jest to mieszanina słabych kwasu i jego soli z mocną zasadą albo jest to mieszanina słabej zasady i jej soli z mocnym kwasem. Charakterystyczną cechą jest niezmieniający się PH. Układy buforowe nie eliminują jonów wodorów z organizmu jedynie je neutralizują. Bufor działa na zasadzie przyłączani albo oddawania jonu wodorowego. W przypadku nadmiaru jonów wodorowych określamy kwasicą- jony zostają przyłączone do buforu a PH ulega podwyższeniu. Jeżeli w organizmie jest niedobór jonów wodorowych taki stan określamy zasadowicą- wówczas bufor oddaje ten jon wodorowy aby obniżyć PH. Najważniejszymi układami buforowymi krwi i tkanek są bufory wodorowęglanowe- mieszanina słabego kwasu i soli tego kwasu- główny bufor krwi 53%. Kolejnym buforem jest bufor fosforanowy- jest to bufor wewnątrz komórkowy. Działa głównie w włóknach kanalików nerkowych. Bufor białczanowy- bufor wewnątrz komórkowy, bufor hemoglobinianowy i oksyhemoglobinianowy- bufory działające w krwinkach czerwonych.

Rola płuc polega na dostosowaniu intensywności wentylacji do potrzeb wymiany gazowej tak aby ciśnienie parcjalne CO2 było utrzymywane na prawidłowym poziomie.

Kanalik nerkowy ma zdolność do usuwania nadmiaru jonów wodorowych. Są one usuwane wraz z moczem ostatecznym. Istnieją trzy sposoby usuwania jonów wodorowych: mechanizm węglanowy- jony wodorowe usuwane są z moczem ostatecznym w postaci kwasu węglowego. Kwaśność miareczkowa- jony wodoru usuwane są z moczem ostatecznym w postaci fosforanu jedno zasadowego. Mechanizm amoniakalny- usuwanie jonów wodorowych w postaci chlorku amonu.

Parametry charakteryzujące równowagę kwasową zasadową krwi:

• pH=-log[h+] - ujemny logarytm ze stężenia jonów wodorowych. Jeżeli stężenie jonów wodorowych wzrasta to pH maleje i odwrotnie. Zależy od komponenty metabolicznej czyli od stężenia wodorowęglanów osocza, oraz od komponenty oddechowej czyli od prężności CO2,

• pCO2 - ciśnienie parcjalne CO2 we krwi. Komponenta oddechowa ponieważ wielkość ciśnienia zależy od czynności układu oddechowego - wielkości wentylacji pęcherzykowej.,

• aktualne HCO3 - aktualne stężenie wodorowęglanów osocza czyli komponentu metabolicznego. Wartość jego zależy od ciśnienia parcjalnego CO2. Jeśli ono zwiększa się to zawsze zrasta stężenie wodorowęglanów,

• BE - nadmiar lub niedobór zasad buforujących. Jest to różnica między aktualnym a normalnym stężeniem zasad buforujących pełnej krwi.

T: Wysiłek fizyczny

Wysiłek fizyczny jest to praca mięśni szkieletowym wraz z całym zespołem towarzyszącym jej zmian czynnościowym w organizmie.

1. Podział w zależności od rodzajów skurczów mięśniowych

• Dynamiczne - wykonywane są z przeważającym udziałem skurczów izotonicznych (zmiana długości mięśnia bez zmiany napięcia). Są związane z przemieszczaniem się organizmu w przestrzeni.

• Statyczne - są one wykonywane z przeważającym udziałem skurczów izometrycznych (wzrasta napięcie mięśnia bez zmiany jego długości), wysiłki statyczne.

2. W zależności od wielkości grup mięśniowych zaangażowanych w wysiłku.

• Lokalne - obejmują mniej niż 30% całej masy mięśni

• Ogólne - obejmują ponad 30% całej masy mięśni

3. W zależności od procesów energetycznych zachodzących w pracujących mięśniach.

• Beztlenowe - energia do skurczu mięśniowego pochodzi z fosfokreatyny oraz węglowodanów, są to wysiłki statyczne, wysiłki o dużej intensywności

• Tlenowe - w których substratem energetycznym wykorzystywanym do produkcji energii są węglowodany czyli glikogen i glukoza oraz wolne kwasy tłuszczowe. Trwają powyżej jednej godziny

• Mieszane - początkowo energia pobierana jest z przemian beztlenowych a później z tlenowych

4. Ze względu na intensywność wysiłku

• Bezwzględny - Miarą obciążenia bezwzględnego jest ilość energii wydatkowanej przez organizm w jednostce czasu.

• Jako wydatek energii w jednostce czasu

• w jednostkach częstości skurczów serca

• w jednostkach pracy zewnętrznej wykonanej w określonym czasie

• w jednostkach objętości tlenu pochłanianego przez organizm w ciągu jednej minuty

• Względny - Miarą obciążenia względnego w wysiłkach dynamicznych jest stosunek aktualnego poboru tlenu podczas pracy do maksymalnego poboru tlenu wyrażony w procentach

• Wysiłek maksymalny - taki który aktualny pobór tlenu jest równy indywidualnej wartości maksymalnego poboru tlenu

• Supra maksymalne - zapotrzebowanie organizmu na tlen jest większe od indywidualnego zapotrzebowania na tlen

• Submaksymalne - podczas których aktualny pobór tlenu jest mniejszy od indywidualnej wartości maksymalnego poboru tlenu.

• Lekkie - aktualny pobór tlenu jest mniejszy od 20% maksymalnego poboru tlenu

• Średnie - aktualny pobór tlenu jest w przedziale od 20 do 50 % maks. Poboru

• Ciężkie - gdzie aktualny pobór tlenu jest w przedziale od 50 - 70% maks. Poboru

• Bardzo ciężkie - aktualny pobór tlenu większe od 70% maks. Poboru tlenu

Klasyfikacja wysiłków statycznych ze względów na intensywność wysiłku

• Bezwzględny - miarą obciążenia bezwzględnego jest wielkość rozwijanej siły potrzebnej do pokonania oporu zewnętrznego

• Względny - miarą obciążenia względnego jest stosunek aktualnie rozwijanej siły do maksymalnej siły skurczu dowolnego danej grupy mięśni wyrażonej w procentach

• Lekkie - nie przekraczającej 15% maks. Siły skurczu

• Średnie wymagają od 15-do 30% maks. Siły skurczu

• Ciężkie - od 30- 50% maks. Siły skurczu

• Bardzo ciężkie powyżej 50% maks. Siły skurczu

T: Zmiany we krwi pod wpływem wysiłku fizycznego.

1. Zmiany objętości osocza w ciągu wysiłków krótkotrwałych

W ciągu 5-15 min. Wysiłku objętość osocza zmniejsza się o 10 -15 %, a następnie nie ulega już zmianom. Zmniejszenie objętości osocza jest tym większe im większa jest intensywność wysiłku.

Przyczyną jest zmiana na odcinku naczyń włosowatych, wzrasta ciśnienie hydrostatyczne krwi i przeważa ono nad ciśnieniem onkotycznym białek osocza.

Następuje przesunięcie części wody z osocza do przestrzeni pozanaczyniowych. Zmniejsza się ilość osocza i wzrasta lepkość krwi

2. Zmiany objętości osocza w ciągu wysiłków długotrwałych

Podczas wysiłków długotrwałych powyżej 2 godzin może dochodzić do rozcieńczenia krwi- hemodilucja- następuje podczas przejścia części płynu pozanaczyniowego do naczyń krwionośnych ponieważ:

• obniża się ciśnienie hydrostatyczne krwi,

• zmienia się przepuszczalność naczyń włosowatych dla białek co powoduje zwiększenie dopływu białek do naczyń krwionośnych co powoduje wzrost ciśnienia onkotycznego osocza

3. Zmiany w układzie krwinko czerwonym.

Bezpośrednio po zakończeniu wysiłków krótkotrwałych obserwuje się po pierwsze pozorny wzrost liczby krwinek czerwonych w jednostce objętości krwi- poliglobulia. Po drugie obserwuje się zwiększenie stężenia hemoglobiny oraz zwiększenie liczby hematokrytowej.

Podczas wysiłków długotrwałych najczęściej obserwuje się zmniejszenie liczby erytrocytów, zmniejszenie stężenia hemoglobiny i liczby hematokrytowej.

Przyczyny:

• Wzrost objętości osocza- rozcieńczenie krwi

• Hemoliza wewnątrzkomórkowa

• Czynniki mechaniczne

• Kwaśnica metaboliczna

• Hipoglikemia

• Wzrost temperatury wewnętrznej

Jeżeli wysiłek powoduje ostre niedotlenienie organizmu- hipoksja. To wówczas zwiększa się aktywność erytropoetyny- zapoczątkowuje syntezę globiny i przyłączanie jej do hemu i po drugie działa na komórki szpiku kostnego i pobudza je do wzmożonej produkcji krwinek czerwonych.

4. Wpływ wysiłku fizycznego na obraz i liczbę krwinek białych.

Leukocytoza miogenna- zmiany w liczbie jak i kształcie krwinek. Może przebiegać w trzech fazach i zależy od intensywności wysiłku.

• Faza limfocytarna - charakterystyczna dla wysiłków lekkich i umiarkowanych. Obserwuje się wzrost ilości limfocytów do 55% przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości granulocytów obojętnochłonnych. Ilośc krwinek białych nie zmienia się

• Faza neutrofilia - dla wysiłków średnich i ciężkich. Zwiększenie granulocytów obojętno chłonnych do 78%, zmniejszenie limfocytów poniżej wartości spoczynkowej, ogólna liczba krwinek białych może wzrosnąć do 12 tyś na mm³.

• Faza intoksykacyjna:

• Typ regeneracyjny - nasilenie zmian z fazy drugiej (dalszy wzrost granuloctywó obojętno chłonnych do 90% obniżenie limfocytów nawet do 5%), ogólna ilośc krwinek białych wzrasta do około 20 tys na mm³

• Typ degeneracyjny - spadek ogólnej ilości krwinek białych- leukopenia.

T: Zmian stężenia kwasu mlekowego

Powstaje w komórkach mięśniowych i stamtąd dyfunduje do krwi. Tempo dyfuzji jest mniejsze aniżeli tempo jego wytwarzania. Dlatego też najwyższe stężenie kwasu mlekowego obserwuje się dopiero 3 do 5 min po zakończeniu wysiłku. W spoczynku stężenie kwasu mlekowego we krwi wynosi 0,4 do 1,6 mmol/l. W wysiłkach maksymalnych wynosi przynajmniej 8 mmol/l. Najczęściej wynosi 10- 13 mmol/l.

Zmiany stężenia kwasu mlekowego podczas wysiłków krótkotrwałych:

Z chwilą rozpoczęcia wysiłku stężenie kwasu mlekowego we krwi wzrasta proporcjonalnie, chodź ten wzrost jest niewielki do intensywności wysiłku. Do momentu aż wysiłek osiągnie intensywność osiągnie 30- 40% VO2 max u ludzi o małej wydolności , 40- 60% VO2 max u ludzi o średniej, 60- 70%VO2 max u ludzi o dużej wydolności. Po przekroczeniu tego wysiłku następuje duży wzrost ilości kwasu mlekowego we krwi.

To obciążenie o wzrastajacej intensywności przy którym obserwuje się gwałtowny wzrost stężenia kwasu mlekowego we krwi nazywa się progiem mleczanowym.

Zmiany stężenia kwasu mlekowego podczas wysiłków długotrwałych:

Podczas wysiłków krótko trwałych o małej lub umiarkowanej intensywności początkowo stężenie kwasu mlekowego we krwi wzrasta, natomiast później ulega obniżeniu. Jest to wynikiem hamowania glikolizy przez WKT (utlenianie w komórkach mięśniowych)

Zmiany stężenia kwasu mlekowego podczas wysiłków statycznych:

Są to typowo wysiłki beztlenowe. W czasie trwanie wysiłku nie obserwuje się wzrostu mleczanu we krwi. Po zakończeniu wysiłku statycznego gdy ucisk mięśni na naczynia krwionośne się zmniejszy to wówczas obserwujemy wzrost stężenia kwasu mlekowego.

Od tego.

T: Pobudliowość

Pobudlowość jest to zdolność do reagowania na bodźce stanem czynnym zwanym pobudzeniem. W wyniku skutecznie działającego bodźca każda tkanka reaguje specyficzną dla niej czynnością.

• Komórki i włókna nerwowe reagują wytworzeniem impulsu i przewodzeniem tego impulsu

• Tkanka gruczołowa - wydzielaniem

• Tkanka mięśniowa - skurczem

Bodziec jest to zmiana otoczenia zewnętrznego bądź wewnętrznego, który wywołuje specyficzny stan czynny zwany pobudzeniem

I Podział

• Bodźce fizyczne - mechaniczne - ucisk, termiczne, elektryczne, świetlne

• Bodźce chemiczne - kwasy, zasady, roztwory, gazy.

II Podział ze względu na siłę działającego bodźca

• bodźce podprogowe - takie które nie wywołują żadnej reakcji

• Bodźce progowe - najsłabszy bodziec wywołujący minimalnie doszczegalną reakcję.

• Bodźce nadprogowe - maksymalne- wywołującą maksymalną reakcję.

Pobudliowośc tkanek można Mierzyc poprzez pomiar siły oraz czas działania bodźca.

Miary pobudliwości

• Reobaza - najmniejsza siła bodźca potrzebna do wywołania reakcji, a czas w którym ten bodziec działa nazywa się czasem użytecznym

• Chronaksja - najkrótszy czas działania bodźca o sile podwójnej reobazy potrzebny do wywołania rekacjii

Wydłużenie chronaksji jest to jeden z objawów zmęczenia mięśni.

Warunkiem pobudliwości jest utrzymanie błony komórkowej w stanie spolaryzowanym. Różnicę potencjałów elektrycznych między wnętrzem komórki a powierzchni zewnętrzną błony komórkowej nazywa się potencjałem spoczynkowym. Ujemny potencjał spoczynkowy wewnątrz neuronu i jego wypustek wynosi średnio – 70 mv, a w komórkach mięśniowych poprzecznie prążkowanych wynosi średnio -84 minimol.

Potencjał spoczynkowy powstaje w wyniku różnicy w stężeniu jonów nieorganicznych po obu stronach błony komórkowej. W warunkach spoczynkowych na powierzchni zewnętrznej błony komórkowej dominują jony sodu i aniony chloru, natomiast wewnątrz komórki dominują kationy potasu i aniony organiczne głównie białka.

Błon a komórkowa jest nieprzepuszczalna dla jonów, ale w błonie występują kanały jonowe- struktury białkowe zdolne do selektywnego przepuszczania jonów. Jony przez te kanały przechodzą zgodnie z gradientem stężeń- dyfuzja- przykład transportu biernego.

W Warunkach spoczynkowych błona komórkowa jest bardziej przepuszczalna dal jonów potasu i to te jony powodują dodatnie naładowanie powierzchni zewnętrznej błony komórkowej. Ciągłe utrzymanie błony komórkowej w stanie spolaryzowanym jest możliwe dzięki działaniu pompy sodowo- potasowej- jest ona przykładem transportu aktywnego, czyli wbrew gradientowi stężeń usuwa z wnętrza komórki nadmiar jonów sodu i wprowadza do komórki jony potasu. Energia potrzebna pochodzi z rozpadu ATP. Z rozpadu jednej jednostki ATP powstaje energia pozwalająca na przeniesienia 3 atomów sodu do środka a 2 potasu na zewnątrz. Aby powstał i był utrzymywany potencjał spoczynkowy muszą być spełnione dwa warunki. Po pierwsze musi istnieć różnica w stężeniu jonów po obu stronach błony komórkowej utrzymywana przez działanie pompy sodowo- potasowej. Po drugie musi istnieć różnica przepuszczalności błony dla jonów.

Bodziec działając na błonę komórkową powoduje ruch jonów przez błonę, efektem tego jest depolaryzacja- powstaje potencjał czynnościowy. Otwierają się kanały sodowe i jony sodu gwałtownie napływają do wnętrza komórki i wówczas potencjał wnętrza komórki wzrasta i staje się dodatnia. Zamykają się kanały sodowe, z pewnym opóźnieniem otwierają się kanały potasowe przez które jony potasu przenikają na powierzchnie zewnętrzną błony. Błona komórkowa wraca do stanu spolaryzowania- repolaryzacja.

Gdy komórka jest w fazie depolaryzacji to jest wówczas niepobudliwa- refrakcja bezwzględna. Natomiast w fazie repolaryzacji gdy zaczyna silniejszy bodziec to wówczas komórka zareaguje- refrakcja względna.

Odruch jest to reakcja na bodziec przy udziale ośrodkowego układu nerwowego. Jednostką budulcową i równocześnie czynnościową jest ruch odruchowy. Jest to droga której przebiegają impulsy nerwowe od miejsca zadziałania bodźca do narządów którego czynność stanowi reakcja na ten bodziec.

• Receptor - narząd na skutek działania bodźca powstaje impuls nerwowy

• Droga dośrodkowa - tworzy neuron czuciowy, przewodzi on impulsy nerwowe do ośrodka w OUN

• Ośrodek - impuls przekazany zostaje na następny neuron

• Droga odśrodkowa - tworzą neurony ruchowe, przenosi on impulsy do narządu wykonawczego

• Efektor - w odpowiedzi na działający impuls powoduje wyzwolenie czynności

Podział ze względu na położenie receptora i pochodzenie bodźców:

• Proprioreceptory - znajdują się w mięśniach, ścięgnach, więzadłach i torebkach stawowych. Odbierają inf. O zmianach w napięciu i długości mięśni, o położeniu poszczególnych części ciała względem siebie, o ruchu ciała w przestrzeni. Są to receptory czucia głębokiego.

• Telereceptory - odbierają bodźce których źródło znajduje się w pewnej odległości od receptora. Zaliczamy narząd wzroku, słuchu i węchu.

• Eksteroreceptory - odbierają one bodźce pochodzące ze środowiska zewnętrznego, wrażliwe na zmianę temperatury, ucisk, dotyk

• Interoreceptory - odbierają bodźce ze środowiska zewnętrznego, zmiany ph, ciśnienia.

Odruchy bezwarunkowe są wrodzonymi reakcjami ustroju zachodzą one za pomocą synaps położonych w niższych piętrach OUN- łuk odruchowy nigdy nie przechodzi przez korę mózgową.

Podział ze względu położenie ośrodka odruchowego

• Mózgowe - gdzie ośrodkami są komórki nerwowe skupione w jądrach odpowiednich nerwów czaszkowych - śródmózgowiu, moście i rdzeniu przedłużonym.

• Rdzeniowe - ośrodki tych odruchów położone są w jądrach przednich rdzenia kręgowego

• Podział ze względu na budowę łuku odruchowego

• Somatyczne - efektorem jest mięsień szkieletowy

• Monosomatyczne - występuje tylko jedna synapsa

• Polisynaptyczne - występuje kilka połączeń synaptycznych w obrąbie OUN

• Wegetatywne - efektorem są wszystkie komórki i narządy poza mięśniami szkieletowymi poprzecznie prążkowanymi - serce, naczynia krwionośne. Efektor jest unerwiony przez układ nerwowy wegetatywny. Droga ośrodkowa składa się co najmniej z dwóch neuronów – odruch źreniczny (mózgowy, wegetatywny, obcy)

• Podział ze względu na położenie receptora i efektora

• Własne - receptor i efektor znajdują się w tym samym narządzie (tym samym mięśniu szkieletowym), najczęściej są to odruchy monosynaptyczne, dlatego czas odruchu jest krótki około 11milisek. Zadaniem ich jest koordynacja ruchu oraz zabezpieczają one mięśnie i stawy przed uszkodzeniem- odruch kolanowy - odruch własny, monosynaptyczny oraz jest to odruch rdzeniowy

• Obce- receptor i efektor znajdują się w oddzielnych narządach, są to odruchu polisynaptyczne, czas trwania wynosi około 40- 80 mili sek. Np. odruch podeszwowy, rogówkowy (obcy, obronny, mózgowy)

• Odruchy warunkowe powstają w czasie życia osobniczego przy współudziale OUN - udział kory mózgowe w wyniku procesu nazywanym uczeniem. Powstają one w wyniku czasowego kojarzenia bodźca pierwotnego (wywołujący odruch bezwarunkowy) z bodźcem obojętnym. Powstaje na bazie odruchu bezwarunkowego. Łuk odruchowy zawsze przechodzi przez korę mózgową.

T: Mięśnie

Mięsnie gładkie - budują narządy wewnętrzne

Poprzecznie prążkowane - Mięśnie szkieletowe

Poprzecznie prążkowany - Serce

1. Budowa mięśni szkieletowych

Mięśnie szkieletowe zbudowane są z komórek- włókna mięśniowe. Włókno mięśniowe otoczone jest błona komórkową - sarkolemną, natomiast wnętrze tego włókna to sakroplazma.

Wewnątrz włókna znajdują się włókienka- miofibryle, które dzielą się na cienkie nitki tzw. miofilamenty (aktyna i miozyna są to białka kurczliwe.)

Pomiędzy tymi włókienkami znajdują się mitochondria, glikogen oraz mioglobina- magazynuje tlen. Na obwodzie komórki mięśniowej znajduje się od kilu do kilkunastu jąder komórkowych.

Błona komórkowa tworzy do wnętrza komórki mięśniowej wgłębienia- kanaliki poprzeczne T do tych kanalików poprzecznych przylegają pęcherzyki końcowe siateczki sarkoplazmatycznej. W tych pęcherzykach końcowych zmagazynowane są jony wapnia. Kanalik poprzeczny T łącznie z pęcherzykami końcowymi tworzy triadę mięśniową. Powstaje siec dzięki którym potencjał czynnościowy rozprzeszczenia się z powierzchni zewnętrznej błony komórkowej do wnętrza komórki mięśniowej.

Jednostką funkcjonalna mięśnia jest sarkometr. Sakrometr ogranicza go błona poprzeczna Z. W takim sakrmoetrze rozróżniamy ciemniejsze odcinki anizotropowe zbudowane głównie z fi lamentów miozyny i jaśniejsze odcinki izotropowe zbudowane wyłacznie z filamentów aktywnych. Odcinek jaśńiejszt podzielony jest błoną Z na dwie połowy, każda z tych połówek należy do sąsiedniego sarkmoetru. Odcinek A zawiera głównie miozynę. W jego środkowej części występuje jaśniejsze pasmo- strefa H, w czasie rozkurczu nie ma nici aktywnych.

Sarkomer zbudowany zbudowany jest ½ izotropowego jeden anizotropowy i ½ izotropowego.

2. Budowa miozyny

Zbudowana jest z dwóch podjednostek, z wydłużonej mero miozyny lekkiej tworzącej trzon wydłużonego kształtu oraz z maczugowatej mero miozyny ciężkiej- składa się z tzw. głowy i nitkowatej szyi.

Meromiozyna ciężka pełni dwie funkcje: tworzy połączenia z nicią aktyny- mostki poprzeczne i po drugie wykazuje właściwości enzymatyczne.

Aktyna zbudowana jest z dwóch spiralnie skręconych sznurów, cząstek o kształcie okrągłym. Otoczone one są nicią tropomiozyny, na której znajdują się cząsteczki troponiny- posiada trzy podjednostki T (połaczenie tropioniny z tropiomiozyną), C (miejsce wiązania jonów wapnia), I (Hamuje oddziaływanie katyny na miozynę).

3. Budowa i funkcja synapsy nerwowo- mięśniowej.

Synapsa nerwowo- mięśniowa składa się z 3 elementów.

• Błona presynaptyczna - jest to zakończenie aksonu

• Błona postsynaptyczna - jest to cześć sarkolemy do której przylega komórka nerwowa

• Szczelina synaptyczna

Jej zadaniem jest przekazywanie pobudzenia z włókna nerwowego na włókno mięśniowe. Jest to synapsa chemiczna, przewodzenie pobudzenia odbywa się za pośrednictwem związku chemicznego acetylocholiny.

W wyniku pobudzenia motoneuronu impuls nerwowy biegnie wzdłuż włókna nerwowego i dochodzi do błony presynaptycznej powodując jej depolaryzację. I wówczas ze środowiska zewnątrzkomórkowego do wnętrza komórki nerwowej napływają jony wapnia. Wzrost stężenia jonów wapnia wewnątrz komórki nerwowej jest bodźcem powodującym otwarcie pęcherzyków synaptycznych i w wyniku tego następuje wydzielanie acetylocholiny do szczeliny synaptycznej - sprzężenie elektorwydzielnicze.

Aby pobudzenie zostało przekazane na włókno mięśniowe acetylocholina musi połączyc się ze specjalnym receptorem znajdującym się na błonie post synaptycznej. W wyniku tego następuje depolaryzacja tej błony. Po przeniesieniu pobudzenia acetylocholina zostaje rozłożona na kwas octowy i choline.

Teoria ślizgowa skurczu mięśniowego

W wyniku depolaryzacji błony postsynaptycznej powstaje potencjał czynnościowy czyli pobudzenie. To pobudzenie rozchodzi się wzdłuż włókna mięśniowego, oraz wnika do wnętrza komórki wzdłuż kanalików poprzecznych T. Wówczas to z pęcherzyków końcowych siateczki sarkoplazmatycznej następuje uwolnienie jonów wapnia. Wzrost stężenia jonów wapnia w cytoplazmie komórki mięśniowej zapoczątkowuje aktywację układów kurczliwych i skurcz włókien mięśniowych. Mechanizm ten nazywa się sprzężeniem elektro mechanicznym. Jony wapnia łączą się z podjednostką C troponiny i zmniejszają jej powinowadztwo doaktywne, następuje zmiana przestrzenna układu troponina/ tropiomiozyna i zostają odsłonięte miejsca aktywne na aktywie. Do tych miejsc aktywnych przyłączają się główki miozyny i powstają mostki poprzeczne. Równocześnie główka miozyny działa jak enzym powodując rozpad ATP i wydzielanie energii potrzebnej do skurczu. Następnie główki miozyny i mostki poprzeczne ulegają zmianom konformacyjnym. W wyniku tego następuje przesuwanie, czyli ślizganie głowy miozyny wzdłuż filamentu aktynowego i wsuwaniu nici aktyny pomiędzy nitki miozyny.

Charakterystyczną tej teorii jest to, że ani nici aktyny, ani miozyny nie ulegają skróceniu, a jedynie zmieniają położenie względem siebie.

Energetyka Skórczu mięśniowego

Głównym źródłem energii do Skórczu mięśniowego jest ATP który rozpada się na ADP i fosforan nieorganiczny i wydziela się energia. Zasoby ATP w komórce mięśniowej są bardzo małe i wystarczają na dwie- trzy sekundy pracy. ATP musi być ciągle odbudowywane. Część procesów odbudowy nie wymaga dostępu tlenu i nazywamy je procesami beztlenowymi i przebiegają one w cytoplazmie. Cześć tych procesów przebiega w mitochondriom przy udziale tlenu- procesy tlenowe.

Beztlenowa odbudowa polega po pierwsze przy udziale rozpadu fosfokreatyny - powstaje energia na 10 - 15 sekund pracy. Glikoliza rozpad węglowodanów - glikogenu mięśniowego oraz glukozy wychwytywanej z krwi do kwasu pirogronowego. Z rozpadu jednej cząsteczki glukozy powstają dwie cząsteczki ATP, a z rozpadu jednej cząsteczki glikogenu powstają 3 cząsteczki ATP. Jeżeli nadal panują warunki beztlenowe to kwas pirogronowy przekształca się w kwas mlekowy. Reakcja miokinazowa z dwóch cząsteczek ADP powstaje ATP i AMP który jest aktywatorem glikolizy

Cześć cząsteczek ATP dyfunduje do mitochondriom i tam następuje odbudowa dalszych cząsteczek ATP. W wyniku utleniania węglowodanów - glikogenu lub glukozy, wolnych kwasów tłuszczowych i aminokwasów. Otrzymujemy CO2, wodę i Energie. Dominują w procesach długotrwałych o umiarkowanej intensywności.

Rodzaje skurczów mięśniowych.

Pierwszy podział ze względu na częstotliwość pobudzeń. Skurcze mięśniowe możemy podzielić na skurcz pojedynczy oraz tężcowy.

• Skurcz pojedynczy - powstaje gdy mięsień będzie drażniony bodźcami rzadszymi niż cały czas skurczu tego mięśnia, gdy nastąpi całkowity jego rozkład. Możemy wyróżnić trzy okresy:

• Okres utajonego pobudzenia- mięsień jest niepobudliwy - Refrakcja bezwzględna

• Faza wzrastającego napięcia- Reaguje na bodźce

• Okres rozkurczu - raguje na bodźce

• Skórcze Tężcowe - powstaje wtedy gdy mięsień jest drażniony serią bodźców w której przerwa między kolejnymi bodźcami jest krótsza niż cały czas skurczu i rozkurczu. Możemy wyróżnić dwa rodzaje- niezupełny i zupełny.

• Niezupełny - powstaje wtedy gdy kolejne bodźce drażnią mięsień w fazie rozkurczu.

• Zupełny - powstaje wtedy gdy kolejne bodźce drażnią mięsień w fazie skurczu i nie pozwalają na rozkurcz

• Drugi podział ze względu na zmianę długości i napięcia mięśni.

• Skurcz izometryczni - długość mięśnia nieuległa zmianie, wzrasta jego napięcie. Nie wywojuje ruchów w stawie, dominują w wysiłku statycznym

• Skurcz izotoniczny - napięcie mięśnia jest stałe, natomiast długość ulega zmianie powodując ruch w stawie, dominuje w wysiłku dynamicznym

• Skurcz auksooniczny - w początkowej fazie skurczu zwiększa się napięcie mięśnia, a później następuje jego skracanie.

Jednostka motoryczna - jest to jeden neuron ruchowy i wszystkie włókna mięśniowe przez niego unerwianie, liczba tych włókien mięśniowych zależy od jej funkcji. Siła skurczów mięśni szkieletowych zależy od ilości pobudzonych jednostek motorycznych

3 koło

T: Układ krążenia

Układ krążenia stanowi zamknięty obwód który składa się z dwóch części: serca i naczyń krwionośnych, Zaliczamy tętnice, żyły i naczynia włosowate.

Krew krąży miedzy tymi dwoma częściami w dwóch zamkniętych systemach naczyń krwionośnych tworzących krwi obieg duży i krwi obieg mały (płucny).

Duży obieg krwi rozpoczyna się w lewej komorze serca skąd krew jest wyrzucana do aorty, aorta rozdziela się na coraz mniejsze naczynia tętnicze które przechodzą w siec naczyń włosowatych oplatających poszczególne narządy- tak spełniane są funkcje tego krwioobiegu czyli następuje wymiana gazowa, następuje dostarczenie substancji odżywczych i budulcowych i odebranie zbędnych produktów przemiany materii. Odtlenowana krew czyli krew żylna wraca do prawego przedsionka dwoma żyłami głównymi górna i dolną. Do każdego narządu dopływa tylko pewna ilość krwi która zostaje wyrzucona z lewej komory serca w czasie jednej minuty. Dystrybucja przypływu krwi zależy od stanu czynnościowego danego narządu. Przepływ krwi w krwioobiegu dużym jest możliwy dzięki istnieniu różnicy ciśnień w układzie krążenia. Jest to różnica między średnim ciśnieniem w lewej komorze serca, a prawym przedsionkiem- Różnica ciśnień wynosi 95mm słupa rtęci.

Obieg mały rozpoczyna się w prawej komorze serca skąd krew jest wyrzucana do tętnicy płucnej, ta tętnica rozgałęzia się na coraz mniejsze naczynia tętnicze które przechodzą w naczynia włosowate oplatające pęcherzyki płucne. Na poziomie naczyń włosowatych spełniana jest główna funkcja tego krwiobiegu czyli wymiana gazowa. Utlenowana krew wraca do lewego przedsionka czterema żyłami płucnymi. Przepływ krwi w tym krwiobiegu jest możliwy dzięki istnieniu różnicy ciśnień. Średnie ciśnienie krwi prawej komorze wynosi 15 mm słupa rtęci a w lewym przedsionku 7mm słupa rtęci- różnica wynosi 8mm słupa rtęci.

Budowa naczyń krwionośnych

Ściana naczynia tętniczego i żylnego zbudowana jest z trzech warstw.

• Warstwę wewnętrzną - tworzy śródbłonek

• Warstwę środkową - tworzą komórki mięśni gładkich, włókna sprężyste i kolagenowe

• Warstwa zewnętrzna - przydanka

W naczyniach kończyn dolnych znajdują się zastawki- krew płynie w kierunku do serca. Ściana naczynia włosowatego jest b. Cienka zbudowana jest z jednej warstwy czyli ze śródbłonka.

Serce

Budowa:

Możemy je podzielić na cześć prawą i lewą. Przedsionki za pośrednictwem żył otrzymują krew z określonych regionów ciała, natomiast komory działają jak pompa- tłoczą krew do tętnic, a tętnicami przepływa ona do określonych rejonów ciała. Przepływ krwi jest zawsze w tym samym kierunku - żyły, przedsionki, komory, tętnicę. Zastawki zapobiegają cofaniu się krwi. W sercu mamy dwa rodzaje zastawek. Pierwsze między przedsionkami a komorami znajdująsięzastawki przedsionkowo - komorowe. Zastawka prawa- trójdzielna, zastawka prawa - dwudzielna. Natomiast między komorami a naczyniami tętniczymi mamy zastawki półksiężycowate.

Mięsień sercowy zbudowany jest z włókien poprzecznie prążkowanych połączonych mostkami plazmatycznymi i tworzy on zespójnie komórkową - syncytium.

Dwa rodzaje komórek mięśniowych:

• Komórki robocze - ściany przedsionków, ściany komór, przegrodę przedsionkową i międzykomorową, mają dużą ilość miofibryny, charakteryzują się kurczliwością. Odpowiedzialne za pracę mięśni

• Komórki tworzące układ bodźco - przewodzący serce - mają małą ilość miofibryny ich zadaniem jest wytwarzanie potencjałów czynnościowych.

Właściwości fizjologiczne mięśnia sercowego:

Serce jest zdolne do reagowania na bodźce Skórczem. Bodziec o sile progowej wywołuje skurcz maksymalny mięśnia sercowego i dalsze zwiększanie siły bodźca niepowodujące zwiększania siły skurczu- prawo wszystko albo nic- odnosi się do jednostki motorycznej. Prawo starlinga mówi że siła skurczu mięśnia sercowego zależy od długości początkowej włókien mięśniowych czyli od ilości krwi jaka napłynie do serca w czasie rozkurczu. Mięsień sercowy w fazie skurczu jest niepobudliwy, dlatego też nie można wywołać skurczu tężcowego. Jeżeli na mięsień sercowy będący w fazie rozkurczu zadziałamy bodźcem dodatkowym to wówczas wystąpi skurcz dodatkowy - ekstrasystole, a po nim występuje przerwa wyrównawcza. Może wystąpić przy zatruciach, nadpobudliwości.

Automatyzm serca polega na tym że serce samo wytwarza bodźce, przewodzi te bodźce bez udziału układu nerwowego. Jest to możliwe dzięki temu że serce posiada własny układ bodźco - przewodzący (zbudowany z komórek mięśniowych o małej Zwartości miofibryli, a dużo sarkoplazmy). Składa on się z 4 elementów:

• Pierwszorzędowy węzeł zatokowo przedsionkowy tzw. rozrusznik serca- znajduje się w tylnej ścianie prawego przedsionka w miejscu ujścia żyły głównej wtórnej. Komórki tego węzła same rytminiczie pobudzają się i wysyłają impulsy nerwowe (około 70 razy na min). Pobudzenie biegnie szlakiem międzyprzedsionkowym na ściany lewego przedsionka i trzema szlakami międzywęzłowymi do drugorzędowego węzła przedsionkowo- komorowego. Ten węzeł znajduje się również w prawym przedsionku, tutaj następuje największe zwolnienie przewodzenia pobudzenia. Od tego węzła odchodzi pęczek przedsionkowo- komorowy tzw. pęczek Hissa- jest to jedyne połączenie między przedsionkami a komorami. Rozdziela się on na dwie odnogi prawą i lewą które biegną po obu stronach przegrody między komorowej do koniuszka serca i rozgałęziają się na siec włókien Purkiniego.

Zaburzenia w zakresie wytwarzania bodźców w węźle zatokowo przedsionkowych

• Arytmia - nierytmiczna czynność serca w związku z nierytmicznym wytwarzaniem bodźców

• Tachykardia - duża częstotliwość powtarzających się rytmicznie skurczów serca

• Bradykardia - małą częstotliwość rytmicznie powtarzających się Skórczów serc

Zaburzenia w wyniku przewodzenia bodźców

Powstają one w wyniku uszkodzenia tkanki przewodzącej- blokami

T: Czynność układu krążenia.

1. Parametry:

• Ciśnienie tętnicze krwi - jest to siła z jaką działa przepływająca krew na ściany naczyń tętniczych. Ciśnienie w zbiorniku tętniczym dużym wacha się w zależności od okresu cyklu pracy serca. Wyróżniamy:

• Ciśnienie skurczowe - najwyższe w okresie maksymalnego wyrzutu lewej komory serca

• Ciśnienie rozkurczowe najniższe w okresie rozkurczu serca

Bada się je na tętnicy ramieniowej na lewym ramieniu, na wysokości ujścia lewej komory serca do aorty. Od 100-120 mm słupa rtęci a w przypadku ciśnienia rozkurczowego od 60-89 słupa rtęci. Wartość optymalna to 120 na 80 mm słupa rtęci.

Czynniki warunkujące wysokość ciśnienia tętniczego krwi

• Zależy od ilości krwi tłoczonej z lewej komory serca do aorty w ciągu jednej minuty- pojemności minutowej serca. Jeżeli pojemność minutowa serca zwiększa się ponieważ wzrasta częstość Skórczów serca to powoduje to wzrost ciśnienia rozkurczowego. Jeżeli pojemność minutowa serca zwiększa się w wyniku wzrostu objętości wyrzutowej to powoduje to wzrost ciśnienia skurczowego.

• Sprężystości ścian aorty i jej odgałęzień- im większa jest sprężystość tym mniejsze ciśnienie rozkurczowe. Jeżeli sprężystość ścian maleje to wówczas ciśnienie rozkurczowe wzrasta.

• Od oporu jaki stawiają przepływającej krwi naczynia oporowe- jeżeli te naczynia się rozszerzają to opór naczyniowy maleje, jest ułatwiony przepływ krwi na obwód i wówczas ciśnienie szczególnie rozkurczowe ulega zmniejszeniu. Jeżeli te naczynia się kurczą to wzrasta opór naczyniowy, utrudniony przepływ krwi na obwód i wówczas ciśnienie w dużych naczyniach wzrasta.

• Lepkość krwi - im większa lepkość krwi tym większe ciśnienie rozkurczowe

• Tętno - jest to rytmiczne uniesienie ściany naczynia tętniczego wywołane przesuwaniem się fali ciśnienia. W warunkach spoczynkowych wynosi ono 70 uderzeń na minutę. W wyniku skurczu serca na początku głównych tętnic wzrasta ciśnienie i równocześnie następuje odkształcenie ściany. Powstaje fala tętna. Rozchodzi się ona po całym układzie tętniczym szybciej aniżeli przepływa krew.

• Metody badania tętna

• Palpacyjna - poprzez ucisk na powierzchniowo przebiegające naczynia tętnicze

• Osłuchowa - przykłada się lekarskie słuchawki do serca

• EKG - zapisu cyklu pracy serca

• Sport tester

• Objętość wyrzutowa serca- jest to ilość krwi jaka każda z komór przepompowuje do odpowiedniego naczynia tętniczego podczas jednego skurczu. Średnio 70 - 80 ml

• Czynniki warunkujące objętość wyrzutową serca

• Od ilości krwi żylnej powracającej do serca

• Zależy od oporu stawianego odpływowi krwi serca - od oporu aorty, od obwodowego oporu naczyniowego i od lepkości krwi

• Zależy od stanów kurczliwości mięśnia sercowego, od wpływu na serca czyli od wpływu na serce układu współczulnego

• Pojemność minutowa serca - to jest ilość krwi jaką każda z komór przepompowuje do odpowiedniego naczynia tętniczego w ciągu jednej minuty.

Rola układu krążenia podczas wysiłków fizycznych

Transport tlenu z płuc do tkanek obwodowych, głównie do mięśni oraz transport CO2 w kierunku przeciwnym. Układ krążenia transportuje ciepło z ich źródeł z narządów o dużej przemianie materii do takich narządów jak wątroba i mięśnie do skóry poprzez którą nadmiar ciepła usuwany jest z organizmu. Transportuje sus. Energetycznych ze źródeł poza mięśniowych takich jak tkanka tłuszczowa, wątroba do mózgu i mięśni. Transport metabolitów z mięsni i innych tkanek do narządów w których ulegają dalszej przemianie (wątroba, niepracujące mięśnie) bądź do narządów przez które są usuwane- nerki. Układ krążenia transportuje hormony oraz inne substancje biologicznie czynne.

Ilość dostarczanego tlenu zależy od pojemności minutowej serca, oraz od różnicy tętniczo żylnej zawartości tlenu we krwi.

Zmiany w układzie krążenia w wysiłkach dynamicznych

Z chwila rozpoczęcia wysiłku objętość wyrzutowa wzrasta proporcjonalnie do wzrostu obciążenia- proporcjonalnie do zapotrzebowania organizmu na tlen. Gdy wysiłek osiągnie intensywność około 40 - 50% obciążenia maksymalnego, objętość wyrzutowa osiąga swoją maksymalną wartość i nie zmienia się pomimo dalszego wzrostu obciążenia. Maksymalnie objętość wyrzutowa serca u ludzi starszych do 110ml. U ludzi młodych zdrowych do około 160ml a u osób wytrenowanych 200ml. Podczas wysiłków dynamicznych zwiększa się aktywność ukł. Współczulnego- czynnik zwiększający ilość powracającej krwi

Częstość skurczów serca wzrasta proporcjonalnie do obciążenia, czyli proporcjonalnie do wzrostu zapotrzebowania organizmu na tlen. Maksymalna częstość skurczów serca jest wartością podobną u osób w tym samym wieku, i zmniejsza się wraz z wiekiem.

Pojemność minutowa serca. Podczas wysiłku o wzrastającej intensywności pojemność minutowa serca wzrasta proporcjonalnie do wzrostu obciążenia, czyli proporcjonalnie do zapotrzebowania organizmu na tlen. Wartości maksymalne u kobiet może się zwiększyć do koło 18 - 21 l/min, a u mężczyzn do koło 24 - 30 l/min. U osób wytrenowanych 40 l/min.

Ciśnienie tętnicze krwi. Ciśnienie skurczowe wzrasta wraz ze wzrostem intensywności wysiłku. Wartość maksymalną jaką może osiągać to 200 - 220 mm słupa rtęci. Ciśnienie rozkurczowe zachowuje się różnie. Podczas wysiłków submaksymalnych nie zmienia się a niekiedy obniża. Podczas wysiłku maksymalnego może nieznacznie wzrosnąć do koło 100 - 110 mm słupa rtęci.

Zmiany w układzie krążenia pod wpływem wysiłków statycznych

Częstość skurczów serca zwiększa sie natychmiast po rozpoczęciu wysiłku. Podczas wysiłków lekkich czyli do 15% maks. Siły skurczu w ciągu pierwszych 3 minut wysiłku wzrasta o 10 do 15 uderzeń na minutę. I następnie stabilizuje się na tym poziomie. Podczas wysiłków średnich i ciężkich nie obserwuje się stabilizacji. Podczas wysiłków średnich zwiększa się do 120 na minutę, a przy obciążeniach powyżej 50% wzrasta maksymalnie do 160 skurczy na minutę.

Objętość wyrzutowa serca podczas wysiłków lekkich nie zmienia się lub nieco wzrasta. Podczas wysiłków ciężkich i średnich objętość zmniejsza się o 10 - do 20 ml. Jest to spowodowane zmniejszeniem powrotu krwi żylnej do serca.

Pojemność minutowa serca wzrasta i to wyłącznie w wyniku zwiększenia częstości skurczów serca.

Ciśnienie tętnicze krwi podczas wysiłków statycznych wzrasta zarówno ciśnienie skurczowe jak i ciśnienie rozkurczowe. Podczas wysiłków lekkich wzrasta o 10 mm słupa rtęci. Podczas wysiłków średnich ciśnienie skurczowe wzrasta o 30 mm słupa rtęci, a rozkurczowe o 20 mm słupa rtęci. Podczas wysiłków ciężkich ciśnienie skurczowe wzrasta o 60 a rozkurczowe o 40. Maksymalna wartość w przypadku rozkurczowego 200 - 250, a rozkurczowego 130 - 150.

T: Regulacja krążenia

1. Regulacja krążenia odbywa się poprzez układ nerwowy wegetatywny oraz na drodze odruchowej.

2. Wpływ układu wegetatywnego na pracę serca

Regulacja nie zależy od naszej woli. Składa się z dwóch części:

• Współczulnej (sympatyczna)

• Cześć przywspółczulną (parasympatyczna)

• Obie części działają antagonistycznie. Współczulne włókna nerwowe uwalniają noradrenalinę i wpływają na czynność serca przyśpieszająco - tachykardia. Przywspółczulne włókna nerwowe uwalniają acetylocholinę i wpływają na czynność serca hamująco - bradykardia.

• W wyniku pobudzenia pojawiają się tropizmy serca:

• Batmotropizm - charakteryzuje pobudliwość mięśnia sercowego

• Dromotropizm - charakteryzuje przewodzenie pobudzenia w układzie bodźco przewodzącym serca

• Chromotropizm - charakteryzuje częstość skurczów mięśnia sercowego

• Inotropizm - charakteryzuje siłę skurczu mięśnia sercowego

• Tonotropizm - charakteryzuje napięcie mięśnia sercowego

Pobudzenie włókien współczulnych wywołuje tzw. dodatnie efekty tropowe. Powoduje zwiększenie pobudliwości, przewodzenia pobudzenia, częstości skurczów, siły skurczu i napięcia.

Pobudzenie włókien przywspółczulnych wywołuje tzw. ujemne efekty tropowe czyli zmniejszenie pobudliwości, przewodzenia pobudzenia, częstości skurczów, siły skurczu i napięcia.

Przewaga układu przywspółczulnego jest w spoczynku, podczas pracy i wysiłku zwiększa się wpływ włókien współczulnych na serce.

3. Unerwienie naczyń krwionośnych.

Większość naczyń krwionośnych poza naczyniami włosowatymi mają unerwienie współczulne czyli na zakończeniach i włókien wydzielana jest noradrenalina- powoduje ona zwężenie naczyń krwionośnych. Wzrasta opór obwodowy i ciśnienie krwi.

Wyjątek stanowią tylko tętniczki mięśni szkieletowych, gruczoły potowe oraz narządy połciowe. Mają one również unerwienie współczulne, ale na zakończeniach ich włókien wydzielana jest acetylocholina. Która powoduje rozszerzenie naczyń.

4. Odruchowa regulacja krążenia.

• Odruch z baroreceptorów tętniczych - znajdują się w ścianie zatoki szyjnej, oraz w ścianie łuku aorty. Bodźcem który pobudza te receptory jest wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Odruch posiada dwie składowe:

• Sercową - polega na pobudzeniu włókien nerwu błędnego, czyli włókien przywspółczulnych i zahamowaniu aktywności włókien współczulnych serca. Wynikiem tego jest zwolnienie rytmu serca, zmniejszenie kurczliwości mięśnia sercowego, a tym samym zmniejsza się objętość wyrzutowa serca i pojemność minutowa serca.

• Naczyniową - polega na zahamowaniu aktywności włókien współczulnych, zwężających naczynia. Wynikiem tego jest rozszerzenie naczyń krwionośnych i obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.

• W wyniku pobudzenia następuje regulacja pracy serca jak i światła naczyń krwionośnych.

Gdy dochodzi do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi zmniejsza się pobudzenie baroreceptorów tętniczych, czyli następuje ich odbarczenie. Odbarczenie baroreceptorów wywołuje reakcję przeciwną, powoduje zwiększenie częstości skurczów serca, zwiększenie objętości wyrzutowej i pojemności minutowej serca, zwężenie naczyń krwionośnych oraz zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi. Zadaniem tego odruchu jest wyrównywanie krótkotrwałych wahań ciśnienia.

T: Układ oddechowy

Oddychanie jest to wymiana gazowa między żywym organizmem a otaczającym je środowiskiem. Istotą oddychania jest wyzwolenie energii.

Pięć etapów oddychania

Pierwsze cztery etapy stanowią tzw. Oddychanie zewnętrzne - polega na doprowadzeniu do komórek tlenu i usuwaniu CO2

1. Wentylacja płuc - pobraniu lub usunięcie powietrza

2. Wymiana gazowa - pomiędzy powietrzem pęcherzykowym a krwią.

3. Transport gazów - transport tlenu i CO2 za pośrednictwem krwi

4. Wymiana gazowa - pomiędzy krwią a komórkami

Oddychanie wewnętrzne czyli wewnątrz komórkowe. W czasie którego tlen wchodzi w reakcje chemiczne i powstaje CO2.

Powietrze dostaje się poprzez drogi oddechowe: górne- nos, gardło, krtań i tchawice. Dolne- oskrzela, oskrzeliki zakończone pęcherzykami płucnymi. Wszystkie drogi oddechowe łącznie z oskrzelikami końcowymi stanowią tzw. anatomiczną przestrzeń bezużyteczną- nie odbywa się tam wymiana gazowa. Spełnia ona ważną funkcje gdyż tam powietrze przed dostaniem się do pęcherzyków płucnych zostaje ogrzane, wysycone parą wodną, oraz oczyszczone z ciał stałych zawartych w powietrzu. Wynosi ona około 150 ml.

Pojedynczy cykl oddechowy składa się z dwóch faz:

• Faza wdechu - ruch powietrza z atmosfery do pęcherzyka płucnego

• Faza wydechu - ruch powietrza z pęcherzyka płucnego do atmosfery

Wdech podczas spokojnego oddychania jest fazą czynną, następuje on w wyniku skurczu mięśni wdechowych czyli przepony oraz mięśni międzyżebrowych zewnętrznych.

Wydech jest fazą bierną ponieważ pojawia się w wyniku rozkurczu mięśni wdechowych.

Podczas oddychania wysiłkowego zarówno wdech jak i wydech jest fazą czynną. Uczestniczą wtedy tzw. dodatkowe mięśnie wdechowe i wydechowe.

Mechanika oddychania (mechanizm wdechu i wydechu)

Płuca i klatka piersiowa są strukturami elastycznymi. Wewnętrzna powierzchnia klatki piersiowej pokryta jest opłucną ścienną, a płuca pokryte są opłucną płucną. Między tymi opłucnymi znajduje się jama opłucnej wypełniona niewielką ilością płynu surowiczego. Spełnia on ważną rolę: zwilża powierzchnię obu opłucnych, umożliwia ślizganie się obu opłucnych względem siebie, dzięki działaniu sił spójności zapobiega oderwaniu się opłucnej płucnej od opłucnej ściennej. Dlatego też płuca ściśle przylegają do ścian klatki piersiowej i podążają za jej ruchami.

W zależności od fazy oddychania okresowo zmienia się ciśnienie w jamie opłucnej a po drugie w drogach oddechowych i pęcherzykach płucnych. W wyniku skurczu mięśni wdechowych powiększają się wymiary klatki piersiowej. To powoduje obniżenie ciśnienia w jamie opłucnej w stosunku do ciśnienia atmosferycznego. Powiększa się również objętość pęcherzyków płucnych i zmniejsza się w nich ciśnienie poniżej ciśnienia atmosferycznego. Powstaje różnica ciśnień pomiędzy powietrzem pęcherzykowym a powietrzem atmosferycznym. Gdy ta różnica osiągnie wartość pozwalającą na pokonanie oporu dróg oddechowych następuje wdech- pobranie powierza.

Mięśnie wdechowe rozkurczają się objętość klatki piersiowej maleje, ciśnienie w jamie opłucnej wzrasta, ale nadal jest niższe od ciśnienia atmosferycznego. Natomiast ciśnienie w pęcherzykach płucnych wzrasta powyżej ciśnienia atmosferycznego. Powstaje różnica ciśnień między powietrzem pęcherzykowym a atmosferycznym. Gdy osiągnie ona wartość pozwalającą na pokonanie oporu dróg oddechowych następuje wydech- usunięcie powietrza.

Wymiana gazowa w pęcherzykach płucnych

Wymiana między powietrzem pęcherzykowym a krwią żylną przepływającą przez naczynia włosowate otaczające pęcherzyki płucne. Wymiana gazowa odbywa się w wyniku dyfuzji czyli cząsteczki tlenu i CO2 przenikają ze środowiska o większym ciśnieniu parcjalnym do środowiska o niższym ciśnieniu. Tlen dyfunduje z powietrza pęcherzykowego gdzie ciśnienie parcjalne wynosi 100 mm słupa rtęci do krwi żylnej gdzie jego ciśnienie wynosi 40 mm słupa rtęci. Po przedyfundowaniu ciśnienie parcjalne tlenu krwi tętniczej wzrasta do 95 mm słupa rtęci. CO2 przenika z krwi żylnej gdzie jego ciśnienie parcjalne wynosi 46 m słupa rtęci do powietrza pęcherzykowego gdzie jego ciśnienie wynosi 40 mm słupa rtęci. Po przedyfundowaniu ciśnienie parcjalne CO2 krwi tętniczej obniża się do 40 mm słupa rtęci.

Transport gazów

Transport tlenu - Tlen przenika do krwi gdzie 0,3% ulega rozpuszczeniu w osoczu, a pozostała cześć dyfunduje do krwinki czerwonej i tam wiąże się nietrwale z hemoglobiną tworząc oksyhemoglobinę. Stopień wysycenia hemoglobiny tlenem zależy od ciśnienia parcjalnego tlenu, ciśnienia parcjalnego CO2, zależy od temperatury oraz od stężenia jonów wodorowych czyli od PH. Im wyższe ciśnienie parcjalne tlenu, niższe ciśnienie parcjalne CO2, niższa temperatura i mniejsze stężenie jonów wodorowych czyli PH wyższe tym leprze wysycenie hemoglobiny tlenem.

Transport CO2 - jest transportowany przez krew w trzech postaciach po pierwsze około 10% jest fizycznie rozpuszczone w osoczu krwi. Około 70% przenoszone jest przez osocze i erytrocyty w postaci jonów wodorowęglanowych. Około 20% transportowane jest w postaci karbaminianów- połączenie z białkami osocza i erytrocytów

Wymiana gazowa na poziomi komórek

Odbywa się w wyniku dyfuzji - tlen przenika z krwi tętniczej gdzie jego ciśnienie parcjalne wynosi 95 mm słupa rtęci do komórek gdzie jego ciśnienie wynosi 30 mm słupa rtęci. Po przedyfundowaniu ciśnienie parcjalne tlenu krwi żylnej obniża się do 40 mm słupa rtęci. CO2 przenika z komórek gdzie ciśnienie parcjalne wynosi 50 mm słupa rtęci do krwi tętniczej w której cieśnienie parcjalne wynosi 40 mm słupa rtęci. Po przedyfundowaniu cieśnienie parcjalne krwi żylnej wynosi 40 mm słupa rtęci.

Oddychanie wewnątrz komórkowe

Istotą tego oddychania jest wyzwolenie swobodnej energii z połączeń tlenu z wodorem i magazynowaniu jej w postaci ATP.

Wentylacja minutowa płuc

Jest to ilość powietrza pobranego lub usuniętego z płuc w ciągu jednej minuty. Zależy od częstości oddychania oraz od głębokości oddechów. W warunkach spoczynkowych człowiek oddycha od 12 do 16 razy na minutę i podczas jednego wdechu pobiera około 500 mm powietrza wynosi około średnio 6 - 8 l ma minutę.

Zmiany wentylacji minutowej płuc podczas wysiłku dynamicznego o wzrastającej intensywności. Z chwilą rozpoczęcia wysiłku wentylacja wzrasta wprost proporcjonalnie do jego intensywności do momentu aż wysiłek osiągnie intensywność 70% obciążenia maksymalnego. Po przekroczeniu tego obciążenia wentylacja wzrasta szybciej aniżeli pobór tlenu- hiperwentylacja. Wzrost wentylacji podczas wysiłku początkowo jest spowodowany zwiększeniem objętości oddechowej czyli pogłębieniem oddychania która może wzrosnąć do 3 litrów a w późniejszej fazie wysiłku wzrasta częstość oddechów nawet do 40 - 60 na minutę. Wartości maksymalne jakie może osiągać wentylacja to zależy od wydolności: o małej wydolności 60 - 70 na minutę o dobrej wydolności 110 - 130 na minute, u osób wytrenowanych 150 - 160 na minutę

T: Regulacja oddychania

1. Za regulacje częstości i głębokości oddechu odpowiadają dwie grupy neuronów.

• Pierwsza grupa neuronów znajduje się w rdzeniu przedłużonym i tworzy ośrodek oddechowy. Składa się z dwóch części:

• Ośrodek wdechu - tworzą go neurony za pośrednictwem których pobudzenie przekazywane jest na motoneurony unerwiające przeponę i mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne.

• Ośrodek wydechu - tworzą go neurony wydechowe które wysyłają impulsy do motoneuronów unerwiających głównie mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne

• Drugim miejscem występowania neuronów uczestniczących w regulacji oddychania jest most.

• Ośrodek apneustyczny - znajduje się w tylnej części mostu, i zadaniem tych neuronów jest stałe pobudzanie ośrodka wdechu w rdzeniu przedłużonym.

• Ośrodek pneumotaksyczny - znajduje się w bocznej części mostu. Zadaniem tych neuronów jest stałe wywieranie wpływu hamującego na ośrodek wdechu w rdzeniu przedłużonym.

Samoistne pobudzenie powstałe w ośrodku oddechowym jest modulowane przez impulsy pochodzące z ośrodków znajdujących się w wyższych piętrach mózgowych- z kory mózgu, ośrodka termoregulacji. Po drugie te impulsy mogą pochodzić z chemoreceptorów tętniczych. Po trzecie z interoreceptorów znajdujących się w tkance płucnej oraz proprioreceptorów klatki piersiowej.

Odruch z chemorceceptorów tętniczych.

Te receptory zlokalizowane są w ścianie zatoki szyjnej - w kłębkach szyjnych, oraz w ścianie łuku aorty - w kłębkach aorty. Te receptory pobudzane są przez obniżenie prężności tlenu w krwi tętniczej, podwyższenie prężności CO2 w krwi tętniczej, przez zwiększenie stężenia jonów wodorowych. Stanowi obronę organizmu przed niedotlenieniem. Odruch ten posiada dwie składowe:

• Oddechową - polega na pogłębieniu i przyśpieszeniu oddychania- hiperwentylacja

• Krążeniową - polega ona na przyśpieszeniu czynności serca tym samym zwiększeniu objętości wyrzutowej i pojemności minutowej serca. Naczynia krwionośne ulegają zwężeniu i ty samym ciśnienie tętnicze krwi się zwiększa

Odpowiedz na pobudzenie tych receptorów jest różna i zależy od sytuacji w jakiej dochodzi do ich pobudzenia.

W takiej sytuacji gdy możliwa jest wentylacja płuc odruch ten powoduje jej zwiększenie i dostosowanie do zwiększonego przepływu krwi przez płuca. Mniejsza zawartość tlenu we krwi jest kondensowana zwiększonym przepływem krwi.

Gdy niemożliwa jest wentylacja płuc to pojawia się tylko składowa krążeniowa i w tej sytuacji równocześnie następuje: zwiększenie aktywności układu współczulnego, a w wyniku tego następuje zwężenie naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Następuje zwiększenie aktywności włókien przywspółczulnych unerwiających serce- efektem tego jest zwolnienie pracy serca. Gdy wentylacja płuc jest niemożliwa odruch ten umożliwia oszczędne gospodarowanie tlenem zawartym we krwi.