Koniunktura gospodarcza
Faza kryzysu: raptowny spadek wielkości produkcji, rośnie bezrobocie i inflacja. Kryzys dba do miejsca poziomego na wykresie
Interwencjonizm państwowy – rząd ingeruje w gospodarkę i pozwala tej gospodarce odbić się od dna.
Rzad decyduje albo o ocenie albo o podaży. Jeśli jest to czysty monopol (wyłączność na produkcję) to będzie też decydowało o cenie produktu na rynku bo nie ma żadnej konkurencji. Jeżeli połączą się dwa czyste monopole – to jest to duopol, oligopol (kilka). Jeżeli jedno przedsiębiorstwo opanuje rynek, to wtedy mówimy o monopsonie.
Gospodarka nigdy nie wraca do poprzedniego stanu.
Stan od 5 do 8 lat i wiąże się z produkcją. W tym okresie czasu wielkość produkcji wzrasta albo spada. Jeżeli będą się specjalizowały tak jak Chiny, to większość przemysłu w europie nie będą mialy szansy istnienia, bo rynek chinski je zastąpi. Chinom się wydawało ze jak zaczna produkować arbuzy, to ich w europie nie będę – zamiast tego, mieli straty bo chinskie arbuzy wybuchały od nadmiaru chemii. Produkuja tez czosnek – jest napromieniowany ,aby się nie psuł.
Cykl Kontradiewa trwa od 45 do 60 lat, z reguły związany jest z Eko odkryciami, które produkuja zmiany w gospodarce (rewolucja przemysłowa, energia atomowa, komputery, Internety). Zanim zaczna obowiązywać, to mowi się, ze gospodarki różnie się rozwiaja. Każdy cykl niesie za soba pozytywy i negatywne.
Pozytywne- po każdym wzroście, recesji, nastepuje ekspansja i SA wprowadzone nowe technologie, towary, ludziom zyje się lepiej. W odczucie pkb na osobe.
Kazda gospodarka rozwija się w swoim tempie. Jest tendencja czy taki cel do którego dazy kazde panstwo to wzrost gospodarczy, a jednoczesnie osiagniecie dobrobytu przez społeczeństwo. I ten dobrobyt rozumie się jako : zasada Pareto – dobrobyt ekonomiczny, gospodarczy. Ta zasada polega na tym, ze jeżeli grupie osob się poziom podniesie, a innym się nie pogorszy, to znaczy, ze mamy do czynienia z ekonomią dobrobytu.
Inflacja
Przyczyną krótkotrwałych kryzysów (najczesniej się spotyka) jest złe gospodarowanie pieniądzem – panstwo chcąc przeciwdziałać decyduje się na emisję pieniądza (pustego) albo zaciąga olbrzymie kredyty i finansuje decyzje = wtedy tez mamy do czynienia z kryzysem. Po raz pierwszy po wojennej Polsce , gospodarka polska miałą kryzys związany z nadwyzka pieniadza 0 duzo pieniędzy, mało towaru. Ceny towarów szły w górę
Inflacja i bezrobocie łączą się ze sobą.
INFLACJA – proces wzrostu poziomu cen, powodujący niekontrolowane i nieakceptowane społecznie zmiany proporcji podziałyu dochodu narodowego.
We współczesnej gospodarce światowej występuje ona powszechnie, choć z różnym nasileniem w poszczególnych krajach.
Stopień nasilenia inflacji określa stopa inflacji,
wyrażająca w procentach wzrost poziomu cen w okresie badanym w stosunku do okresu przyjętego przez ustawę.
Początkowo procesu inflacyjne występowały tylko w okresach ożywienia koniunktury gospodarczej. Współcześnie towarzyszą one każdej fazie cyklu gospodarczego.
Ograniczenie inflacji lub przeciwdziałanie jej wystąpieniu wymaga odpowiedniej polityki państwa w zakresie:
Kształtowania dochodów społeczeństwa
Ograniczania deficytu budżetowego (polityka fiskalna)
Kontrola emisji pieniądza przez bank centralny
Kreacji pieniądza kredytowego przez banki komercyjne (polityka monetarna).
Przyczyny inflacji:
nadmierna emisja pieniądzy (możliwa tylko w systemie pieniądza dekretowego) nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego, prowadzona poprzez:
dodruk banknotów niemających pokrycia,
oprocentowanie pieniędzy
działalność kredytową banków komercyjnych (tzw. „bankowa kreacja pieniądza”)
niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży
wzrost zagregowanego popytu w gospodarce
niezrównoważony budżet państwa (wydatki w budżetu przewyższają wpłyty)
przeinwestowane gospodarki (nadmierne rozwinięcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez państwo)
ingerencja państwa w politykę emisyjną Banku Centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej ilości pieniądza.
Wadliwa struktura gospodarki
Import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykułów importowanych przez dany kraj nastepuje wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie wzrost cen)
Długookresowe dodatnie saldo bilansu handlowego (nadwyżka eksportu
W zależności od poziomu stopy inflacji rozróżniamy:
Inflacja pełzająca (do 5% w skali rocznej)
stopa krocząca (5-10% rocznie)
stopa galopująca (od kilkunastu do 100%
hiperinflację (powyżej 100%)
z punktu widzenia przyczyn wyróżnia się:
inflację popytową (ciągnioną przez popyt)
kosztową (pchaną przez koszty)
Inflacja popytowa jest wynikiem nadmiernej ilości pieniadza w obiegu.
Inflacja kosztowa związana jest ze wzrostem kosztów produkcji.
Zazwyczaj obydwa rodzaje inflacji występują równocześnie
Spirala inflacyjna
Skutki inflacji
Negatywne skutki inflacji to:
realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji; w szczególności skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochodyu są stałe – te niekorzystne konsekwencje inflacji można w pewnym stopniu zmniejszyć dokonując odpowiednio często waloryzacji zobowiązań
tzw. koszty zdartych zelówek – są związane z tym, że w warunkach Wysokiem inflacji ludzie dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, co związane jest z pewnym kosztami, jak np. koszty dojazdy do bankomatu – wraz rozpowszechnianiem się obrotu bezgotówkowego znaczenie tych kosztów będzie maleć
tzw. koszty zmienianych jadłospisów – są to koszty Wiązane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji firmy częściej muszą zmieniać ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami – przykładowo restauracje muszą częściej zmieniać jadłospisy
Inne skutki inflacji:
ponieważ siła nabywcza pieniądza maleje, konsumenci chcą się go pozbyć, zakupując dobra, których wartośc nie maleje. Tym samym napędzają te sektory gospodarki, które produkują dobra trwałe (szeroko pojęte maszyny, biżuterię, złoto itd.)
Według przyczyny:
Inflacja wewnętrzna – to przyczyny, którego przyczyny tkwią w gospodarce danego kraju – w instytucjonalnych
Inflacja importowana
Inflacja endogeniczna
Inflacja egzogeniczna
Inflacja pieniężna
Inflacja budżetowa
Inflacja kredytowa -
Inflacja płacowa – przyczyną jest wzrost plac bądź naciski związków zawodowych na wzrost płac lub świadcze socjalnych
Według kryterium przejawiania się oraz skutków:
Otwarta
Tłumiona,
Jawna,
Ukryta
Według kryterium od innych kategorii makroekonomicznymi:
Stagflacja - stan gospodarki charakteryzujący się jednocześnie wysokim poziomem inflacji, wysokim bezrobociem i stagnacją gospodarczą. Miernikiem opisującym ten stan jest stopa stagflacji, zwana też stopą ubóstwa, stanowiąca sumę stopy inflacji i stopy bezrobocia. Stagflacja wiąże się z fazą depresji w cyklu koniunkturalnym, przy czym pojawiła się stosunkowo niedawno (lata 70.), kiedy procesy inflacyjne nabrały trwałego charakteru (wcześniej fazę depresji charakteryzowała stabilizacja cen na niskim poziomie). Jest też uznawana za szczególny rodzaj inflacji.
Slumflacja - wzrost ogólnego poziomu cen połączony ze spadkiem PKB
Metody pomiaru inflacji:
Wg indeksu prostego (prosty indeks cenowy)
Wg indeksu „ważonego” ( ważony indeks cenowy)