Czasowniki - forma prosta

Do tej pory w naszym kursie posługiwaliśmy się językiem grzecznościowym. Pora przejść do języka potocznego tzn. formy prostej (neutralnej) pozbawiona uprzejmości. Tylko w jednej lekcji do tej pory pojawił się taki styl: „Spotkanie po latach“. Mogliście zapoznać się tam z czasownikiem w formie prostej. Ta lekcja będzie podsumowaniem i rozwinięciem tego zagadnienia.

Styl taki stosujemy w rozmowach z bliskimi przyjaciółmi. Jak by tego było mało, często język używany przez kobiety różni się od języka używanego przez mężczyzn.

Co do języka pisanego, to formę prostą stosuje się  np. w podręcznikach, czasopismach lub innych publikacjach.

 

Zasady formy prostej - podstawowe różnice

Jest kilka zasad, o których musisz  pamiętać używając „języka prostego”. Nie wszystkie te zasady pojawiły się w naszym tekście. Nie wszystkie też zostaną wymienione.

Skupimy się tutaj tylko na tych podstawowych.

- często omija się partykułę pytajną (ka), zamiast niej intonujemy odpowiednio zdanie

- kobiety w swoich wypowiedziach często używają zamiast partykuły ka, partykułę no

- w zdaniach twierdzących często opuszcza się formę „da” (kobiety raczej w ogóle jej nie używają)

- dodajemy partykułę „yo” na końcu zdania

- zamiast formy „san” często dodajmy końcówkę „kun”, którą zestawiamy z imionami lub nazwiskami

- partykuły, jak np. wo, he, wa można opuścić bez zmiany sensu zdania, pozostałe natomiast stosujemy bez zmian

- często zamiast partykuły „ga” w znaczeniu „ale”, używamy odpowiednika „kedo”

 

Czas teraźniejszo-przyszły i przeszły w formie prostej jest ci już znany.

Teraz odrobinę o czasie przeszłym dla przypomnienia.  Ostatnią sylabę czasownika zamienia się na końcówkę czasu przeszłego mu przypasowaną.

I.　Czasowniki spółgłoskowe

 

1.   Zakończone na „ku”otrzymują końcówkę „ita”

np. kaku – kaita

      aku – aita

      saku – saita

 

2.   Zakończone na „gu” otrzymują końcówkę „ida”

np. oyogu – oyoida

      kasegu – kaseida

 

Zakończone na „su” otrzymują końcówkę „shita”

np. hanasu – hanashita

      kesu – keshita

 

Zakończone na „tsu”, „ru”, „u” otrzymują końcówkę „tta”

np. matsu – matta

      katsu – katta

      kau – katta    

  mayou – mayotta 

   wakaru – wakatta 

   haru – hatta

Zakończone na “nu”, „bu”, „mu” otrzymują końcówkę “nda”

np. shinu – shinda

      yomu – yonda

       tobu – tonda

      asobu – asonda

II. Czasowniki samogłoskowe zakończone na „iru” i „eru”. Sylabę „ru” zastępuje się końcówką czasu przeszłego „ta”.

     miru – mita

     taberu – tabeta

   

III. Czasowniki nieregularne

     kuru – kita

     suru – shita

     aru – atta

     iku – itta

    

Przykładowe zdania:

Sakura ga saita.

(Wiśnia zakwitła)

Hon wo yonda.

(Czytałam książkę)

     Kuruma wo katta.

     (Kupiłam samochód)

      Benkyō wo shita.
      Uczyłam się)

      Gohan wo tabeta.

      (Zjadłam obiad)

      Gakkō ni itta.

     (Poszłam do szkoły)

 

Przymiotniki - forma prosta

 

Posłużymy się tutaj poniższą tabelą. Zobacz, jakie to proste ;)

おおきい (duży)

きれい (piękny).

 

	Czas teraźniejszy	Czas przeszły
	Twierdzenie	Twierdzenie
i -przymiotniki	おおきい	おおきかった
na-przymiotniki	きれいだ	きれいだった

 

Czas przeszły od „i – przymiotników” tworzy się w następujący sposób. Znajdującą się na końcu przymiotnika sylabę „i” zamienia się na „katta”

atarashii – atarashikatta

omoshiroi – omoshirokatta

Kono eiga wa omoshirokatta.

(Ten film był ciekawy)

W przypadku „na – przymiotników” sprawa jest o wiele prostsza. Po przymiotniku wystarczy dodać „datta” lub „deshita”

Kirei datta

Shizuka datta

Kinō wa kono atari wa shizuka datta (deshita).

(Wczoraj w tej okolicy było cicho)

 

I jeszcze tabela podsumowująca zagadnienie

 

	Czas teraźniejszy	Czas przeszły
czasownik	かく	かいた
	およぐ	およいだ
	はなす	はなした
	かつ	かった
	かう	かった
	はる	はった
	しぬ	しんだ
	よむ	よんだ
	とぶ	とんだ
	みる	みた
	たべる	たべた
	くる	きた
	いく	いった
	ある	あった
i-przymiotnik	おもしろい	おもしろかった
	あたらしい	あたらしかった
na-przymiotnik	しずか	しずかだった

 

 

Przysłówki

 

Przysłówki w języku japońskim można utworzyć od przymiotników.

W przypadku tzw. „i – przymiotników” (zakończonych na i) sprawa ma się następująco.

Sylabę „i” znajdującą się na końcu przymiotnika zastępujemy sylabą „ku” np.:

 

atarashii - atarashiku

hayai – hayaku

tsuyoi - tsuyoku

Ashita, hayaku okiru.

(Jutro wcześnie wstaję)

 

Kaze ga tsuyoku fuku.

(Wiatr mocno wieje)

UWAGA: Przymiotnik ii/ yoi zamienia się na yoku.

Aby utworzyć przysłówek z „na – przymiotnika” należy dodać do niego „ni” np:

shizuka da – shizuka ni

kirei da – kirei ni

Shizuka ni neru.

(Spać spokojnie)

 

Kanji wo kirei ni kaku.

(Pisać pięknie znaki)

 

Oczywiście istnieje wiele przysłówków niepochodzących od przymiotników. Oto niektóre z nich.

 

kinō          wczoraj   

amari        niewiele

sukoshi     trochę
kyō           dziś 

tabun        prawdopodobnie
ashita        jutro   

chotto       trochę   

taihen       bardzo
mainichi   codziennie   

takusan     sporo
maiasa      każdego ranka   

itsumo      zawsze   

tokidoki   czasem
ima           teraz  

mata         znów

totemo      bardzo
yagate       wkrótce

yukkuri     powoli
sugu          natychmiast 

motto         bardziej

zenzen       w ogóle, ani trochę
mada          jeszcze