METODA PETO - METODA KIEROWANEGO (DYRYGOWANEGO) NAUCZANIA
Twórcą metody nazwanej Nauczaniem Kierowanym był węgierski lekarz, pedagog, fizjoterapeuta Andreas Peto, który wprowadził ją w 1949 roku w Budapeszcie. Charakterystyczną cechą metody jest połączenie w jedną całość usprawniania leczniczego, usprawniania psychopedagogicznego i różnych form adaptacji społecznej. Głównym jej celem jest odpowiednie przygotowanie dzieci niepełnosprawnych do samodzielnego życia.
Aspekty oddziaływania metody:
Uczenie samodzielności w codziennym życiu
Zapewnienie nauki szkolną
Uczenie komunikacji z innymi ludźmi
Zapewnienie rehabilitację posturalno-ruchową
Metoda Peto wymyślona na potrzeby dzieci z uszkodzeniami mózgu ze względu na swoją wieloaspektowość i szerokie spektrum działania, oraz zważywszy na fakt, że wywiera duży wpływ na rozwój psychospołeczny dziecka może pełnić ważna rolę w świecie rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem. W metodzie Peto dąży się do integracji oddziaływań polegających na tym, by przyswajanie nauki szkolnej było łączone razem z ćwiczeniami ruchowymi. Metoda ta jest bardzo skuteczna w usprawnianiu fizycznym dziecka z m.p.d. Stwarza ona warunki do równoległego i pełnego rozwoju, wywiera również wpływ na psychospołeczne postawy.
USPRAWNIANIE ZA POMOCĄ METODY PETO:
Usprawnianie psychoruchowego rozwoju dziecka polega na:
kontroli postawy i ruchów lokomocyjnych.
koordynacji wzrokowo-ruchowo-czuciowo-słuchowej, orientacji w czasie i przestrzeni na odczuwaniu swojego ciała.
Na rozwoju: życia emocjonalnego, osobowości oraz kontaktów społecznych.
Na rozwoju mowy, pisania, czytania, rysowania, porozumiewaniu się gestem, oraz budowaniu podstawowej wiedzy o otaczającym świecie.
PODSTAWOWY WZORZEC RUCHU:
Istotną nowością wymyśloną przez Węgra jest tzw. Podstawowy Wzorzec Ruchu. Służy on do diagnozowania napięcia mięśniowego i rozwoju psychomotorycznego dziecka. Zgodnie z nim w rozwoju dziecka napięcie zginaczy jest równie istotne jak napięcie prostowników i prawidłowy rozkład napięcia zależy od ich prawidłowego współdziałania. Według tego wzorca ruchu dziecko utrzymuje kończyny górne uniesione w górę zaś kończyny dolne są zgięte w biodrach, a tułów ma zapewnioną stabilizacje. Najłatwiej rozwój podstawowego wzorca ruchu można zaobserwować u dziecka, gdy leży ono na plecach i ma możliwość bawiąc się nogami integrować prace zgięciową i wyprostną mięśni.
4-LETNI PROCES NAUCZANIA PETO:
Aby zapewnić dziecku wszechstronną opiekę w 4 letnim procesie nauczania w szkołach Peto kształci się ludzi, którzy będą w stanie sprostać tym oczekiwaniom. Nazwano ich konduktorami , dyrygentami lub przewodnikami. Zgodnie z założeniami twórców fakt, iż dziecko przez cały czas ma kontakt z tym samym konduktorem ma nieprzecenione znaczenie. Zadaniem takiej osoby jest realizowanie wyznaczonego programu rehabilitacyjnego, łącząc go jednocześnie z różnymi elementami pedagogiki jak np. muzykoterapią czy terapią logopedyczną. Ucząc dzieci, posługuje się charakterystycznymi ćwiczeniami opartymi na zasadach rytmizacji. Wspólnie na głos opisują wykonywaną czynność a sam konduktor nie ćwiczy manualnie z dzieckiem tylko na głos steruje ruchami, co zwiększa świadomość wykonywanych ruchów. Rytmizacja ma też na celu ułatwienie zapamiętania wykonywanych poleceń i poprawę płynności ich wykonywania. Uczy także poprawnego wymawiania słów. Konduktor (przewodnik, dyrygent) opiekuje się z reguły grupą ok.5-6 dzieci mających podobne możliwości funkcjonalne i intelektualne. Zadaniem konduktora jest nauczenie dziecka codziennie nowej umiejętności i doskonalenie już zdobytych. Nauka ta zawarta jest w formie zabawy. Dzieci wykonują proste polecenia zdobywają nowe doświadczenia i jednocześnie uczą się samodzielności. Harmonogram zajęć dostosowany jest do każdego tak, aby nadążył za grupą i w większości zajmują go ćwiczenia samoobsługi, czyli jedzenia, ubierania się, czy załatwiania potrzeb fizjologicznych. Nauczanie w grupie ma wiele zalet. Zmusza dziecko do bycia bardziej aktywnym, zapewnia kontakt z rówieśnikami, co ma istotne znaczenie zważywszy, że dzieci są przez długi okres oddzielone od rodziców i rodzeństwa.
WYPOSAŻENIE SAL DO RPACY METODĄ PETO:
Codzienne ćwiczenia rehabilitacyjne wymagają specjalnego sprzętu w postaci mebli i przyrządów do ćwiczeń. Wyposażenie sali, w której przebywają dzieci na pierwszy rzut oka wydaje się być bardzo skromne. Pokój posiada meble specjalnej konstrukcji, które służą zarówno do ćwiczeń jak i do czynności dnia codziennego. W skład pomieszczenia wchodzi:
łóżko, które służy do spania, jedzenia, gdy zostanie przemeblowane na ławę oraz do zabawy gdy zajdzie taka potrzeba.
krzesła ze szczebelkami oparciem i podnóżkiem
Grupa przebywa razem w pomieszczeniu, które służy im jako sypialnia, sala do zabawy i ćwiczeń oraz pokój mieszkalny. Dziecko posiada własne łóżko do spania, które służy również jako stół, i mata do ćwiczeń. Każdy ze sprzętów ma, więc różnorakie zastosowanie. Szczebelkowa budowa mebli ułatwia dziecku wstawanie i utrzymanie pozycji, a zbudowane z listewek krzesła wykorzystuje się jako przybory do stania, chodzenia i utrzymywania określonej pozycji. Tak prosto umeblowana sala ułatwia dziecku poruszanie się, wykonywanie zadań i sprzyja utrzymaniu koncentracji.
KINEZYTERAPIA (LECZENIE RUCHEM):
Nieodłącznym elementem pracy metodą Peto jest leczenie ruchem, gimnastyka lecznicza. Podstawą tej dziedziny fizjoterapii są ćwiczenia ruchowe. Ruch staje się środkiem leczniczym, mającym wpływ na cały organizm. Zadaniem kinezyterapii jest maksymalne usunięcie niesprawności fizycznej i przygotowanie do dalszej rehabilitacji, np. społecznej.
Kinezyterapia dzieli się na miejscową i ogólną. Miejscowa - dotyczy bezpośrednio narządu zmienionego chorobowo, składają się na nią:
ćwiczenia bierne - wykonywane przez kinezyterapeutę lub aparat CPM (Continuous Passive Motion – ciągły bierny ruch) bez czynnego udziału chorego;
ćwiczenia izometryczne – czynne napinanie mięśni bez zmiany ich długości;
ćwiczenia czynno-bierne – ruch wykonywany jest biernie natomiast pacjent czynnie rozluźnia mięśnie;
ćwiczenia samowspomagane – pacjent siłą mięśni kończyny zdrowej wspomaga pracę osłabionych mięśni;
ćwiczenia w odciążeniu – wykonywanie ruchu przy odciążeniu przez terapeutę ćwiczonego odcinka ciała;
ćwiczenia czynne;
wyciągi;
ćwiczenia synergistyczne - pacjent siłą mięśni kończyny zdrowej wspomaga pracę osłabionych mięśni;
ćwiczenia oddechowe.
Ogólna - składa się z ćwiczeń części ciała nieobjętych chorobą:
ćwiczenia ogólnokondycyjne;
ćwiczenia gimnastyki porannej;
ćwiczenia w wodzie;
sport inwalidów.
Kinezyterapia stosowana jest w schorzeniach i dysfunkcjach narządu ruchu, w zespołach bólowych kręgosłupa, po zabiegach operacyjnych, po udarach mózgu, po zawale serca, a także w okresie ciąży jako przygotowanie do porodu.
ZARZUTY:
Zarzuca się metodzie, iż umieszczanie dzieci w ośrodkach Peto w izolacji od rodziców i środowiska rówieśników, utrudnia w przyszłości integrację międzykoleżeńską oraz psychicznie obciąża dziecko. W Polsce Instytut Peto działa obecnie bardzo prężnie w Krakowie.
CODZIENNY ROZKŁAD ZAJĘĆ W OŚRODKU PETO:
Wstawanie i gimnastyka poranna
Ubieranie się
Mycie się
Śniadanie
Mycie zębów
Kinezyterapia
Drugie śniadanie
Kinezyterapia - ciąg dalszy
Muzykoterapia
Przygotowanie do obiadu
Obiad
Przygotowanie do zajęć i zajęcia szkolne
Czas zabaw domowych
Kolacja
Mycie ciała pod prysznicem
Odpowiednio zaplanowanie ćwiczenia ruchowe, jak i pozostałe zajęcia połączone są zawsze z głośnym mówieniem, liczeniem lub śpiewaniem a tempo dostosowane jest do możliwości wykonania ich przez dzieci mające największe trudności. We wszystkich zajęciach szczególną uwagę zwraca się na naukę chwytu, podporu i umiejętności utrzymania odpowiednich pozycji, które maja umożliwić dzieciom systematyczne zdobywanie coraz większej samodzielności.