ZESTAW 4
APARATY DO WYTWARZNIA AEROZOLI
Inhalatory pneumatyczne. Inhalatory te rozpraszają cząstki aerozolu za pomocą sprężonego powietrza. Sprężone powietrza o znacznym ciśnieniu, przepływa przez dyszę o średnicy 0,3-1 mm, uzyskując znaczną prędkość przepływu w pobliżu wylotu prostopadle do niej ustawionej rurki, zanurzonej w płynie , który ma być rozproszony . Wytworzone w tej rurce podciśnienie powodu j e zassanie płynu i utworzenie aerozolu. Strumień tego aerozolu ulega dalszemu rozproszeniu poprzez rozbicie o ścianki komory połączonej z ustnikiem. Gazem, w którym rozproszone są cząstki płynu, jest najczęściej powietrze (może być ono wzbogacone w tlen ) . Wielkość cząstek, która w przypadku tego typu inhalatora jest dość zróżnicowana, zależy od ciśnienia gazu i średnicy dyszy. Im to ciśnienie jest większe , a średnica dyszy mniejsza, tym aerozol jest bardziej drobnoziarnisty predsponuje to do wykorzystania tych inhalatorów w terapii górnych odcinków dróg oddechowych . Stosowane są one także często w lecznictwie uzdrowiskowym do inhalacji indywidualnych i zbiorowych wodami zdrojowymi.
Inhalatory pneumaryczne pozwalające uzyskać znacznie większe rozdrobnienie cząstek, aerozol o zróżnicowanej średnicy cząstek - od bardzo drobnych do większych, a także umożliwiające stosowanie dowolnej temperatury inhalacji. Inhalacje bardzo bodźcowe, w czasie których zmienia się temperaturę aerozolu w zakresie 20-l:0°C, określa się jako inhalacje szkockie.
Inhalatory ultradźwiękowe . Inhalatory tego typu rozpraszają aerozol za pomocą energii fali ultradźwiękowej . Generator drgań akustycznych ogniskuje energię fal ultradźwiękowych na granicy cieczy i powietrza, wytwarzając tzw. fontannę akustyczną. Przy odpowiednio dużej energii z powierzchni fontanny odrywają się cząstki płynu, tworząc aerozol. Są one tym mniejsze, im większa jest częstotliwość drgań akustycznych. Ich wielkość zależy też od gęstości i napięcia powierzchniowego rozpylanego płynu . Pozwala to na penetrację aerozolu do oskrzelików terminalnych, aż do strefy pęcherzykowej. Aerozol w inhalatorach ultradźwiękowych, w porównaniu z aparatami pneumatycznymi, jest też bardziej monodyspersyjny (cząstki mają zbliżoną średnicę) oraz znacznie gęstszy. Ujemną stroną tych inhalatorów jest trudność w rozpraszaniu przez nie cieczy o dużej lepkości.
Nawilżacze powietrza. W przypadku tych urządzeń do rozpraszania
cząstek płynu dochodzi dzięki wykorzystaniu siły odśrodkowej za pomocą tarcz lub turbin obracających się z szybkością l 0-20 tysięcy obrotów na minutę . Uzyskany aerozol zawiera średnie i duże cząstki.
2. RODZAJE ZABIGÓW ZIMNOLECZNICZYCH MIEJSCOWYCH
Zimne okłady lub zawijania. Najczęściej mają postać woreczków z lodem , plastikowych woreczków i pojemników z żelem silikonowym lub gąbek wiskozowych. Zamraża się je w zamrażalniku lodówki do około -20°C.
Aerozole oziębiające (np. ciekły chlorek etylu ). Przechodząc w postać lotną, obniżają temperaturę tkanek, na które działają. Stosowane głównie we wczesnych okresach urazów , szczególnie sponowych. Aplikacja na jedno miejsce nie powinna przekraczać 5-7 s.
Ciekły azot. Aplikowany jest przez specjalne urządzenie regulujące wypływ gazu. Temperatura u wylotu dyszy wynosi od -100 do -l80°C. Działanie zimnem nie powinno przekraczać kilku minut. Okolicę objętą aplikacją należy omiatać dyszą ruchem okrężnym, by uniknąć mrożenia jednego miejsca. W przypadku stawu i jego okolicy trzeba wykonywać w jegoobrębie ruchy czynne, a po zabiegu intensywną kinezyterapię.
Nadmuch schładzanym powietrzem do -30°C. Zimne powietrze aplikuje się za pomocą węża zakończonego zmiennymi dyszami o 5-20 mm średnicy. Metodyka zabiegu zależy od typu aparatu . należy unikać dotykania aplikatorem skóry oraz długiej stymulacji jednego miejsca. Nadmuch powinien się odbywać z odległości od kilku do kilkunastu centymetrów , ruchem okrężnym. W trakcie zabiegu wskazany jest ruch kończyny lub naprzemienne napinanie i rozluźnianie mięśni. Natychmiast po aplikacji zimnem należy rozpocząć kinezyterapię
Działanie wtórne promieniowania laserowego.
Oddziaływanie promienia laserowego na poziomie tkanki można określić jako reakcje wtórne. Zalicza się do nich głównie efekt przeciwbólowy , przeciw zapalny oraz działanie biostymulujące na tkankę .
- zwiększony przepływ krwi w tkankach , powodujący lepszą wymianę elektrolitów pomiędzy komórkami
- poprawa ukrwienia przez zwiększenie mikrokrężenia.
- dochodzi do rozszerzenia naczyń chłonnych oraz wzmożonego przepływu chłonki.
- zmniejsza się przepuszczalność naczyń krwionośnych.
- zwiększając aktywność żerną monocytów i granulocytów obojętnochłonnych.
-hamuje narastanie obrzęku w fazie procesu zapalnego oraz przyspiesza formowanie się ziarniny.
- zabezpiecza przed tworzeniem się wybujałych blizn i bliznowców.
- naświetlanie już istniejących blizn powoduje ich regenerację .
- zwiększone stężenie endorfin odpowiada za działanie przeciwbólowe.
- modyfikuje stan czynnościowy zdrowej i uszkodzonej tkanki nerwowej
- w obrębie urazu obserwuje się z jednej str przyspieszoną regenerację uszkodzonych włókien nerwowych i ich mielinizację , a z drugiej podwyższenie potencjału czynnościowego nieuszkodzonych nerwów obwodowych.
- regeneracja tkanki kostnej, wywołaną wzrostem aktywności osteoblastów
4. Czynniki wpływające na działanie zabiegów wodoleczniczych:
a) bodźce termiczne
Efekt bodźców termicznych w czasie hydroterapii zależy od:
różnicy między temperaturą wody a temperaturą ciała ,
możliwości termoregulacji ustroju,
czasu działania bodźca,
zmiany natężenia bodźca w czasie,
powierzchni ciała, na którą działa bodziec termiczny .
b) cechy fizyczne i chemiczne wody.
*Ciśnienie hydrostatyczne (p,), działające na ciało człowieka w wodzie,
wynika z przyciągania ziemskiego
*W wodzie poruszającej się występuje dodatkowo ciśnienie dynamiczne
*Ciśnienie całkowite wody jest sumą ciśnienia hydrostatycznego i dynamicznego
*Ciśnienie hydrostatyczne ma szczególne znaczenie w kąpielach statycznych. W przypadku kąpieli mineralnych zmienia się też gęstość cieczy. Ciśnienie to wzrasta wraz z głębokością zanurzenia oraz gęstością cieczy.
*Wypór hydrostatyczny stanowi bardzo korzystny czynnik w zabiegach kinezyterapii w wodzie , pod warunkiem że ruchy wykonywane są wolno . W przypadku szybkich ruchów korzyści wynikające z wyporu są eliminowane przez opór wody , który zależy od stopnia jej spójności i lepkości.
*Siły spójności, nazywane też siłami van der Waalsa, są wynikiem oddziaływania na siebie cząsteczek wody. Lepkość określonej cieczy jest jej specyficzną cechą i zależy od siły tarcia między cząsteczkami. Wody mineralne różnią się lepkością od wody gospodarczej, co jest jednym z elementów różniących hydroterapię w wodach zdrojowych od wodolecznictwa przy użyciu wody gospodarczej.
3. Wielkość powierzchni ciała, które jest zanurzone w wodzie, oraz czas zabiegu. Wynika to z narastającego obciążenia zabiegiem wraz ze zwiększaniem powierzchni ciała zanurzonej w wodzie, przy czym szczególnie wrażliwe są klatka piersiowa, ręce i szyja, znacznie zaś mniej kończyny dolne. Istotne są też wiek, płeć i tusza, a także stosunek powierzchni ciała do objętości oraz grubości tkanki podskórnej
4. Rytm biologiczny człowieka. Od godziny 3.00 do 15.00 organizm jest zwykle w fazie rozgrzewania, natomiast od 15.00 do 3.00 w fazie ochładzania. Zabiegi będą oddziaływały silniej bodźcowo , jeśli rodzaj zabiegu będzie przeciwny do fazy biologicznej, czyli np. zastosuje się zabieg zimny w fazie rozgrzewania
5. Pomieszczenia zabiegowe muszą być odpowiednio ogrzane i wietrzone. Optymalna temperatura pomieszczenia , w którym mają się odbywać zabiegi zimne, wynosi 25-27'C , ciepłe i gorące zaś 22-24°C.
5. POJĘCIA
*PRAWO DASTRE,A –MORATA- Duże naczynia jamy brzusznej i klatki piersiowej reagują przeciwnie w porównaniu z naczyniami skóry, natomiast naczynia mózgu, nerek i śledziony- zgodnie.
* RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY- Promieniowanie nadfioletowe w widmie promieniowania elektromagnetycznego mieści się na pograniczu światła widzialnego - fioletu (UV- utra
-violet), a promieniowania rentgenowskiego. Znaczna dawka tej energii kumulują ca się w powierzchownych warstwach skóry wywołuje liczne reakcje chemiczne i znaczne efekty biologiczne.
*OGNISKO SAUNY- W centrum drewnianej komory sauny znajduje się „ognisko sauny”, czyli kamienie ogrzane do temperatury 200⁰C, obecnie elektrycznymi grzałkami.
*IRA- • promieniowanie krótkofalowe IRA o długości fali 770--1500 nm , wnikające około 30 mm w głąb tkanek , a pochłaniane głównie na głębokości l0 mm ,
*KLASA 3B-3B określa promieniowanie laserowe niebezpieczne dla oczu.
Podczas stosowania laserów oznaczonych klasą 3B należy zachować następujące środki bezpieczeństwa:
l. Osoby znajdujące się w bezpośrednim zasięgu promieniowania laserowego powinny posiadać specjalne okulary lub gogle, chroniące przed promieniowaniem danej długości fali.
2. Podczas naświetlania twarzy pacjent musi mieć założone okulary lub
gogle całkowicie odcinające dostęp światła do oka .
3. Pomieszczenie , w którym odbywają się zabiegi laserowe, powinno być
odpowiednio oznakowane (zgodnie z obowiązującą normą ).
4. Pomieszczenie, w którym stosuje się laser, nie może być -Wyposażone w lustra lub inne przedmioty dobrze odbijające światło.
5. Dostęp do urządzenia laserowego powinny mieć tylko osoby prze szkolone, znające zasady bezpiecznego jego używania.
6. Niedopuszczalne jest kierowanie wiązki światła laserowego w stronę twarzy osoby niezaopatrzonej w okulary ochronne lub w kierunku przedmiotów zdolnych odbić światło.
7. Pod żadnym pozorem nie wolno pozostawiać uruchomionego lasera bez nadzoru osoby uprawnionej .