„Japonia utracona” i „Psy i demony” – Alex Kerr, gej, zamieszkały w Bangkoku.

Japonia dała przykład NICS, które są największym sukcesem w świecie wschodzących rynków.

Chalmers Johnson – najlepszy specjalista ds. Japonii, wiwisekcja MITI – ministerstwo przemysłu i handlu japońskiego. W książce ukute pojęcie ‘państwa prorozwojowego’. Japan Incorporated – państwo zorientowane na zysk, rozwój i wzrost ekonomiczny. Japonia była krajem b. zniszczonym i podbitym, a co więcej państwem okupowanym. W 1946, gen. Mcarthur, który był namiestnikiem, zakończył swoją misję podpisaniem konstytucji. Zrobiło to z Japonii drugie państwo (po Filipinach) demokratyczne. Ta konstytucja obowiązuje do dziś. Japonia ma zakazane siły zbrojne, bo była państwem faszystowskim i sojusznikiem Hitlera (większym od Mussoliniego). Nie mogli wydać na zbrojenie więcej niż 1% PKB. Ale taki przychód, że mają dzisiaj szóstą co do wielkości armię. Japonia do dzisiaj jest okupowana przez Amerykanów.

Najbardziej spektakularny sukces ever.

Całe życie społeczne było podporządkowane rozwojowi przemysłu własnego. Japonia w latach 50. była pierwszym modelem rozwojowym państwa. Po pierwsze polegało to na sprawnej, uczciwej, a więc dobrze opłacanej administracji państwowej. Po drugie, utworzono resorty wiodące, który były oczkiem w głowie rządu, a drugim było ministerstwu przemysłu i handlu.

Rząd nadaje impulsy rozwojowe, przedstawia plany dalekosiężne, a więc selektywny interwencjonizm państwowy. Po trzecie, umowa społeczna pomiędzy pracodawcami a pracobiorcami: długoterminowe zatrudnienie (pracownik związany ściśle z firmą, każda firma ma swój hymn, który jest śpiewany; długie godziny pracy, utożsamienie się z firmą); kooperatywny system pracy. Są też związki zawodowe reprezentujące pracowników, ale nie są zbyt silne, aby nie podważać doktryny.

Surowa dyscyplina pracy – dyscyplina związków: szef-pracownik, dyscyplina zachowania w pracy.

Cele rozwojowe: 1) tekstylia, 2) zabawki dla dzieci, 3) chemikalia, 4) prosta elektronika użytkowa, a później zaczęły się samochody i sprzęt elektroniczny, a już teraz nanotechnologia, roboty przemysłowe. [Lexus jest całkowicie zrobiony przez japońskie roboty].

Japonia jako państwo sterowane odgórnie postawiła na Keiretsu (Zaibatsu) – wspieranie przez państwo wielkich konglomeratów, ściśle związane z administracją państwową. Wszystko podporządkowane eksportowi i obrona przed importem. Jedynie Japonia murowała import. Dużo bardziej niż inne państwa azjatyckie. Japonia jako pierwsze państwo które poświęcało 3% PKB na BADANIA I ROZWÓJ. (Polska 0,37% - tak dla porównania).

I to jest zarys Japońskiego sukcesu.

Co więc się stało, że nagle Japonia się załamała – 1993 roku. Po pierwsze, zblatowanie się biznesu z klasą polityczną jednak podcięło im nogi. Jak urzędnik w MITI odchodził na emeryturę to nie szedł na emeryturę tylko do zarządu wielkich firm. System przestał być transparentny. Zatarła się granica pomiędzy biznesem a klasą polityczną. To powinny być odrębne kategorie. 2) Klasa polityczna kreując cele rozwojowe, zaczęła rozdawać je wedle prywaty, a nie co jest dobre dla państwa. Nakręciło to korupcję, a w efekcie stworzyła bańkę na rynku. Zatracono cele nadrzędne, państwowe. Pojawiła się korupcja. 3) Japonia się zestarzała, ale na szczęście się zmodernizowała, Chiny odwrotnie. Ale niestety społeczeństwo się zestarzało. Najdłużej na świecie. 82,7 średnia wieku. Średnia dla kobiet 87, a dla mężczyzn 78. Mają najwięcej ludzi na świecie w wieku emerytalnym.

Manuel Castells (socjolog) – pojęcie społeczeństwa sieciowego – wszyscy żyją w sieci, bo mamy komórkę i Internet. Społeczeństwo napotkało zderzenie z globalizacją, w związku z kompletnie inną kulturą. Najbardziej komunistyczne państwo na globie.

Korporacjonizm – włoskie wydanie faszyzmu, występuje w Japonii

4) partia liberalno demokratyczne – wzięła władze w swoje ręce w 50. roku i jest do teraz. Jedna partia rządząca w kraju. Niegotowość społeczeństwa do życia w wolności sieciowej.

Najwyższy poziom – 1994. PKB wtedy najwyższe na świecie – miejsce 5. Obecnie miejsce 22. W latach 50. Nieco ok. 1% PKB, w 86 - 18%, a teraz jest 9%.

Plaza agrement – 1986 – amerykanie namówili Japończyków do poluzowania kursy jena, czyli polityki finansowej. Początek końca Japończyków.

Japonia nie może się pozbierać w nowożytnych warunkach – nie daje rady z globalizacją. A Chiny dokonują zamian modelu rozwojowego i mogą wygrać. Japonia ciągle tkwi w poprzednim systemie po roku 1994.

Obserwator finansowy – Góralczyk ma tekst o Japonii.

Fukushima – tsunami zmiotło elektrownię atomową. Pochłonęła ta katastrofa ponad 3% PKB Japonii. Potężny spadek.

Japonia nadal jest jednym z najciekawszych organizmów na globie, pomimo 20letniej recesji. Japonia była pierwsza i dała przykład wszystkim innym wschodzącym rynkom. Bez Japonii by tego nie było. Dzisiaj największym smokiem są Chiny.

Japonia jest modelem rozwojowym, ale też przykładem w wielu dziedzinach: podatek obrotowy VAT – w Japonii jest 5%. Proeksportowa gospodarka. Interwencjonizm państwowy i cele rozwojowe dyktowane przez rząd i państwo. Bez zrozumienia modelu japońskiego, nie zrozumiemy wschodzącego rynku jakim są Chiny.

Japonia ma potężne kłopoty, które wymagają napisania od nowa modelu rozwojowego. Jej mankament to powrót do władzy jednej partii. Nie ma siły politycznej zdolnej do rozerwania tego układu. Szybkie starzenie się społeczeństwa – bardzo ogranicza rozwój. Kompletnie zniszczone środowisko naturalne- wszystko zabetonowane.

Japonia ma jeszcze atuty jednak – najnowocześniejsza gospodarka, technicznie są super. Środki na badania i rozwój są nadal bardzo wysokie. Japonia jest jednym z 4 największych organizmów.

Już od końca lat 80. Jesteśmy świadkami ekspansji japońskiego kapitału. Zaczęli wychodzić z produkcją na obce obszary.

Japonia dla UE po Chinach drugim partnerem handlowym.

Japonia pierwsza stworzyła model wschodzącego rynku, zanim to pojęcie zostało zdefiniowane.