Wietrzenie – występowanie zmian właściwości chemicznych lub fizycznych skał powodowane przez powietrze, zachodzące w nim procesy, wodę różnych stanach skupienia oraz świat organiczny. Wietrzenie przygotowuje podłoże do procesów rzeźbotwórczych. (Produkty: boksyt, kaolin). Rodzaje wietrzenia: *wietrzenie fizyczne - termiczne – rozpad skał jest wynikiem wielokrotnego nagrzewania się i ochładzania ich powierzchni w suchym i gorącym klimacie. Głębsze warstwy skał nie podlegają zmianom termicznym. Na granicy tych warstw, pomiędzy nimi następuje zmniejszenie sił spójności i oddzielenie cienkich, zewnętrznych fragmentów skały, czyli łuszczenie się skał. Ciemne minerały pochłaniają więcej ciepła i rozszerzają się bardziej niż jasne, w wyniku tych różnic maleją siły spójności między nimi i skała rozpada się – jest to rozpad ziarnisty. [suchy klimat, wysokie dobowe amplitudy] -mrozowe (zamróz) – rozpad skały jest skutkiem powtarzającego się zamarzania i rozmarzania wody wypełniającej szczeliny skalne. Przy spadku temp. poniżej 0 zamarzająca woda zwiększa swoją objętość i rozsadza skałę wzdłuż szczelin; doprowadza to do podziału skały na bloki – jest to rozpad blokowy. [klimat subpolarny/umiarkowany, pora zimowa w górach] *wietrzenie chemiczne – przekształcenie struktury chemicznej skał pod wpływem reakcji z wodą lub powietrzem atmosferycznym. [klimat ciepły i wilgotny; produkt czerwona lub żółta zwietrzlina] *wietrzenie biologiczne – zwierzęta i roślin na skały mogą oddziaływać: -fizycznie – kruszenie skał poprzez uderzanie kopytami, rycie zwierząt w ziemi, rozrastanie się systemu korzeniowego. -chemicznie – odchody i wydzieliny zwierząt, rozkład materii organicznej, kwasy wydzielane przez systemy korzeniowe roślin. [klimat wilgotny i ciepły] Procesy krasowe: Kras – rodzaj wietrzenia chemicznego, który polega na rozpuszczaniu węglanu wapnia przez wodę zawierającą CO2 . Formy krasu powierzchniowego: -lejki krasowe – zaokrąglenia o przeważnie okrągłym zarysie. -uwały – powstają z połączenia lejków krasowych. -polje – rozległe doliny krasowe tworzące sięw obszarach górskich lub wyżynnych, na skutek całkowitego zniszczenia skał. -ostańce krasowe – pagóry wapienne o stromych zboczach, wznoszące się ponad powierzchnię zrównaną przez procesy krasowe. -doliny krasowe – podłużne zaglębienia o stromych ścianach z płaskim dnem, wytworzone przez okresowe lub stałe rzeki. Formy krasu podziemnego: -ponory – wyloty szczelin, w których znika woda płynąca powierzchniowo. -jaskinie – poszerzone przez przepływającąwodęduże szczeliny. -korytarze – wykształcają się wzdłuż szczelin poziomych. -kominy i studnie – wytwarzają się wzdłuż szczelin pionowych. (kominy rozszerzają się ku dołowi). -wąwozy – tworzą się poprzez zapadnięcie stropu korytarzy; czterościenne. -komory(sale) – tworzą się w miejscach przecięcia się form poziomych i pionowych. -wywierzyska – źródła krasowe, które zasila woda wypływająca na powierzchnię; bardzo wydajne. Szata naciekowa jaskiń: -stalaktyty – narastająod góry, przypominają sople. -draperia – połączenie kilku stalaktytów. -stalagmity – rosną na dnie jaskiń ku górze. -stalagnaty – kolumna naciekowa; powstaje z połączenia stalaktytu i stalagmitu. Wietrzenie – występowanie zmian właściwości chemicznych lub fizycznych skał powodowane przez powietrze, zachodzące w nim procesy, wodę różnych stanach skupienia oraz świat organiczny. Wietrzenie przygotowuje podłoże do procesów rzeźbotwórczych. (Produkty: boksyt, kaolin). Rodzaje wietrzenia: *wietrzenie fizyczne - termiczne – rozpad skał jest wynikiem wielokrotnego nagrzewania się i ochładzania ich powierzchni w suchym i gorącym klimacie. Głębsze warstwy skał nie podlegają zmianom termicznym. Na granicy tych warstw, pomiędzy nimi następuje zmniejszenie sił spójności i oddzielenie cienkich, zewnętrznych fragmentów skały, czyli łuszczenie się skał. Ciemne minerały pochłaniają więcej ciepła i rozszerzają się bardziej niż jasne, w wyniku tych różnic maleją siły spójności między nimi i skała rozpada się – jest to rozpad ziarnisty. [suchy klimat, wysokie dobowe amplitudy] -mrozowe (zamróz) – rozpad skały jest skutkiem powtarzającego się zamarzania i rozmarzania wody wypełniającej szczeliny skalne. Przy spadku temp. poniżej 0 zamarzająca woda zwiększa swoją objętość i rozsadza skałę wzdłuż szczelin; doprowadza to do podziału skały na bloki – jest to rozpad blokowy. [klimat subpolarny/umiarkowany, pora zimowa w górach] *wietrzenie chemiczne – przekształcenie struktury chemicznej skał pod wpływem reakcji z wodą lub powietrzem atmosferycznym. [klimat ciepły i wilgotny; produkt czerwona lub żółta zwietrzlina] *wietrzenie biologiczne – zwierzęta i roślin na skały mogą oddziaływać: -fizycznie – kruszenie skał poprzez uderzanie kopytami, rycie zwierząt w ziemi, rozrastanie się systemu korzeniowego. -chemicznie – odchody i wydzieliny zwierząt, rozkład materii organicznej, kwasy wydzielane przez systemy korzeniowe roślin. [klimat wilgotny i ciepły] Procesy krasowe: Kras – rodzaj wietrzenia chemicznego, który polega na rozpuszczaniu węglanu wapnia przez wodę zawierającą CO2 . Formy krasu powierzchniowego: -lejki krasowe – zaokrąglenia o przeważnie okrągłym zarysie. -uwały – powstają z połączenia lejków krasowych. -polje – rozległe doliny krasowe tworzące sięw obszarach górskich lub wyżynnych, na skutek całkowitego zniszczenia skał. -ostańce krasowe – pagóry wapienne o stromych zboczach, wznoszące się ponad powierzchnię zrównaną przez procesy krasowe. -doliny krasowe – podłużne zaglębienia o stromych ścianach z płaskim dnem, wytworzone przez okresowe lub stałe rzeki. Formy krasu podziemnego: -ponory – wyloty szczelin, w których znika woda płynąca powierzchniowo. -jaskinie – poszerzone przez przepływającąwodęduże szczeliny. -korytarze – wykształcają się wzdłuż szczelin poziomych. -kominy i studnie – wytwarzają się wzdłuż szczelin pionowych. (kominy rozszerzają się ku dołowi). -wąwozy – tworzą się poprzez zapadnięcie stropu korytarzy; czterościenne. -komory(sale) – tworzą się w miejscach przecięcia się form poziomych i pionowych. -wywierzyska – źródła krasowe, które zasila woda wypływająca na powierzchnię; bardzo wydajne. Szata naciekowa jaskiń: -stalaktyty – narastająod góry, przypominają sople. -draperia – połączenie kilku stalaktytów. -stalagmity – rosną na dnie jaskiń ku górze. -stalagnaty – kolumna naciekowa; powstaje z połączenia stalaktytu i stalagmitu. Wietrzenie – występowanie zmian właściwości chemicznych lub fizycznych skał powodowane przez powietrze, zachodzące w nim procesy, wodę różnych stanach skupienia oraz świat organiczny. Wietrzenie przygotowuje podłoże do procesów rzeźbotwórczych. (Produkty: boksyt, kaolin). Rodzaje wietrzenia: *wietrzenie fizyczne - termiczne – rozpad skał jest wynikiem wielokrotnego nagrzewania się i ochładzania ich powierzchni w suchym i gorącym klimacie. Głębsze warstwy skał nie podlegają zmianom termicznym. Na granicy tych warstw, pomiędzy nimi następuje zmniejszenie sił spójności i oddzielenie cienkich, zewnętrznych fragmentów skały, czyli łuszczenie się skał. Ciemne minerały pochłaniają więcej ciepła i rozszerzają się bardziej niż jasne, w wyniku tych różnic maleją siły spójności między nimi i skała rozpada się – jest to rozpad ziarnisty. [suchy klimat, wysokie dobowe amplitudy] -mrozowe (zamróz) – rozpad skały jest skutkiem powtarzającego się zamarzania i rozmarzania wody wypełniającej szczeliny skalne. Przy spadku temp. poniżej 0 zamarzająca woda zwiększa swoją objętość i rozsadza skałę wzdłuż szczelin; doprowadza to do podziału skały na bloki – jest to rozpad blokowy. [klimat subpolarny/umiarkowany, pora zimowa w górach] *wietrzenie chemiczne – przekształcenie struktury chemicznej skał pod wpływem reakcji z wodą lub powietrzem atmosferycznym. [klimat ciepły i wilgotny; produkt czerwona lub żółta zwietrzlina] *wietrzenie biologiczne – zwierzęta i roślin na skały mogą oddziaływać: -fizycznie – kruszenie skał poprzez uderzanie kopytami, rycie zwierząt w ziemi, rozrastanie się systemu korzeniowego. -chemicznie – odchody i wydzieliny zwierząt, rozkład materii organicznej, kwasy wydzielane przez systemy korzeniowe roślin. [klimat wilgotny i ciepły] Procesy krasowe: Kras – rodzaj wietrzenia chemicznego, który polega na rozpuszczaniu węglanu wapnia przez wodę zawierającą CO2 . Formy krasu powierzchniowego: -lejki krasowe – zaokrąglenia o przeważnie okrągłym zarysie. -uwały – powstają z połączenia lejków krasowych. -polje – rozległe doliny krasowe tworzące sięw obszarach górskich lub wyżynnych, na skutek całkowitego zniszczenia skał. -ostańce krasowe – pagóry wapienne o stromych zboczach, wznoszące się ponad powierzchnię zrównaną przez procesy krasowe. -doliny krasowe – podłużne zaglębienia o stromych ścianach z płaskim dnem, wytworzone przez okresowe lub stałe rzeki. Formy krasu podziemnego: -ponory – wyloty szczelin, w których znika woda płynąca powierzchniowo. -jaskinie – poszerzone przez przepływającąwodęduże szczeliny. -korytarze – wykształcają się wzdłuż szczelin poziomych. -kominy i studnie – wytwarzają się wzdłuż szczelin pionowych. (kominy rozszerzają się ku dołowi). -wąwozy – tworzą się poprzez zapadnięcie stropu korytarzy; czterościenne. -komory(sale) – tworzą się w miejscach przecięcia się form poziomych i pionowych. -wywierzyska – źródła krasowe, które zasila woda wypływająca na powierzchnię; bardzo wydajne. Szata naciekowa jaskiń: -stalaktyty – narastająod góry, przypominają sople. -draperia – połączenie kilku stalaktytów. -stalagmity – rosną na dnie jaskiń ku górze. -stalagnaty – kolumna naciekowa; powstaje z połączenia stalaktytu i stalagmitu.

Wietrzenie – występowanie zmian właściwości chemicznych lub fizycznych skał powodowane przez powietrze, zachodzące w nim procesy, wodę różnych stanach skupienia oraz świat organiczny. Wietrzenie przygotowuje podłoże do procesów rzeźbotwórczych. (Produkty: boksyt, kaolin). Rodzaje wietrzenia: *wietrzenie fizyczne - termiczne – rozpad skał jest wynikiem wielokrotnego nagrzewania się i ochładzania ich powierzchni w suchym i gorącym klimacie. Głębsze warstwy skał nie podlegają zmianom termicznym. Na granicy tych warstw, pomiędzy nimi następuje zmniejszenie sił spójności i oddzielenie cienkich, zewnętrznych fragmentów skały, czyli łuszczenie się skał. Ciemne minerały pochłaniają więcej ciepła i rozszerzają się bardziej niż jasne, w wyniku tych różnic maleją siły spójności między nimi i skała rozpada się – jest to rozpad ziarnisty. [suchy klimat, wysokie dobowe amplitudy] -mrozowe (zamróz) – rozpad skały jest skutkiem powtarzającego się zamarzania i rozmarzania wody wypełniającej szczeliny skalne. Przy spadku temp. poniżej 0 zamarzająca woda zwiększa swoją objętość i rozsadza skałę wzdłuż szczelin; doprowadza to do podziału skały na bloki – jest to rozpad blokowy. [klimat subpolarny/umiarkowany, pora zimowa w górach] *wietrzenie chemiczne – przekształcenie struktury chemicznej skał pod wpływem reakcji z wodą lub powietrzem atmosferycznym. [klimat ciepły i wilgotny; produkt czerwona lub żółta zwietrzlina] *wietrzenie biologiczne – zwierzęta i roślin na skały mogą oddziaływać: -fizycznie – kruszenie skał poprzez uderzanie kopytami, rycie zwierząt w ziemi, rozrastanie się systemu korzeniowego. -chemicznie – odchody i wydzieliny zwierząt, rozkład materii organicznej, kwasy wydzielane przez systemy korzeniowe roślin. [klimat wilgotny i ciepły] Procesy krasowe: Kras – rodzaj wietrzenia chemicznego, który polega na rozpuszczaniu węglanu wapnia przez wodę zawierającą CO2 . Formy krasu powierzchniowego: -lejki krasowe – zaokrąglenia o przeważnie okrągłym zarysie. -uwały – powstają z połączenia lejków krasowych. -polje – rozległe doliny krasowe tworzące sięw obszarach górskich lub wyżynnych, na skutek całkowitego zniszczenia skał. -ostańce krasowe – pagóry wapienne o stromych zboczach, wznoszące się ponad powierzchnię zrównaną przez procesy krasowe. -doliny krasowe – podłużne zaglębienia o stromych ścianach z płaskim dnem, wytworzone przez okresowe lub stałe rzeki. Formy krasu podziemnego: -ponory – wyloty szczelin, w których znika woda płynąca powierzchniowo. -jaskinie – poszerzone przez przepływającąwodęduże szczeliny. -korytarze – wykształcają się wzdłuż szczelin poziomych. -kominy i studnie – wytwarzają się wzdłuż szczelin pionowych. (kominy rozszerzają się ku dołowi). -wąwozy – tworzą się poprzez zapadnięcie stropu korytarzy; czterościenne. -komory(sale) – tworzą się w miejscach przecięcia się form poziomych i pionowych. -wywierzyska – źródła krasowe, które zasila woda wypływająca na powierzchnię; bardzo wydajne. Szata naciekowa jaskiń: -stalaktyty – narastająod góry, przypominają sople. -draperia – połączenie kilku stalaktytów. -stalagmity – rosną na dnie jaskiń ku górze. -stalagnaty – kolumna naciekowa; powstaje z połączenia stalaktytu i stalagmitu. Wietrzenie – występowanie zmian właściwości chemicznych lub fizycznych skał powodowane przez powietrze, zachodzące w nim procesy, wodę różnych stanach skupienia oraz świat organiczny. Wietrzenie przygotowuje podłoże do procesów rzeźbotwórczych. (Produkty: boksyt, kaolin). Rodzaje wietrzenia: *wietrzenie fizyczne - termiczne – rozpad skał jest wynikiem wielokrotnego nagrzewania się i ochładzania ich powierzchni w suchym i gorącym klimacie. Głębsze warstwy skał nie podlegają zmianom termicznym. Na granicy tych warstw, pomiędzy nimi następuje zmniejszenie sił spójności i oddzielenie cienkich, zewnętrznych fragmentów skały, czyli łuszczenie się skał. Ciemne minerały pochłaniają więcej ciepła i rozszerzają się bardziej niż jasne, w wyniku tych różnic maleją siły spójności między nimi i skała rozpada się – jest to rozpad ziarnisty. [suchy klimat, wysokie dobowe amplitudy] -mrozowe (zamróz) – rozpad skały jest skutkiem powtarzającego się zamarzania i rozmarzania wody wypełniającej szczeliny skalne. Przy spadku temp. poniżej 0 zamarzająca woda zwiększa swoją objętość i rozsadza skałę wzdłuż szczelin; doprowadza to do podziału skały na bloki – jest to rozpad blokowy. [klimat subpolarny/umiarkowany, pora zimowa w górach] *wietrzenie chemiczne – przekształcenie struktury chemicznej skał pod wpływem reakcji z wodą lub powietrzem atmosferycznym. [klimat ciepły i wilgotny; produkt czerwona lub żółta zwietrzlina] *wietrzenie biologiczne – zwierzęta i roślin na skały mogą oddziaływać: -fizycznie – kruszenie skał poprzez uderzanie kopytami, rycie zwierząt w ziemi, rozrastanie się systemu korzeniowego. -chemicznie – odchody i wydzieliny zwierząt, rozkład materii organicznej, kwasy wydzielane przez systemy korzeniowe roślin. [klimat wilgotny i ciepły] Procesy krasowe: Kras – rodzaj wietrzenia chemicznego, który polega na rozpuszczaniu węglanu wapnia przez wodę zawierającą CO2 . Formy krasu powierzchniowego: -lejki krasowe – zaokrąglenia o przeważnie okrągłym zarysie. -uwały – powstają z połączenia lejków krasowych. -polje – rozległe doliny krasowe tworzące sięw obszarach górskich lub wyżynnych, na skutek całkowitego zniszczenia skał. -ostańce krasowe – pagóry wapienne o stromych zboczach, wznoszące się ponad powierzchnię zrównaną przez procesy krasowe. -doliny krasowe – podłużne zaglębienia o stromych ścianach z płaskim dnem, wytworzone przez okresowe lub stałe rzeki. Formy krasu podziemnego: -ponory – wyloty szczelin, w których znika woda płynąca powierzchniowo. -jaskinie – poszerzone przez przepływającąwodęduże szczeliny. -korytarze – wykształcają się wzdłuż szczelin poziomych. -kominy i studnie – wytwarzają się wzdłuż szczelin pionowych. (kominy rozszerzają się ku dołowi). -wąwozy – tworzą się poprzez zapadnięcie stropu korytarzy; czterościenne. -komory(sale) – tworzą się w miejscach przecięcia się form poziomych i pionowych. -wywierzyska – źródła krasowe, które zasila woda wypływająca na powierzchnię; bardzo wydajne. Szata naciekowa jaskiń: -stalaktyty – narastająod góry, przypominają sople. -draperia – połączenie kilku stalaktytów. -stalagmity – rosną na dnie jaskiń ku górze. -stalagnaty – kolumna naciekowa; powstaje z połączenia stalaktytu i stalagmitu. Wietrzenie – występowanie zmian właściwości chemicznych lub fizycznych skał powodowane przez powietrze, zachodzące w nim procesy, wodę różnych stanach skupienia oraz świat organiczny. Wietrzenie przygotowuje podłoże do procesów rzeźbotwórczych. (Produkty: boksyt, kaolin). Rodzaje wietrzenia: *wietrzenie fizyczne - termiczne – rozpad skał jest wynikiem wielokrotnego nagrzewania się i ochładzania ich powierzchni w suchym i gorącym klimacie. Głębsze warstwy skał nie podlegają zmianom termicznym. Na granicy tych warstw, pomiędzy nimi następuje zmniejszenie sił spójności i oddzielenie cienkich, zewnętrznych fragmentów skały, czyli łuszczenie się skał. Ciemne minerały pochłaniają więcej ciepła i rozszerzają się bardziej niż jasne, w wyniku tych różnic maleją siły spójności między nimi i skała rozpada się – jest to rozpad ziarnisty. [suchy klimat, wysokie dobowe amplitudy] -mrozowe (zamróz) – rozpad skały jest skutkiem powtarzającego się zamarzania i rozmarzania wody wypełniającej szczeliny skalne. Przy spadku temp. poniżej 0 zamarzająca woda zwiększa swoją objętość i rozsadza skałę wzdłuż szczelin; doprowadza to do podziału skały na bloki – jest to rozpad blokowy. [klimat subpolarny/umiarkowany, pora zimowa w górach] *wietrzenie chemiczne – przekształcenie struktury chemicznej skał pod wpływem reakcji z wodą lub powietrzem atmosferycznym. [klimat ciepły i wilgotny; produkt czerwona lub żółta zwietrzlina] *wietrzenie biologiczne – zwierzęta i roślin na skały mogą oddziaływać: -fizycznie – kruszenie skał poprzez uderzanie kopytami, rycie zwierząt w ziemi, rozrastanie się systemu korzeniowego. -chemicznie – odchody i wydzieliny zwierząt, rozkład materii organicznej, kwasy wydzielane przez systemy korzeniowe roślin. [klimat wilgotny i ciepły] Procesy krasowe: Kras – rodzaj wietrzenia chemicznego, który polega na rozpuszczaniu węglanu wapnia przez wodę zawierającą CO2 . Formy krasu powierzchniowego: -lejki krasowe – zaokrąglenia o przeważnie okrągłym zarysie. -uwały – powstają z połączenia lejków krasowych. -polje – rozległe doliny krasowe tworzące sięw obszarach górskich lub wyżynnych, na skutek całkowitego zniszczenia skał. -ostańce krasowe – pagóry wapienne o stromych zboczach, wznoszące się ponad powierzchnię zrównaną przez procesy krasowe. -doliny krasowe – podłużne zaglębienia o stromych ścianach z płaskim dnem, wytworzone przez okresowe lub stałe rzeki. Formy krasu podziemnego: -ponory – wyloty szczelin, w których znika woda płynąca powierzchniowo. -jaskinie – poszerzone przez przepływającąwodęduże szczeliny. -korytarze – wykształcają się wzdłuż szczelin poziomych. -kominy i studnie – wytwarzają się wzdłuż szczelin pionowych. (kominy rozszerzają się ku dołowi). -wąwozy – tworzą się poprzez zapadnięcie stropu korytarzy; czterościenne. -komory(sale) – tworzą się w miejscach przecięcia się form poziomych i pionowych. -wywierzyska – źródła krasowe, które zasila woda wypływająca na powierzchnię; bardzo wydajne. Szata naciekowa jaskiń: -stalaktyty – narastająod góry, przypominają sople. -draperia – połączenie kilku stalaktytów. -stalagmity – rosną na dnie jaskiń ku górze. -stalagnaty – kolumna naciekowa; powstaje z połączenia stalaktytu i stalagmitu.