FINANSE PUBLICZNE - ćwiczenia

Mgr Monika Narojek

Dyżur: b 6, pok A-40, wt 10-11:30

- kalkulator na zajęcia

- 2 nieobecności

Zaliczenia:

- kolokwium na 7mych zajęciach

- test 15 pytań jednokrotnego wyboru + 2 zadania

Ćwiczenia 1 ( 4.03.2014)

Literatura:

1. Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka., 2011

2. Podstawka M., Podstawy finansów. Teoria i praktyk., 2011 – Roz. 2 i 4

3. Wybór publiczny – PDF

Dobra i usługi publiczne. Rynek usług publicznych.

Występowanie potrzeby rozumiane jest jako subiektywne odczucie między stanem odczuwalnym (odbieralnym bądź odnotowywanym w danym okresie i w konkretnych warunkach ekonomicznych, społecznych, socjalnych, zdrowotnych itp.) a stanem pożądanym.

Definicje:

- Potrzeba jest to pożądanie wartości użytkowych ( dóbr i usług), wynikającym z osiągniętego rozwoju gospodarczego i kulturowego ludzkości. Owe pożądanie przejawiają zarówno jednostki, jak też grupy społeczne i całe społeczeństwo.

- www.studenci.pl – tabela

- Naturalne cechy niektórych potrzeb sprawiają, że nie mogą one być zaspokojone inaczej, niż w sposób zbiorowy. Do potrzeb tych można zaliczyć: bezpieczeństwo publiczne, obronę narodową, administrację państwową i samorządową, ochronę sanitarną, oświetlenie ulic, korzystanie z dróg publicznych.

- Zaspokojenie potrzeb zbiorowych wymaga ponoszenia nakładów finansowych o charakterze bieżącym i inwestycyjnym.

- Władze publiczne nie mają możliwości tworzenia i gromadzenia dochodów w celu finansowania procesów gospodarczych ukierunkowanych na wytwarzanie dóbr lub usług zaspokajających potrzeby zbiorowe, zmuszone są sięgać do dochodów innych podmiotów.

Zakres potrzeb jest wypadkową działania takich czynników jak:

• Charakter realizowanej doktryny społecznej, politycznej

• Poziom rozwoju ekonomicznego kraju

• Poziom rozwoju cywilizacyjnego, kulturalnego, religijnego społeczeństwa

• Nieprzewidywalne zjawiska takie jak: kryzys gospodarczy, klęski żywiołowe

Kryteria decydujące o tym, czy dobro ma charakter publiczny czy prywatny:

- kryt. Użyteczności ( kryt. Społeczne)

- kryt. Odpłatności (kryt. Ekonomiczne)

Kryterium użyteczności:

- występują zasadnicze różnice pomiędzy korzyściami, które przynosi dobro prywatne, a korzyściami osiąganymi z dóbr publicznych

- korzyści z dobra prywatnego ograniczają się najczęściej do jednej osoby, niekiedy do kilku

- jeśli dana osoba używa dobra prywatnego to jest on niedostępny dla innych osób

Kryterium odpłatności:

- o tym, czy dobro ma charakter publiczny czy prywatny decyduje źródło odpłatności

- dobra publiczne są to te dobra, które są finansowane przez budżet państwa, budżety samorządowe

- w takim ujęciu dobra publiczne tworzą konsumpcję zbiorową społeczeństwa

Dobra publiczne

Czyste dobra publiczne:

- zawsze są finansowane z funduszy publicznych

- są określone jako idealne

- mają zerowy koszt krańcowy użycia (udostępnienie ich innym dodatkowym konsumentom nie powoduje dodatkowych kosztów)

Ponadto dobra te charakteryzują się zerową możliwością wykluczenia np. obrona narodowa, powietrze.

Cechy dóbr publicznych:

- stosunkowo niski koszt krańcowy użycia ( udostępnienia)

- duża trudność wykluczenia

Np. rzeki, puszcze, wymiar sprawiedliwości, bezpieczeństwo wewnętrzne, administracja publiczna, sprzątanie, oświetlenie ulic, odśnieżanie.

Cechy charakterystyczne dóbr publicznych:

- powszechna dostępność

- brak konkurencyjności między konsumentami

- niezależność korzystania od ich kosztów

- zaspokojenie potrzeb zbiorowych

- ograniczenia poziomu konsumpcji dóbr prywatnych

- najczęściej przymusowy charakter konsumpcji

- ograniczenie możliwości wyboru celu przeznaczenia dochodów

Dobra społeczne:

- cechuje wyższy koszt krańcowy użycia

- zalicza się do nich np. ochrona zdrowia, edukacja, sport

- udostępnienie usług świadczonych przez publiczne zakłady opieki zdrowotnej wymaga poniesienia dodatkowych kosztów związanych z ich rozbudową

- można łatwo wykluczyć z korzystania osoby, jeżeli wprowadzi się np. częściową odpłatność

Zależność między poziomem dochodów indywidualnych a użytecznością dóbr społecznych:

Dobra prywatne:

- charakteryzują się wyższą w stosunku do dóbr społecznych łatwością wykluczenia oraz wyższym kosztem krańcowym

- zawsze są to dobra finansowane ze źródeł prywatnych

Sposoby finansowania

Źródło finansowania	Fundusze publiczne	Fundusze prywatne

Dobra	Publiczne sensu largo
	klasyczne
	Publiczne sensu stricte

Źródło finansowania	Fundusze publiczne	Fundusze prywatne

Cechy usług i dóbr publicznych:

- zbiorowe, pozbawione cech konkurencyjnych konsumpcja

- brak wykluczenia poszczególnych jednostek z korzyści wynikających z konsumpcji

Cechy dóbr i usług prywatnych:

- o konsumpcji decyduje ich cena oraz gotowości jej uiszczenia przez poszczególne jednostki

- regulatorem jest rynek

- istnieje możliwość całkowitego wykluczenia pozostałych osób z korzyści wynikającej z dóbr i usług indywidualnie konsumowanych przez daną osobę

Pojęcie i specyfika rynku usług

Rodzaje i ich charakterystyka – sposób kontaktowania się sprzedawców z nabywcami i negocjowania transakcji, sposób prezentacji przedmiotu transakcji, metody ustalania cen na towary będące przedmiotem obrotu, formy zawierania umów kupno-sprzedaży, miejsce.

Rodzaje:

- rynek towarowy ( dóbr konsumpcyjnych + przemysłowych)

- rynek usług ( największe znaczenie)

-

-

….

Cechy usług publicznych:

-niematerialność

- nierozdzielność, jedność czasowa wytworzenia i konsumpcji usług

- nietrwałość – brak możliwości gromadzenia i składania, charakteryzuje je różny w czasie popyt

- różnorodność, trudno dokonać ich standaryzacji

- wykorzystanie mienia do ich realizacji

- naruszenie wolności wyboru

Proces świadczenia usług publicznych można podzielić na dwa elementy:

- usługi publiczne o charakterze permanentnym (sztywne) wykonywane przez władze publiczną, samorządową, wynikającą z podstawowych funkcji państwa, samorządu

- usługi publiczne o charakterze względnie trwałym (zmienne w czasie pod względem zakresu, rozmiarów i rodzaju usług, wynikających z umowy społecznej, doktryny politycznej)

Ćwiczenia 2 ( 18.03.2014)

Źródła dochodów wg Konstytucji RP:

- dochody własne ( podatki, opłaty, daniny)

-subwencje ogólne

- dotacje celowe z budżetu państwa

Art9 – ustawa o finansach publicznych

Sektor finansów publicznych tworzą:

1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;

2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;

3) jednostki budżetowe;

4) samorządowe zakłady budżetowe;

5) agencje wykonawcze;

6) instytucje gospodarki budżetowej;

7) państwowe fundusze celowe;

8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;

9) Narodowy Fundusz Zdrowia;

10) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

11) uczelnie publiczne;

12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

13) państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz państwowe instytucje fil-mowe;

14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

Udział sektora samorządowego w 2011 roku w Polsce w relacji do PKB – 32,57%.

Podstawy prawne systemu dochodów jst:

- Konstytucja RP

- Ustawa z dn. 13 listopada 2003r o dochodach jst

- Ustawa z dn. 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych

- Europejska karta samorządu lokalnego

Dochodami jst mogą być także:

(dochody fakultatywne)

- środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi

- środki pochodzące z budżetu UE

- inne środki określone w odrębnych przepisach *

* Art. 3 ust 2 UDJST

GMINY

- podatki należne gminom

- opłaty należne gminom

- udziały we wpływach z PIT ( docelowo 39,34%)

2013 – 37,42%

2012 – 37,26%

2011 – 37,12%

- udziały we wpływach CIT (6,71%)

POWIATY

- udziały we wpływach z PIT (10,25%)

2004 – 8,42%

2005 – 2011 – 10,25%

- udziały we wpływach z CIT (1,4%)

WOJEWÓDZTWA

- PIT (1,6%)

-CIT (14,75%)

2004-2007 – 15,9%

2008-2009 – 14%

1. Źródłami dochodów własnych gminy są:

1) wpływy z podatków:

a) od nieruchomości,

b) rolnego,

c) leśnego,

d) od środków transportowych,

e) dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podat-kowej,

f) (uchylona),

g) od spadków i darowizn,

h) od czynności cywilnoprawnych;

2) wpływy z opłat:

a) skarbowej,

b) targowej,

c) miejscowej, uzdrowiskowej i od posiadania psów,

d) (uchylona),

e) eksploatacyjnej – w części określonej w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, z późn. zm.2)),

3) dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych;

4) dochody z majątku gminy;

5) spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy;

6) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach;

7) 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z reali-zacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

8) odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

9) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy;

10) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

11) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego;

12) inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów.

2. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze gminy wynosi 39,34%, z zastrzeżeniem art. 89.

3. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze gminy, wynosi 6,71%.

Art. 5.

1. Źródłami dochodów własnych powiatu są:

1) wpływy z opłat stanowiących dochody powiatu, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów;

2) dochody uzyskiwane przez powiatowe jednostki budżetowe oraz wpłaty od powiatowych zakładów budżetowych;

3) dochody z majątku powiatu;

4) spadki, zapisy i darowizny na rzecz powiatu;

5) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach;

6) 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z reali-zacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

7) odsetki od pożyczek udzielanych przez powiat, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

8) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody powiatu;

9) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych powiatu, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

10) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego;

11) inne dochody należne powiatowi na podstawie odrębnych przepisów

2. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze powiatu wynosi 10,25%.

3. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze powiatu, wynosi 1,40%.

Art. 6.

1. Źródłami dochodów własnych województwa są:

1) dochody uzyskiwane przez wojewódzkie jednostki budżetowe oraz wpłaty od wojewódzkich zakładów budżetowych;

2) dochody z majątku województwa;

3) spadki, zapisy i darowizny na rzecz województwa;

4) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach;

5) 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z reali-zacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

6) odsetki od pożyczek udzielanych przez województwo, o ile odrębne przepi-sy nie stanowią inaczej;

7) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody województwa;

8) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych województwa, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

9) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego;

10) inne dochody należne województwu na podstawie odrębnych przepisów.

2. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, od podatników tego podatku zamieszkałych na obszarze województwa wynosi 1,60%.

3. Wysokość udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, od podatników tego podatku, posiadających siedzibę na obszarze województwa, wynosi 14,75%.

Subwencje ogólne

Stanowią zasilenie JST przekazywane z budżetu państwa bez wskazywania konkretnych celów, na jakie mają być przeznaczone spełniają w systemie dochodów samorządowych 2 istotne funkcje:

- są instrumentem wyrównywania dysproporcji dochodowych między JST

- są instrumentem finansowania wydatków JST na zadania związane z prowadzeniem szkół i inne zadania edukacyjne.

Konstrukcja subwencji ogólnych dla JST:

1. Subwencja ogólna składa się z części:

1) dla gmin:

a) wyrównawczej,

b) równoważącej;

2) dla powiatów:

a) wyrównawczej,

b) równoważącej;

3) dla województw:

a) wyrównawczej,

b) regionalnej

4) oświatowej – dla gmin, powiatów i województw.

2. Jednostki samorządu terytorialnego dokonują, na zasadach określonych w ustawie, wpłat do budżetu państwa.

3. O przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

Z ustawy:

- rok budżetowy

- rok bazowy

- liczba mieszkańców

- stopa bezrobocia i liczba bezrobotnych

- gęstość zaludnienia

Organy stanowiące: rada gminy, rada powiaty, sejmik wojewódzki

G= kwota dochodów podatkowych gminy uzyskana w roku poprzedzającym rok bazowy/liczba mieszkańców gminy

Gg= suma dochodów podatkowych wszystkich gmin uzyskanych w roku poprzedzającym rok bazowy/ liczba mieszkańców kraju

Zadania

Dane dla kraju:

Gg = 1210,61

Lm= 38135876

Zlk= 121,96

Gmina Grudzisk:

G= 719,67

Lm= 3859

Gęst zal= 39,80

G/Gg=0,59 – mniej niż 92% więc otrzymuje kwotę podstawową części wyrównawczej

Kp = 3859*[83%*(75%*1210,61-719,67)+12,92% *1210,61] = 1 206 673,41

Ku – należy się bo G<Gg i wskaźnik G<150%Gg

Ku = 17% *1210,61* 3859* [(121,96 – 39,80)/121,96]= 535 021, 177

Nie wpłaca do budżetu państwa na rzecz części równoważącej.

Ćwiczenia 3 (1.04.2014)

m. Olsztyn Pp= 171,19; Lm= 38 135 876

P= 243,3

B= 0,4

Lmp = 176142

Część wyrównawcza:

p>Pp – nie dostaje kwoty podstawowej

Kwota uzupełniająca – nie dostaje bo B< 1,1 (B=0,4)

Część wyrównawcza

P> 110% Pp

P/Pp = 1,4 – musi wpłacić

III) Kw = 8 850 886

WOJEWÓDZTWA

Mazowieckie

W= 375,14 Ww= 154, 99; Lmk = 38 135 876

Lmw = 5 204 495

Część wyrównawcza

W>Ww – nie dostaje kwoty podstawowej

Lmw> 3 mln – nie dostaje kwoty uzupełniającej

Część regionalna

W> 110% Ww

W/Ww = 2,42

II) Kw = 939 307 258

W. Podkarpackie

W= 72, 32

Lmw = 2 099 495

Część wyrównawcza

W/Ww = 0,47 W<Ww – otrzymuje kwotę podstawową

Kp = 124 966 981, 19

Ku – otrzymuje bo Lmw < 3 mln

Przeliczeniowa liczba mieszkańców:

2099495 – 2 000 000 = 99495

99495 : 2 = 49 747, 5

2 500 000 + 49 747, 5 = 2 549 747, 5

Ku = 35 566 683

Część regionalna

W< 110% Ww – nie dokonuje wpłaty do budżetu państwa

Warmińsko mazurskie

W = 70,29

Lmw = 1 427 073

Część wyrównawcza

W/Ww = 0,45 W<Ww

Kp = 87 028 620

Liczba przeliczeniowa mieszkańców = 30 876 842

Nie wpłaca na część regionalną bo W< 110%Ww

Wydatki jst

• Budżet JST

• Wydatki budżetu JST na realizację zadań (UoFD)

W planie wydatków bieżących wyodrębnia się w układzie działów i rozdziałów planowane kwoty wydatków bieżących w szczególności na:

1. Wydatki jednostek budżetowych w tym na:

a) wynagrodzenia i składki od nich naliczane

b) wydatki związane z realizacją ich statuowych zadań

2. Dotacje na zadania bieżące

3. Świadczenia na rzecz osób fizycznych

4. Wydatki na programy finansowe z udziałem innych środków, w części związanej z realizacją zadań jst

5. Wypłaty z tytułu poręczeń i gwarancji udzielanych przez jst przypadające do spłaty w danym roku budżetowym

6. obsługę długu jst

Wydatki majątkowe:

1. Inwestycje i zakupy inwestycyjne w tym na programy finansowe z udziałem środków, w części związanej z realizacja zadań jst

2. Zakup i objęcia akcji i udziałów

3. Wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego

Wydatki z zachowaniem zasad ( UoFP)

Podział wydatków na : majątkowe, bieżące i na obsługę długu

Największy udział w dochodach jst mają dochody własne, później subwencje ogólne i dotacje.

Wydatki jst w 2012 r – 180 459,3 mln zł (0,6% mniej niż w 2011 r.)

- wydatki bieżące 80,3% ( 144 842,8 mln)

- wydatki majątkowe 19,7%

Wydatki jst wg rodzaju:

- bieżące wydatki an wynagrodzenia – 38, 77%

- świadczenia na rzecz osób fizycznych – 11,20%

Majątkowe :

- wydatki inwestycyjne 96,59%

Struktura działowa wydatków gmin w 2012 roku:

- oświata i wychowanie 37,1%

- pomoc społeczna 16,2%

- administracja publiczna 10,1%

- gospodarka komunalna i ochrona środowiska 7,9%

Ćwiczenia 15.04.2014

Województwa: struktura wydatków

Największy udział – transport i łączność 38%, rolnictwo 10%, administracja publiczna 8%

Wydatki wg rodzaju (2012r):

- Wydatki majątkowe 37,77%

- wydatki bieżące 62,23%

Indywidualny wskaźnik zadłużenia:

Art. 242.

1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 6.

2. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki jedynie o kwotę związaną z realizacją wydatków bieżących z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3, w przypadku gdy środki te nie zostały przekazane w danym roku budżetowym.

-….

-….

-…

Art. 73.

1. Państwowy dług publiczny oblicza się jako wartość nominalną zobowiązań jednostek sektora finansów publicznych po wyeliminowaniu wzajemnych zobowiązań między jednostkami tego sektora.

Art. 226.

1. Wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna i określać dla każdego roku objętego prognozą co najmniej:

1) dochody bieżące oraz wydatki bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym na obsługę długu, gwarancje i poręczenia;

2) dochody majątkowe, w tym dochody ze sprzedaży majątku, oraz wydatki majątkowe budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

3) wynik budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

4) przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowania deficytu;

5) przychody i rozchody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem długu zaciągniętego oraz planowanego do zaciągnięcia;

6) kwotę długu jednostki samorządu terytorialnego, w tym relację, o której mowa w art. 243, oraz sposób sfinansowania spłaty długu;

7) (uchylony);

8) kwoty wydatków bieżących i majątkowych wynikających z limitów wydatków na planowane i realizowane przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3.

Art. 227.

1. Wieloletnia prognoza finansowa obejmuje okres roku budżetowego oraz co najmniej trzech kolejnych lat budżetowych.

2. Prognozę kwoty długu, stanowiącą część wieloletniej prognozy finansowej, sporządza się na okres, na który zaciągnięto oraz planuje się zaciągnąć zobowiązania.

Pułapy zadłużenia jst obowiązujące do 2013 roku:

Do 2013 roku włącznie stosowane są dwa wskaźniki zadłużenia w UoFP z 30. VI.2005r.

- limit 15% relacji planowanych spłat kredytów, pożyczek i wykupu obligacji wraz z odsetkami i dyskontem w danym roku budżetowym do dochodów budżetowych

- limit 60% relacji łącznej kwoty długoterminowych kredytów do dochodów budżetowych

Art. 89.

1. Jednostki samorządu terytorialnego mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować papiery wartościowe na:

1) pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

2) finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

3) spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów;

4) wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

2. Zaciągnięte kredyty i pożyczki oraz wyemitowane papiery wartościowe, z prze-znaczeniem na cel, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, podlegają spłacie lub wykupowi w tym samym roku, w którym zostały zaciągnięte lub wyemitowane.

Art. 243.

1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w każdym roku następującym po roku budżetowym relacja łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym:

1) spłat rat kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 oraz art. 90, wraz z należnymi w danym roku odsetkami od kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90,

2) wykupów papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 oraz art. 90 wraz z należnymi odsetkami i dyskontem od papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 i art. 90,

3) potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji

do planowanych dochodów ogółem budżetu przekroczy średnią arytmetyczną z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące, do dochodów ogółem budżetu, obliczoną według wzoru:

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

R – planowaną na rok budżetowy łączną kwotę z tytułu spłaty rat kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 oraz art. 90, oraz wykupów papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 oraz art. 90,

O – planowane na rok budżetowy odsetki od kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90, odsetki i dyskonto od papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 i art. 90 oraz spłaty kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji,

D – dochody ogółem budżetu w danym roku budżetowym,

Db – dochody bieżące,

Sm – dochody ze sprzedaży majątku,

Wb – wydatki bieżące,

n – rok budżetowy, na który ustalana jest relacja,

n-1 – rok poprzedzający rok budżetowy, na który ustalana jest relacja,

n-2 – rok poprzedzający rok budżetowy o dwa lata,

n-3 – rok poprzedzający rok budżetowy o trzy lata.

2. Przy obliczaniu relacji, o których mowa w ust. 1, dla roku poprzedzającego rok budżetowy przyjmuje się planowane wartości wykazane w sprawozdaniu za trzy kwartały z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Do obliczenia relacji dla poprzednich dwóch lat przyjmuje się wartości wykonane wynikające ze sprawozdań rocznych.

3. Ograniczenia określonego w ust. 1 nie stosuje się do:

1) spłat rat kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, wraz z należnymi odsetkami,

1a) wykupów papierów wartościowych emitowanych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, wraz z należnymi odsetkami i dyskontem,

2) poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym realizującym zadania jednostki samorządu terytorialnego w ramach programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2

– w terminie nie dłuższym niż 90 dni po zakończeniu programu, projektu lub zadania i otrzymaniu refundacji z tych środków; termin ten nie ma zastosowania do odsetek i dyskonta od zobowiązań zaciągniętych na wkład krajowy, o których mowa w pkt 1 i 1a.

3a. Ograniczenia określonego w ust. 1 nie stosuje się także do wykupów papierów wartościowych, spłat rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi odsetkami i dyskontem, odpowiednio emitowanych lub zaciągniętych w związku z umową zawartą na realizację programu, projektu lub zadania finansowanego w co najmniej 60% ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, w części odpowiadającej wydatkom na wkład krajowy finansowanych tymi zobowiązaniami. W przypadku programu, projektu lub zadania przynoszącego dochód, poziom finansowania ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, ustala się po odliczeniu zdyskontowanego dochodu obliczanego zgodnie z przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi takiego programu, projektu lub zadania, a kwotę wydatków na wkład krajowy ustala się w wysokości jaka wynikałaby, gdyby poziom finansowania ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, obliczony został bez uwzględnienia zdyskontowanego dochodu.

4. W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 3 lub 3a, lub gdy określone w umowie o dofinansowanie środki, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, nie zostały przekazane albo po ich przekazaniu został orzeczony ich zwrot, jednostka samorządu terytorialnego nie może emitować papierów wartościowych, zaciągać kredytów, pożyczek ani udzielać poręczeń i gwarancji do czasu spełnienia relacji, o której mowa w ust. 1, uwzględniając w tej relacji kwotę zobowiązań związaną z:

1) nieprzekazanymi środkami lub środkami, w stosunku do których orzeczono zwrot;

2) niespełnieniem warunków, o których mowa w ust. 3 lub 3a.

- Konsekwencje przekroczenia wskaźnika….

Zadania z kartki

Ćw. 6.05.2014

Pojęcie pomocy publicznej

Instytucja prawna pomocy publicznej jest instytucja prawa UE.

Źródłowym przepisem całego systemu prawnego w zakresie pomocy publicznej jest Art. 107 ust. TFUE, który stanowi „z wyjątkiem sytuacji opisanych niniejszym traktacie, wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi.”

Zgodnie z ugruntowaną wykładnią pomocą publiczną jest transfer zasobów przypisywany władzy publicznej o ile spełnione są łącznie następujące warunki:

1) transfer ten skutkuje przysporzeniem na rzecz określonego podmiotu na warunkach korzystniejszych niż rynkowe,

2) transfer ten jest selektywny – uprzywilejowuje określone podmioty lub wytwarzanie określonych dóbr

3) w efekcie tego transferu występuje lub może wystąpić zakłócenie konkurencji,

4) transfer wpływa na wymianę gospodarczą między krajami członkowskimi

Podmioty udzielające pomocy publicznej:

- Ministrowie,

- Agencje,

- Jednostki Samorządu Terytorialnego,

- Inne wybrane instytucje oddziałujące na rozwój lokalny oraz organizujący życie publiczne

Wykorzystywane instrumenty pomocy publicznej:

- dotacje,

- ulgi podatkowe,

- dokapitalizowana na warunkach odbiegających od normalnych praktyk inwestycyjnych,

- pożyczki,

- kredyty,

- poręczenia i gwarancje udzielane na preferencyjnych warunkach,

- zaniechanie ustalania zobowiązania podatkowego lub poboru podatku,

- odroczenie,

- rozłożenie na raty oraz umorzenie zaległości podatkowej,

- oddanie do korzystania z mienia publicznego na warunkach korzystniejszych niż rynkowe.

Adresat pomocy publicznej

Adresatem pomocy publicznej może być wyłącznie przedsiębiorca w zakresie prowadzonej przez niego działalności bez względu na formę prowadzonej działalności.

Przedsiębiorca to każdy podmiot zaangażowany w działalność gospodarczą niezależnie od jego formy prawnej i źródeł jego finansowania. Co więcej nie ma znaczenia, czy jest to podmiot nastawiony na zysk czy nie.

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcą będzie więc zarówno spółka prawa handlowego, jednoosobowa działalność gospodarcza, przedsiębiorstwo państwowe lub komunalne, jak i organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, fundacje, szpitale etc.

Środkiem pomocowym może być:

- pomoc indywidualna – przyznawana określonemu z góry znanemu podmiotowi, na określony cel,

- program pomocowy, czyli akt normatywny wydawany przez państwo członkowskie, stanowiący podstawę do przyznawania pomocy na określony cel grupie podmiotów, grupa ta powinna być zdefiniowana w programie pomocowym w sposób abstrakcyjny, tzn. podmioty te nie mogą być imiennie wskazane.

Zakaz pomocy publicznej

Pomoc publiczna – jako zakłócająca konkurencję – jest uznana w prawie unijnym za niezgodną z rynkiem wewnętrznym.

Zakaz pomocy publicznej na gruncie regulacji UE jest zakazem względnym.

Niektóre rodzaje pomocy zostały w tym samym Traktacie (art. 107. ust 2) określone jako zgodne z rynkiem wewnętrznym. Są one dopuszczalne z mocy prawa.

Komisja Europejska może wydać decyzję, w której uzna dany przypadek wsparcia za zgodny z rynkiem wewnętrznym na mocy tak zwanych wyłączeń grupowych.

Wsparcie dla przedsiębiorcy nie zostanie uznane za pomoc publiczną, jeśli spełni warunki określone dla tak zwanej pomocy de minimis.

Zarówno w prawie krajowym, jak i wspólnotowym, ze względu na różnorodność pomocy publicznej, nastąpił podział tej pomocy na:

- horyzontalną,

- regionalną,

- sektorową.

Największe znaczenie dla wspólnot lokalnych ma pomoc regionalna, skierowana do społeczności lokalnych tworzących regiony i mikroregiony.

Pomoc horyzontalna stanowi instrument państwa służący wpływaniu na procesy zachodzące w gospodarce – przede wszystkim stymulowaniu określonych zjawisk postrzeganych jako pożądane. Wsparcie tego rodzaju nie zależy od regionu, w którym ma siedzibę przedsiębiorca ani od sektora gospodarki, do którego należy. Jest to pomoc adresowana do wszystkich firm, które będą realizować cele wyznaczone przez państwo.

Cele – dla których Komisja Europejska opracowała kryteria zgodności z rynkiem wewnętrzny- to:

- pomoc w kontekście zmian klimatycznych i na inne działania związane z ochroną środowiska,

- pomoc na badania, rozwój oraz innowacje,

- pomoc w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych przedsiębiorstw,

- pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw,

- pomoc w zakresie zatrudnienia,

- pomoc na zapewnienie kapitału podwyższonego ryzyka,

- pomoc na usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarstwa.

Pomoc sektorowa dotyczy wszystkich przedsiębiorstw prowadzących działalność e danym sektorze. Tego rodzaju wsparcie na ogół dotyczy tych dziedzin gospodarki, które z różnych względów uważane są za wrażliwe. Może to wynikać na przykład ze szczególnej kapitałochłonności albo nadwyżek produkcji. Z tych samych względów pomoc ta jest z reguły szczególnie dokładnie badana pod kątem zagrożeń dla konkurencji oraz wpływu na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Tradycyjnie za wrażliwe uważane są: sektor motoryzacyjny, węglowy, stoczniowy, hutnictwo żelaza i stali oraz produkcja włókien syntetycznych..

Pomoc regionalna jest uzależniona od prowadzenia działalności gospodarczej na obszarach, gdzie interwencja państwa w postaci pomocy publicznej jest uzasadniona przez konieczność ułatwienia lub przyspieszenia rozwoju gospodarczego. Jest więc udzielana na takich obszarach, których poziom rozwoju gospodarczego jest niższy od średniej wspólnotowej lub średniej krajowej. Stanowi ona instrument służący zapewnieniu zrównoważonego rozwoju wszystkich regionów państw członkowskich UE.

Ten rodzaj pomocy jest dopuszczalny na zasadzie wyjątku generalnego zakazu udzielania pomocy publicznej. Art. 87 ust 3 lit, a TWE przewiduje, że „prawnie dopuszczalną uznaje się pomoc udzielaną w celu wsparcia rozwoju gospodarczego regionów, w których poziom życia jest nienormalnie niski lub regionów szczególnie dotkniętych bezrobociem.” W tym przypadku pomoc regionalna ma na celu wyrównanie różnic w rozwoju różnych regionów w ramach całej UE.

Wyłączenia grupowe

Rozporządzenie Komisji (we) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2006 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodnie ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych).

Rozporządzenie przewiduje następujące kategorie wsparcia, które są objęte wyłączeniami grupowymi:

- pomoc regionalna

- pomoc inwestycyjna oraz pomoc na zatrudnienie dla małych i średnich przedsiębiorstw,

- pomoc na zakładanie przedsiębiorstw przez kobiety,

- pomoc na ochronę środowiska,

- pomoc na usługi doradcze dla MŚP i udział MŚP w targach,

- pomoc w formie kapitału podwyższonego ryzyka,

- pomoc na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną,

- pomoc szkoleniowa,

- pomoc dla pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji lub niepełnosprawnych.

Zasady i ograniczenia udzielania pomocy publicznej

Pomoc publiczna można ująć w dwóch płaszczyznach.

- Pomoc udzielana w ramach działań wymagających zatwierdzenia ze strony Komisji Europejskiej.

- Pomoc publiczna udzielana w ramach tzw. wyłączeń grupowych oraz pomoc publiczna udzielana zgodnie z zasadą „de minimis”.

Pomoc „de minimis” – jest ta, która ze względu na niewielką wartość nie wpływa na wymianę gospodarczą między krajami członkowskimi i/lub nie zakłóca konkurencji. Z formalnego punktu widzenia pomoc de minimis” nie jest pomocą publiczną.

Rozporządzenie 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy „de minimis”

Zgodnie z przepisami rozporządzenia wartość pomocy „de minimis” dla jednego beneficjenta nie może przekroczyć równowartości 200 tys. euro brutto w okresie trzech lat kalendarzowych, a w przypadku przedsiębiorstw z sektora transportu drogowego – 100 tys. euro. Przy ocenie bierze się pod uwagę bieżący rok kalendarzowy oraz dwa poprzednie lata. Nie na znaczenia forma wsparcia, źródło jego pochodzenia, ani cel, na jaki zostało wykorzystane – do ogólnej puli wliczane są wszystkie źródła uzyskane przez danego przedsiębiorcy jako pomoc „de minimis” w badanym okresie.

Oznacza to, że każdy podmiot może otrzymać w ciągu tego okresu, z jednego lub wielu źródeł pomoc o łącznej wartości nieprzekraczającej 200 tys, euro i pomoc ta nie będzie uznawana za pomoc publiczn.

http://www.uokik.gov.pl/polskie_akty_prawne_w_zakresie_pomocy_publicznej.php --> Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach (Dz. U. Nr 194 poz. 1983 z późn. zm.)

Pomoc publiczna, jaką otrzymywać może przedsiębiorca jest udzielana w różnych formach, przy czym jej wartość jest różna. Konieczne stało się zatem opracowanie metodologii oceny wielkości pomocy w zależności od formy jej udzielania, nie jest bowiem taką samą pomocą umorzenie zaległości podatkowej w kwocie 20 000 zł czy rozłożenie na raty płatności zaległości podatkowej w tej samej wysokości.

W celu umożliwienia porównywania pomocy we wszystkich formach należy dokonać jej przeliczenia na tzw. ekwiwalent dotacji, czyli kwotę, którą otrzymałby przedsiębiorca , gdyby formą pomocy była dotacja.

W większości przypadków wsparcie finansowe (dotacja), jakie otrzymuje przedsiębiorca w formie refundacji części kosztów poniesionych na zakup dóbr bądź usług, stanowi jego przychód zwiększający podstawę opodatkowania.

Z tego względu do przedsiębiorcy skierowana jest tylko część kwoty, jaką otrzymuje od instytucji, która przyznaje daną pomoc.

Przykład:

Dotacha w wysokości 1 mln zł powiększa przychód firmy, a stopa podatku dochodowego, dotycząca tego przedsiębiorstwa, wynosi 19%, to faktyczna wartość dotacji (wartość pomocy netto) wynosi 8100 tys. zł.

Z tego powody wartość pomocy publicznej może być przedstawiana na dwa sposoby, jako:

- ekwiwalent dotacji brutto (EDB). jest to ta kwota pomocy, którą otrzymałby beneficjent pomocy lub podmiot ubiegający się o pomoc, gdyby uzyskał pomoc w formie dotacji, bez uwzględnienia opodatkowania podatkiem dochodowym, wyrażoną z dokładnością dwóch miejsc po przecinku;

- ekwiwalent dotacji netto (EDN) – jest to ta kwota pomocy, którą otrzymałby beneficjent pomocy lub podmiot ubiegający się o pomoc, gdyby uzyskał pomoc w formie dotacji, uwzględniającą opodatkowanie podatkiem dochodowym, wyrażoną z dokładnością dwóch miejsc po przecinku.

Ekwiwalent dotacji netto (EDN) = EDB x [1 – stawka podatku dochodowego w %/100% ] lub EDB x (1-t), gdzie t – stawka podatkowa.

Należy przy tym pamiętać, iż w przypadku wybranych form pomocy publicznej (np.:

- rozłożenie na raty,

- odroczenie terminu zapłaty świadczenia pieniężnego stanowiącego środki publiczne,

- dla przyspieszonej amortyzacji oraz

- w innych przypadkach, gdy przepisy stanowią, że dane przysporzenie finansowe nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym obowiązującym podatnika) –

EDN = EDB

Wartość pomocy publicznej udzielonej w walutach obcych podlega przeliczenia na PLN według średniego kursu ogłoszonego przez NBP na dzień udzielania pomocy, a w przypadku pomocy udzielanej w formie decyzji – na dzień sporządzenia decyzji.

Pomoc publiczna udzielana dłużeni niż rok podlega dyskontowaniu, aby uwzględnić zmianę wartości pieniądza w czasie.

Operacja ta podlega na pomnożeniu przyszłych płatności przez współczynnik dyskontujący. Może to dotyczyć w szczególności pomocy udzielanej w formie pożyczki, kredytu preferencyjnego lub dotacji przekazywanej w transzach.

W przypadku dyskontowania wartości pomocy publicznej oraz w niektórych formach pomocy (pożyczka, odroczenie terminu płatności, rozłożenie płatności na raty) wykorzystuje się tzw. stopę referencyjną.

Jest to stopa oprocentowania okresowo ustalana przez Komisję Europejską na podstawie obiektywnych kryteriów i publikowana w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich. Aktualne i archiwalne informacje dotyczące stopy referencyjnej: www.uokik.gov.pl

ZADANIE 1

W dniu 3 stycznia 2007 r. przedsiębiorstwo otrzymało kredyt preferencyjny w wysokości 10 000zł na okres 3 lat. Zgodnie z umową podpisaną 3 stycznia 2007 r. przedsiębiorstwo będzie spłacało kredyt w równych ratach co 6 m-cy. Preferencyjne oprocentowanie wynosi 4%. Proszę określić EDB i EDN.

$$EDB = \ \sum_{i = 11}^{M}{S\left( 1 - \frac{i - 1}{N} \right)(r - r_{p})\frac{1}{{(1 + r)}^{i}}}$$

$$EDB = \ 10\ 000\left( 1 - \frac{1 - 1}{6} \right)\left( 0,0594 - 0,04 \right)\frac{1}{\left( 1 + 0,0594 \right)^{1}} + 10\ 000\left( 1 - \frac{2 - 1}{6} \right)\left( 0,0594 - 0,04 \right)\frac{1}{\left( 1 + 0,0594 \right)^{2}} + 10\ 000\left( 1 - \frac{3 - 1}{6} \right)\left( 0,0594 - 0,04 \right)\frac{1}{\left( 1 + 0,0594 \right)^{3}} + 10\ 000\left( 1 - \frac{4 - 1}{6} \right)\left( 0,0594 - 0,04 \right)\frac{1}{\left( 1 + 0,0594 \right)^{4}} + 10\ 000\left( 1 - \frac{5 - 1}{6} \right)\left( 0,0594 - 0,04 \right)\frac{1}{\left( 1 + 0,0594 \right)^{5}} + 10\ 000\left( 1 - \frac{6 - 1}{6} \right)\left( 0,0594 - 0,04 \right)\frac{1}{\left( 1 + 0,0594 \right)^{6}} =$$

= 183, 12 + 144, 05 + 108, 78 + 77, 01 + 78, 46 + 22, 87 = 584, 29

EDN = 584,29 * 0,81 = 473,27

ZADANIE 2

Przedsiębiorstwo zwróciło się z prośbą o udzielenie pomocy publicznej w postaci dopłaty do oprocentowania kredytu. Kredyt został zaciągnięty 01.01.2006 r. na trzy lata. Zgodnie z umową dopłaty będą realizowane co roku w kwocie 100 zł. Proszę określić EDB i EDN.

$$EDB = \ \sum_{i = 1}^{N}\frac{F_{i}}{{(1 + r)}^{i}}$$

$$EDB = \frac{100}{({1 + 0,0556)}^{1}} + \frac{100}{({1 + 0,0556)}^{2}} + \frac{100}{({1 + 0,0556)}^{3}} = 84,73 + 89,74 + 85,02 = 269,49\ \ $$

EDN = 269,49 x 0,81 = 218,29

ZADANIE 3

W dniu 01.03.2005 r. wpłynął wniosek przedsiębiorcy w sprawie umorzenia odsetek za zwłokę w kwocie 2000 zł. Organ udzielający pomocy publicznej dnia 04.04.2005 r. wydał decyzję pozytywną. Proszę określić EDB i EDN.

pkt 12 w rozporządzeniu – EBD = 2000 zł ; EDN = 2000 x 0,81 = 1620 zł

ZADANIE 4

W dniu 1.03.2007 wpłynął wniosek przedsiębiorcy w sprawie rozłożenia na 4 miesięczne raty podatku w kwocie 2000 zł, którego termin płatności upływa 15.03.2007 r. Organ pomocy publicznej wydał decyzję w całości na wniosek podatnika. Określ EDB i EDN.

$$EDB = \ \frac{KL(r - r_{0})}{365}$$

$$EDB = \ \frac{500*46*(0,0594 - 0)}{365} + \frac{500*77*(0,0594 - 0)}{365} + \frac{500*107*(0,0594 - 0)}{365} + \frac{500*138*(0,0594 - 0)}{365} = 3,74 + 6,26 + 8,71 + 11,23 = 29,93$$

EDN =EDB = 29,93