Zakres materiału na kolokwium z biomedycznych

1. Funkcje wody

• Niezbędna do ciśnienia krwi

• Nawilża stawy, gałki oczne,

• Rozpuszczanie pkarmu oraz jego transport

• Regulacja temperatury

• Odżywianie komórek

1. Funkcje białek

• Budulcowa- wchodzą w skład wszystkich plazmatycznych struktur komórkowych,

• Transportowa- białka błonowa umożliwiają transport substancji do komórki i z komórki(hemoglobina- umożliwia przenoszenie tlenu na duże odległości)

• Regulatorowa- koordynacja funkcji życiowych

• Odpornościowa- rozpoznawanie i zwalczanie antygenów

• Lokomotoryczna- kurczliwość białek w mięśniach

1. Funkcje tłuszczy (osobno funkcje tłuszczy prostych i złożonych)

• Dostarczają energię tkankom i narządom( 20 do 35 %)

• Są głównym źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach

• Niektóre kwasy tłuszczowe biorą udział w syntezie hormonów

• Są składnikiem błon biologicznych

• Są warstwą ochronną niektórych narządów (nerka, gałka oczna)

• Umożliwiają gromadzenie energii w postaci tkanki tłuszczowej

• Hamują skurcze żołądka i wydzielanie soku żołądkowego

• Chronią przed nadmierną utratą ciepła

• Są nośnikami witamin A D E K

• Budują błonę komórkową

1. Funkcje cukrów ( osobno cukrów prostych, dwucukrów i wielocukrów)

• Hamowanie krzepnięcia krwi

• Materiał zapasowy (jest magazynem energii glikogen)

• Źródło energii

• Materiał odżywczy (maltoza, laktoza)

• Materiał energetyczny(fruktoza)

• Wchodzą w skład DNA i RNA , stanowią modyfikację niektórych białek

• Transportowa(glukoza)

WĘGLOWODANY NIEPRZYSWAJALNE:

• NP. BLONNIK, NIE SA wykorzystywane w organizmie , a jedynie swobodnie przechodza przez przewod pokarmowy i zostaja w całości wydalane

• Funkcje błonnika: Zwalcza otyłość, obniżenie trakcji cholesterolu, wspomaganie pracy przewodu pokarmowego

WĘGLOWODANY PRZYSWAJALNE :

• ENERGETYCZNA: niezbędne źródło energii dla erytrocytow i Komorek układu nerwowego

• BUDULCOWA węglowodany zarowne zewnętrzne jak i te syntezowe w ustroju stanowia substrat do wytwarzania elementow strukturalnych Komorek

• REGULACYJNA wchodza w sklad DNA i RNA przez co uczestnicza w ekspresji genow, modyfikacji bialek

• ZAPASOWA energia magazynowana jest w postaci glikogenu

b)cukry proste -materiał energetyczny.

c)dwucukry -materiał odżywczy.

d)wielocukry -transport.

1. Funkcje soli mineralnych- 3 makro- i 3 mikroelementy

Makroelementy:

• Wapń (Ca) składnik kości i zębów, potrzebny do prawidłowego funkcjonowania mięśni i układu nerwowego, uczestniczy w procesie krzepnięcia krwi

• Fosfor ( P) składnik kości, DNA i RNA

• Chlor (Cl) odpowiedzialny za równowagę wodno mineralną

Mikroelementy:

• Żelazo ( Fe) wpływa na transport tlenu, występuje w enzymach oddechowych

• Jod (I) składnik hormonow tarczycy, reguluje tempo metabolizmu

• Fluor ( F) ckladnik zebow i kosci, nadaje odporność mechaniczna i odpowiedzialny za prochnice

1. Funkcje 3 witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i 3 w wodzie (ważne musi być witamina B9)

W tluszczach :

• Witamina A : dziala w procesie widzenia, wpływa na obniżenie cholesterolu, korzystnie dziala na serce, oddzialuje na wzrost kosci włosów i paznokci

• Witamina D : wpływa na kształtowanie kosci i zebow, dziala korzystnie na system nerwowy i miesniowy, reguiluje wydzielanie insuliny, lagodzi stany zapalne skory

• Witamina E: chroni skore przed promieniami słonecznymi, wpływa na wyglad stan skory, przyspiesza gojenie ran, wpływa na prawidlowa budowe miesni, stymuluje układ odpornościowy

W wodzie :

• Witamina B11: niezbedna do produkcji endorfiny, odpowiada za prawidłowy rozwoj układu nerwowego plodu, zapewnie efektywna prace układu odpornościowego uczestniczy w procesach wzrostu, podzialu i regu. Kom, uczestniczy w tworzeniu erytrocytow szpiku

• Witamina B2: wspomaga spalanie cukrow, bierze udzial w syntezie hemoglobiny, tworzy razem z innymi bialkami wiele enzymow niezbędnych do transpostu tlenu

• Witamina B9: bierze udzial w procesie podzialu Komorek, reguluje rozne procesy metaboliczne w organizmie np., bierze udzial jako koenzym w przenoszenie reszt jednoweglowych, uczestniczy w syntezie puryn, pirymidn i niektórych aminokwasow, współuczestniczy w procesie regulacji tworzenia czerwonych krwinek razem z witamina b12

1. Funkcje poszczególnych elementów układu pokarmowego

Jama ustna:

• Poczatek układu pokarmowego,

• Żeby i jezyk rozdrabniaja pokarm i przygotowuja go do dalszych etapow trawienia,

• Zawarte w slinie amylazy powoduja rozklad wielocukrow do dwucukrow,

Gardło:

• Element wspolny dla układu oddechowego i pokarmowego

• Nadaje kęsom kierunek do żołądka, żeby nie dostał się do układu oddechowego,

Przełyk:

• Przewód łączący jamę ustną i gardło z żołądkiem

• Skurcze mięśni powodują w nim ruchy robaczkowe, które umożliwiają przesuwanie pokarmu do żołądka

ŻOŁĄDEK:

• Rozszerzona część układu pokarmowego,

• Pokarm zalega tam dłuższy czas ulegając trawieniu

• Może być jednokomorowy lub wielokomorowy

• Kwaśne środowisko spowodowane obecnością kwasu solnego niezbędnego do procesu trawienia

• Obecność enzymow trawiennych : pepsyny i podpuszczki

Jelito Cienkie :

• Główne miejsce trawienia i wchłaniania

• Dzieju obecnosci kosmykow jelitowych nastepuje tam intensywne wchlanianie substancji odżywczych

• Kosmyki wielokrotnie zwiekszaja powierzchnie wchłaniania jelita

• Ruchy robaczkowe przesuwaja niestrawione resztki pokarmu do jelita grubego

Trzustka:

• Gruczoł wytwarzający enzymy trawienne

• Produkuje insuline i glukagon

Wątroba:

• Spelnia funkcje wydzielnicze, krążeniowe, metaboliczne, produkuje żółć

• Odgrywa role w termoregulacji,

• Magazynuje witaminy

• Tworzy krew

Jelito Grube:

• Wchlania wode z niestrawionych resztek

• Tworzy kał

1. Funkcje gruczołów trawiennych

Żołądek - rozdrabnia pokarm;wyjaławia pokarm;trawi białka a lipaza żołądkowa zapoczątkowuje trawienie tłuszczów;w żołądku odbywa się trawienie cukrów przez amylazę ślinową - do momentu obniżenia pH pokarmu do wartości dezaktywującej enzym

Ślinianki - produkują ślinę,ślina zaczyna trawienie skrobi

Trzustka - produkuje enzymy trawienne i hormony np insulinę,

Wątroba - wytwarza żółć,magazynuje i przemienia tłuszcze,białka i węglowodany,gromadzi glikogen jako rezerwę cukrową.Wątroba nie jest gruczołem trawiennym, ale produkowana przez nią żółć (nie jest enzymem) bierze udział w trawieniu tłuszczów.

1. Etapy trawienia (cukrów, tłuszczy i białek)

Trawienie węglowodanów:

• Cukry SA trawione przez enzymy amylolityczne

• W wyniku ich trawienia powstaja oligosacharydy

• Są rozkladane dzieki enzymom amylazie slinowej i jelitowej

• W jamie gębowej skrobia i glikogen są rozkładane na dwucukry i dekstryny

• Dwucukry, które powstają są rozkładane przez disacharydy:

Laktoza Aza glukoza+ galaktoza

Maltoza Aza glukoza + glukoza

Sacharoza Aza glukoza+ fruktoza

• Nadmiar węglowodanów zamieniany jest w tluszcz

Trawienie białęk:

• Trawione dzieki enzymom proteolitycznym

• Poczatek trawienia w żołądku dzieki pepsynom

• Rozpad wiazan peptydowych powstanie krótszych łańcuchów peptyd , potem uwolnienie aminokwasow

• Enzymy zoladka i trzustki SA ciagle produkowane pod postacia nieczynnych PROENZYMÓW

• Białka trafiaja do jelita cienkiego, żyły wrotnej, a potem do wątroby

• Nadmiar aminokwasów ulega dezaminacji

• Trujacy amoniak zamiesza się w mocznik

• Aminokwasy SA transportowane z watroby do wszystkich Komorek i tam na rybosomach dokonuje się synteza bialek

Trawienie tluszczow:

• Trawione w dwunastnic

• Przez woreczek żółciowy wydzielana jest żółć która umożliwiają emulacje tłuszczów, czyli rozbija je na emulsje, co zwieksza powierzchnie dzialania enzymow trzustki- LIPAZ

• Lipazy rozbijaja czasteczki tluszczowe na kwasy tluszczowe i glicerol

• Powstale produkty trafiaja do zyly wrotnej, a potem do Komorek watroby

• Nadmiar tluszczu odklada się jako zapas dla organizmu.

1. Mechanizm alergii i nietolerancji pokarmowej

• NIETOLERANCJA POKARMOWA- nietolerancja na pokarm lub składnik pokarmu pojawia się wówczas gdy organizm nie może prawidłowo strawic lub wchłonąć tego składnika. Osoby z nietolerancja pokarmowa zwykle nie maja dolegliwości po spozyciu niewielkich ilości zle tolerowanego produktu . Wyjątkiem jest nietolerancja glutenu

Nietolerancja może powodowac:

• Nudności

• Wymioty

• Biegunkę

• Wzdęcia brzucha

By zapobiec nietolerancji wystarczy zmniejszyc spozycie produktow zle tolerowanych, spożywać produkty których sklad dobrze znamy.

• ALERGIA POKARMOWA Uczulenie na produkt lub składnik produktu spożywczego. O prawdziwej alergii mowimy gdy objawy pojawia się na drodze wyzwolenia mechanizmow immunologicznych. Alergen, którym najczęściej jest bialko obecne w produkcie , wyzwala reakcje układu odpornościowego, czego najważniejszym rezultatem jest uwalnianie przeciwciał. One wyzwalaja substancje chemiczne, które powoduja wystapienie objawow chorobowych, np. swedzenie skory.

1. Biologiczny mechanizm zapłodnienia (jak dochodzi do zapłodnienia, reakcja akrosomalna i reakcja korowa)

   • Ok. 14 dnia cyklu miesiączkowego dojrzały, pęcherzyk jajnikowy (Graffa) pęka, uwalniając komorke jajowa. Jest ona wychwytywana przez strzępki jajowodu, które SA ruchome i pod wpływem bliżej nieokreślonych bodźców otaczaja to miejsce jajnika gdzie ma dojsc do zapłodnienia. Nastepnie oocyt przez jakis czas przebywa wewnątrz przyjaznego środowiska jajowodu, oczekując na zapłodnienie.

   • Zaplodnienie ma zwykle miejsce w rozszerzonej czesci jajowodu, zwanej bańką jajowodu. W prawidłowych warunkach Komorka jajowa zostaje zaplodniona jednym plemnikiem. Dojrzale plemniki zawarte w nasieniu otaczaja komorke jajowa . Z chwila zetkniecia się plemnika z jajem- wytwarza ono wzgorek przyjecia, który ulatwia plemnikom. Wnikniecie do wnętrza jaja (zaplemienie). Po wniknieciu do wnętrza oocytu jego oslonka natychmiast twardnieje i staje się nieprzepuszczalna dla innych plemnikow. Zlanie się jader obu gomet daje zygote, z ktorej powstaja dwie komorki. Kolejne podzialy maja miejsce co 12 godzin a liczba Komorek zygoty powieksza się.

Zygota bastula monula zarodek płód

• Reakcja akrosomalna jest to proces zachodzący w momencie bezpośredniego zetknięcia plemnika z komórką jajową, co zwykle ma miejsce w rozszerzeniu jajowodu zwanym bańką. Proces ten pozwala na wniknięcie plemnika do komórki jajowej i jej zapłodnienie. Reakcja akrosomalna jest indukowana przez białko (glikoproteinę) zawartą w osłonce przejrzystej komórki jajowej, która działa jako ligand dla receptorów znajdujących się na główce plemnika. Chociaż najistotniejszym elementem w indukcji reakcji akrosomalnej jest wiązanie ligandu z receptorem udowodniono, że zachodzeniu tego procesu towarzyszy wiele czynników dodatkowych (tzw. ko-faktorów) m.in. progesteron. W czasie reakcji akrosomalnej plemnik uwalnia z akrosomu liczne enzymy pozwalające na przejście przez wieniec komórek otaczających komórkę jajową (tzw. wieniec promienisty) i osłonkę przejrzystą tej komórki. Do enzymów tych zaliczamy hialurnodazę, akrozynę, fosfatazy kwaśne, β-N-acetyloglukozaminidazę, fosfolipazy, kolagenazy, neuraminidazy, esterazy.

• Reakcja korowa – proces tzw. powolnego bloku przeciw polispermii, którego głównym celem jest zabezpieczenie powstałej zygoty przed wnikaniem do niej innych plemników. Fuzja komórki jajowej z plemnikiem prowadzi do połączenia się ziaren korowych umieszczonych w cytoplazmie komórki jajowej z jej błoną komórkową czego efektem jest wyrzucenie ich zawartości pomiędzy błonę komórkową a osłonkę żółtkową.

1. Podróż zarodka od czasu zapłodnienia do zagnieżdżenia (gastrulacja itp.)

Macica co miesiąc w czasie cyklu menstruacyjnego przygotowuje się do ciąży. Mniej więcej w 5. dniu cyklu (licząc od pierwszego dnia krwawienia) w jednym z dwóch jajników – na przemian raz w lewym, raz w prawym – zaczyna dojrzewać komórka jajowa. Znajduje się ona w wypełnionym płynem woreczku – tzw. pęcherzyku Graafa. Około 14. dnia cyklu dojrzały już pęcherzyk pęka i uwalnia kuliste jajeczko, które ma około 0,2 mm średnicy.

Dojrzała komórka jajowa dostaje się do jajowodu. To, co pozostanie z pęcherzyka, przekształca się w ciałko żółte. Ta struktura produkuje progesteron – hormon, który odgrywa niezwykle ważną rolę w przygotowaniu organizmu kobiety do ciąży oraz, jeżeli nastąpi zapłodnienie, we wczesnym rozwoju zarodka. Ponieważ owulacja ma miejsce około 14. dnia cyklu, brak miesiączki po 2 kolejnych tygodniach sygnalizuje ciążę.

Długa droga do zapłodnienia

Po pierwsze organizm przyszłego taty musi wytwarzać odpowiednio dużo prawidłowo zbudowanych plemników. W 1 ml ejakulatu (czyli spermy) może być ich aż 100 milionów (zazwyczaj jest ich „tylko” 60-80 milionów). Kiedy mężczyzna osiągnie orgazm, ok. 250 milionów plemników (to mniej więcej tyle, co cała populacja Stanów Zjednoczonych!) zostaje wyrzuconych do pochwy kobiety z prędkością ok. 5 m/s, czyli 18 km/h. Rozpoczyna się wówczas wyścig, którego zwycięzcą zostanie najsilniejszy plemnik.

Wygrany, który wniknie do komórki jajowej, musi pokonać nie tylko rywali, ale i wiele przeszkód: przeżyć w niekorzystnym dla niego kwaśnym środowisku pochwy, przedostać się przez barierę śluzu, blokującego ujście szyjki do pochwy. W czasie niepłodnym plemniki nie są w stanie sforsować tej bariery (tylko przez ok. 2 dni płodne śluz staje się wystarczająco rzadki, by plemniki przez niego przeniknęły). Kolejne wyzwanie to odległość do pokonania – jedynie około 100 najsilniejszych jest w stanie odbyć mniej więcej 15-centymetrową podróż od szyjki macicy do jajowodu. Trwa ona kilka godzin.

Proces zapłodnienia komórki jajowej

Kiedy dojrzałe jajo zostaje uwolnione z jajnika, cienkie rzęski nabłonka jajowodu przesuwają je w dół. Żyje ono około jednej doby. W tym czasie musi do niego dotrzeć plemnik. On sam żyje dobę lub dwie, a czasem nawet 3 dni. Jeżeli więc przyszli rodzice współżyli 3 dni przed owulacją mają szansę począć potomka. Do zapłodnienia może więc dojść w ciągu 5 dni przed, w dniu jajeczkowania i 2 dni po nim.

W ciągu doby materiały genetyczne obu gamet łączą się. To właśnie jest akt zapłodnienia, ale do „prawdziwej” ciąży dojdzie, gdy zarodek dostanie się do macicy i zagnieździ w jej błonie śluzowej. Trwa to mniej więcej 72 godziny.

W ciągu 4-5 dni po zapłodnieniu zachodzą szybkie podziały i tworzy się blastocysta – kula, składająca się z ok. 100 komórek i otoczona trofoblastem. Nowe życie jest jeszcze za małe, żeby je dostrzec gołym okiem. W 7. dniu pojawiają się wypustki (tzw. kosmówka) wnikające w błonę wyściełającą jamę macicy i umożliwiające zarodkowi przyczepienie się do jej ściany. Jeśli ten proces się powiedzie, a nie jest on łatwy (40% zapłodnień kończy się niepowodzeniem na tym właśnie etapie), kobieta dowie się wkrótce, że zostanie matką.

Gdy zarodek „wykopie” sobie w ścianie macicy mieszkanie, uzyska dostęp do pożywienia składającego się z tłuszczów, białek, cukrów i innych substancji odżywczych. Krew z pękniętych naczyń włosowatych macicy przepływa do przestrzeni przy podstawie zarodka i z powrotem do żył matki. Ta podstawa zaczyna rozrastać się, wnikając maleńkimi wypustkami (mikrokosmkami) do błony wyściełającej jamę macicy. Mikrokosmki i podstawa, która staje się coraz grubsza, utworzą łożysko.

Blastocysta, jeszcze przed zagnieżdżeniem, wysyła matce sygnały chemiczne. Hormony – ludzka gonadotropina kosmówkowa (HCG wykrywa się w moczu kobiety za pomocą prób ciążowych) pobudza ciałko żółte w jajniku do wytwarzania progesteronu, który zapobiega wystąpieniu miesiączki, a tym samym utracie ciąży. W pierwszych 3 miesiącach łożysko stopniowo przejmuje funkcję wytwarzania progesteronu, podtrzymującego ciążę.

1. Czynniki zakłócające rozwój płodu

W każdej ciąży może dojść do różnego rodzaju powikłań. Zagrażają one nie tylko zdrowiu, ale też życiu kobiety. Znając czynniki zagrażające można podjąć odpowiednie kroki zapobiegające powikłaniom.
WIEK

Ciąże kobiet poniżej 16 roku życia albo powyżej 40 roku życia zalicza się do ryzykownych.

Dotyczy to również kobiet, które oczekują swojego pierwszego dziecka po ukończeniu 34 roku życia.
Kobiety należące do 1 z tych grup muszą liczyć się z tym, że poród może trwać w ich przypadku dłużej.

Zdarza się, że poród siłami natury nie jest w ogóle możliwy Wówczas konieczna jest interwencja lekarza i wykonanie cesarskiego cięcia.

Starsze kobiety powinny też pamiętać, że wraz z wiekiem wzrasta ryzyko urodzenia dziecka obciążonego wadą genetyczną.

CHOROBY WEWNĘTRZNE

Występujące przed ciążą choroby serca, wątroby, nerek w czasie ciąży mogą się znacznie zaostrzyć.

Kobiety cierpiące na schorzenia tych narządów powinny przez całą ciążę pozostawać nie tylko pod opieką ginekologa, ale też odpowiednich specjalistów.

Choroby nerek niosą ze sobą np. ryzyko rzucawki okołoporodowej, która stanowi poważne zagrożenie dla życia matki i dziecka.


NADWAGA


Znaczna nadwaga i otyłość kobiety ciężarnej to również czynniki zagrażające ciąży.

Osoby z nadwagą są z reguły bardziej podatne na choroby - wykazują np. skłonność do cukrzycy i nadciśnienia krwi, które są zagrożeniem dla ciąży.

U pań z nadwagą komplikacje pojawiają się też podczas samego porodu.


OPERACJE MACICY

Zabieg operacyjny w obrębie macicy często w ogóle uniemożliwia poród siłami natury

Zazwyczaj konieczne jest wykonanie cesarskiego cięcia.

CUKRZYCA

Kobiety cierpiące na cukrzycę insulinozależną powinny przed planowaniem urodzenia dziecka zasięgnąć opinii lekarza.

Konieczne jest bowiem ustalenie odpowiednich dawek insuliny, aby zapobiec zagrażających ciąży powikłaniom.

Podczas całej ciąży konieczna jest stała kontrola poziomu cukru we krwi.


KONFLIKTSEROLOGICZNY

Grupa krwi matki może stanowić w niektórych przypadkach istotny czynnik zagrażający życiu płodu.
Jeżeli matka ma grupę z czynnikiem Rh-, a jej dziecko dziedziczy po ojcu Rh+, może dojść do konfliktu serologicznego.

Pierwsza ciąża przebiega zazwyczaj bez powikłań, organizm matki wytwarza wtedy jednak przeciwciała skierowane przeciwko czynnikowi Rh+ płodu.

Jeżeli kobieta zajdzie drugi raz w ciążę i drugie dziecko będzie tez Rh+, przeciwciała matki mogą zniszczyć płód i doprowadzić do obumarcia.

Można temu zapobiec stosując profilaktycznie odpowiednie leki lub przeprowadzając u noworodka bezpośrednio po urodzeniu wymienną transfuzję krwi.


CHOROBYZAKAŹNE

Szczególnie niebezpieczne dla przebiegu ciąży są choroby przenoszone drogą płciową, różyczka i toksoplazmoza.

W przypadku zachorowania na którąś z tych chorób należy liczyć się z wadami wrodzonymi u płodu.

ALKOHOL, PALENIE PAPIEROSÓW, ZDJĘCIA RENTGENOWSKIE

1. Wady genetyczne (2 choroby z mutacji liczbowej, mutacji strukturalnej, zmutowanych pojedynczych alleli)

MUTACJA STRUKTURALNA

Nazwa	Przyczyna	Skutki mutacji
Zespól cri-du-chat	utrata krótkiego ramienia chromosomu piątej pary (delecja)	wady rozwojowe: anomalie w budowie krtani, stąd zniekształcenie wydawanych dźwięków, niedorozwój fizyczny i umysłowy
Przewlekła białaczka szpikowa	translokacja fragmentu chromosomu 9 na chromosom 22	rozrost tkanki limfatycznej, zmiany w szpiku kostnym, zwiększenie liczby leukocytów

Funkcje elementów budowy neuronu CHOROBY MUTACJI LICZBOWEJ, genowe

Nazwa	Przyczyna	Skutki mutacji
Zespół Downa	trisomia 21. pary  chromosomów	niedorozwój umysłowy i fizyczny, krótka szyja, wystający język, wady serca sluchu wzroku niski wzrost, zaburzenia w proporcjach ciała (m.in. twarzy)
Zespół Edwardsa	trisomia 18. pary  chromosomów	niedorozwój umysłowy i fizyczny,  deformacja dłoni, wady serca, nerek i ukladu nerwowego, przykurcz konczyn, napięte mięśnie,   często śmierć w dzieciństwie
Zespół Patau	trisomia 13.  pary chromosomów	zaburzenia w rozwoju płodu,  niedorozwój umysłowy i fizyczny,  często śmierć w niemowlęctwie, ubytki w owłosieniu na głowie, oczy osadzone blisko siebie, rozszczep wargi lub podniebienia

TRISOMIA- obecność dodatkowego chromosomu w danej parze homologicznej

MONOSOMIA- Utrata jednego chromosomu z pary homologicznej, która wtedy zawiera tylko jeden chromosom zamiast 2, Wszystkie te mutacje są śmiertelne. Ale mutacja chromosomu płci czyli obecność tylko 1 chromosomu X objawia się jako zespol Turnera.

Zespół Turnera-

• Niski wzrost

• Slabo zaznaczone cechy żeńskie

• Bezpłodność

• Uboga mimika

• Wady zgryzu

• Nadmiar skory na karku

• Wady układu krazenia

• Wady układu moczowego

FENYLOKETONURIA-

• Choroba autosomalna recesywna

• Powstają kwasy fenylopirogronowy i fenylooctowy, które powoduja degeneracje mozgu

• Dzieki badaniom przesiewowym u noworodkow wykrywa się chorobe i stosuje odzywki fenyloalaninowe

• Charakteryzuje się niedorozwojem umysłu, małogłowiem i opoznieniem rozwoju mowy

ALBINIZM:

• Choroba autosomalna SA to zaburzenia w wytwarzaniu melaniny- barwnika skory i włosów

HUNINGTONA:

• Choroba autosomalna ( przez gen dominujacy)

• Powoduje obumieranie neuronow w niektórych czesciach mozgu

• Prowadzi do niepelnosprawnosci i śmierci

• Objawy po 40 roku zycia

• Gen eywolujacy chorobe jest niemożliwy do wyeliminowania bo osoby te maja zwykle już dzieci

MUTACJE GENOWE SPRĘŻONE Z PŁCIĄ:

HEMOFILIA:

• Choroba krwi( brak krzepliwości krwi)

• Jedno białko odpowiedzialne za krzepliwość krwi występuje w małych lub zerowych ilościach

Daltonizm:

• Zaburzenie w rozróżnianiu barw

1. Rodzaje neuroprzekaźników i ich funkcje

1. ACETYLOCHOLINA- reguluje procesy uwagi, uczenia się i pamięci, ale też między innymi:

• Powoduje rozszerzenie naczyn krwionośnych

• Obniza cisnienie krwi

• Zwalnia częstość akcji serca

• Zmniejsza sile skurczu miesnia sercowego

• Powoduje skurcze miesni gładkich oskrzeli, jelit i pęcherza moczowego

• Powoduje skurcze źrenicy

• Zwiekszenie wydzielania gruczołów

• Skurcz mięśni prążkowatych

1. DOPAMINA- wpływa na :

• Poziom pobudzenie

• Wysoki poziom prowadzi do halucynacji

• Może być przyczyną schizofrenii,

• Niski poziom towarzysz chorobie Parkinsona

• Dopamina i noradrenalina działają w mozgowym systemie nagrody

1. SEROTONINA- nazywana hormonem szczescia

• Wpływa na nastroj

• Jej wysoki poziom wiaze się z optymizmem

• Prozac(lek) nasila jej dzialanie

• W sferze fizycznej serotonina odpowiada m.in. za

• odczuwanie apetytu i proces trawienia,

• regulacje cisnienia krwi i jej krzepniecia,

• utrzymywanie odpowiedniej temperatury ciala

• proces dojrzewania i menstruacje

• odnowe komorkowa organizmu

1. ENDORFINA- wpływa na :

• Odczuwanie bolu

• Oslabia stres

• Zapewnia spokoj

1. MELATONINA- jest jednym z czynnikow chroniących przed nadmiernym stresem

• Pomaga w zwalczaniu chorob układu krazenia i chorob nowotworowych hamując namnazanie się Komorek rakowych.

• Jest w duzym stopniu odpowiedzialna za nasz zegar biologoczny

• Za dobowy rytm czuwania i snu

• Synchronizacje organizmu z porami roku

1. Kora mózgowa (funkcje poszczególnych płatów, móżdżka, pnia mózgu, ogólnie mózgu)

• PŁAT POTYLICZNY:

• WIDZENIE: analiza koloru, ruchu, kształtu, głębi

• Skojarzenia wzrokowe, ocena, decyduje czy wrazenie jest analizowane i jaki jest jego priorytet

• PŁAT SKRONIOWY:

• Słuch muzyczny, fonematyczny i wrazenia dźwiękowe,

• Rozumienie mowy, gramatyka, prozodia(obszar Wernickego)

• Rozpoznawanie obiektow

• Kategoryzacja obiektow: pamiec werbalna, zapamiętywanie

• Analiza zapachow

• PŁAT CIEMIENIOWY:

• Czucie dotyku, temperatury, bólu

• Umiejscowienie wrazen odczuciowych

• Pamiec robocza zwiazana z orientacja przestrzenna , wyobraznia, układ odniesienia względem swojego ciala konstruowany na podstawie wrazen wzrokowych

• Modelowanie relacji przestrzennych ruchow palcow, rotacja mentalna, ocena szybkości ruchu,

• Pomiędzy i część przyśrodkowa: celowe ruchy

• Integracja ruchu i wzroku

• Integracja czucia i wzroku w jeden perce pt

• Manipulacja obiektami wymagajaca koordynacji i wyobrazni przestrzenno-ruchowej

• Rozumienia jezyka symbolicznego, pojec abstrakcyjnych, geometrycznych

• PŁAT CZOŁOWY

• Myślenie, planowanie,

• Normy etyczne, aktywność kulturowa

• Ekspresja mowy, poznawanie i sterowania emocjami

• Krytyczne myslenie

• Rozwiązywanie problemow

• Jest to centrum sterowania informacjami, pochodzącymi z roznych stron mozgu

• Menadzer emocji

• MÓŻDŻEK:

• Koordynacja ruchow celowych

• Utrzymanie równowagi

• Regulacja napiecia miesni

• Pamiec niektórych odruchow

• Wpływ na ruchy oczu

PIEŃ MÓZGU:

• ŚRÓDMÓZGOWIE:

• ODRUCHY ZASKOCZENIA, PODSKOKU

• Zlokalizowane SA tu niektóre odruchy wzrokowe i słuchowe

• Kontroluje napiecie mięśniowe i postawe ciala

• MOST:

• ODDYCHANIE

• RDZEŃ PRZEDLUŻONY:

• KONTROLA RYTMU SERCA

• POŁYKANIE, KASZEL I ODRUCHY WYMIOTNE

OGÓLNIE:

1. Kontrola systemu autonomicznego: pocenie się, ciesnienie krwi, temperatury i trawienia

2. Ogolny poziom przytomności

3. Sen

4. Utrzymanie równowagi

1. Układ limbiczny- funkcje elementów budowy

Jest to układ struktur w mozgu bioracy udzial w regulacji zachowan emocjonalnych.

• WZGÓRZE: odpowiada za wstępną ocenę bodźców zmysłowych i przesyłanie ich do kory mózgowej (oprócz węchu). Pełni kluczową rolę w integracji informacji uczuciowych i ruchowych, w procesach uwagi i kontrolowania dostępu do danych czuciowych,

• PODWZGÓRZE: reguluje homeostazę: termoregulacja, rytmy biologiczne, współpraca z autonomicznym układem nerwowym, kontrola przysadki mózgowej, głodu pragnienia. Boczna czesc podwzgórza to osrodek przyjemności)

• HIPOCAMP: odpowiedzialny glownie za pamiec , w hipokampie zachodzi przeniesienie wspomnien z pamieci krotkotrwalej do długotrwałej.

• JĄDRO MIGDAŁOWATEE: rola pobudzająca, rola hamująca, analiza i przetwarzania informacji i porównanie z zapamiętanymi., zawiera struktury kontrolujące typowe zachowania dla danego gatunku np. emocje.

1. Układ hormonalny- funkcje poszczególnych narządów, jakie wydzielają hormony i jakie funkcje pełnią te hormony)

Hormony:

• Ich zadaniem jest regulowanie, koordynowanie i kierowanie czynnościami komórek, narządów

• Powstają w gruczołach wydzielania wewnętrznego, dokrewnego

• Sa uwalniane bezpośrednio do kriw

• Hormony wplywaja na wszystkie ważniejsze procesy zyciowe (wzrost, rozmnazanie)

GRUCZO ŁY DOKREWNE:

SZYSZYNKA:

• Wydziela melatoninę której wydzielanie podlega rytmom dobowym ( wzmaga ciemność, osłabia jasność)

• Wpływa na senność, z wiekiem jej stężenie spada

PRZYSADKA:

• Samatotropina : pobudza wzrost kości i ciała, karłowatość lub gigantyzm

• Oksytocyna: wpływa na kurczliwość miesni macicy

• Wazopresyna: reguluje gospodarke wodna organizmu, wpływa na cisnienie krwi

TARCZYCA:

• TYROKSYNA: NIEDOCZYNNOSC: kretynizm, obrzeki skory

• NADCZYNNOSC TARCZYCY: choroba Basedora, nadpobudliwość

PRZYTARCZYCE:

• Parathormon : pobudza wydzielanie jonów wapnia do krwi

• Kalcytonina: obniza poziom wapnia we krwi

GRASICA:

• TYMOZYNA: podnosi odporność organizmu, reguluje produkcje limfocytow

TRZUSTKA:

• INSULINA: obniza poziom cukru we krwi, pobudza synteze glikogenu, cukrzyca

• Glukagon: podnosi poziom glukozy we krwi, zwiększając rozklad glikogenu

NADNERCZA:

• Kora:

• Kortykosteron: reguluje przemiany cukrowe i białkowe

• Aldosteron: wpływa na transport Na+, K+, zapewnia prawidlowa pobudliwość miesni

• RDZEŃ:

• Adrenalina: w reakcjach stresowych zwieksza poziom glukozy we krwi, stawia organizm w stan gotowości (zwieksza metabolizm, przyspiesza oddech)

• GONADY:

• JAJNIKI: estrogeny: wpływają na poped płciowy kontroluja wykształcenie kobiecej sylwetki, cykl menstruacyjny,

• Progesteron: odpowiedzialny za prawidłowy przebieg ciazy

• JĄDRA: testosteron: odpowiada za rozwoj meskich cech( owłosienie na twarzy, spermatogeneze itp.)

1. Biologiczny mechanizm reakcji na stres

BIOLOGICZBY MECHANIZM REAKCJI NA STRES

Biologiczny mechanizm stresu można opisać jako reakcję organizmu na działanie bodźca, który pobudza podwzgórze, w wyniku czego produkowana jest substancja sygnalizująca, iż przysadka mózgowa powinna wydzielać do krwi większe ilości hormonu adrenokortykotropowego (ACTH). Pod wpływem ACTH, który z krwiobiegiem dostaje się do nadnerczy, ich zewnętrzna część (kora) zaczyna wydzielać kortykoidy. To prowadzi do zmniejszenia (zaniku) grasicy oraz zmian towarzyszących, takich jak: zanikanie węzłów chłonnych, hamowanie reakcji zapalnych i produkcja cukru. Z kolei stymulacja rdzenia nadnerczy doprowadza do wydzielania adrenaliny i noradrenaliny. Wzrasta wtedy ciśnienie tętnicze i pojemność minutowa serca, zmniejsza się przepływ krwi przez nerki, zwężeniu ulegają naczynia tętnicze, wzrasta poziom wolnych kwasów tłuszczowych, trójglicerydów i cholesterolu w osoczu krwi, wzrasta napięcie mięśni. Oddech w stanie stresu staje się dwukrotnie szybszy. Krótki i płytki oddech nie tylko zwiększa ilość tlenu we krwi, ale zmniejsza również poziom dwutlenku węgla. Ponieważ odruch oddychania to reakcja organizmu na podwyższony poziom dwutlenku węgla, zmniejszenie stężenia dwutlenku węgla we krwi podczas stresu informuje układ nerwowy, że należy zmniejszyć ilość i częstotliwość oddechów. Gdy to jednak się zdarzy, mogą wystąpić zawroty głowy. Podwyższony w czasie stresu poziom cukru we krwi wpływa na dodatkowe uwalnianie insuliny. Jeżeli insuliny we krwi znajdzie się zbyt dużo, poziom cukru staje się niski (występuje zjawisko hipoglikemii). Inaczej w stanie napięcia pracuje układ trawienny – zmniejsza się wydzielanie soków żołądkowych i spowolnieniu ulegają ruchy robaczkowe jelit. Może to doprowadzić do nieżytu żołądka, nudności bądź zaparć. Ponadto wydzielane glikokortykoidy zwiększają kwasowość żołądka, co powodować może nadkwaśność i owrzodzenia. Kortyzol jest „środkiem nadzwyczajnym” produkowanym w wyjątkowych sytuacjach. Kiedy zagrożenie pojawia się każdego dnia, organizm stale produkuje kortyzol, co przyspiesza proces starzenia się. Nasze ciało „zużywa się” jak silnik pracujący stale na wysokich obrotach. Wpływ stresu na poszczególne układy: Układ krążenia: - przyspieszenie lub zwolnienie akcji serca - zaburzenie rytmu serca - stany skurczowe naczyń krwionośnych - bóle głowy (migreny) - zmiany w ukrwieniu kończyn - nadmierne pocenie - zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi - zaczerwienienie lub zblednięcie - omdlenia

Układ żołądkowo-jelitowy : - pieczenie w przełyku - nadmierne ślinienie - wysychanie śluzówki - nudności - wymioty - wzdęcia - biegunki

Układ oddechowy: - duszności - formy dychawicy oskrzelowej - katar sienny - napadowa hiperwentylacja

Skóra: - świąd skóry - rumieńce - wypryski - wypadanie włosów - siwienie

Narządy ruchu : - mrowienie - drętwienie - drżenie mięśniowe - zaburzenie równowagi (zawroty głowy) - nadwrażliwość na dotyk - nerwobóle

Układ moczowo-płciowy: - trudności w oddawaniu moczu lub nieotrzymanie moczu - zaburzenie erekcji i ejakulacji - stany napięcia przedmiesiączkowego - zaburzenia menstruacji

1. Przykłady biologicznych determinantów zachowań (powiedziała, że to bardzo możliwe,
   że będzie)

ADHD:

Jest to nadpobudliwość psychoruchowa z zaburzeniami koncentracji uwagi

ELEMENTY SPRZYJAJĄCE:

• Czynniki genetyczne ( w skutek których dochodzi do powstania nieprawidłowych struktur mozgowych i upośledzenia CUN)

• Palenie papierosow, picie alkoholu w ciazy

• Toksyczne substancje w pożywieniu

• Alergie, astma

SCHIZOFRENIA:

• Psychoza objawiajaca się zaburzeniami postrzegania, bądź wyrastania rzeczywistości. Objawiaja się one jako omamy słuchowe, niep[rawidlowosci w zakresie mowienia, urojenia lub zaburzenia myslenia

• PRZYCZYNY: niedostatek nonadrenaliny i serotoniny ma wpływ na objawy depresji

1. Funkcje elementów układu wydalniczego

• FUNKCJE NEREK:
  *tworzenie moczu

*regulacja gospodarki wapnia i fosforu

* usuwanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii,

* zatrzymywanie składników niezbędnych dla organizmu, które ulegają przefiltrowaniu do moczu pierwotnego (resorpcja),

* regulacja objętości płynów ustrojowych,

* wpływ na ciśnienie tętnicze krwi (układ renina-angiotensyna-aldosteron),

* wpływ na prawidłową erytropoezę (produkcja erytropoetyny),

* wpływ na równowagę kwasowo-zasadową (pH krwi), dzięki możliwości zakwaszania moczu,

* wpływ na układ kostny przez produkcję aktywnych postaci witaminy D3.

• CZYNNOŚCI NEREK
  
  
  
  1. wydalnicza- polega ona na usuwaniu wraz z moczem ostatnich produktów przemiany materii- mocznika, kreatyniny oraz kwasu moczowego; zaznaczyć też trzeba, że usuwane są także substancje obce dla ustroju;
  
  
  
  2. regulacyjna ( wydalane są także substancje potrzebna dla organizmu, ale ich nadmiar jest usuwany- czynność regulacyjna)- funkcja ta oznacza zapewnienie właściwej homeostazy ustroju ( utrzymywanie właściwej ilości płynów ustrojowych ), regulację ciśnienia osmotycznego i właściwego składu płynów ustrojowych; zdolność do wchłaniania zwrotnego zapobiega wydalaniu substancji, które są niezbędne dla organizmu;
  
  
  
  3. czynności o charakterze wewnątrz-wydzielniczym- polegają one na wydzielaniu enzymu reniny, który aktywuje angiotensynę;

• Moczowody: FUNKCJA - transport moczu z nerek do pęcherza moczowego Ich ściany są z mięśni gładkich, których skurcze wspomagają przepływ moczu.

• Pęcherz moczowy: fUNKCJA - magazynowanie i wydalanie na zewnątrz moczu wytworzonego przez nerki.

• Cewka moczowa: wydala mocz na zewnatrz organizm z pęcherza moczowego.

1. .Funkcje elementów układu oddechowego

• drogi oddechowe:

-jama nosowa - ogrzewanie powietrza, oczyszczanie (obecność w nosie włosów i komórek z rzęskami wychwytującymi nieczystości), nawilżanie (obecność śluzu);

-gardło, krtań, tchawica, oskrzela - stanowią drogę, którą powietrze dociera do płuc. Tchawica i oskrzela mają dodatkowo chrząstkowe pierścienie, by się nie zapadać.

• narządy oddechowe:

-pęcherzyki płucne - tu zachodzi wymiana gazowa (za pomocą dyfuzji). Ich cienkie ścianki pozwalają na sprawną wymianę gazową. Są również oplecione licznymi naczyniami włosowatymi. W płucach jest bardzo dużo pęcherzyków, aby zwiększyć wydajność oddechową.

• oraz - pośrednio - układ krwionośny transportujący krew do tkanek.

Ważne jest także to że układ oddechowy wyścielony jest przez nabłonek migawkowy.

a) Jama nosowa 
- oprócz rzęsek, które falując ku ujściu wyrzucają na zewnątrz zanieczyszczenia powietrza (kurz), znajdują się włosy, które zatrzymują większe zanieczyszczenia, usuwane poza organizm podczas kichania,
- powietrze w jamie nosowej jest:
• oczyszczone
• nawilżone
• ogrzewane

b) Gardło
- w czasie snu u niektórych osób mięśnie te mogą się nadmiernie rozluźnić, zwężając światło gardła, co podczas wdechu powoduje chrapanie (chrapanie powoduje niedotlenienie organizmu)

c) Krtań
- zbudowana jest z 9 chrząstek. Największą z nich jest chrząstka tarczowata. Duże rozmiary osiąga również chrząstka nagłośniowa (jej fałd zamyka wejście do krtani, chroniąc przed zakrztuszeniem podczas połykania kęsów pokarmowych)


d) Tchawica

- wnętrze tchawicy wysłane jest nabłonkiem migawkowym, umożliwiającym zbieranie zanieczyszczeń powietrza. Nabłonek pokryty jest śluzem. Ruch migawek wyrzuca zanieczyszczenia do gardła, gdzie są połykane lub odkrztuszane.

-nawilzanie powietrza

e) Oskrzela główne
- podstawowe zadania: 
* transport powietrza do płuc, 
* ogrzewanie i nawilżanie tego powietrza, 
* oczyszczanie powietrza z ciał obcych.

f) Płuca
- pokryte są cienką, błyszczącą błoną tzw. opłucną, której wilgotna powierzchnia ułatwia ruch płuc, 
- zbudowane są z milionów pęcherzyków płucnych, każdy opleciony jest naczyniami włoskowatymi. W pęcherzykach płucnych zachodzi wymiana 
gazowa miedzy powietrzem a krwia

-pobieraja tlen ze środowiska i przekazuja fo przez krew do Komorek z jednoczesnym odebraniem dwutlenku wegla z Komorek do krwi i usuniecia go na zewnatrz

1. Badanie moczu i krwi

BADANIE MOCZU:

• BARWA: słomkowa lub jasno-słomkowa

Brązowa może świadczyć o problemach z pęcherzem żółciowym, żółtaczką

Mętno czerwona-krwiomocz

Pomarańczowa- skutek leków

• ODCZYN – kwaśny lub obojętny ( pH 4,5-7,5)

• CUKIER brak ( max 0.84 mmol/dm3)

• BIAŁKO- BRAK

BADANIE KRWI:

• Erytrocyty 3,9-5,6 M/N1

• Hemoglobina 6,8-9,3 mmol/1, 7,4-10,5 (HGB)

• Hematokryt 3,7-47 %, 40-51 % (HTC)

• Makrocytoza 90-97 fl (MCV)

• MCH 26-32 pg

• MCHC 31-36 g /dl

• Leukocyty 4,0-10,8 X 10G/ l

Objętość moczu

Norma: 900-1800 ml/dobę

Opis: objętość moczu to ilość wydalanego moczu w ciągu doby.

Powyżej normy: Zmniejszenie diurezy poniżej wartości pozwalającej na usunięcie z organizmu produktów przemiany materii (ok. 400 ml/dobę) to skąpomocz. Natomiast spadek wartości poniżej 100 ml/dobę świadczy o bezmoczu, a zwiększenie diurezy powyżej 2000ml/dobę - wielomoczem. Zmniejszenie wydzielania moczu może być objawem zaburzenia funkcji nerek, takich jak ostra niewydolność nerek (przednerkowa – np. wstrząs, zmniejszenie przepływu nerkowego krwi, nerkowa – ostre choroby zapalne i niezapalne, pozanerkowa – np. kamica dróg moczowych). Ponadto może świadczyć o przewlekłej niewydolności nerek (faza schyłkowa, zaostrzenie). Wielomocz występuje w takich zaburzeniach budowy i funkcji nerek, jak przewlekła niewydolność nerek, odmiedniczkowe zapalenie nerek, torbielowatość, a także w ostrej niewydolności nerek po okresie skąpo- lub bezmoczu. Przyczyna wielomoczu może nie być związana z nerkami (moczówka, poliuria poalkoholowa, cukrzyca).

Ciężar właściwy

Norma: 1,015-1,022 g/ml (waha się w granicach 1,001-1,035 g/ml)

Opis: ciężar właściwy zależy od liczby i rodzaju substancji rozpuszczonych w moczu, czyli kwasu moczowego, mocznika, elektrolitów, glukozy, białkomoczu.

Powyżej normy: Wartości wyższe świadczą o obecności w moczu składnika w stężeniu przekraczającym wartości fizjologiczne (glukoza, białko, mannitol).

Poniżej normy: Niższe wartości ciężaru właściwego moczu świadczą o chorobach miąższowych nerek, które powodują ich niewydolność (PNN), a także m.in. o moczówce prostej.

pH

Norma: Zwykle 5,0-6,0 (wahania w zakresie 4,5-8,2)

Opis: pH określa stężenie jonów wodorowych w wydalanym moczu. Świadczy o jego zakwaszeniu lub zasadowości, a co za tym idzie, o wydolności gospodarki kwasowo-zasadowej organizmu.

Powyżej normy: Wartości pH powyżej można zaobserwować w diecie bogatej w warzywa lub produkty mleczne. Może to świadczyć o uporczywych wymiotach, płukaniu żołądka, nadmiernym stosowaniu leków moczopędnych, zaburzeniu/utracie zdolności nerek do zakwaszania moczu, zakażeniu układu moczowego bakteriami rozkładającymi amoniak (także zbyt długiego przechowywania próbki w temperaturze pokojowej), a także o kamicy nerkowej (kamienie struwitowe). pH moczu mogą również modyfikować niektóre leki.

Poniżej normy: Wartości pH poniżej 5. mogą zależeć od diety (bogatobiałkowa), nieprawidłowej kontroli glikemii, gorączki, długotrwałego głodzenia oraz od kamicy nerkowej (kamienie szczawianowe, cystynowe).

Białko

Norma: <250 mg/dobę

Opis: W warunkach prawidłowych u osób zdrowych dobowe wydalanie białka z moczem nie przekracza 250 mg, z czego 1/3 stanowią albuminy.

Powyżej normy: "Białkomocz może być fizjologiczny (hipertermia, duży wysiłek fizyczny, ciąża w III trymestrze) lub patologiczny (białkomocz kłębuszkowy – uszkodzenie błon granicznych i wzrost przepuszczalności białka; białkomocz kanalikowy – zmniejszone wchłanianie kanalikowe białka, np. w ONN, pyelonephritis; białkomocz wydzielniczy – wydzielanie do moczu białek wytwarzanych w kanalikach, wałeczki w moczu, np. w PNN; białko może także przedostać się do moczu w drogach moczowych). Ponadto patologiczny białkomocz może świadczyć o niewydolności układu krążenia, nadciśnieniu tętniczym, chorobach przebiegających z gorączką, zatruciach, szpiczaku mnogim (białko Bence-Jonesa), zespole hemolitycznym."

Glukoza

Norma: Prawidłowo glukoza jest nieobecna w moczu.

Opis: Glukoza w prawidłowym moczu występuje jedynie w śladowych ilościach, gdyż jest całkowicie resorbowana przez kanaliki nerkowe. Jeśli jej stężenie w surowicy nie przekracza 160 mg/dl i jest nieoznaczalna rutynowymi metodami.

Powyżej normy: Glukozuria może występować z hiperglikemią lub nie. W pierwszym przypadku mówimy o glukozurii pozanerkowej, która najczęściej świadczy o źle kontrolowanej cukrzycy i wysokim stężeniu glukozy w osoczu krwi (>160 mg/dl). Glikozuria bez hiperglikemii może świadczyć o upośledzeniu funkcji kanalików lub cewek nerkowych.

Ciała ketonowe

Norma: nieobecne

Opis: ciała ketonowe to grupa organicznych związków chemicznych, które zawierają w strukturze cząsteczek grupę ketonową i są pośrednimi metabolitami przemian tłuszczów. Należą do nich: aceton, kwas acetylooctowy, kwas ß-hydroksymasłowy. U człowieka głównym miejscem produkcji i wydzielania do krwi ciał ketonowych jest wątroba.

Powyżej normy: Wartości powyżej normy mogą świadczyć o niedoborze insuliny, kwasicy ketonowej, głodzeniu, diecie niskowęglowodanowej, nadużywaniu alkoholu, uporczywych wymiotach, biegunce, gorączce. Mogą pojawiać się w ciąży przy ograniczeniu spożycia węglowodanów i w czasie znacznego wysiłku fizycznego u cukrzyków.

Poniżej normy: brak

Bilirubina

Norma: nieobecne

Opis: bilirubina jest końcowym produktem przemiany barwnika krwi hemu uwolnionego wcześniej z hemoglobiny w śledzionie, wątrobie lub szpiku kostnym w procesie niszczenia czerwonych ciałek krwi. We krwi bilirubina występuje głównie w połączeniu z albuminą i w tej postaci nie przesącza się przez kłębki nerkowe. W wątrobie bilirubina ulega sprzęganiu z kwasem glukuronowym i jako glukuronian jest wydalana poprzez drogi żółciowe do przewodu pokarmowego. We krwi stężenie bilirubiny sprzężonej jest niewielkie i znacznie zwiększa się w wyniku niedrożności dróg żółciowych i w uszkodzeniu wątroby. Sprzężona bilirubina ulega przesączaniu w kłębkach nerkowych i wydalaniu z moczem.

Powyżej normy: Wartości powyżej normy mogą świadczyć o stanach hemolitycznych, wirusowym zapaleniu wątroby.

Poniżej normy: Wartości poniżej normy świadczą o żółtaczce mechanicznej.

Urobilinogen

Norma: poniżej 1 mg/dobę

Opis: urobilinogen powstaje z bilirubiny w jelicie. Niewielka część urobilinogenu ulega wchłanianiu zwrotnemu w przewodzie pokarmowym, przez układ żyły wrotnej dostaje się do wątroby i ponownie wraz z żółcią zostaje wydalony do przewodu pokarmowego. Niewielka część tej frakcji dostaje się do krążenia obwodowego i zostaje wydalona z moczem.

Powyżej normy: wartości powyżej normy mogą świadczyć o żółtaczce mechanicznej lub miąższowej, wirusowym zapaleniu lub marskości wątroby.

Poniżej normy: brak

Azotyny

Norma: nieobecne

Opis: niewielkie ilości azotanów (z diety i metabolizmu białek) są cały czas usuwane przez nerki do moczu. Jeśli w moczu znajdują się bakterie posiadające zdolności redukcyjne (np. E. coli lub inne bakterie Gram ujemne), to dochodzi do redukcji azotanów do azotynów.

Powyżej normy: wartości powyżej normy mogą świadczyć o zakażeniu dróg moczowych.

Poniżej normy: brak

Osad moczu

Opis: badanie mikroskopowe osadu moczu ocenia się z bezpośredniego preparatu 20-krotnie zagęszczonego moczu. Osad moczu oglądamy przeglądowo pod powiększeniem 10x10, a następnie 10x40, gdzie ocenia się jakościowo, półilościowo i ilościowo wszystkie składniki morfotyczne osadu. Zaliczamy do nich: nabłonki płaskie, leukocyty, erytrocyty, wałeczki lipidów oraz składniki mineralne, których obecność jest uwarunkowana odczynem moczu. Ponadto zalicza się do nich bakterie, grzyby, pasożyty i śluz. Mogą też pojawiać się składniki normalnie nie występujące w moczu, ale będące zanieczyszczeniem, jak np. plemniki, dlatego tak ważne jest przygotowanie się do badania. W obrazach prawidłowego osadu stwierdza się obecność pojedynczych krwinek białych, czerwonych i nabłonków oraz niewielką ilość związków mineralnych, które tworzą kryształy lub tzw. osad bezpostaciowy.

Erytrocyty

Norma: do 3-4 erytrocytów w polu widzenia (wpw), co odpowiada około 3. milionom na dobę

Opis: erytrocyty, czyli inaczej krwinki czerwone. Ich obecność w moczu nazywamy krwinkomoczem lub krwiomoczem. Krwiomocz oznacza obecność erytrocytów w moczu zmieniających jego barwę, a krwinkomocz to zwiększona ilość erytrocytów w moczu niewidoczna gołym okiem.

Powyżej normy: Podwyższone wartości erytrocytów we krwi mogą świadczyć o kamicy nerkowej (szczególnie atak kolki nerkowej), cewki moczowej i pęcherza moczowego, skazie krwotocznej, nowotworach układu moczowego i narządów płciowych, chorobach zapalnych nerek, zakrzepicy żył nerkowych. Obecność powyżej 10 krwinek w polu widzenia może sugerować też gruźlicę, zaburzenia krzepnięcia krwi, niewydolność krążenia, marskość wątroby. Może być to spowodowane również stosowaniem leków - pochodnych dikumarolu i heparyny. Czasem krwiomocz może być spowodowany domieszką krwi miesiączkowej, urazem dróg moczowych w czasie wykonywania niektórych badań inwazyjnych. W tych przypadkach krwiomocz określany jest jako rzekomy. Obecność powyżej 60% dysmorficznych (erytrocyty o nieprawidłowej budowie) erytrocytów jest cechą charakterystyczną kłębuszkowego zapalenia nerek.

Leukocyty

Norma: od 4-5 w polu widzenia (wpw), co odpowiada około 650000-3000000 leukocytów wydalanych na dobę

Opis: leukocyty to inaczej krwinki białe. Podwyższoną ilość leukocytów w moczu określamy leukocyturią lub ropomoczem. Stwierdzenie w polu widzenia 10 i więcej leukocytów przemawia za istnieniem leukocyturii, tj. zwiększonego wydalania krwinek białych. Jest ono wynikiem przenikania krwinek białych do moczu w jakimkolwiek odcinku układu moczowego. Z ropomoczem mamy do czynienia, gdy mocz zawiera leukocyty w takiej ilości, że powodują one zmianę barwy, zmętnienie oraz specyficzny zapach moczu.

Powyżej normy: najczęstszą przyczyną, zaburzonej ilości leukocytów w moczy, są ostre i przewlekłe bakteryjne zakażenia układu moczowego. Zwiększona ilość leukocytów może być spowodowana przez śródmiąższowe zapalenie nerek jako wynik reakcji na leki (np. aminoglikozydy, cefalosporyny, tuberkulostatyki, sulfonamidy, leki diuretyczne, cyklofosfamid, niesterydowe leki przeciwzapalne, fenacetyna, sole litu, azatiopryna), toksyny, jady egzogenne, czynniki fizyczne. Ponadto podwyższone wartości leukocytów mogą być spowodowane przez duży wysiłek fizyczny. Mogą również świadczyć o stanach gorączkowych, odwodnieniu, przewlekłej niewydolności krążenia, zmianach zapalnych narządów sąsiadujących z układem moczowym, o zapaleniu dróg moczowych (bakteryjne, wirusowe, grzybicze lub pasożytnicze). Obecność eozynofilów w moczu może być objawem alergicznego śródmiąższowego zapalenia nerek. Zaburzone występowanie leukocytów w moczu może świadczyć o nowotworach.

Nabłonki

Norma: nieobecne

Opis: nabłonki w moczu prawidłowym znajdują się i pochodzą z różnych części dróg moczowych. Wielkość i kształt nabłonków zależy od miejsca pochodzenia.

Powyżej normy: zwiększona ilość nabłonków świadczy o podrażnieniu błony śluzowej układu moczowego, np. w zakażeniach układu moczowego czy po zabiegach urologicznych, a obecność atypowych nabłonków budzi podejrzenie istnienia procesu nowotworowego w obrębie dróg moczowych.

Wałeczki

Norma: wyłącznie 3-5 wpw wałeczki szkliste. Inne nieobecne. Każde inne wałeczki świadczą o istniejącej patologii.

Opis: wałeczki to cylindryczne twory powstające w cewkach nerek. Są zbudowane z białek, tłuszczu oraz elementów komórkowych. Wyróżnia się kilka typów wałeczków : wałeczki woskowe, tłuszczowe, białkowe, w skład których wchodzą krwinki czerwone lub białe. Rodzaj wałeczków pomaga w rozpoznaniu istniejącej choroby nerek

Powyżej normy: wałeczki szkliste mogą być obecne w moczu po wysiłku fizycznym, w stanach podgorączkowych, w toksycznym podrażnieniu nerek. Wałeczki ziarniste świadczą o uszkodzeniu miąższu nerek. Wałeczki leukocytowe zawierają leukocyty i zazwyczaj towarzyszą odmiedniczkowemu zapaleniu nerek. Wałeczki erytrocytowe zawierają erytrocyty lub ich fragmenty i mogą pojawiać się w kłębuszkowym zapaleniu nerek. Wałeczki nabłonkowe zawierają komórki cewek nerkowych mogące świadczyć o ich uszkodzeniu. Wałeczki woskowe zazwyczaj pojawiają się w przebiegu ciężkiego uszkodzenia nerek. Wałeczki tłuszczowe mogą pojawić się w zespole nerczycowym.

Kryształy

Norma: nieobecne

Opis: krysztaly to sole mineralne pod postacią kryształów, których obecność w moczu nazywamy krystalurią.

Powyżej normy: kryształy cystyny świadczą o cystynurii, chorobie genetycznej. Kryształy tyrozyny świadczą o tyrozynurii towarzyszącej uszkodzeniu miąższu wątroby. Obecność kryształów ksantyny jest wynikiem niedoboru enzymu – oksydazy ksantynowej, szczawiany, czyli oksalurii, obecność szczawianu wapnia w moczu, która może być przyczyną rozwoju kamicy nerkowej.

Poniżej normy: brak

1. INDEKS GLIKEMICZNY-

2. jest jednostką do mierzenia z jaką szybkością poziom cukru we krwi podnosi się po posiłku.

Białko pełnowartościowe- zawiera wszystkie aminokwasy egzogenne (8) w odpowiednich ilościach oraz w odpowiednim wzajemnym stosunku. Pelnowartosciowe SA bialka zwierzece: np. mieso, ryby, drob, ser i mleko.

1. FILM

Trzy czynniki wpływające na skuteczność działania substancji organizmie:

• DOUSTNIE

• DOŻYLNIE

• DOMIĘŚNIOWO

• PODSKÓRNIE

- podawanie - doustnie (tabletki), wziewnie (inhalacje), dożylnie (zastrzyki), domięśniowo (zastrzyki), przez skórnie (plastry), doodbytniczo (czopki)

- rozprowadzanie - najszybszą drogą działania (rozprowadzania leków) jest zastrzyk, czyli droga dożylna - czas w jakim rozchodzi się substancja po organizmie to ok. 1min (dla dorosłego człowieka). Zależne jest to również od tego, jaką substancję mamy podać i dla jakiego działania, ponieważ niektóre organy są otoczone dodatkowymi błonami, np. płuca, serce i jama brzuszna - i czasami inne drogi są skuteczniejsze

- okres działania - również zależy od tego jaki efekt chcemy osiągnąć. W większości przypadków stosuje się zastrzyki bo: szybka metoda = szybka droga = szybki efekt (inaczej zwany uderzeniowym działaniem) pomaga, ale ma to swoje minusy jest krótkotrwały (zależy również od rodzaju leku), najdłuższy okres działania mają leki podawane w formie plastrów (czyli przez skórę), natomiast średnie spektrum czasu działania osiągają tabletki

Mechanizm detoksykacji:

- mechanizm detoksyfikacji - polega na pozbyciu się z wnętrza substancji niepotrzebnych, niewykorzystywanych lub trujących, przy wykorzystaniu narządów takich jak jelita, drogi moczowe, skóra ( w tym wydalaniu istotną rolę pełni wątroba - to ona z krwi wychwytuje toksyny) i płuca

- z kałem pozbywamy się nie tylko nie strawionych resztek pokarmowych, ale wielu niepotrzebnych substancji - toksyn i ich nieczynnych biologicznie metabolitów. Jest to jedyny kanał wydalania związków nierozpuszczalnych w wodzie, a rozpuszczalnych w tłuszczach i dlatego zaparcia, niezależnie od wieku chorego, są zjawiskiem niepożądanym

- mocz jest ważnym elementem wydalania substancji odpadowych, szczególnie tych o drobnej cząsteczce, powstałych w wyniku biochemicznych przemian detoksykacyjnych, które krążą w organizmie razem z krwią. Rola układu moczowego polega na zbieraniu ubocznych i ostatecznych produktów pochodzących z przemian biochemicznych i metabolicznych. Jego głównymi narządami są nerki, które wytwarzają mocz jako produkt filtracji krwi. Zaburzenia przesączania w kłębkach nerkowych oraz wydalania i wchłaniania w cewkach nerkowych odbijają się w sposób istotny na sprawności i wydolności czynnościowej całego organizmu człowieka. Do najczęstszych schorzeń powodujących upośledzenie funkcjonowania tego układu należą zakażenia spowodowane przede wszystkim przez bakterie (głównie pałeczka okrężnicy - escherichia coli)

- skórę możemy określić umownie jako trzecią nerkę, ponieważ przez liczne gruczoły potowe odbywa się eliminacja wielu toksyn. Od dawna wiadomo, że obfite poty pojawiające się podczas choroby zwiastują zdrowienie. Z tego samego powodu również w okresie rekonwalescencji obserwujemy wzmożoną potliwość i jest to zjawisko ze wszech miar korzystne. Pot zdrowego człowieka ma naturalny, przyjemny zapach. Pot ludzi chorych bywa niejednokrotnie wręcz cuchnący. Skład potu zależy bowiem od aktualnej kondycji fizycznej człowieka. W żadnym wypadku nie należy ograniczać potliwości. Stosowanie wszelkich kosmetyków przeciwpotnych jest wręcz szkodliwe

- przez płuca również wydalamy mikrocząsteczki oraz atomy zanieczyszczeń, kurzu i brudy, które zawieszone są w atmosferze dlatego kichamy, kaszlemy i chrząkamy

Tolerancja na lek:

- tolerancja na lek - w medycynie to zjawisko polegające na coraz słabszym działaniu leku w miarę czasu jego przyjmowania. Zazwyczaj jest to niekorzystne zjawisko z punktu widzenia terapii zmuszające do zwiększania dawki w celu uzyskania tego samego efektu. Termin ten może też odnosić się do substancji toksycznych

Mechanizm uzależnień:

- uzależnienie - to skutek swoistego „wbudowania” uzależniającego związku chemicznego lub też jego metabolitów w cykl przemian tkankowych. Jest więc ono sztucznie wytworzoną potrzebą fizjologiczną przejawiającą się w przymusie brania danego środka.

- zespół abstynencyjny - uzależniony organizm na odstawienie branego środka reaguje szeregiem zaburzeń, charakteryzujący się szeregiem przykrych dla człowieka dolegliwości

- zjawisko tolerancji - łączy się z uzależnieniem fizycznym, polega ono na ciągłym wzroście odporności organizmu na działanie danego środka w określonej dawce. Chcąc osiągnąć te same efekty co wcześniej, osoba uzależniona, jest zmuszona przyjmować coraz większe dawki określonego środka

- wątroba produkuje enzymy, które mogą przeciwdziałać Barbituran’om (substancje zawarte w lekach wywołujące w małych dawkach spokój, a w większych ogromną senność, opóźniając wszelkie funkcje organizmu np. oddychanie). Organizm „karmiony” lekami (w przypadku lekomana) przyzwyczaja się do produkcji enzymów przeciwdziałających i gdy zaprzestaniemy podawania (np. odwyk) organizm odczuwa coś takiego jak głód (niezaspokojenie potrzeby). Występują w tym przypadku objawy, podobne do tych które ma alkoholik - delirka, bełkot, zły nastrój itp.

Mechanizm działania leków pobudzających i uspokajających w organizmie:

- leki takie wywołują przede wszystkim przestrojenie mechanizmu działania organizmu

(zaburzają jego rytm). Mogą być powodem poważnych zaburzeń oraz efektów ubocznych.

Działanie zaczyna się wtedy kiedy powstaje w organizmie jakiś impuls, np. polejemy sobie całą rękę wrzątkiem. Jedziemy do szpitala…

a tam aplikują nam lek
pobudzający
- impulsy i tak już silnie przekazywane przez neurony do innych i do mózgu zostają zwielokrotnione (wzmocnione). Taki lek otwiera wiele synaps, (powoduje) szybsze przesuwanie się neuroprzekaźników w synapsie i spotęgowanie siły impulsu. Przez co mamy wrażenie jeszcze większego bólu

1. UKŁAD NERWOWY

2. Ciśnienie tętnicze krwi

iśnienie tętnicze (ang. blood pressure – BP) – ciśnienie wywierane przez krew na ścianki tętnic, przy czym rozumie się pod tą nazwą ciśnienie w największych tętnicach, np. w tętnicy wramieniu. Jest ono wyższe niż ciśnienie krwi wywierane na ścianki żył.

Tętnice są naczyniami, którymi pompowana jest krew w serca do wszystkich organów ciała. Wysokie ciśnienie krwi lub nadciśnienie oznacza wysokie ciśnienie w tętnicach.

Napięcie i stres emocjonalny może zwiększać ciśnienie krwi. Szczególnie niebezpieczny jest przedłużający się stres, który nie ulega rozładowaniu. 

Normalne ciśnienie krwi wynosi 120/80 lub mniej; ciśnienie krwi powyżej 120/80 jest uznawane za podwyższone, a ciśnienie powyżej 140/90 oznacza nadciśnienie.

1. MORFOLOGIA KRWI

PARAMETR	NORMA	CO OZNACZA WYNIK POWYŻEJ LUB PONIŻEJ NORMY
Erytrocyty (RBC – Red Blood Cell)	niemowlęta – 3,8 M/µl, kobiety – 3,9–5,6 M/µl, mężczyźni – 4,5–6,5 M/µl	Zwiększenie ponad normę zdarza się rzadko (np. u osób przebywających wysoko w górach). Zmniejszenie liczby erytrocytów to objaw anemii. Może być skutkiem utraty krwi (np. z wrzodu żołądka lub dwunastnicy) albo efektem niedoboru żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego. Inne przyczyny to ciąża i choroby nerek.
Hemoglobina (HGB)	kobiety – 6,8–9,3 mmol/l lub 11,5–15,5 g/dl, mężczyźni – 7,4–10,5 mmol/l lub 13,5–17,5 g/dl	Przekroczenie normy świadczy o odwodnieniu organizmu. Niskie wartości są oznaką anemii.
Hematokryt (HCT)	dzieci do 15 lat: 35–39%, kobiety: 37–47%, mężczyźni: 40–51%	Podwyższony wskaźnik występuje w chorobie o nazwie czerwienica i przy odwodnieniu organizmu. Obniżony wskaźnik sugeruje anemię.
MCV (Mean Corpuscular Volume) zwana makrocytozą – średnia objętość krwinki czerwonej	80–97 fl	Wzrost wartości MCV nie oznacza patologii, ale przy przekroczeniu 110 fl można spodziewać się anemii spowodowanej niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego. Zmniejszenie wartości MCV (zwane mikrocytozą) to najczęściej skutek niedoboru żelaza.
MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin) średnia zawartość hemoglobiny w krwince czerwonej; pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy erytrocyty posiadają normalną, zbyt małą lub zbyt dużą ilość hemoglobiny	26–32 pg	Zmniejszenie wartości MCH świadczy o niedobarwieniu (najczęściej w anemii z niedoboru żelaza).
MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration) średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej, czyli miara wysycenia erytrocytów hemoglobiną (podobnie jak MCH)	31–36 g/dl lub 20–22 mmol/l	Zmniejszenie wartości MCHC jest typowe w anemii z niedoboru żelaza, często spotykane u kobiet miesiączkujących.
Leukocyty (WBC – White Blood Cell)	4,1–10,9 K/µl (G/l)	Zwiększenie ponad normę to sygnał, że w organizmie toczy się infekcja lub mamy do czynienia z miejscowym albo uogólnionym stanem zapalnym czy też z białaczką (podwyższone wskaźniki pojawiają się również przy intensywnym wysiłku fizycznym, długotrwałym, nadmiernym stresie, a nawet po dłuższym opalaniu). Zmniejszenie liczby leukocytów może być spowodowane niedoborem granulocytów, limfocytów lub wszystkich komórek jednocześnie. Może być wynikiem uszkodzenia szpiku przez chorobę lub skutkiem ubocznym leczenia (większość leków przeciwnowotworowych powoduje zmniejszenie liczby granulocytów).
Limfocyty (LYM)	0,6–4,1 K/µl; 20–45%	Liczba limfocytów zwiększa się w: chłoniakach, przewlekłej białaczce limfocytowej, szpiczaku mnogim, nadczynności tarczycy oraz w chorobach zakaźnych wieku dziecięcego. Uwaga: większa niż u dorosłych liczba limfocytów u dzieci do 4 lat jest normą! Zmniejszenie liczby limfocytów u dorosłych może być objawem AIDS i, w mniejszym stopniu, innych zakażeń wirusowych; u dzieci może mieć charakter wrodzony i wymagać jak najszybszego leczenia.
Monocyty (MONO)	0,1–0,4 G/l	Zwiększenie liczby monocytów może być spowodowane mononukleozą zakaźną, przewlekłym zakażeniem bakteryjnym: gruźlicą, kiłą, brucelozą, zapaleniem wsierdzia, durem, zakażeniami pierwotniakowymi, a także urazami chirurgicznymi, kolagenozami,chorobą Crohna, nowotworami oraz być objawem białaczki monocytowej. Zmniejszenie liczby monocytów może być wynikiem toczącej się w organizmie infekcji lub stosowania niektórych leków (np. glikosterydów), ale w praktyce medycznej zwykle nie ma istotnego znaczenia.
Trombocyty (PLT; płytki krwi)	140–440 K/µl (G/l)	Zwiększenie ponad normę pojawia się w przewlekłych zakażeniach, po wysiłku fizycznym, w niedoborze żelaza, po usunięciu śledziony, w ciąży i w nadpłytkowości samoistnej (nowotwór o łagodnym długotrwałym przebiegu). Zmniejszenie liczby płytek krwi może być spowodowane ich upośledzonym wytwarzaniem w szpiku (z powodu przerzutów raka do szpiku lub ostrych białaczek), na skutek działania leków przeciwbólowych i antybiotyków, chorób autoimmunizacyjnych lub ich niszczeniem przez toksyny bakteryjne.

1. ROZMAZ KRWI

Rozmaz krwi to szczegółowa analiza zawartości granulocytów w pobranej próbce krwi. Norma dla granulocytów to 2-7 K/µl (G/l)

PARAMETR	NORMA	Co oznacza wynik poniżej lub powyżej normy
NEUT (neutrofile)	2,5–6,5 K/µl (G/l)	Wzrost liczby neutrofili oznacza zakażenie miejscowe i ogólne, chorobę nowotworową, choroby krwi (zwłaszcza białaczkę szpikową), występuje także po urazach, krwotokach, zawałach, w chorobach metabolicznych, u palaczy oraz u kobiet w trzecim trymestrze ciąży.Spadek występuje w uszkodzeniach szpiku, ostrych białaczkach, chorobach wirusowych (grypa, różyczka), bakteryjnych (gruźlica, dur, bruceloza), pierwotniakowych (np. malaria), przy leczeniu cytostatykami.
EOS (eozynofile)	0,1–0,3 K/µl (G/l)	Zwiększenie liczby eozynofili wywołują: choroby alergiczne (astma oskrzelowa, katar sienny) i pasożytnicze, choroby  krwi (ziarnica złośliwa), łuszczyca, zażywanie niektórych leków (np. penicyliny).Zmniejszenie liczby eozynofili to skutek: zakażeń, duru brzusznego, czerwonki, posocznicy, urazów, oparzeń. Wartości poniżej normy mogą także towarzyszyć zwiększonemu wysiłkowi fizycznemu oraz być skutkiem nadmiernego wydzielania hormonów nadnerczowych.
BASO (bazofile)	< 0,1 K/µl (G/l)	Zwiększenie liczby bazofili pojawia się w: chorobach alergicznych, przewlekłej białaczce szpikowej, przewlekłych stanach zapalnych przewodu pokarmowego, wrzodziejącym zapaleniu jelit, niedoczynności tarczycy, przewlekłej białaczce szpikowej. Często towarzyszy również rekonwalescencji po przebytej infekcji.

Limfocyty – komórki układu odpornościowego należące do agranulocytów z grupy leukocytów, uczestniczące i będące podstawą odpowiedzi odpornościowej swoistej

Granulocyty to rodzaj leukocytów (krwinek białych), które w cytoplazmie zawierają liczne ziarnistości oraz posiadają podzielone na segmenty jądra komórkowe.

W zależności od pochłaniania określonych barwników wyróżnia się trzy rodzaje granulocytów:

• eozynofile – granulocyty kwasochłonne;

• neutrofile – granulocyty obojętnochłonne;

• bazofile – granulocyty zasadochłonne.

Leukocyty, krwinki białe – elementy morfotyczne krwi. Są niemal bezbarwne i mniej liczne od erytrocytów, posiadają zdolność ruchu. Żyją od kilku dni (granulocyty) nawet do 20 lat Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami takimi jakwirusy i bakterie. Wszystkie leukocyty wykazują ekspresję cząsteczki CD45 

POWODZENIA :)