1. Co to jest mureina (i synonimy).

mukopeptyd (peptydoglikan) - struktura cukrowo-peptydowa będąca istotnym elementem ściany komórkowej większości bakterii, tworząca sztywne "pudełko" otaczające komórkę, utrzymujące jej kształt i chroniące ją przed pęknięciem na skutek dużego ciśnienia osmotycznego.

1. Przedstaw na rysunku oraz nazwij po łacinie formy morfologiczne bakterii.

1. Co to jest plazmid, jakie pełni funkcje, podaj przykłady.

niewielkie, koliste cząsteczki DNA występujące w cytoplazmie prokariontów (bakterie i sinice) niezależnie od genoforu oraz w komórkach drożdży poza jądrem komórkowym. Plazmidy ulegają samodzielnej replikacji. Ich obecność w komórce nie jest konieczna, ale może być dla niej istotna ze względu na to, że na terenie plazmidów znajdują się geny o znaczeniu przystosowawczym (np. geny oporności na antybiotyki, produkcję toksyn). Plazmidy wykorzystuje się jako wektory w inżynierii genetycznej.

Cechy przenoszone przez plazmidy:

• Oporność na antybiotyki (penicylinę, streptomycynę, tetracyklinę)

• Oporność na jony metali ciężkich (rtęć, kadm, cynk, kobalt, arsen)

• Produkuje antybiotyki i baketricyn (kolicyna, megacyna, kloacyna)

• Katabolizm toksycznych związków (toulen)

• Chorobotwórczość bakterii (produkcja hemolizyn, czynniki wirulencji)

• Interakcje z roślinami (wiązanie azotu, kędzierzawość korzeni, tworzenie brodawek korzeniowych)

• Zdolność do koniugacji

• Fermentacje laktozy

• Wykorzystywanie sacharozy

Przykłady:

a) Plazmid R (wielokrotnej odporności): odpowiada za odporność na antybiotyki.

b) Plazmid Col (kolicynogenny): nadaje bakterii zdolność do wydalania substancji białkowej zabijającej pokrewne odmiany bakterii.

c) Plazmid Oct, Xyl, Cem: umożliwiają bakteriom rozkład różnych związków, np. alkanów, ksylenów. 

e) Plazmid F (płodności): odpowiada za zdolność do transferu koniugacyjnego, wyróżniamy F+ (bakterie dawcy zawierające plazmid F), F- (bakterie biorące od dawców plazmid F), Hfr (bakterie u których plazmid jest włączony do genoforu).

1. Do jakiej grupy taksonomicznej należą promieniowce.

organizmy prokariotyczne, tworzące rząd gramdodatnich bakterii.

Typ Actinobacteria Klasa Actinobacteria Podklasa Actinobacteridae Są chemoorganotrofami

1. Podaj przykłady promieniowców chorobotwórczych oraz takich, które człowiek wykorzystuje.

Actinomyces bovis, wywołującego u bydła chorobę aktynomikozę, zwaną promienicą.

Promieniowce (głównie z rodzaju Streptomyces) wytwarzają liczne antybiotyki, np. streptomycynę. Mogą syntetyzować również: pestycydy, insektycydy, fungicydy oraz związki przeciwwirusowe.

1. Co to jest dekstran?

polimer glukozy o wysokim ciężarze cząsteczkowym rozpuszczalny w wodzie, stosowany jako płyn krwiozastępczy. Wytwarzany jest ze śluzu pokrywającego komórki bakterii Leuconostoc mesenteroides.

1. Wyjaśnij pojęcia: konidiofor, apotecjum, peritecjum, klejstotecjum, ascus.

konidiofor [gr.], strzępka konidionośna, trzonek konidialny, bot. szczytowa część strzępki u grzybów, na której powstają zarodniki, tzw. konidia; k. występują gł. u workowców (np. pędzlaka, kropidlaka) i grzybów niedoskonałych.

Rozmnażanie generatywne (płciowe):
W ten sposób może rozmnażać się jedynie komponent grzybowy. Wytwarza on owocniki w zarodniach (workach), jednakże poza nielicznymi przypadkami,
z zarodników nie tworzą się nowe plechy. U porostów spotykane są dwa typy owocników:

- apotecjum (miseczka): płaskie twory, na powierzchni których ułożone są worki.
   ~ lekanorowe (u Lecanora sp., Parmelia sp.)
   ~ lecideowe (u Lecidea sp., Cladonia sp.) 
   ~ aspiciliowe (u Aspicilia calcarea)
   ~ pertusariowe (u Pertusaria sp.)
   ~ mazaediowe (u Calicium sp.)

- peritecjum (otocznia) kuliste struktury z otworkiem na szczycie, przez który wydostają się zarodniki np. u Porina aenea

 klejstotecjum [gr.-łac.], bot. typ owocnika u grzybów workowców; z reguły niewielki, kulisty i całkowicie zamknięty, nie mający otworu ani mechanizmu otwierającego; w klejstotecjum worki są umieszczone bezładnie, bez płonnych strzępek i nie tworzą warstwy rodzajnej; worki z zarodnikami wydostają się na zewnątrz dopiero po rozpadnięciu się lub pęknięciu ścianki klejstotecjum.

Ascus (worek) – charakterystyczna dla workowców zarodnia, w której wnętrzu powstaje zwykle 8 zarodników workowych.

1. Narysuj przykłady konidioforów.

1. Co to sa mikotoksyny, podaj przykłady i działanie.

Mikotoksyny są produktami wtórnego metabolizmu różnych rodzajów grzybów strzępkowych, tzw. pleśni, które wytwarzają je jako produkt uboczny w procesach metabolicznych lub jako produkt służący w celach obronnych, mogą mieć silne działanie toksyczne, właściwości mutagenne lub teratogenne, mogą powstawać w szerokiej gamie artykułów rolnych i w różnych warunkach środowiskowych. Ze względu na różnorodne efekty toksyczne i wysoką odporność na działanie temperatury, obecność mikotoksyn w żywności i w paszach stanowi potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Mogą one mieć znaczący wpływ na gospodarkę danego regionu czy kraju, powodując trudności lub straty w hodowli zwierząt. Ostre efekty toksyczne, lub wyjątkowo długotrwałe narażenie na niskie stężenia poszczególnych mikotoksyn, może powodować różne choroby przewlekłe, np. nowotwory wątroby i nerek

1. Co to są drożdże, podaj przykłady.

Drożdże - grzyby z gatunku workowatych(Ascomycota). Organizmy jednokomórkowe (nie tworzą strzępek, ani grzybni), heterotroficzne. Rozmnażają się bezpłciowo przez pączkowanie, czyli rodzaj(?) mitotycznego podziału. W komórce macierzystej zachodzi kariokineza, powstaje przewężenie, a następnie pączek. Wypączkowane komórki albo pozostają przy komórkach macierzystych tworząc kolonie (pseudogrzybnia), albo całkowicie się oddzielają.
Rozmnażanie płciowe zachodzi przez wytwarzanie worka askosporami (mejoza) te następnie koniugują tworząc zygotę.
Drożdże żyją w środowisku zawierającym cukry proste, oddychają beztlenowo, przeprowadzając fermentacje alkoholową.

Systematyka
* drożdże piwne (Saccharomyces cerevisiae oraz Saccharomyces carlsbergensis)
* drożdże winne (Saccharomyces ellipsoideus)
* drożdże piekarnicze (niektóre szczepy Saccharomyces cerevisiae)
* drożdże kefirowe (Saccharomyces fragilis)
* drożdże kumysowe (Saccharomyces kumys)

1. Co to są chemotaksje?

rodzaj taksji uwarunkowanej bodźcem chemicznym. Chemotaksje to ruch komórek w kierunku miejsc o odpowiednim stężeniu substancji chemicznej, np. zdążanie komórek glonów, pierwotniaków w stronę pokarmu: plemników w stronę żeńskich organów wydzielających odpowiednie substancje. Chemotaksje ujemne to ucieczka organizmów jednokomórkowych z rejonu, gdzie wprowadzono toksynę. taksje.

1. Na czym polega barwienie metodą Grama.

   1. Komórki bakteryjne (G+ i G-) barwią się fioletem krystalicznym.

   2. Dodanie płynu Lugola powoduje, że fiolet reaguje z jodem, w wyniku czego tworzą się stosunkowo duże kompleksy złożone z barwnika i jodu.

   3. Płukanie alkoholem powoduje, że w komórkach G+ następuje zmniejszenie pustej przestrzeni w wielowarstwowych ścianach komórkowych, mających wygląd wielu (ok. 50) nałożonych na siebie siatek mureiny. W rezultacie kompleksy fioletu krystalicznego z jodem nie mogą ulec wypłukaniu, co w przypadku 1-2 warstw u bakterii G- nie jest przeszkodą i alkohol świetnie wypłukuje barwnik.

   4. Po zakończeniu płukania komórki G+ są fioletowe, zaś G- - bezbarwne.

   5. Dodatkowy barwnik np. fuksyna dobarwi komórki G- na kolor czerwony, nie zmieniając barwy komórek G+.

2. Przedstaw różnice w budowie ściany komórkowej bakterii G- i G+.

Ściana komórkowa bakterii gramdodataniej:

Są bardzo grube i składają się głównie z peptydoglikanu (mureiny)

Ściana komórkowa bakterii gramujemnej:

Składa się dwóch warstw – cienkiej ściany z peptydoglikanu i grubej błony zewnętrznej zbudowanej z lipoproteiny i lipo polisacharydu.

1. Co to jest cedospora, jak jest zbudowana i jakie pełni funkcje?

2. Opisz w punktach cykl rozwojowy nicieni owadobójczych lub grzybów owadobójczych (do wyboru).

Cykl rozwojowy nicieni owadobójczych:

Po zainfekowaniu owada nicienie odżywiają się głównie bakteriami namnażającymi się w jego tkankach. Cykl rozwojowy pasożytów trwa od 7-10 dni (Steinernematidae) do 15 dni (Heterorhabditidae). Po zakończeniu cyklu (jednego lub kilku) oraz wyczerpaniu zapasów pokarmowych larwy inwazyjne opuszczają ciało owada - żywiciela. Po opuszczeniu martwego już żywiciela larwy nicieni aktywnie poszukują następnego. Istnieje szereg czynników pomagających pasożytom odnaleźć owada. Należą do nich min: wzrastające stężenie CO₂ i temperatura, obecność odchodów. Drogi którymi nicienie wnikają do wnętrza ofiary mogą być różne: przez przetchlinki, otwór pokarmowy i odbytowy oraz przez miękki oskórek okrywający ciało. Owady w toku ewolucji rozwinęły mechanizmy utrudniające ich odnalezienie przez patogeny. Należą do nich min: wysoki współczynnik defekacji (niskie ryzyko zarażenia przez odbyt) u larw żukowatych; budowanie ścian oddzielających zarażone osobniki od zdrowych współmieszkańców u termitów.
Głównymi miejscami docelowymi pasożytów w organizmie owada są: jelito, jama ciała, układ rozrodczy i cewki Malpighiego.
migrujące larwy -> zarażenie owada-żywiciela -> uwolnienie bakterii , wydzielanie toksyn -> śmierć owada -> generacja form olbrzymich (amfimiktyczna/ hermafrodytczna ) -> kolejne pokolenia nicieni -> namnażanie larw inwazyjno-przetrwalnikowych

1. Podaj i opisz 3 przykłady mechanizmów obronnych nicieni entomopatogenicznych, które chronią je przed patogenami i pasożytami.

Życie w środowisku, w którym pasożyty stanowią dużą część fauny wpłynęło na pojawienie się u owadów szeregu mechanizmów odpornościowych:

1. odporności mechanicznej (bariery anatomiczno – fizjologiczne)
2. odporności komórkowej (fagocytoza, obronne odczyny hemocytarne: nodulacja, inkapsulacja)
3. odporności humoralnej (bakteriobójcze czynniki hemolimfy)

1. Jakie znasz choroby zakaźne (inwazyjne), wymień 3 zalety i 2 wady wykorzystania żywych organizmów jako biopreparatów do zwalczania szkodników.

Kiła, Dur brzuszny, Pęcherznica, Posocznica, Zapalenie płuc - bakterie

Zapalenie spojówek, Opryszczka, Grypa, Świnka, Różyczka – wirusy

Zalety:

• Nieszkodliwe dla pożytecznych owadów

• Zwolnione od okresu karencji

• Wysoka patogenność i wirulencja

Wady:

• Konieczność kilkukrotnego stosowania tych preparatów w ciągu sezonu

• Wąskie spektrum działania