1. W jaki sposób można makroskopowo odróżnić grunt spoisty od niespoistego?

Grunt spoisty – po wyschnięciu do stanu powietrzno suchego tworzy on zwarte grudki.

Grunt niespoisty – po wyschnięciu do stanu powietrzno suchego stanowi on niezwiązane ze sobą cząstki lub grudki, rozpadające się pod wpływem lekkiego nacisku palcem (siła około 1N)

1. Makroskopowe oznaczanie rodzaju gruntów spoistych

Polega na ocenie spoistości gruntu na podstawie próby wałeczkowania i rozcierania gruntu w wodzie. W przypadkach wątpliwych należy dodatkowo wykonać próbę rozmakania.

1. Próba wałeczkowania – służy do oceny spoistości gruntu.

• z przeznaczonej do badań grudki gruntu bez frakcji kamienistej i żwirowej należy uformować kulkę o średnicy około 7 mm

• położyć ją na wyprostowanej dłoni i nasadą kciuka drugiej dłoni wałeczkowa grunt nieznacznie naciskając

• wałeczkować z szybkością około 2 obrotów na sekundę aż do otrzymania wałeczka o średnicy około 3 mm

• formować kulkę i wałeczkować aż do momentu kiedy wałeczek o średnicy 3 mm wykaże spękania, rozwarstwienia lub rozsypie się

• zakończyć wałeczkowanie, kiedy wałeczek dł.4-5 cm podnoszony za jeden koniec zacznie pękać pod własnym ciężarem

• rodzaj uszkodzeń oraz wygląd wałeczka określa rodzaj gruntu

• próbę przeprowadzać co najmniej na 2 kulkach, a w przypadku wyraźnej niezgodności wyników dodatkowo na 3 kulce

1. Próba rozcierania gruntu w wodzie – służy do oceny frakcji piaskowej

• grudkę gruntu przeznaczoną do badań należy rozcierać między dwoma palcami zanużonymi w wodzie

• jeżeli podczas wykonywania próby zostaje pomiędzy palcami dużo ziaren piasku to grunt należy zaliczyć do grupy I, jeżeli wyczuwa się tylko pojedyncze ziarna piasku to należy zaliczyć grunt do grupy II, a gdy nie pozostają żadne ziarna piasku – do grupy III

1. Próba rozmakania

• Pobrać próbkę o średnicy 15-20 mm i wysuszyć do stałej masy w temp. 105-110 stopni

• Umieścić na siatce o wymiarach boków oczek kwadratowych 5 mm i zanurzyć całkowicie w wodzie

• Czas rozmakania grudki mierzy się od chwili zanurzenia w wodzie do chwili jej przeniknięcia przez siatkę w wyniku jej rozmoknięcia

1. Uzupełniający opis próbek gruntów spoistych : przewarstwienia, domieszki, zanieczyszczenia oraz typowe cechy wtórne.

1. Przybliżone oznaczanie rodzajów gruntów niespoistych.

Należy określać zgodnie z tabl.3 na podstawie wielkości i zawartości ziarna poszczególnych frakcji, ustalonych oceną makroskopową lub ewentualnie za pomocą lupy z podziałką (lupy Brinella)

Nazwa gruntu	Zawartość frakcji %
	> 2mm
Żwir	> 50
Pospółka	50-10
Piasek gruboziarnisty	< 10
Piasek średnioziarnisty	< 10
Piasek drobnoziarnisty	< 10
Piasek pylasty*
*piasek pylasty po wyschnięciu tworzy lekko spojone grudki, które rozsypują się między palcami przy ich podnoszeniu

1. Makroskopowe oznaczanie stanów gruntów spoistych

Należy go oznaczać na podstawie liczby kolejnych wałeczkowań tej samej kulki gruntu biorąc pod uwagę, ile razy uzyskano wałeczek o średnicy 3 mm bez jego uszkodzeń.

Stany grunów: (X- liczba wałeczkowań)

1. Stan zwarty – gdy z badanego gruntu nie można uformować kulki

2. Stan półzwarty – gdy z gruntu można uformować kulkę, ale wałeczek pęka podczas pierwszego wałeczkowania (X=0)

3. Stan twardoplastyczny – gdy:

• Dla gruntów małospoistych X=1

• Dla gruntów średniospoistych X<2

• Dla gruntów zwięzłospoistych X<3

• Dla gruntów bardzo spoistych X<5

1. Stan plastyczny – gdy:

• Dla gruntów małospoistych X=2

• Dla gruntów średniospoistych 2<=X<=4

• Dla gruntów zwięzłospoistych 3<=X<=7

• Dla gruntów bardzo spoistych 5<=X<=10

1. Makroskopowe oznaczanie wilgotności.

Grunt:

1. suchy – grudka gruntu przy zgniataniu pęka, a w stanie rozdrobnionym nie wykazuje zawilgocenia

2. mało wilgotny – grudka gruntu odkształca się plastycznie, lecz papier filtracyjny lub ręka przyłożone do gruntu nie stają się wilgotne

3. wilgotny – jeżeli papier filtracyjny lub ręka stają się wilgotne

4. mokry – przy ściskaniu gruntu w dłoni odsącza się z niego woda

5. nawodniony – jeżeli woda odsącza się z gruntu grawitacyjnie

1. Makroskopowe oznaczanie barwy.

• Należy określać na przełomie bryły gruntu o naturalnej wilgotności

• Należy podać najpierw odcień i intensywność barwy, a następnie barwę podstawową

• Przy występowaniu kilku barw należy podać charakter ich występowania

1. Makroskopowe oznaczanie zawartości węglanów.

Próbkę zwilżyć kilkoma kroplami 20% kwasu solnego HCl, a następnie obserwując reakcję należy na podstawie danych ustalić klasę zawartości węglanów.

Klasa zawartości węglanów	Przybliżona zaw. % CaCo3	Reakcja roztworu HCl
IV	>5	Burzy się intensywnie i długo (>20 s)
III	3-5	Burzy się intensywnie, ale krótko (<20 s)
II	1-3	Burzy się słabo i krótko
I	<1	Ślady lub brak wydzielania gazu

1. Podział gruntów niespoistych i spoistych ze względu na uziarnienie – nazwy i symbole.

Grunty drobnoziarniste niespoiste: Grunty niespoiste:

Nazwa gruntu	symbol
Piasek gruby	Pr
Piasek średni	Ps
Piasek drobny	Pd
Piasek pylasty	Pπ

Nazwa gruntu	symbol
Piasek gliniasty	Pg
Pył piaszczysty	pp
Pył	p
Glina piaszczysta	Gp
Glina	G
Glina pylasta	Gπ
Glina piaszczysta zwięzła	Gpz
Glina zwięzła	Gz
Glina pylasta zwięzła	Gπz
Ił piaszczysty	Ip
ił	I
Ił pylasty	Iπ