Gleba-powierzchniowa warstwa litosfery kuli ziemskiej która wytworzyła się ze skał przekształconych pod wpływem organizmów żywych klimatu, wody, rzeźby terenu i jego wieku i często pod wpływem działalności człowieka.

Gleba jest układem dynamicznym, dzięki czemu może stale zaopatrywać rośliny w wodę, powietrze i sole mineralne.

Składniki fazy stalej gleby:

• Mineralne

  • Minerały pierwotne (kwarc, krzemiany, glinokrzemiany, fosforany, węglany)

  • Minerały wtórne (mienraly ilaste, uwodnienie, tlenki Fe, Mn, Al)

• Organiczne

  • Próchnica, substancje humusowe

  • Proste związki organiczne

  • Biomasa

Składniki fazy ciekłej gleby – woda – roztwór glebowy (rozpuszczone cząsteczki jony i gazy)

Składniki fazy gazowej gleby – powietrze glebowe(mniej 02 wiecej CO2, H2S niż w powietrzu)

Podstawowe parametry charakteryzujące glebę:

• Typ gleby

• Skład granulometryczny

• Zawartość próchnicy

• Odczyn

• Pojemność wymienna kationów

• Pojemność wodna

• Gęstość

• Zawartość mikro- i makroelementów

• Właściwości biologiczne gleby

Średnia gleba – 45% - składniki mineralne, 25% woda, 25% powietrze, 5% meteria organiczna

Gleba nasycona wodą – faza stała i ciekła

Gleba wilgotna – stała ciekła i gazowa

Gleba sucha – stała i gazowa

Próchnica – humus, definicje oparte o:

Genezę

• Rozkład resztek roślinnych i zwierzęcych

• Humifikacja obumarłych szczątków roślinnych i zwierzęcych

• Synteza przez różne organizmy glebowe

• Produkt kondensacji polifenoli i aminokwasów

• Naturalny produkt biologiczny aktywności środowiska glebowego

• Przekształcenia na drodze biochemicznej przy udziale makro-, mezo- i mikrofauny szczątków organicznych

Skład

• Mieszanina koloidów organicznych

• Kwasy huminowe (humiany) fulwowe, ulminowe, huminy, bituminy, związki organiczno-mineralne, kompleksy chylatowe

• Bardzo zmienny i heterogeniczny

Humifikacja – powolna przemiana związków organicznych w inne substancje organiczne o stabilnej budowie, odporne na dalsze przekształcenia (kwasy próchniczne, huminy, bituminy)

Mineralizacja – rozkład związków organicznych do prostych związków mineralnych

Materia organiczna gleb

• Resztki organiczne, nie wykazujące stryktury anatomicznej tkanek

• Humus (próchnica)

  • Związki niespecyficzne

  • Produkty pośrednie rozpadu i humifikacji

  • Substancje humusowe

    • Huminy

    • Kwasy humusowe

      • Fulwowe

      • Huminowe

Substancje humusowe – grupa heterogenicznych (polimolekularnych i polidyscyplinarnych) substancji organicznych pochodzenia naturalnego (biogenicznego)charakteryzujące się zabarwieniem od żółtego od czarnego, względnie odpornych na degradację

Kwasy huminowe – frakcja substancji humusowych nierozpuszczalna w wodzie w środowisku kwaśnym lecz rozpuszczalna przy wyższych wartościach pH

Kwasy fulwowe – frakcja substancji humusowych rozpuszczalna w całym zakresie pH

Huminy – frakcja substancji humusowych nierozpuszczalna w wodzie w całym zakresie pH