Jestem przedszkolakiem - program adaptacyjny
Przedszkole Miejskie nr 1, Mińsk Mazowiecki
WSTĘP
Dzień, w którym dziecko trafia po raz pierwszy do przedszkola, jest bardzo ważny w jego życiu. Musi rozstać się z rodzicami i w nowym środowisku poradzić sobie samo z różnymi problemami. Z psychologii rozwojowej wiadomo, że poziom dziecka 3-letniego nie predysponuje go do samodzielnego pokonywania progów zorganizowanej instytucji, jaką jest przedszkole. U wielu dzieci wywołuje to sytuację stresową – lęk, złość, upór, gniew, którą bardzo często przenoszą na pracowników przedszkola, rodziców lub inne dzieci.
Sytuację stresową przeżywają także rodzice dzieci. Mają, bowiem oddać swoje dziecko, swój największy skarb, pod opiekę instytucji i osób obcych. Nie znają założeń i wymagań przedszkola, warunków, w jakich będzie przebywać dziecko, osób, które będą się nim zajmować. Rodzi to wiele niepokojów i wątpliwości, które podświadomie często przenoszą na dziecko. Brak podstawowej wiedzy na temat specyfiki pracy przedszkola uniemożliwia rodzicom odpowiednie przygotowanie dziecka w zakresie samodzielności oraz kształtowanie pozytywnego stosunku emocjonalnego do przedszkola.
Nauczyciele przyjmując pod opiekę nowe dzieci nie znają indywidualnych potrzeb swoich wychowanków, ich zainteresowań, sytuacji rodzinnej jak również oczekiwań rodziców w stosunku do przedszkolaka. Przedszkole jako profesjonalna placówka wychowawcza może udzielić rodzicom wsparcia przygotowując ich do udzielenia pomocy dziecku w jego adaptacji do nowego środowiska społecznego.
Żeby proces adaptacji przebiegł sprawnie i trwał jak najkrócej, musi istnieć ścisła współpraca między rodzicami a pracownikami przedszkola. Współpraca ta powinna byś przemyślana, zorganizowana, oparta na ustalonych zasadach i mająca na celu osiągnięcie określonych efektów. Na tej podstawie opracowano program adaptacyjny przedszkola włączając w swoje środowisko dziecko przy współpracy jego rodziców. Został on przygotowany jako system działań organizacyjnych i pedagogicznych, oparty na wiedzy o rozwoju dzieci oraz oczekiwaniach i wzajemnych oddziaływaniach przedszkola, rodziców i nauczycieli w celu stworzenia dzieciom lepszego startu przedszkolnego.
Program powstał na bazie podstawy programowej wychowania przedszkolnego zatwierdzonej przez MEN (Dz.U. z dnia 19 czerwca 2001 – Rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001), mającej stanowić zgodnie z zaleceniami MEN dokument podstawowy przy opracowaniu innowacyjnych programów wychowania przedszkolnego.2. ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Programem objęte są wszystkie dzieci, które po raz pierwszy idą do przedszkola, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci 3-letnich.
Główny cel programu to: stworzenie warunków organizacyjnych, wychowawczych i edukacyjnych do właściwej adaptacji dziecka w przedszkolu.W obrębie postawionego celu głównego wyróżnić można następujące cele szczegółowe:w stosunku do dziecka:
- skrócenie jego adaptacji do warunków przedszkolnych,
- zmniejszenie lęku przed rozstaniem z rodzicami,
- poznanie swojej wychowawczyni i innych pracowników przedszkola,
- poznanie sal i otoczenia przedszkola,
- rozwijanie umiejętności społecznych,
- rozumienie i stosowanie norm i zasad życia w grupie
- wspomaganie dziecka w opanowaniu czynności samoobsługowych,
- przystosowanie dziecka do nowego środowiska
- wspomaganie dziecka w budowaniu pozytywnego obrazu siebie,
- nabywanie przez dziecko poczucia własnej wartości.w stosunku do rodziców:
- zmniejszenie lęku rodziców związanego z koniecznością oddania dzieci pod opiekę personelu przedszkola,
- ukazanie rodzicom mocnych stron, możliwości i sukcesów dziecka,
- uczulenie rodziców na sytuacje trudne, spotykane przez dziecko w przedszkolu,
- poznanie przez rodziców wychowawczyni ich dziecka i personelu przedszkola,
- integracja rodziców między sobą,
- zapoznanie rodziców z ramowym rozkładem dnia oraz pomieszczeniami przedszkola,
- zaproszenie rodziców do współpracy z nauczycielkami, budowanie wzajemnej więzi między nauczycielkami, a rodzicami i dziećmi, opartej na zaufaniu.OCZEKIWANE EFEKTY:
Dziecko potrafi:spokojnie rozstać się z rodzicem,przezwyciężyć obawy przed zmianą środowiska,lęk i uczestniczyć w życiu grupy,
wesoło bawić się z koleżankami i kolegami
kojarzyć pobyt w przedszkolu z radosnym i ciekawym działaniem,
z zaufaniem zwracać się o pomoc do nauczycieli i pracowników przedszkola,
przestrzegać podstawowych reguł współżycia w grupie,
zrozumieć, że pobyt w przedszkolu jest czasowy i zawsze kończy się powrotem do domu z rodzicami,
zapoznać się z pomieszczeniami, w których będzie przebywać w przedszkolu,
przestrzegać zasadę zakazu samodzielnego oddalania się od grupy
Rodzic:
ma poczucie bezpieczeństwa o swoje dziecko,
zna nauczycielki oraz personel przedszkola,
zna pomieszczenia, w których będzie przebywać jego dziecko
współpracuje z przedszkolem – zna cele i zadania,
wie, w co wyposażyć dziecko do przedszkola,
rozumie znaczenie samoobsługi i samodzielności dziecka jako warunków lepszej adaptacji w środowisku przedszkolnym,
obserwuje swoje dziecko na tle rówieśników,
wie, w jaki sposób pomóc dziecku pokonać „próg przedszkola”
nawiązuje aktywną współpracę z przedszkolem.
Nauczyciel:
poznaje dzieci, którymi będzie się opiekował,
zna środowisko domowe dzieci,
planuje pracę w oparciu o wyniki obserwacji zachowań dzieci,
zna oczekiwania rodziców wobec przedszkola.
3. METODY PRACY WYKORZYSTYWANE PODCZAS REALIZACJI PROGRAMU
Dla osiągnięcia realizacji założonego głównego celu programu, czyli zapewnienie warunków szybkiej adaptacji dziecka w przedszkolu wskazane jest stosowanie kilku proponowanych metod.Są to:
elementy metody Pedagogiki Zabawy, ułatwiające integrację grupy,
elementy metody Ruch Rozwijającego W. Scherborne
zabawy i ćwiczenia ruchowe
opowieści ruchowe,
wybrane metody aktywne: zabawy w kręgu, drama, improwizacja, burza mózgów,
zabawy naśladowcze,
tańce integracyjne (KLANZA)
opowiadania, bajki, inscenizacje,
techniki relaksacyjne.
Dziecko za pomocą tych metod, poprzez podstawową formę aktywności, jaką jest zabawa, zdobywa nowe umiejętności, uczy się współżycia w grupie rówieśników i współdziałanie z nimi, mając jednocześnie zapewnione poczucie bezpieczeństwa.
Program zapewnia nauczycielom dużą swobodę działania i nie ogranicza ich inwencji.
4. TREŚCI PROGRAMOWE:
poznanie nowego środowiska,
poznanie zasad warunkujących bezpieczeństwo na terenie przedszkola
- poznanie rozkładu pomieszczeń przedszkolnych,
- omówienie zasad poruszania się po nich, uważne chodzenie po schodach, korzystanie z poręczy,
- nieoddalanie się od określonych pomieszczeń i miejsc zabaw,
- przestrzeganie zakazu brania do ręki rzeczy znalezionych, czy otrzymanych od osób nieznanych,
przestrzeganie zasady „mówimy umiarkowanym głosem”, unikanie wydawania dźwięków ostrych,
wdrażanie do opanowywania własnych gwałtownych reakcji emocjonalnych np.: głośny, histeryczny płacz,
przezwyciężanie lęku, obaw i oporu,
dochodzenie do samodzielności w ubieraniu, rozbieraniu się, spożywaniu posiłków i korzystaniu z łazienki,
uczenie się używania zwrotów grzecznościowych w określonych sytuacjach: dzień dobry, do widzenia, proszę, przepraszam, dziękuję,
wspólne porządkowanie zabawek w sali po skończonej zabawie,
wyrabianie nawyku uprzejmego witania się z kolegami spotkanymi w szatni, na podwórku,
słuchanie nauczycielki, podchodzenie na jej przywołanie,
poznanie i przystosowanie do określonego rytmu dnia,
zapoznanie z zasadami, regułami i normami obowiązującymi w grupie przedszkolnej,
integracja w grupie,
wprowadzenie w świat wartości ogólnoludzkich.
5. FORMY DZIAŁAŃ ADAPTACYJNYCH
1. Spotkanie organizacyjne z rodzicami:
zapoznanie z nauczycielami,
zapoznanie z budynkiem i ogrodem przedszkolnym,
zapoznanie z harmonogramem pracy przedszkola,
przygotowanie dla rodziców ankiet informacyjnych o dziecku,
wywieszenie wyprawek.
Bal integracyjny dla dzieci w ogrodzie. Czerwiec 08
2. Zorganizowanie "Dni otwartych przedszkola" :
zapoznanie z budynkiem i ogrodem przedszkolnym,
zapoznanie dzieci z nauczycielkami,
udział dzieci w zabawach i zajęciach zespołowych oraz indywidualnych na sali,
zorganizowanie warsztatów plastycznych dla dzieci,
stworzenie serdecznej atmosfery sprzyjającej zdobyciu zaufania dzieci i ich rodziców do naszego przedszkola. Sierpień 08
3. Powitanie dzieci:
zapoznanie dzieci z rozkładem dnia w przedszkolu,
zwiedzanie przedszkola: zapoznanie z rozkładem sali, szatni, łazienki, holu,
oswojenie dzieci z nowym dla nich miejscem i zapewnienie poczucia bezpieczeństwa,
umożliwienie rodzicom przebywania razem z dziećmi na sali - wspólne zabawy. Wrzesień 08
4. Zorganizowanie spotkania organizacyjnego z rodzicami.
Zapoznanie rodziców z :
harmonogramem dnia dzieci w tej grupie,
Podstawą Programową oraz przyjętym przez placówkę programem ABC... Program Wychowania Przedszkolnego XXI wieku,
Planem dydaktyczno - wychowawczym na bieżący rok szkolny,
Książkami do pracy indywidualnej.
Wybór przedstawicieli Rady Rodziców . Ustalenie terminów kontaktów indywidualnych z rodzicami. Wrzesień 08
5. Aktualizowanie tablicy informacyjnej dla rodziców, zamieszczając :
propozycje zadań edukacyjnych i wychowawczych do pracy z dziećmi na dany miesiąc,
stopień ich realizacji,
repertuar wierszy i piosenek do pracy z dziećmi
aktualności z życia grupy (zdjęcia z imprez i uroczystości grupowych) ,
propozycje literatury pedagogicznej np. dotyczącej adaptacji i rozwoju emocjonalno-społecznego dzieci w wieku przedszkolnym, (oraz inne aktualne tematy). Cały rok
6. Zorganizowanie cyklu spotkań integracyjnych dla całej grupy, w celu lepszego poznania się dzieci i wykształcenia w nich poczucia przynależności do wspólnoty grupowej.
Stopniowe włączanie dzieci do wspólnych działań grupowych.Wrzesień/Październik 08
7. Nawiązanie stałej współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, w celu umożliwienia rodzicom indywidualnych kontaktów z psychologiem, pedagogiem i logopedą –prelekcje specjalistów wg potrzeb i zainteresowań rodziców
Systematyczna współpraca z logopedą .Cały rok.
8. Organizowanie zajęć otwartych dla rodziców:
umożliwienie obserwacji dzieci na tle grupy rówieśniczej,
zaprezentowanie rodzicom metod pracy z dziećmi. Cały rok.
9. Organizowanie uroczystości i imprez przedszkolnych w celu zintegrowania rodziców z przedszkolem:
Święto Pluszowego Misia,
Wigilia i spotkanie z Mikołajem,
Bal Karnawałowy,
Dzień Babci i Dziadka,
Zabawy z Mamą i Tatą,
Dzień Dziecka.
Zaprezentowanie efektów pracy nauczycieli z dziećmi. Cały rok.
10. Propagowanie utworów literackich, zabawek i zabaw podkreślających pozytywne wartości: dobro, przyjaźń, pomoc, życzliwość. Cały rok.
11. Aktywny udział w spotkaniach z teatrem i koncertach muzycznych oraz przedstawieniach organizowanych przez starszych kolegów.
Udział w akcjach charytatywnych organizowanych na terenie przedszkola. Cały rok.
12. Zebrania z rodzicami:
informowanie rodziców o postępach dzieci,
uzyskiwanie od rodziców informacji dotyczących problemów adaptacji dziecka.
Wrzesień 08, styczeń 09, czerwiec 09
13. Wprowadzenie czytania globalnego metodą I. Majchrzak:
wskazywanie wizytówki z własnym imieniem i imieniem kolegi,
odczytywanie napisów globalnych,
nazywanie wybranych liter,
prowadzenie ćwiczeń słuchowych i artykulacyjnych.
Styczeń – czerwiec 09.
14. Systematyczna i planowa obserwacja dzieci pod względem adaptacji:
karty obserwacji dziecka,
ankiety informacyjne o dziecku,
ankiety ewaluacyjne dla rodziców.
Cały rok.
6. EWALUACJA PROGRAMu
Celowość i efektywność proponowanych przez program działań należy monitorować przez cały okres procesu adopcyjnego. Proponowane sposoby monitoringu:
ankieta dla rodziców,
ankieta informacyjna o dziecku,
karty obserwacji dzieci ,
zdjęcia ,
protokoły zebrań z rodzicami ,
kronika przedszkolna ,
scenariusze zajęć integracyjnych.