Najwyższy punkt – Rysy (2499), najniższy punkt – Raczki śląskie (-1,8m n.p.m)
POWIETRZE | Skąd | częstotliwość | Co przynosi? |
---|---|---|---|
PPm – pow polarnomorskie |
zachodu | 65% | Zachmurzenie i deszcz, zima odwilż, latem ochłodzenie |
PPk – pow polarno kontynentalne |
wschodu | 29% | Pogoda słoneczna i sucha, latem gorąco, zima Duzy mróz (ale bez opadów, śniegu) |
PA – pow arktyczne |
Północny | 4% | Powoduje fale silnych mrozów, obfite opady śniegu, na wiosnę i jesienią - przymrozki |
PZk- pow Zwrotnikowe kontynentalne |
Z południa | 2% | Latem upały i skrajnie sucho, jesienią- pogoda słoneczna i ciepła |
PZm – pow Zwrotnikowe morskie |
Z polud-zach | 2% | Latem bardzo obfite opady, zima odwilże i mgły |
Cechy klimatu Polski: - wystepuje 6 klimatycznych Pol roku (*przedwiośnie od 0 do 5°C *wiosna - od 5 do 15°C *lato - powyżej 15°C *jesień - od 5 do 15°C *przedzimie - od 0 do 5°C, *zima - poniżej 0°C.) -duża różnorodność i zmienność typów pogody z dnia na dzień - nie regularność przebiegu pór roku - występowanie 6 pór roku, przedwiośnia, wczesnej jesieni, zimy, lata, jesieni, wiosny- przewaga wiatrów zachodnich, latem - północno-zachodnich- w Tatrach - Halny , nad morzem - bryza- narastanie cech kontynentalnych z zachodu na wschód- średnie temperatury stycznia na zachodzie i nad morzem -1na wschodzie -5- średnie temperatury lipca nad morzem 17na południu 19- średnia roczna amplituda temperatur na zachodzie 19 na wschodzie 23- suma opadów średnio 600
Cechy sieci rzecznej w Polsce: - układ schodkowy – rezim rzeczny sniezno-deszczowy – 99,8% należy do zlewiska Baltyku – o,2% należy do zlewiska morza czarnego i polnocnego – asymetria dorzeczy wisly i odry
Typy jezior: -przybrzezne, deltowe, zakolowe, wydmowe,krasowe,zlozone, sztuczne
Woda mineralna – to woda zawierająca rozpuszczone sole mineralne w ilości nie mniejszej niż 1 gram 1 litrze.
Wody podziemne: Wody zaskórne (wierzchówki) – są one ściśle związane ze strefą napowietrzenia (aeracji)- Wody gruntowe – występują poniżej strefy aeracji. Mają zwierciadło swobodne, podlegające znacznym wahaniom okresowym. - Wody wgłębne – występują w warstwach wodonośnych przykrytych utworami nieprzepuszczalnymi. - Wody głębinowe – są całkowicie odizolowane od powierzchni gruntu utworami nieprzepuszczalnymi.
Wody mineralne: szczawy (wodorowęglanowe), solanki (rozpuszczona sol kamienna oraz sole magnezu, np. Naleczow, Krynica), siarczkowe (zawieraja siarkowodor H2S oraz siarczki sodu i wapnia, np. Ladekzdroj, Horyniec), radoczynne (zawieraja sladowe ilości pierwiastkow promieniotwórczych. Np. Kowary, ladekzdroj), cieplice (termalne wody, np. pyzyce, cieplice), chlorkowe(Kolobrzeg)
Procesy glebotwórcze: wietrzenie, humifikacja, mineralizacja, brunatnienie, bielicowanie, proces glejowy
podzial gleb: strefowe(zonalne), srodstrefowe (inrazonalne), pozastrefowe (ekstrazonalne), astrefowe (azonalne)
Gleby Polski
Gleby | Skala macierzysta | cechy | Obszar |
---|---|---|---|
Bielicowe | piaski | - naturalna roślinność to tajga – podloze tworza osady polodowcowe – mala zawartość prochnicy – proces bielicowania – bardzo malo wilgoci | Europa srodkowa |
Brunatne | Gliny polodowcowe | - slabo kwasne lub obojętne – srednia lub wysoka żyzność – proces brunatnienia | Polska |
Płowe | Gliny polodowcowe | -mniej zyzne niż brunatne – wyraznie jasniejszy plowy poziom wymywania | Polska |
Brunatne i płowe | Gliny polodowcowe | - pod lasami liściastymi lub mieszanymi | Polska |
Mady | Doliny i delty rzeczne, namuly rzeczne | - zyzne – bogate w prochnice – lasy legowe - | Dolinu wisly, odry, san, zurawy wislane |
Bagienne | rozne osady typu piasek, glina | - powstale przy udziale roślinności bagiennej – poziom glejowy | Polska 4%, Polesie zachodnie |
Czarne ziemie | Odnowione osady bagienne lub jeziorne | - zyzne – gruby poziom prochnicy – oglejone - torf | Pyzyce, Sochaczew, woj. Wielkopolskie, niż slaska |
rędziny | Skaly weglanowe i siarczanowe np. wapienie, gips | - zyzne – zasobne w prochnice – lekko zasadowy odczyn – trudne w uprawie | Roztocze, okolice Chełma, wyzyna krakowska |
czarnoziemy | less | - najwieksza żyzność – Duzy poziom prochnicy i doskonala struktura | Okolice Hrubieszowa, przemysla, Sandomierza, nizina slaska, niecka indianska |
Żyzność – naturalna zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roslin. Urodzajność – jest to zmodyfikowana przez człowieka zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roslin. Klasy bonitacyjne: 1-najlepsze(Są to: czarnoziemy, rędziny kredowe, gleby brunatne), 2-bardzo dobre, 3a-dobre(Gleby brunatne, gleby bielicowe), 3b-srednio dobre(Gleby brunatne, gleby bielicowe), 4a-srednie lepsze, 4b-srednie gorsze, 5-slabe, 6-bardzo slabe, zle