Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Kierunek: Towaroznawstwo Rok IV, gr 1

Monitoring jakości żywności

Wykonali: Adamowicz Dominika, Gruszka Magdalena, Jankowski Mateusz, Wojtczak Joanna

Żywność modyfikowana genetycznie w świetle prawa

Podstawowym aktem prawnym normującym kwestie organizmów genetycznie zmodyfikowanych w Polsce jest ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2007 r. Nr 36, poz. 233), która weszła w życie z dniem 26 października 2001 r. i została znowelizowana w roku 2003 (nowelizacja weszła w życie z dniem 8 sierpnia 2003 r.).

Ustawa o organizmach genetycznie zmodyfikowanych reguluje kwestie:

• zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych (GMO),

• zamierzone uwalnianie GMO do środowiska,

• wprowadzanie do obrotu produktów GMO,

• wywóz za granicę i tranzyt produktów GMO,

• właściwość organów administracji rządowej w sprawach GMO.

Organem administracji rządowej właściwym w sprawach GMO w Polsce jest minister do spraw środowiska. Do zakresu działania ministra w kwestiach GMO należy:

• wydawanie zgody na zamknięte użycie i zamierzone uwolnienie GMO do środowiska,

• wydawanie zezwoleń na wprowadzenie do obrotu produktów GMO,

• wywóz lub tranzyt produktów GMO,

• koordynacja kontroli i monitorowanie działalności regulowanej ustawą oraz koordynacja gromadzenia i wymiany informacji dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i środowiska w zakresie GMO.

Minister do spraw środowiska wdraża ponadto postanowienia Protokołu Kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznym (w Polsce obowiązuje od 9.03.2004 r.). Organem opiniodawczo-doradczym ministra w sprawach GMO jest Komisja ds. GMO.

Nadzór oraz kontrolą przestrzegania przepisów prawa, dotyczących GMO prowadzą również uprawnione instytucje państwowe:

• Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa,

• Inspekcja Weterynaryjna,

• Inspekcja Ochrony Środowiska,

• Państwowa Inspekcja Sanitarna

• Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych

• Inspekcja Handlowa,

• Państwowa Inspekcja Pracy,

• organy administracji celnej w zakresie kontroli legalnego obrotu GMO.

Wprowadzone do obrotu produkty GMO

Żywność genetycznie zmodyfikowana, a więc żywność wyprodukowana z GMO lub zawierająca GMO lub ich fragmenty lub kombinację GMO, jest dopuszczona do obrotu w Polsce w oparciu o rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy, które określa wymagane procedury w tym zakresie. Organem wydającym decyzje w sprawie wprowadzenia do obrotu żywności GMO jest Komisja Europejska. Urzędem właściwym do przyjmowania wniosków o wprowadzenie do obrotu żywności GMO pochodzenia roślinnego na terenie Polski jest Główny Inspektorat Sanitarny.

Znakowanie produktów z GMO

Zgodnie z art. 13 rozporządzenia 1829/2003, na etykiecie produktu spożywczego, który zawiera lub składa się z GMO, jest wyprodukowany lub zawiera składniki wyprodukowane z GMO powinna być umieszczona jedna z następujących informacji:

• 'genetycznie zmodyfikowany',

• 'wyprodukowany z genetycznie zmodyfikowanej(nazwa organizmu np. kukurydzy)',

• 'zawiera genetycznie zmodyfikowany (nazwa organizmu np. rzepak)',

• 'zawiera (nazwa składnika np. olej) wyprodukowany z genetycznie zmodyfikowanej(nazwa organizmu np. kukurydzy)',

Akty prawne regulujące kwestie GMO w Polsce:

1. Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych ( Dz.U. 2001 Nr 76 poz. 811, z późn. zm.),

2. Ustawa o paszach z dnia 22 lipca 2006 r., z późniejszymi zmianami,

3. Ustawa z dnia 28 grudnia 2012 r. o nasiennictwie

4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lutego 2002 r. w sprawie szczegółowego sposobu funkcjonowania Komisji do spraw GMO,

5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie określenia wzorów wniosków dotyczących zgód i zezwoleń na działania w zakresie organizmów genetycznie zmodyfikowanych,

6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2002 r. - ocena zagrożenia,

7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. - listy organizmów patogennych oraz ich klasyfikacji,

8. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 kwietnia 2004 r. w sprawie urzędów celnych właściwych dla przywozu lub wywozu produktów GMO,

9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 stycznia 2013 r.w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810,

10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 stycznia 2013 r. w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego ziemniaka odmiany Amfora.

11. Ustawa z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw

12. Ustawa o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych - test jednolity

13. Zarządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 maja 2015 r. w sprawie wewnętrznego regulaminu Komisji do spraw mikroorganizmów i organizmów genetycznie zmodyfikowanych

Akty prawne regulujące kwestie GMO w Unii Europejskiej:

I. Dyrektywy i rozporządzenia KE:

1. Rozporządzenie Komisji 49/2000 (zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1139/98, dotyczące obowiązkowego oznaczania na etykietach umieszczonych na niektórych środkach spożywczych, wyprodukowanych z organizmów zmodyfikowanych genetycznie innych danych niż przewidziane w dyrektywie 79/112/EWG).

2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE z dnia 12 marca 2001 r. w sprawie zamierzonego uwalniania do środowiska organizmów zmodyfikowanych genetycznie i uchylająca dyrektywę Rady 90/220/EWG.

3. Rozporządzenie (WE) NR 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy.

4. Rozporządzenie (WE) NR 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. dotyczące możliwości śledzenia i znakowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz możliwości śledzenia żywności i produktów paszowych, wyprodukowanych z organizmów zmodyfikowanych genetycznie i zmieniające dyrektywę 2001/18/WE.

5. Rozporządzenia (WE) nr 1946/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie transgranicznego przemieszczania organizmów genetycznie zmodyfikowanych.

6. Rozporządzenie Komisji Nr 65/2004 z dnia 14 stycznia 2004 r. ustanawiające system określania i przydzielania niepowtarzalnego identyfikatora dla organizmów zmodyfikowanych genetycznie.

7. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 641/2004 z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad wykonywania rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady odnoszące się do wniosków o zatwierdzenie nowego typu żywności i paszy genetycznie zmodyfikowanej, powiadamiania o istniejących produktach oraz przypadkowym lub technicznie nieuniknionym występowaniu materiału genetycznie zmodyfikowanego, który pomyślnie przeszedł ocenę ryzyka.

8. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/41/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ograniczonego stosowania mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie.

9. Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) NR 503/2013 z dnia 3 kwietnia 2013 r. w sprawie wniosków o zatwierdzenie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz zmieniające rozporządzenia (WE) nr 641/2004 i (WE) nr 1981/2006

10. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/412 z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie zmiany dyrektywy 2001/18/WE w zakresie umożliwienia państwom członkowskim ograniczenia lub zakazu uprawy organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO) na swoim terytorium

II. Decyzje

1. Decyzja Rady 2001/204 uzupełniająca dyrektywę 90/219/EWG w zakresie kryteriów określania stopnia bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi i dla środowiska w odniesieniu do typów mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie.

2. Decyzja Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. dotycząca zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej Protokołu z Kartageny o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o różnorodności biologicznej.