Monika Presnarowicz
Katarzyna Sadowiak
SiT
PROJEKT 1
Monitoring Środowiska
Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (na podstawie art. 38 a ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.)), miałyśmy zaklasyfikować przyporządkowaną nam wodę powierzchniową do jednej z klas czystości.
Sposób klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych rozpatrywałyśmy na podstawie elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych, w oparciu o wchodzące w ich skład wskaźniki jakości.
Jednolitą częścią wód powierzchniowych jaką rozpatrywałyśmy była rzeka Decanka. Założyłyśmy, że rzeka ta jest średnim potokiem wyżynnym. Dany ciek rozpatrywałyśmy dla roku 2003. Nie mogłyśmy porównać naszych danych z innymi latami, gdyż dane z roku 2004 i 2005 nie były kompletne.
Określenie klasy danej rzeki polegało na zaklasyfikowaniu wskaźników jakości wody wchodzących w skład elementów biologicznych do jednej z pięciu klas poprzez porównanie wartości wskaźnika z wartościami w odpowiednich kolumnach tabeli podanej w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
Elementy biologiczne
Fitoplankton
| DATA | CHLOROFIL „a” | KLASA |
|---|---|---|
| µg/l | ||
| 2003-01-13 | Nie brany pod uwagę w tego typu wodach powierzchniowych | |
| 2003-02-10 | ||
| 2003-03-12 | ||
| 2003-04-07 | 2,38 | |
| 2003-05-07 | 1,89 | |
| 2003-06-09 | 3,11 | |
| 2003-07-08 | 4,17 | |
| 2003-08-06 | 5,43 | |
| 2003-09-08 | 3,86 | |
| 2003-10-06 | ||
| 2003-11-12 | ||
| 2003-12-08 |
Fitobentos
| DATA | OKRZEMKI (wskaźnik okrzemkowy IO) | KLASA |
|---|---|---|
| 2003-01-13 | 0,45 | III |
| 2003-02-10 | ||
| 2003-03-12 | ||
| 2003-04-07 | ||
| 2003-05-07 | ||
| 2003-06-09 | ||
| 2003-07-08 | ||
| 2003-08-06 | ||
| 2003-09-08 | ||
| 2003-10-06 | ||
| 2003-11-12 | ||
| 2003-12-08 |
Makrofity
| DATA | MAKROFITY (Makrofitowy Indeks Rzeczny) | KLASA |
|---|---|---|
| 2003-01-13 | 38,00 | II |
| 2003-02-10 | ||
| 2003-03-12 | ||
| 2003-04-07 | ||
| 2003-05-07 | ||
| 2003-06-09 | ||
| 2003-07-08 | ||
| 2003-08-06 | ||
| 2003-09-08 | ||
| 2003-10-06 | ||
| 2003-11-12 | ||
| 2003-12-08 |
WNIOSKI:
Dla naszego rodzaju potoku chlorofil "a" nie jest brany pod uwagę w klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych.
Biorąc pod uwagę wskaźnik okrzemkowy IO nasz potok przyporządkowałyśmy do klasy III, zaś uwzględniając Makrofitowy Indeks Rzeczny zakwalifikowałyśmy go do klasy II. Aby wyznaczyć klasę naszego cieku pod względem Makrofitowego Indeksu Rzecznego musiałyśmy założyć, że nasz potok należy do potoków nizinnych żwirowych lub rzek nizinnych żwirowych. Nie mogłyśmy wyznaczyć klasy dla naszego potoku, ponieważ nie jest on uwzględniony w rozporządzeniu.
Ostatecznie nasz ciek zakwalifikowałyśmy do klasy III. Jest to stan ekologiczny umiarkowany. Wyboru klasy dokonałyśmy na podstawie wspólnej oceny elementów biologicznych. O wyniku oceny decyduje element biologiczny, któremu przypisano uprzednio najmniej korzystną klasę.
Elementy fizykochemiczne (wspierające element biologiczny)
Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny, w tym warunki termiczne
| DATA | TEMP_WOD | KLASA | ZAWI_OGOLN | KLASA |
|---|---|---|---|---|
| oC | mg/l | |||
| 2003-01-13 | 0,0 | I | 13,00 | II |
| 2003-02-10 | 1,0 | 19,00 | ||
| 2003-03-12 | 6,0 | 60,00 | ||
| 2003-04-07 | 2,0 | 8,00 | ||
| 2003-05-07 | 16,0 | 29,00 | ||
| 2003-06-09 | 21,0 | 3,00 | ||
| 2003-07-08 | 15,9 | 3,00 | ||
| 2003-08-06 | 19,0 | 2,00 | ||
| 2003-09-08 | 14,0 | 2,00 | ||
| 2003-10-06 | 9,0 | 2,00 | ||
| 2003-11-12 | 2,0 | 2,00 | ||
| 2003-12-08 | 2,0 | 8,00 | ||
| Wartość minimalna | 0,0 | 2,0 | ||
| Wartość średnia | 9,0 | 12,6 | ||
| Wartość maksymalna | 21,0 | 60,0 | ||
| Wartość 90 percentyla | 18,7 | 28,0 | ||
| Graniczna wartość wskaźnika właściwa dla otrzymanej klasy | <= 22 | 25 - 50 |
Pod względem tych wskaźników możemy zaklasyfikować potok do II klasy czystości, czyli stan ekologiczny tego potoku jest dobry.
Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe (warunki natlenienia) i zanieczyszczenia organiczne
| DATA | TLEN_ROZP | KLASA | BZT5 | KLASA | CHZT_MN | KLASA | OG_WEG_ORG | KLASA | CHZT_CR | KLASA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| mg O2/l | mg O2/l | mg O2/l | mg C/l | mg O2/l | ||||||
| 2003-01-13 | 12,100 | I | 2,900 | Poniżej stanu dobrego | 9,900 | Poniżej stanu dobrego | -1,000 | Brak danych | -1,000 | Poniżej stanu dobrego |
| 2003-02-10 | 13,400 | 3,400 | 10,300 | -1,000 | 38,900 | |||||
| 2003-03-12 | 12,100 | 8,800 | 15,300 | -1,000 | -1,000 | |||||
| 2003-04-07 | 13,200 | 3,100 | 9,700 | -1,000 | 53,100 | |||||
| 2003-05-07 | 10,300 | 4,500 | 11,900 | -1,000 | -1,000 | |||||
| 2003-06-09 | 10,100 | 3,000 | 10,300 | -1,000 | -1,000 | |||||
| 2003-07-08 | 9,200 | 3,800 | 12,300 | -1,000 | 45,900 | |||||
| 2003-08-06 | 9,100 | 2,500 | 10,000 | -1,000 | -1,000 | |||||
| 2003-09-08 | 9,200 | 1,900 | 9,100 | -1,000 | -1,000 | |||||
| 2003-10-06 | 10,200 | 1,300 | 5,900 | -1,000 | 35,500 | |||||
| 2003-11-12 | 9,900 | 1,800 | 7,100 | -1,000 | -1,000 | |||||
| 2003-12-08 | 12,000 | 9,900 | 10,400 | -1,000 | -1,000 | |||||
| Wartość minimalna | 9,100 | 1,300 | 5,900 | - | 35,500* | |||||
| Wartość średnia | 10,900 | 3,908 | 10,183 | - | 43,350* | |||||
| Wartość maksymalna | 13,400 | 9,900 | 15,300 | - | 53,100* | |||||
| Wartość 90 percentyla | 13,09 | 8,37 | 12,26 | - | 53,100* | |||||
| Graniczna wartość wskaźnika właściwa dla otrzymanej klasy | >= 7 | Wartości granicznej nie ustala się dla klasy poniżej dobrej | Wartości granicznej nie ustala się dla klasy poniżej dobrej | - | Wartości granicznej nie ustala się dla klasy poniżej dobrej |
* Wartość minimalna, średnia, maksymalna są liczone z 4 danych wartości, zaś zamiast wartości 90 percentyla dla ChZT_CR podana jest wartość najmniej korzystna, czyli maksymalna.
Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie świadczy o dobrym natlenieniu potoku, jednak inne wskaźniki z tej grupy nie pozwalają na jednoznaczne określenie stanu jakości wody, gdyż uzyskane wartości nie mieszczą się w granicach klasy I ani II. Przy niższych klasach nie ustala się wartości granicznych tych wskaźników.
Zestawienie poszczególnych wskaźników
Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie
| DATA | PRZ_ELEKTR | KLASA | SUB_RZP_OG | KLASA |
|---|---|---|---|---|
| µS/cm | mg/l | |||
| 2003-01-13 | 930 | II | 667 | II |
| 2003-02-10 | 929 | 615 | ||
| 2003-03-12 | 798 | 518 | ||
| 2003-04-07 | 834 | 603 | ||
| 2003-05-07 | 924 | 610 | ||
| 2003-06-09 | 864 | 585 | ||
| 2003-07-08 | 975 | 615 | ||
| 2003-08-06 | 941 | 640 | ||
| 2003-09-08 | 1046 | 731 | ||
| 2003-10-06 | 1041 | 711 | ||
| 2003-11-12 | 1045 | 724 | ||
| 2003-12-08 | 970 | 594 | ||
| Wartość minimalna | 798 | 518 | ||
| Wartość średnia | 941 | 634 | ||
| Wartość maksymalna | 1046 | 731 | ||
| Wartość 90 percentyla | 1044,6 | 722,7 | ||
| Graniczna wartość wskaźnika właściwa dla otrzymanej klasy | 1000 - 1500 | 500 - 800 |
| DATA | SIARCZANY | KLASA | CHLORKI | KLASA | WAPŃ | KLASA | MAGNEZ | KLASA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| mg SO4/l | mg Cl/l | mg Ca/l | mg Mg/ dm3 | |||||
| 2003-01-13 | 118,000 | I | 49,000 | I | -1,000 | II | -1,000 | I |
| 2003-02-10 | 139,000 | 58,000 | 159,900 | 22,100 | ||||
| 2003-03-12 | 108,000 | 43,000 | -1,000 | -1,000 | ||||
| 2003-04-07 | 126,000 | 63,000 | 132,900 | 20,300 | ||||
| 2003-05-07 | 121,000 | 52,000 | -1,000 | -1,000 | ||||
| 2003-06-09 | 114,000 | 60,000 | -1,000 | -1,000 | ||||
| 2003-07-08 | 154,000 | 74,000 | 140,100 | 23,000 | ||||
| 2003-08-06 | 96,000 | 61,000 | -1,000 | -1,000 | ||||
| 2003-09-08 | 136,000 | 67,000 | -1,000 | -1,000 | ||||
| 2003-10-06 | 135,000 | 75,000 | 142,600 | 25,500 | ||||
| 2003-11-12 | 109,000 | 63,000 | -1,000 | -1,000 | ||||
| 2003-12-08 | 117,000 | 67,000 | -1,000 | -1,000 | ||||
| Wartość minimalna | 96,000 | 43,000 | 132,900* | 20,300* | ||||
| Wartość średnia | 122,750 | 61,000 | 143,875* | 22,725* | ||||
| Wartość maksymalna | 154,000 | 75,000 | 159,900* | 25,500* | ||||
| Wartość 90 percentyla | 138,7 | 73,3 | 159,900* | 25,500* | ||||
| Graniczna wartość wskaźnika właściwa dla otrzymanej klasy | <= 150 | <= 200 | 100 - 200 | <= 50 |
* Wartość minimalna, średnia, maksymalna są liczone z 4 danych wartości, zaś zamiast wartości 90 percentyla dla wapnia i magnezu podana jest wartość najmniej korzystna, czyli maksymalna.
Na podstawie tej grupy wskaźników kwalifikujemy potok Decanka do klasy II jakości wody, a więc wody o dobrym stanie ekologicznym. Zawartość siarczanów, chlorków i magnezu świadczy o I klasie, jednak pozostałe wskaźniki umieszczają potok w klasie II.
Zestawie poszczególnych wskaźników
Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne (substancje biogenne)
| DATA | AZ_ AMONOW | KLASA | AZ_OG_ KJEL | KLASA | AZ_ AZOTAN | KLASA | AZ_ OGOLNY | KLASA | FSFR_ OGP | KLASA |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| mg N-NH4/l | mg N/l | mg N-NO3/l | mg N/l | mg P/l | ||||||
| 2003-01-13 | 1,500 | II |
2,370 | Poniżej stanu dobrego | 1,920 | Poniżej stanu dobrego | 4,320 | II | 0,200 | Poniżej stanu dobrego |
| 2003-02-10 | 0,260 | 1,590 | 7,950 | 9,600 | 0,240 | |||||
| 2003-03-12 | 0,460 | 4,700 | 5,640 | 10,400 | 0,420 | |||||
| 2003-04-07 | 0,150 | 1,210 | 5,100 | 6,350 | 0,220 | |||||
| 2003-05-07 | 0,370 | 0,980 | 1,800 | 2,840 | 0,330 | |||||
| 2003-06-09 | 0,250 | 1,340 | 1,260 | 2,630 | 0,620 | |||||
| 2003-07-08 | 2,700 | 3,760 | 1,720 | 5,710 | 1,550 | |||||
| 2003-08-06 | 0,370 | 1,720 | 1,120 | 2,860 | 1,190 | |||||
| 2003-09-08 | 0,250 | 0,840 | 1,520 | 2,370 | 0,810 | |||||
| 2003-10-06 | 0,250 | 1,400 | 4,700 | 6,150 | 1,040 | |||||
| 2003-11-12 | 0,550 | 2,240 | 5,850 | 8,160 | 1,350 | |||||
| 2003-12-08 | 1,520 | 3,000 | 1,200 | 4,280 | 0,990 | |||||
| Wartość minimalna | 0,150 | 0,840 | 1,120 | 2,370 | 0,200 | |||||
| Wartość średnia | 0,719 | 2,096 | 3,315 | 5,473 | 0,747 | |||||
| Wartość maksymalna | 2,700 | 4,700 | 7,950 | 10,400 | 1,550 | |||||
| Wartość 90 percentyla | 1,518 | 3,684 | 5,829 | 9,456 | 1,334 | |||||
| Graniczna wartość wskaźnika właściwa dla otrzymanej klasy | 0,78 – 1,56 | Wartości granicznej nie ustala się dla klasy poniżej dobrej | Wartości granicznej nie ustala się dla klasy poniżej dobrej | 5 - 10 | Wartości granicznej nie ustala się dla klasy poniżej dobrej |
Ponownie nie jesteśmy w stanie określić stanu ekologicznego potoku. Zawartość azotu ogólnego i amonowego świadczy o II klasie wody, zaś ogólny azot Kjeldahla, azot azotanowy i fosfor ogólny nie pozwalają jednoznacznie określić stanu ekologicznego potoku. Możemy stwierdzić więc jedynie, że klasa potoku jest poniżej II, czyli poniżej stanu dobrego.
Zestawienie poszczególnych wskaźników
WNIOSKI:
Po przeanalizowaniu wszystkich elementów fizykochemicznych ostatecznie możemy stwierdzić, że dana rzeka należy do klasy poniżej stanu dobrego.
O negatywnej ocenie zdecydowały przede wszystkim wskaźniki tlenowe (BZT5, ChZT MN, ChZT Cr) oraz
biogenne (azot ogólny Kjeldahla, azot azotanowy, fosfor ogólny).