Maszyny do prac ziemnych koparka, spycharka, ładowarka, koparko-ładowarka, równiarka, zgarniarka, wozidło, walec, kruszarka. Wg norm: maszyny i urz do robót bud ziemnych: ładowarki, spycharki, równiarki, zgarniarki, zrywarki. Maszyny pomocnicze do robót bud ziemnych: ciągniki, wywrotki, nośniki osprzętu, układarki do rur. Osprzęty do robót bud: karczujące, oczyszczające, kopiące, ładujące, spychające, zrywająco-kruszące, dźwigowe, holowniczo-wyciągowe, inne. Maszyny do zagęszczania gruntu i mieszanki betonowej: wibratory do zagęszcz betonu, walce drogowe statyczne, wibracyjne, zagęszczarki gruntu. Maszyny i urządzenia do robót palowych: kafary, młoty kafarowe. Maszyny i urz do produkcji i transportu mieszanek betonowych: przesiewacze, gniotowniki do surowców mineral., kruszarki do surowców mineral., betoniarki, betonownie, dozowniki składników, pompy do mieszanek betonowych, betonomieszarki. Maszyny do robót izolacyjnych i zbrojarskich; maszyny i urz do robót wykończ; maszyny transportu bliskiego.

Historia: 1420-Giovanni Fontana-pierwsze urządzenie które przypomina koparkę, 1703-chwytak Geoffe’a-dwa niezależne układy podnoszenia i zamykania łyżki, 1726-chwytak i koparka Duboisa-podobny do obecnie stosowanych układ kinematyczny pozwalający na obrót ramienia oraz otwieranie i zamykanie łyżki i jej obrót, 1834-Otis-koparka parowa, 1858-brytyjski patent „niekończącej się drogi” czyli gąsienica, 1888-równiarka drogowa, 1922-koparka mechaniczna-linowa, gąsienicowa, 1924-BM Volvo-pierwsza w Europie samojezdna równiarka, 6t, 22KM, 1959-Caterpillar-prototyp ładowarki kołowej średniej wielkości, model 944

Rodzaje budowli zmiennych ze wzgl na rodzaj budownictwa stałe budowle ziemne [podtorze ziemne dla kolei i dróg kołowych; kanały żeglowne, kanały nawadniające, roboty z zakresu regulacji rzek i potoków; zapory wodne ziemne, obwałowania rzek i potoków; roboty niwelacyjne dla zakładów przemysłowych i osiedli mieszkaniowych, dla lotnisk, stadionów itp.]; czasowe budowle ziemne [wykopy pod budynki mieszkalne, przemysłowe, mosty, zapory wodne, śluzy, nadbrzeża; rowy dla instalacji kanalizacyjnych, wodociągowych, dla kabli, sieci gazowych] ze wzgl na wielkość wykopu szerokoprzestrzenne [szer>1,5m, dł nieogr.]; wąskoprzestrzenne [szer<1,5m, dł nieogr.]; jamiste [szer i dł<1,5m]

Na placu budowy zasada bilansu objętości gruntu

Zasady postępowania na placu budowy dobór właściwych maszyn; dobór właściwej wielkości maszyn; dobór zestawu maszyn (wydajność, ilość); analiza wydajności eksploatacyjnej; analiza kosztów Ośrodek gruntowy-ośrodek nieciągły, trójfazowy (faza stała-ziarna i cząstki; faza ciekła-woda; faza gazowa-powietrze,para wodna,gazy) Frakcje-ziarna i cząstki gruntu są dzielone wg wielkości na grupy zwane frakcjami (kamienista d>40mm; żwirowa d=40-2; piaskowa d=2-0,05; pyłowa d=0,05-0,002; iłowa d<0,002mm) Z wykresów krzywych uziarnienia można wyznaczyć: procentowe zawartości poszczególnych frakcji, średnice cząstek d10,d30,d60-średnice które z mniejszymi stanowią odp ilość %. Uziarnienie gruntu charakteryzują dwa wskaźniki wsk krzywizny uziarnienia C=(d30^2)/(d10*d60) wsk różnoziarnistości U=d60/d10 Podział gruntów od różnoziarnistości równoziar U 1do5-piaski wydmowe, lessy, różnoziar U 5do15-gliny holoceńskie, b. różnoziar U>15-gliny zwałowe, pospółki. Grunt dobrze uziarniony jeśli C 1do3, U>4dla żwirów, U>6dla piasków Parametry opisujące własności fizyczne podstaw cechy fiz: wilgotność w, gęstość właściwa ro_s, gęstość objętościowa ro pochodne stopień zagęszczenia ID, wsk zagęszczenia Is, gęstość obj szkieletu gruntowego ro_d, porowatość n, wsk porowatości e, wilgotność całkowita w, stopień wilgotności Sr, wsk plastyczności IP, stopień plastyczności I_L. V (obj gruntu)=Vs(obj szkieletu)+Vw(obj wody)+Va(obj powietrz)=Vs+Vp(obj porów) mm(masa gruntu wilgotnego)=ms(masa szkieletu)+mw(masa wody)

wilgotność gruntu w-procentowy stosunek masy wody mw zawartej w jego porach do masy szkieletu gruntowego ms. W=mw/ms*100%

wilgotność naturalna-wilgotność, jaką ma grunt w stanie naturalnym

gęstość objętościowa gruntu ro-stosunek masy próbki gruntu do obj tej próbki łącznie z porami ro=mm/V, gamma(ciężar objętościowy)=ro*g

gęstość właściwa gruntu ro_s-gęst właść szkieletu gruntowego-stosunek masy szkieletu ms do jej objętości Vs, ro_s=ms/Vs

gęstość objętościowa szkieletu gruntowego ro_d-stos masy szkieletu do jej obj pierwotnej ro_d=ms/V=100ro/(100+wn)

porowatość n-stosunek obj porów do całej obj próbki n=Vp/V=1-ro_d/ro_s

wsk porowatości e-stos obj porów Vp do obj cząstek gruntu Vs e=Vp/Vs=ro_s/ro_d-1, n=e/(e+1)

stopień wilgotności Sr-stos obj wody w próbce do obj porów Sr=Vw/Vp=W*ro_s/(100*ro_w*e)

wilgotność całkowita-wilgotność jaką ma grunt przy całkowitym wypełnieniu porów wodą (Sr=1)

Konsystencje gruntów spoistych –plastyczna, płynna, zwarta

Granice konsystencji Wl-gran płynności (płynna i plastyczna), Wp-gran plastyczności (plastyczna i zwarta), Ws-gran skurczalności (półzwarty i zwarty, po jej osiągnięciu mimo dalszego wysychania nie zmienia swojej obj)

wsk plastyczności Ip-różnica między granicą płynności i plastyczności, ozn ile wody w % w stosunku do masy szkieletu wchłania dany grunt przy przejściu z półzwartego w płynny Ip=Wl=Wp

stopień plastyczności I_L­ Il=(Wn-Wp)/(Wl-Wp)

wilgotność optymalna w_opt-taka przy której uzyskuje się największe zagęszczenie w przypadku gruntów spoistych i niektórych niespoistych.

Cechy gruntów-główne: gęstośćwłaśc, ziarnistość, porowatość, stopień zagęszcz, wilgotn, plast, spójność, tarcie wewn i zewn, inne: geneza powstania, wielowarstwowość budowy, różne krzt, cząstek stałych, różne struktury budowy, anizotropowość, przyczepność, kąt usypowy

metody badań wytrzymałości gruntów i skał badanie wytrzym na ścinanie, próba trójosiowego ściskania, jednoosiowego ściskania, poprzecznego ściskania (test brazylijski)

Opis procesu urabiania gruntów 1. Charakter ruchu narzędzia a)translacyjny vs=vt b)złożony (translac_obrotowy), 2. Kształt toru skrawania a)ograniczony, krzywoliniowy b)nieograniczony, 3. Kształt narzędzia 4. Kształt powierzch gruntu urabianego, 5. Strukt i param gruntu oraz param oddział narzędzi na grunt. Proces może mieć charakter stały lub cyklicznie ustalony-zrywarka, równiarka; samopodobny; zmienny

Metody analizy procesów urabiania –przybliżone i badania techn; met. Nośności graniczne (ścisłe, przybliżone); met opisu ruchu narzędzia. Met przybl i bad techn-opory urabiania są superpozycją różnych oporów: Fu=Fs(skrawania)+Ft(tarcia)+Fp(przemieszczania)+Fn(napełniania)+Fh(podnoszenia)

Metoda Dombrowskiego-dobrze przybliża opór skrawania: Ws=F*K F-przekrój pow. Skrawania, K-jednostkowy opór skrawania wyzn z doświadczeń.

Metoda Wetrowa-uwzględnia przestrzenny mechanizm procesu skrawania i wpływ kąta skrawania na wartość oporu

Metoda Zelenina-za punkt wyjścia przyjęty parametr zwięzłości gruntu C uwzględniający m.in. wpływ wilgotności

Opory odspajania Ws=l*K_l l-dł odspajanej warstwy, k_L-jednostk liniowy opór odspajania

Podział koparek źródło napędu spalinowe, spal-elektr, elektr; rodzaj osprzętu roboczego przedsiębierne, podsiębierne, z osp. Chwytakowym; na sposób napędu osprzętu mechaniczne (linowe), hydrauliczne. Układy zwodzenia podparty, podwieszony, korbowy

podział kruszarek, mobilność: stacjonarne, częściowo ruchome, przewoźne na podwoziu kołowym lub gąsienicowym ogólnie 1. Szczękowe –z dolnym lub górnym zawieszeniem szczęki ruchowej; dwurozporowe; jednorozporowe; inne specjalnej konstrukcji; 2. Stożkowe; 3. Walcowe; 4. Uderzeniowe: obciążone w sposób cykliczny (szczękowe), obciążone w sposób ciągły (walcowe, stożkowe, uderzeniowe)