20.12.2011
Istota motywacji
Motywacja to mechanizm psychologiczny uruchamiający i organizujący zachowanie człowieka. Są to czynniki, które nadają energię zachowaniu osobnika i ukierunkowują je. Jest to stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania. Istotą motywowania jest stworzenie warunków, w których pracownik jest w stanie dawać z siebie maksimum wysiłku w danej chwili.
Źródła i rodzaje motywacji
wewnętrzna – pobudza do działania , które ma wartość samo w sobie. Zainteresowanie lub zamiłowanie do czegoś.
zewnętrzna – to zachęta do działania , które jest nagradzane lub pozwala uniknąć kary. Sprzyja temu system nagród i kar oraz zbiór przepisów regulujących postępowanie.
Motywację można pobudzać stosując dodatnie lub ujemne bodźce. Wyróżniamy więc motywację pozytywną, a także negatywną.
Teorie motywacji
teorie treści. Głównym źródłem motywacji są przede wszystkim nieuświadomione impulsy wewnętrzne(potrzeby) powodują, że człowiek postępuje w określony sposób. Teorie te zajmują się tym, co się motywuje.
Teorie procesu. Określają, w jaki sposób i przez jakie cele motywowane są poszczególne osoby. Podejściami od strony procesu są teorie: oczekiwań i sprawiedliwości. Kładą nacisk na to, jak się motywuje.
Teorie wzmocnienia. Zajmują się tym, w jaki sposób skutki poprzedniego działania wpłyną na ich zachowanie w przyszłości. Kładą nacisk na sposoby modyfikacji i uczenia się zachowań.
Piramida potrzeb A.Maslowa.
Potrzeby niższego rzędu
Potrzeby fizjologiczne - odpowiednie płace i środowisko pracy, zapewnienie oświetlenia, wentylacja.
Potrzeby bezpieczeństwa - dotyczą ciągłości zatrudnienia, odpowiedni program świadczeń ubezpieczeniowych i emerytalnych.
Potrzeby wyższego rzędu
Potrzeby afiliacji – obejmują potrzebę przynależności, przywiązania, kontaktów społecznych
Potrzeby szacunku – dotyczą pozytywnego obrazu we własnych oczach i uznania oraz szacunku u innych
Potrzeby samorealizacji- obejmują możliwość realizacji swoich pragnień oraz zainteresowań.
Istota koncepcji Maslowa jest to, że aby potrzeby wyższego rzędu były spełnione, podstawą jest zaspokojenie potrzeb niższego rzędu na zadowalającym, satysfakcjonującym poziomie.
Teoria F.Herzberga
Zadowolenie lub niezadowolenie z pracy kształtuje się pod wpływem dwóch niezależnych zestawów czynników, tj. motywacji i higieny psychicznej.
Czynniki motywujące to elementy umożliwiające pełne wykorzystanie możliwości intelektualnych. Odpowiadają potrzebom samorealizacji i szacunku. Motywatory to : osiąganie sukcesów, uznanie, poczucie odpowiedzialności oraz możliwości rozwoju i awansu,
Czynniki higieny decydują o psychologicznym i społecznym komforcie pracy, są to: stosunki z przełożonymi, polityka personalna , warunki pracy , bezpieczeństwo i stałość pracy, nadzór, uposażenie i życie osobiste. Odpowiadają potrzebom fizjologicznym bezpieczeństwa i afiliacji (przynależności)
Teoria oczekiwań Victora H.Vrooma
Sugeruje , że motywacja zależy od siły ludzkiego pragnienia i oczekiwanego prawdopodobieństwa jego zaspokojenia. Jeżeli dotrzymanie terminu wykonania zadania przyniesie osobie pochwałę, a niedotrzymanie niezadowolenie i jeżeli osoba woli pochwały , to będzie motywowana do terminowego wykonania zadań. Jeśli natomiast przewiduje, że dotrzymanie terminu nie przyniesie pochwały, może nie odczuwać motywacji do pracy
Teoria sprawiedliwości wg J.Stacy Adamsa.
Ludzie dążą do sprawiedliwości społecznej w postaci nagród uzyskiwanych w związku z ich osiągnięciami. Teoria sugeruje, że ludzie postrzegają swoje wyniki w powiązaniu z wnoszonym wkładem, porównując je z innymi członkami grupy. Proces porównywania przedstawia się następująco:
Wyniki moje Wyniki innych
=
Nakłady moje Nakłady innych
Teoria wzmocnienia wg B.F Skinnera:
Zachowanie wywołujące nagrody będzie prawdopodobnie powtarzane. Można zatem doprowadzać do wzmocnienia lub osłabienia reakcji. Zaleca się stosowanie wzmocnienia pozytywnego. Kara wskazuje jedynie to, czego nie należy robić, zamiast to co należy robić. Prowadzi to najczęściej do popełnienia kolejnych błędów, w czasie gdy osoba próbuje wyszukać zachowanie, które nie pociągnie za sobą kary. Wywołuje też uraz , który prowadzi do obniżenia efektywności zachowania.
Reguły modyfikacji zachowań:
Nie nagradzaj wszystkich jednakowo.
Brak reakcji może modyfikować zachowania.
Powiedz podwładnym, co mogą zrobić, aby uzyskać wzmocnienie.
Powiedz podwładnym co robią źle.
Nie udzielaj kary w obecności innych.
Bądź sprawiedliwy.