Województwo łódzkie

1. Przemysł

W analizie możliwości rozwojowych regionu wymienić należy:

• wielofunkcyjną, bogatą strukturę gospodarczą (włókiennictwo, energetyka,

• przemysł spożywczy, chemiczny i przemysł materiałów budowlanych);

• rozbudowę infrastruktury komunikacyjnej;

• prężne środowisko gospodarcze;

• duże zasoby – średnio- i wysokowykwalifikowanej kadry.

Gospodarka województwa ma charakter przemysłowo-usługowy (w centrum) i rolniczy (na pozostałych obszarach). Województwo łódzkie jest nadal największym w Polsce rejonem produkcji przemysłu lekkiego, głównie włókienniczego i odzieżowego. Poza tym rozwinął się przemysł chemiczny, maszynowy. W samej Łodzi pracuje blisko 100 tys. osób w przemyśle i budownictwie, stanowią one 35%8 zatrudnienia w przemyśle całego województwa. Przemysł paliwowo-energetyczny stanowi nową specjalizację województwa (jego początki sięgają 80. lat poprzedniego wieku) i rozwija się wraz z rozwojem okręgu bełchatowskiego. Zasoby węgla brunatnego wynoszą 1,8 mld ton.W kopalni „Bełchatów” wydobywa się ponad 50% całego pozyskania tego surowca w kraju. Wykorzystuje się go w elektrowni cieplnej, największej w Polsce. Powstało tam również kilka przedsiębiorstw związanych z działalnością kopalni. Uprzemysłowienie województwa łódzkiego jest nierównomierne i zróżnicowane. Przemysł jest zlokalizowany głównie w ośrodkach powiatowych. Ze względu na stopień uprzemysłowienia wyodrębnić można trzy główne i najważniejsze pod tym względem grupy powiatów:

– wysoko uprzemysłowione: Łódź i Piotrków Trybunalski – miasta na prawach

powiatu i powiaty: bełchatowski, pabianicki, zgierski oraz piotrkowski;

– średnio uprzemysłowione: powiaty – kutnowski, tomaszowski, radomszczański,

zduńskowolski, wieruszowski, opoczyński, łódzki wschodni, wieluński,

łowicki, skierniewicki z miastem –Skierniewice;

– słabo uprzemysłowiony: łęczycki, pajęczański, poddębicki, rawski, łaski, sieradzki.

Do wiodących gałęzi przemysłu zalicza się:

– przemysł lekki,

– przemysł elektromaszynowy,

– przemysł spożywczy,

– przemysł chemiczny,

– przemysł paliwowo-energetyczny.

Województwo łódzkie ma położenie tranzytowo-węzłowe, co jest jego największym atutem. W regionie największą rolę pełni transport drogowy, którego szkielet tworzą: autostrady: (A1 i A2), drogi ekspresowe (S-8 i S-14), drogi główne ruchu przyspieszonego, drogi główne i zbiorcze. Przez obszar województwa łódzkiego przebiegają dwa transeuropejskie korytarze transportowe: wschód-zachód (obejmujący autostradę A2 i magistralę kolejową E20) oraz północ-południe (obejmujący autostradę A1 i magistralę węglową Śląsk – Porty oraz Centralną Magistralę Kolejową). W Łodzi znajduje się Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta, obsługujący maszyny średniego zasięgu (tanie linie lotnicze), samoloty prywatne, samoloty sanitarne, aeroklub dla celów szkoleniowych.

Łódzkie jest również województwem, którym interesują się inwestorzy zagraniczni. Do największych należą:

• Saint – Gobain (szkło)

• Philips (maszyny i aparaty elektryczne)

• ABB (przemysł maszynowy)

• Danone (przemysł spożywczy)

• Coca-Cola (przetwórstwo spożywcze)

• BP International (dystrybucja produktów paliwowych)

2. Rolnictwo

Zdecydowaną większość powierzchni regionu stanowią tereny rolnicze, dlatego też praca w rolnictwie stanowi istotne źródło dochodów dla znacznej części mieszkańców. Najbardziej korzystne warunki przyrodnicze, wysoki udział wykorzystania użytków rolnych i rolniczej przestrzeni produkcyjnej, rozwinięta specjalizacja produkcji rolnej oraz niski stopień urbanizacji cechuje północne obszary województwa, w pasie Łęczyca–Kutno–Łowicz. Gospodarstwa rolne są rozdrobnione – dominują gospodarstwa małe (średnia wielkość 6,3 ha; zaledwie 5% – powyżej 15 ha). Najlepsze warunki rozwoju rolnictwa ma północno-zachodnia część województwa (powiaty: kutnowski, łęczycki, łowicki, skierniewicki, rawski). Tam też produkcja jest wysoka dzięki dobrze rozwiniętemu warzywnictwu i sadownictwu. Województwo Łódzkie charakteryzuje się:

• minimalnym udziałem gruntów klas lepszych, tj. klas I i II (0,92%)

• posiada również mniejszy niż średnia krajowa udział w gruntach ornych gleb klasy III i IV (52,91%)

• gleby słabe klas V, VI wraz z VI zajmują 46,15% powierzchni użytków rolnych

Problemy rolnictwa w województwie łódzkim to nadprodukcja artykułów rolnych i trudności z ich sprzedażą. Szansą dla obszarów wiejskich będą w przyszłości: wspieranie przez państwo działalności rolniczej na tych obszarach, na których jest ona uzasadniona ekonomicznie (na ziemiach o słabszym potencjale przyrodniczym i społecznym powinna nastąpić zamiana użytków rolnych na leśne lub inne nierolnicze formy użytkowania), stworzenie większych gospodarstw nastawionych na produkcją rynkową wysokiej jakości, wzrost wymiany handlowej artykułów rolnych z innymi regionami Polski oraz rozwój przemysłu przetwarzającego produkty rolne.

3. Zasoby surowców mineralnych

 węgiel brunatny – Bełchatów odkrywkowa eksploatacja

 surowce skalne (wapienie, margle, piaski, żwiry, iły); w rejonie Działoszyna i Sulejowa-kopalnia wapieni jurajskich i Tomaszowa Mazowieckiego-kopalnie piasków kwarcowych

 wody mineralne (górnokredowe)

 Podłoże geologiczne województwa łódzkiego zbudowane jest głównie z pasmowo nałożonych formacji jury i kredy, reprezentowanych głównie przez wapienie, margle, dolomity, kredę i opoki, częściowo przez piaski i piaskowce oraz mułowce.

 Do surowców mineralnych związanych ze starszym podłożem należą permskie sole kamienne i potasowe (wsady solne) oraz wody mineralne i termalne. Niewielkie złoża syderytów związane są z formacją środkowej jury. Specyficzna budowa geologiczna regionu zdeterminowała lokalizację i wielkość zasobów wód podziemnych (dotyczy Głównych Zbiorników Wód Podziemnych)

 W wyraźnych obniżeniach terenu i rowach tektonicznych zachodziła w miocenie akumulacja mułów i piasków z wkładkami węgla brunatnego. Rów tektoniczny Kleszczowa liczący obecnie ok. 65 km długości, 3-4 km szerokości gromadzi znaczne zasoby węgla brunatnego. Wśród osadów czwartorzędowych znaczenie gospodarcze mają gliny, iły oraz piaski i żwiry i lokalne torfy. Eksploatacja tych surowców odbywa się w licznych, ale na ogół małych kopalniach odkrywkowych.

4. Ochrona środowiska

 System ochrony krajobrazu obejmuje prawie 9% powierzchni województwa (ok. 1800 km²). Istnieje 89 rezerwatów i 7 parków krajobrazowych:

 Załęczański Park Krajobrazowy,- ochrona krajobrazu jurajskiego, w tym bogactwa form krasowych takich jak: wapienne skałki ostańcowe, jaskinie, ponory i leje krasowe oraz wywierzyska a także ochrona miejscowej flory i fauny.

 Spalski Park Krajobrazowy,- Należy podkreślić występowanie zwierzyny grubej, a zwłaszcza dzików, saren, jeleni szlachetnych i danieli. Interesującym miejscem jest Ośrodek Hodowli Żubrów w Książu k. Smardzewic, znajdujący się od 1976 r. pod zarządem Kampinoskiego Parku Narodowego.

 Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich,- chroni unikatowy w Polsce środkowej krajobraz wyżynny uformowany na obszarze między Łodzią, Brzezinami i Strykowem. Do najcenniejszych walorów parku należy wyjątkowo bogata rzeźba terenu, podlegająca nadal żywym procesom geomorfologicznym, a także fragmenty naturalnej szaty roślinnej, związanej zwłaszcza z licznymi źródliskami i strumieniami oraz interesująca fauna. Największe rzeki Parku - Bzura, Moszczenica i Mrożyca wraz z licznymi źródłami i czystymi strumieniami tworzą gęstą sieć wodną. Do ciekawostek należy liczna grupa występujących tu rzadkich bezkręgowców żyjących wyłącznie w Polsce Południowej lub nawet tylko w górach, a także gatunki saprofagiczne mające jedyne stanowiska w Polsce (dwa gatunki muchówek).

Rezerwaty przyrody

 8 typów rezerwatów:

rezerwaty leśne (67) - w celu ochrony pozostałości naturalnych ekosystemów, wiekowych drzewostanów (np. Dęby w Meszczach), rzadkich gatunków drzew (np. cisy w rezerwacie Jasień) oraz stanowisk drzew rosnących na granicy geograficznego zasięgu gatunku.

rezerwaty torfowiskowe (6) są szczególnie cenne gdyż obejmują ekosystemy potencjalnie najbardziej narażone na degradację np: Torfowisko Rąbień - jedyny rezerwat ścisły na terenie województwa

 rezerwaty florystyczne (9) - ustanowiono je dla ochrony miejsc występowania rzadkich gatunków roślin np. Długosz Królewski w Węglewicach.

 rezerwaty krajobrazowe (2) obejmują obszary zawierające obiekty o dużych walorach krajobrazowych. W województwie utworzono jak na razie 2 tego typu rezerwaty: Góra Chełmo oraz Niebieskie Źródła

 Pozostałe typy rezerwatów reprezentowane są przez pojedyncze obiekty:

 rezerwat faunistyczny Jeziorsko - rezerwat chroniący ostoję ptaków na zbiorniku zaporowym. Jest to jednocześnie największy rezerwat na terenie województwa łódzkiego.

 rezerwat wodny Rawka - jeden z kilku rezerwatów wodnych w Polsce obejmujących rzekę na całej długości.

 rezerwat słonoroślowy Błonie - rezerwat ten miał chronić roślinność halofilną, niestety stracił rację istnienia wskutek osuszania torfowisk w dolinie Bzury.

 rezerwat przyrody nieożywionej Węże - rezerwat chroniący wapienne wzgórze ostańcowe.

Pomniki przyrody

 Według danych z początku 2003 r. na liście pomników przyrody województwa łódzkiego znajdowało się 3.996 obiektów w tym: 3.807 pojedynczych drzew, 108 grup drzew, 50 zabytkowych alei, 12 głazów narzutowych oraz 19 skałek, grot i jaskiń.

 Obszary chronionego krajobrazu zajmują powierzchnię ponad 187 tys. ha, co stanowi 10.29 % ogólnej pow. woj. łódzkiego

 Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe. Tą formą ochrony przyrody objęto na terenie województwa łódzkiego ponad 10 tys. ha co stanowi 0.53 % pow. woj.

 Powierzchnia utworzonych użytków ekologicznych wynosi 1.128 ha, co stanowi 0.06 % ogólnej pow. woj.