Wykład 4
Publiczne zasoby informacyjne
Typologia zasobów:
władza (władztwo administracyjne),
wiedza (centralne miejsce w społecznym systemieinformacyjnym),
środki finansow,
organizacja (ludzki i rzeczowy substrat administracji).
Takie podejściepozwala na analizowanie prawnych uwarunkowań wykorzystania poszczególnych zasobów administracji i zasobów innych podmiotów („aktorów”) polityki publicznej oraz założenie, że o tym, na ile zasoby te są wykorzystywane racjonalnie i celowo, etycznie i ekonomicznie- współdecyduje dobór poszczególnych indywidualnych, generalnych i niestandardowych instrumentów działania administracji.
Infrastruktura informacyjna:
zakres niezbędnych zasobów informacyjnych admin istracji można rozpatrywać w kontekście prawa do informacji umocowanego w prawie międzynarodowym, europejskim, konstytucyjnym i administracyjnym.
Refleksem prawa do informacji jest w tym ujęciu obowiązek posiadania przez władze publiczne zasobówinformacyjnych pozwalających na jego urzeczywistnienie.
W teorii i w prawie europejskim publiczne zasoby informacyjne nazywane są obecnie często infrastrukturą informacyjną. Są to urządzenia, instalacje i usługi, powiązane ze sobą funkcjonalnie lub jako powiązane funkcjonalnie systemy i obiekty. To kompleks instytucji, systemów i zasobów.
W ramach infrastruktury informacyjnej państwa wyodrębnia się normy informacyjne, zasoby informacji, systemy informacyjne, instytucje informacyjne oraz struktury organizacyjne i urządzenia techniczne, wspomagające gromadzenie, przechowywanie, przetwarzanie i przekazywanie informacji w procesach i systemach informacyjnych.
Struktura publicznych zasobów informacyjnych:
Według kryterium celowościowego można wyróżnić zasoby niezbędne do stanowienia, stosowania i przestrzegania prawa albo informacje zbierane na potrzeby postępowania administracyjnego i prowadzenia rejestrów oraz informacje o działalności samej administracji.
Według tradycyjnych prawnych ujęć sposobu agregowania danych: dokumenty, akta i rejestry.
Wyróżnia się też: akta spraw, rejestry publiczne, dzienniki urzędowe, Biuletyn Informacji Publicznej, statystykę publiczną, archiwa i inne.
Rdzeniem publicznych systemów informacyjnych są rejestry administracyjne i sądowe.
Rejestry publiczne definiowane są w ustawie o informatyzacji jako- rejestry, ewdencje, wykazy, listy, spisy albo inna forma ewidencji, służące do realizacji zadań publicznych, prowadzone przez podmiot publiczny na podstawie odrębnych przepisów ustawowych. W ustawie o informatyzacji odrębnie od rejestru zdefiniowano system teleinformatyczny obsługujący rejestr, a więc warstwę technologiczną, natomiast w ustawie o statystyce publicznej z 1995r.- wprowadzono pojęcie systemu informacyjnego obejmującego zasób informacyjny i narzędzia informatyczne, przy czym dane rejestrów urzędowych nazwano w tej ustawie danymi systemów informacyjnych administracji.
Rejestry publiczne:
Zgodnie z zawężającą, w stosunku do ustawy o informatyzacji, definicją sformułowaną przez Tomasza Staweckiego, rejestr publicny to jawny zbiór informacji o osobach, rzeczach lub prawach, utworzony zgodnie z przepisami obowiązującego prawa, prowdzony przez organ rejestrowy o charakterze publicznym, przyjęcie, utrwalenie, a następnie ujawnienie określonych w nim informacji następuje co do zasady w drodze deyzji, ponadto prowadzenie rejestru i ujawnianie zawartych w nim danych rodzi skutki prawne zarówno dla osoby, której wpis dotyczy, jak i dla organu.
Jednak nawet prowadzenie tak rozumianych rejestrów ma podstawy w kilkuset ustawach i rozporządzeniach. W maju 2008r. podstawy prawne 267 rejestrów stanowiło 157 ustaw i 174 rozporządzenia.
Poszczególne rejestry z reguły prowadzone są na podstawie ustawy i wykonawczego rozporządzenia.
W przepisach określa się z reguły organy rejestrowe i ich aparat pomocniczy, funkcje zbioru i jego strukturę, zakres gromadzonych danych, podmioty zobowiązane do dostarczania danych i sposobów ich udostępniania i wykorzystania, w tym opłaty.
Do wielu aktów wprowadzane są w ramach nowelizacji przepisy odnoszące się do nośników elektronicznych i przekazu sieciowego a ponadto informatyzacja powoduje uchwalenie nowych aktów ustawowych odnoszących się do informatyzowanych rejestrów.
Organy rejestrowe:
Organami rejestrowymi są sądy i inne organy, głównie organy administracji publicznej.
Sądy są organami rejestrowymi dla 5 wielkich i ważnych fejestró:
2 rejestrów podmiotowych: Krajowy Rejestr Sądowy (w którym scalono ponad 20 istniejących wcześniej zbiorów ewidencyjnych ujednolicając przy okazji procedury) oraz Ewidencja partii politycznych
3 rejestrów przedmiotowych: Księgi wieczyste, rejestr zastawów oraz rejestr czasopism i dzienników.
Organy administracji są organami rejestrowymi ponad 250 rejestrów, przy czym organy samorządu terytorialnego są m.in. właściwe dla prowadzenia terytorialnych segmentów wielkich zbiorów ogólnokrajowych, które separują wykonywanie zadań w poszczególnych wydziałach urzędów i utrudniają komunikacją poziomą w jednostkach samorządu.
Kompetencje organów rejestrowych obejmują: notyfikacją albo wpis i kontrolę, ujawnianie albo ochronę poufności, ewentualne pobieranie opłat, skreślanie i zgłasznie do bazy metadanych.
Największe administracyjne zbiory ewidencyjne:
Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności (PESEL) rejestr prowadzony od 1979r. na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn. Dz.U. z 2006r. nr 139, poz. 993 ze zm.) przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON) rejestr prowadzony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995r. o statystyce publicznej i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej.
Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT) to rejestr urzędowy podziału terytorialnego kraju prowadzony przez Prezesa GUS, funkcjonujący w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 czerwca 1995r. oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostpnianaia krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji publicznej i jednostek samorządu terytorialnego.
Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców (CEPiK)- prowadzona w systemie teleinformatycznym obejującym centralną bazę danych gromadzącą dane i informacje o pojazdach, ich właścicielach i posiadaczach oraz osobach posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami. Ewidencję prowadzi minister właściwy do spraw administracji publicznej w systemie teleinformatycznym na podstawnie ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym.
Krajowa Ewidencja Podatników (KEP) prowadzona jest przez ministra finansów na podstawie ustawy z dnia 13 października 1995r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Dane zawarte w ewidencji objęte są tajemnicą skarbową.
Ewidencja gruntów i budynków (EGIB) prowadzona jest na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989r. oPrawo geodezyjne i kartograficzne przez starostów i obejmuje informacje dotyczące gruntów- ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów urzytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentó, budynków oraz lokali, w ewidencji gruntów i budynków wskazuje się także : informacje dotyczące właściciela, wpisu do rejestru zabytków oraz wartości nieruchomości. Sposób zakładania i prowadzenia ewidencji gruntów i b udynków określa Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.
Rejestry sądowe:
Krajowy Rejestr Sądowy- KRS –podstawowym aktem przawnym odnoszącym się do KRS jest ustawa z 1997r. o KRS (tekst jedn. Dz.U. z 2007r. nr 168, poz. 1186) oraz wydane na jej podstawie rozporządzenia. Zgodnie z art. 2 ustawy rejestr ten prowadzą w systemie informatycznym sądy rejonowe.
Księgi wieczyste- aktualny stan prawny regulujący instytucję ksiąg wieczystych normują następujące akty prawne: ustawa z dnia 6 lipca 1982r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001r. nr 124, poz.1361 ze zm.), ustawa z dnia 17 listopada 1964r. kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 ze zm.), ustawa z dnia 14 lutego 2003r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (Dz.U. nr 42, poz. 363 ze zm.) oraz liczne rozporządzenia wykonawcze do ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Księgi wieczyste prowadzą sądy rejonowe. Mogą być one zakładane i prowadzone także w systemie informatycznym. W wyniku wejścia w życie ustawy migracyjnej powstał przejściowo, do czasu objęcia systemem informatycznym wszystkich ksiąg wieczystych założonych lub urządzonych po dniu 1 stycznia 1947r., dwutorowy system prowadzenia ksiąg wieczystych: dotychczasowy obraz- w wyznaczonych przez Ministra Sprawiedliwości sądach rejonowyc- informatyczny.
Krajowy Rejestr Karny (KRK)- prowadzony jest na podstawie ustawy z dnia 24 maja 2000r. o KRK (tekst jedn. Dz.U. z 2008r. nr 50, poz. 292). Rejstr prowadzi wchodzące w skład Ministerstwa Sprawiedliwości „Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego”
Rejestr Zastawów- RZ –prowadzony jest na podstawie ustawy z dnia 6 grudnia 1996r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. nr 149, poz. 703 ze zm.). Zgodnie z art. 36 ust. 2 ustawy rejestr zastawów prowadzą sądy rejonowe (sądy gospodarcze), które mają siedzibę w miastach będących siedzibą wojewodów i obejmują obszar właściwości w zakresie prowadzenia rejestrów Sądów Rejonowych.