ZESTAW I 1 Odruchy bezwarunkowe Odruchy bezwarunkowe są to odruchy wrodzone. Odruchem nazywamy reakcje efektora na bodziec działający na receptor przy udziale OUN np. produkcja śliny, kaszel, wymioty. 2 Zmysł słuchu. Narządem umożliwiającym słyszenie jest ucho które możemy podzielić na: ucho zew, u. wew., u środk. U zew. to małżowina uszna, przewód słuchowy zew. który kończy się błonę bębenkową. Jego zad jest wychwycenie i ukierunkowanie fal głosowych. U środk. stanowi błonę bębenkowa, trąbka słuchowa i jama sutkowa. Zad bł bęb jest odbieranie fal głosowych pozostałe elem przenoszą falę głosową do u. wew. Dźwięk wychwytywany jest przez małżowinę uszną i biegnie przez przewód słuchowy zew. docierając do bł bębenk i powoduje jej drganie. Drgania bł przenoszone są na kosteczki słuchowe do okienka przedsionka. Drgania te wprawiają w ruch i pobudzenie kom włosowatych w narządzie Cortiego, ulegają one depolaryzacji co powoduje zmianę energii fali dźwiękowej na en. impulsu elektrycznego. Pob przekazywana jest do ślimaka i dalej do mózgu. 3 Mechanizm powstawania bólu. Informacje o bodźcach uszkadzających odbierają nocereceptory czyli receptory bólu. Mechanizm: kom na które działa bodziec uwalniają mediatory chemiczne pobudzając noce receptory. Ból szybko wywołuje odruch cofnięcia a następnie reakcję ukł współczulnego powoduje wzrost ciśnienia, mobilizację zapasów energii itp. Ból powolny związany z przweodz bodźca przez ukł. rdzeniowo- siateczkowo- korowo- wzgórzowy reakcja to spadek ciśnienia, napięcia mięśni, nudności, poty. 4 Budowa węzła przedsionkowo-komorowego. Węzeł przedsionkowo- komorowy jest zlokalizowany przegrodzie międzyprzedsionkowej tuż nad zastawką trójdzielną. W strefie granicznej i w samym węźle zaznacza się największe zwolnienie prędkości przenoszenia się depolaryzacji. 5 Hormony mające wpływ na gruczoł mleczny. Oksytocyna OT wydzielana jest do krwi z części nerwowej przysadki na drodze odruchowej. Podrażnienie receptorów brodawki sutkowej wywołuje wydzielenie OT, która kurczy mięśniówkę przewodów gruczołów mlecznych i wydala mleko nagromadzone w przewodach. Prolaktyna PRL zaczyna się wydzielać z przysadki po porodzie i powoduje wytwarzanie mleka przez kom wydzielnicze gruczołów sutkowych 6 Hormony anaboliczne. Hormony anaboliczne to h stymulujące procesy biosyntezy. Przykład GH bierze udział w: syntezie białek org, przemianie węglowodanów i tłuszczy, przemianie mineralnej. Glikokortykoidy przysp syntezę glikogenu Androgeny przysp syntezę białek i wzrost org 7 Regulacja wydzielania śliny. Ślina wydzielana jst przez ślinianki w ilości ok. 1,5 l n a dobę. Wydzielanie śliny jest zależne od pob ukł współczulnego i przywspółczulnego. Jest ono odruchowe i związ nie tylko z obecnością i żuciem pokarmu ale nawet sama myśl o jedzeniu może pobudzić wydz śliny 8 Aktywny transport w kanaliku nerkowym. kanaliki kręte – kanaliki nerkowe – elementy nefronu. Wyróżnia się kanaliki kręte I rzędu (proksymalne) i kanaliki kręte II rzędu (dystalne). Na terenie kanalików krętych zachodzą procesy resorpcji, czyli zwrotnego wchłaniania z moczu pierwotnego do krwi substancji potrzebnych organizmowi, oraz sekrecji, czyli wydzielania z krwi do światła kanalika proksymalnego substancji przeznaczonych do wydalenia (np. leki, hormony sterydowe). Wyróżnia się resorpcję obowiązkową (np. jony, aminokwasy, glukoza), która zachodzi na terenie k. proksymalnego i resorpcję nadobowiązkową (woda, Na^+) w kanalikach dystalnych. Resorpcja nadobowiązkowa jest regulowana hormonalnie i zależy od aktualnych potrzeb organizmu. Procesy zachodzące na terenie kanalików krętych prowadzą do tworzenia moczu ostatecznego. 9 Funkcje wątroby. Wytwarza żółć, magazynuje tłuszcze, białka, witaminy, węglowodany ( w post glikogenu), bierze udział w tworzeniu i niszczeniu krw czerw, pełni rolę odtruwającą, wytwarza czynniki krzepnięcia krwi (fibrynogen,	protrombinę), uczestniczy w degeneracji hemoglobiny do barwników żółciowych. 10 Ból i jego receptory. Ból można podz na szybki wywołujący odruch cofnięcia a nast. Reakcję ukł współczulnego i ból wolny zw z prowadzeniem podźca przez ukł rdzeniowo- siteczkowo- korowo- wzgórny . mu reakcja org zw ze spadkiem ciśnienia, napięcia mięśni, nudnościami, potem. Receptory bólu to noce receptory, inform one o bodźcach uszkadzających umożliwiają ochronę org przed uszkodzeniem. 11 Ośrodki korowe. Ośr ruchowe znajdują się w korze rozdysponowanej, mają one połączenie z różnymi grupami mięśni i umożliwiają pracę tych mięśni. Największe obszary pola ruchowego zajmują kom ręki i twarzy. Duże mięśnie grzbietu nie wykonujące ruchów precyzyjnych mają niewielkie pole projekcyjne. Komórki piramidowe budujące pole projekcyjno ruchowe dają początek tzw. drodze piramidowej… prowadzi ona włókna nerwowe do jąder podkorowych, międzymózgowia, mostu, rdzenia przedłużonego. Drogi piramidowe krzyżują się na granicy rdzenia przedłużonego i kręgowego 12 Glukagon – wydzielanie i funkcje. Glukagon wydzielany jest przez komórki α wysp Langerhansa. Podwyższa zawartość glukozy we krwi aktywując fosforylazę w kom wątrobowych i przyspiesza glikogenolizę. Wpływa na aktywny transport przez bonę i syntezę białek i tłuszczów w kom. 13 Mechanizm wydzielania żółci. Żółć – substancja produkowana przez komórki wątroby (hepatocyty), umożliwia trawienie tłuszczów. Żółć jest produktem wątroby magazynowanym w pęcherzyku żółciowym. Na początku trawienia w jelicie cienkim do dwunastnicy wpływa gęsta i ciemna żółć pęcherzykowa, a gdy jej zaczyna brakować, pojawia się jaśniejsza i mniej gęsta żółć wątrobowa. Zawiera ona gr. sole kwasów żółciowych, które zmniejszają napięcie powierzchniowe i emulgują tłuszcze, przez co ułatwiają dostęp lipazom do cząstek tłuszczu. Ponadto: aktywują lipazę, ułatwiają wchłanianie tłuszczów wraz z witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach, zwiększają ruchy jelit. 14 Charakterystyka krążenia wieńcowego. Krew tętnicza dopływa do serca przez 2 tętnice wieńcowe pr i lewa. W warunkach fizjologicznych między nimi nie ma połączeń za pośrednictwem naczyń o większej średnicy. Przepływ krwi przez naczynia wieńcowe a przez lewą tętnicę uzależniony jest ściśle od fazy cyklu pracy serca i od ciśnienia w aorcie. W fazie rozkurczu krew przepływa swobodnie przez 2 tętnice wieńcowe natomiast na początku skurczu komór w miarę wzrastania ciśnienia w komórkach przepływ gwałtownie się zmniejsza. Przez naczynia wieńcowe przepływa ok. 5% krwi stanowiącej pojemność min serca czyli 250 ml. Czynniki zmieniające przepływ wieńcowy: niedotlenienie mięśnia sercowego, wzrost PCO2, wazopresyna, adrenalina i noradrenalina, impulsacje 15 Grupy krwi i zasady przetaczania krwi. Grupy krwi- zestaw antygenów, czyli cząsteczek powodujących gwałtowną odpowiedź układu odpornościowego, które występuje na powierzchni czerwonych krwinek. Wyróżniamy 4 rodzaje grup krwi: A , B, AB, O. Przetaczanie krwi- jest to przetoczenie krwi zgodnie z grupą krwi lub składników krwi od dawcy do biorcy. Przed przetoczeniem krwi wykonuje się próbę krzyżową, która potwierdza bezpieczeństwo transfuzji, gdyż występują różne grupy krwi i żeby nie doszło do aglutynacji, czyli sklejenia krwinek. 16 Skład płynu zewnątrz i wewnątrzkomórkowego. PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY (ECF) – jego skład to osocze krwi i płyn tkankowy. Stałość składu płynu zewnątrzkomórkowego jest zapewniona przez współdziałanie układów krążenia, oddechowego, pokarmowego, wewnątrzwydzielniczego i nerwowego. PŁYN WEWNĄTRZKOMÓRKOWY (ICF) – stałość jego składu jest utrzymywana dzięki błonie komórkowej, przez którą odbywa się wymiana pomiędzy ECF i ICF za pośrednictwem mechanizmów dyfuzji, osmozy, transportu aktywnego i transportu pęcherzykowego.	17 Mechanizm skurczu mięśnia szkieletowego. Skurcz mięśnia szkieletowego 1. Impuls nerwowy z ośrodkowego układu nerwowego dociera za pośrednictwem włókna nerwu (neuronu) ruchowego do jego zakończenia zlokalizowanego w pobliżu błony włókna mięśniowego. W tym miejscu neuron uwalnia chemiczną substancję przekaźnikowa – acetylocholinę. 2. Acetylocholina wywołuje fale aktywności elektrycznej, która rozchodzi się wzdłuż włókna mięśniowego. 3. Zjawisko to powoduje uwolnienie z siateczki śródplazmatycznej (zwanej w mięśniach sarkoplazmatyczną) jonów wapnia, które rozprzestrzeniają się w obrębie miofibryli i zapoczątkowują mechaniczny proces skurczu. 4. Jony wapnia kontaktują się z kurczliwymi białkami włókna mięśniowego, aktyną i miozyną, oraz z dwoma innymi białkami, które wchodzą w skład miofilamentu aktynowego. 5. Główka miozyny „wychwytuje” cząsteczkę ATP i rozkłada ją – powstaje ADP i fosforan nieorganiczny oraz energia, która zostaje zużytkowana na wytworzenie połączenia z aktyną i obrót (skręt) główki miozyny o około 45o. Ten skręt jest właśnie siła napędową, która wciąga cienkie miofilamenty aktyny pomiędzy grube miofilamenty miozyny. 6. Główka miozyny „chwyta” kolejną cząsteczkę ATP i następuje zwolnienie połączenia z aktyną. Zaopatrzona w nową porcję energii główka miozyny odbudowuje mostek poprzeczny i cały proces powtarza się. Dzięki temu jest umożliwione przesunięcie miofilamentu cienkiego względem grubego w skali całego sarkometru. Prowadzi to do skrócenia sarkometru. 18 Odporność nieswoista. Jest nazywana „pierwszą linią obrony organizmu” Istnieje od urodzenia. Pierwszą zaporę stanowi skóra wraz z wydzielinami – szczelność naskórka jest barierą mechaniczną, a pot zawiera kwas mlekowy i dużo soli, co niszczy większość bakterii oraz grzybów. W łoju znajdują się lotne kw tł, działające bakteriobójczo. Ślina, łzy, śluz dróg oddechowych i pokarmowych zawierają z kolei lizozym- białko enzymatyczne rozkładające ściany komórkowe wielu bakterii. Liczne krążące we krwi i limfie leukocyty mają naturalną zdolność rozpoznawania, wchłaniania i trawienia ciał obcych. 19 Czynniki pobudzające i osłabiające pobudliwość mięśnia sercowego. Na pracę serca ma wpływ pobudzenie receptorów. Wyróżnia się cztery rodzaje działania receptorów na komórki mięśnia sercowego: -efekt inotropowy >dodatni(+) zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego >ujemny (-) zmiejszenie siły skurczu mięśnia sercowego -efekt chronotropowy >(+) zwiększenie częstości skurczów mięśnia sercowego >(-) zmiejsznie częstości skurczów mięśnia sercowego -efekt batmotropowy >(+) obniżenie progu pobudliwości komórek mięśnia sercowego >(-) podwyższenie progu pobudliwości komórek mięśnia sercowego -efekt dromotropowy >(+) zwiększenie szybkości przewodzenia w mięśniu sercowym >(-) zmniejszenie szybkości przewodzenia w mięśniu sercowym serce ma swój automatyzm, lecz pozostaje pod kontrolą układu nerwowego (autonomicznego) i hormonalnego, stale dostosowując swoją pracę do potrzeb organizmu. Regulacja czynności serca - na drodze nerwowej – przez układ autonomiczny, który reguluje częstość uderzeń serca poprzez: >ośrodek zwalniający akcję serca w rdzeniu przedłużonym, >ośrodek przyspieszający akcję serca w rdzeniu kręgowym w części piersiowej kręgosłupa; - przez niektóre hormony i jony: >przyspieszają pracę serca: adrenalina, glukagon, tyroksyna oraz jony Ca^2+; >zwalniają pracę serca: insulina i jony K^+. 20 Pojemność płuc. Pojemność płuc czyli objętość powietrza zawartego w płucach. Objętość całych płuc mierzy się za pomocą aparatu zwanego spirometrem. Przeciętna pojemność życiowa płuc u dorosłego mężczyzny wynosi około 4500 ml, a u dorosłej kobiety 3200 ml.