Politechnika Rzeszowska
Katedra Inżynierii
Chemicznej i Procesowej
PROJEKT ZBIORNIKA CIŚNIENIOWEGO
Nr projektu: 44
Natalia Pasierb
Patryk Stasiak
Klaudia Strzępek
Angelika Szewczyk
Rzeszów, 20.05.2013 r.
Treść zadania projektowego:
Oblicz wymiary elementów składowych pionowego zbiornika ciśnieniowego przeznaczonego do magazynowania substancji ciekłej (medium) o masie ms, pod ciśnieniem pr i w temperaturze tr. Obliczenia należy przeprowadzić przyjmując następujące założenia:
Stosunek długości całkowitej aparatu do jego średnicy zewnętrznej powinien mieścić się w granicach od 0 do 7.
Czas eksploatacji zbiornika wynosi co najmniej 10 lat.
Maksymalny poziom górny cieczy nie może przekraczać miejsca łączenia powłoki walcowej z górnym dnem.
Dno górne jest zaopatrzone w króciec spustowy, umożliwiający napełnienie i opróżnienie zbiornika w najkrótszym możliwym czasie, bez możliwości wzmacniania otworów.
Dno górne jest połączone powłoką walcową poprze kołnierz kryzowy.
Lp. | SUBSTANCJA | MASA [kg] |
CIŚNIENIE [bar] |
TEMPERATURA [°C] |
---|---|---|---|---|
44 | Kwas fosforowy 20% | 1050 | 6 | 35 |
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
ms = 1050 kg ρs = 1108,45 $\frac{\text{kg}}{m^{3}}$ wg [1] Vs = 0,947 m3 tr = 35 °C PS = 6 • 105 Pa Vzb = 0,96 m3 s1 = 2 s2 = 6 D1 = 0,849 m D2 = 0,588 m |
I. Obliczenie przybliżonej objętości zbiornika. Obliczam objętość magazynowanej substancji: Vs = $\frac{m_{s}}{\rho_{s}}$ =$\frac{1050\ kg}{1108,45\ \frac{\text{kg}}{m^{3}}}\ $= 0,947 m3 Przyjmuję przybliżoną objętość zbiornika: Vzb = 0,96 m3 II. Ustalenie temperatury obliczeniowej: Wg warunków WUDT [2] przyjmuję: to= 35 °C III. Ustalenie ciśnienia obliczeniowego: Przyjmuję ciśnienie podczas próby ciśnieniowej PT wg [2]: PT = 1,43PS = 1,43 • 6 • 105 Pa ≅ 9 • 105 Pa Wyznaczam ciśnienie hydrostatyczne cieczy. W tym celu obliczam przybliżoną średnicę aparatu: D1 = $\sqrt[3]{\frac{4V_{\text{zb}}}{\pi s_{1}}}$ = $\sqrt[3]{\frac{4 \times 0,96m^{3}}{\pi \times 2}}$ = 0,849 m D2 = $\sqrt[3]{\frac{4V_{\text{zb}}}{\pi s_{2}}}$ = $\sqrt[3]{\frac{4 \times 0,96m^{3}}{\pi \times 6}}$ = 0,588 m W oparciu o normę PN-75/M-35412 [3] dobieram średnicę nominalną aparatu w przedziale (D1, D2): Dw= 700 mm= 0,7 m oraz pozostałe wymiary dna: hw = 175 mm = 0,175 m gnD= 4 mm = 0,004 m hc = 40 mm =0,04 m |
Vs = 0,947 m3 Vzb = 0,96 m3 to= 35 °C PT= 9 • 105 Pa D1 = 0,849 m D2 = 0,588 m Dw= 700 mm |
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
Dw = 0,7 m hc = 0,04 m Vs = 0,947 m3 VD = 0, 06 m3 Dw= 0, 7 m hw = 0,175 m hc = 0,04 m Hc = 2, 52 m ρs = 1108,45 $\frac{\text{kg}}{m^{3}}$ $g = 9,81\frac{m}{s^{2}}$ ph= 2,7• 104 Pa PS = 6 • 105 Pa PT= 9 • 105 Pa Rp0.2 = 210 MPa x = 1,65 wg[2] |
Obliczam objętość dna aparatu: VD = VDE + VDW VDE = $\frac{\pi}{24}{(D_{w})}^{3}$ , VDW = $\frac{\pi}{4}{{(D}_{w})}^{2}h_{c}$ VD = $\frac{\pi}{24}{(0,7)}^{3} + \ \frac{\pi}{4}{(0,7)}^{2} \bullet 0,04 = 0,06\ m^{3}$ Obliczam maksymalną wysokość słupa cieczy w zbiorniku: Hc = $\frac{4(V_{s} - V_{D})}{\pi{{(D}_{w})}^{2}} + \ h_{c} + \ h_{w}$ Hc = $\frac{4(0,947 - 0,06)}{\pi{(0,7)}^{2}} + 0,04\ + \ 0,175 = 2,52\ m$ Obliczam ciśnienie hydrostatyczne cieczy: ph = Hc ρs g = 2,52•1108,45•9,81 = 2,7• 104 Pa Sprawdzam udział ciśnienia hydrostatycznego w ciśnieniu roboczym:
Nie uwzględniam ciśnienia hydrostatycznego w ustalaniu wartości ciśnienia obliczeniowego: po = PT = 9 •105 = 0, 9 MPa IV. Obliczenie grubości nominalnej ścianki powłoki walcowej W oparciu o tablice korozyjne [4] dobieram materiał konstrukcyjny na powłokę walcową - stal stopową austenityczną 1.4301 (X5CrNi18-10) należącą do grupy stali 18-10, dla której umowna granica plastyczności wg oraz normy PN-EN 10028-7 [5] w temp. 35 °C wynosi Rp0.2 = 210 MPa Obliczam naprężenie dopuszczalne w ściankach powłoki walcowej: $k = \frac{R_{p0.2}}{x}$ = $\frac{210\ MPa}{1,65} = 127,3\ MPa$ |
VD = 0, 06 m3 Hc = 2, 52 m ph= 2,7• 104 Pa po =0, 9 MPa Rp0.2 = 210 MPa
|
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
po = 0,9 MPa TS = 35 °C po = 0,9 MPa Dw= 700 mm
z = 0,85
wg [4]
|
Zakładam wartość współczynnika β ≤ 1, 4 stad
Zgodnie z warunkami WUDT [2] przyjmuję wartość współczynnika wytrzymałościowego z = zb Wartość współczynnika zb przyjmuję w oparciu o warunki WUDT [2] dla ciśnienia obliczeniowego po i temperatury dopuszczalnej TS: po=0,9 MPa, TS = 35 °C z = zb = 0,85 Obliczam grubość obliczeniową ścianki powłoki walcowej wg [2]:
g0= 2,54 mm Obliczam naddatki grubości ścianki: Eksploatacyjny naddatek grubości ścianki obliczam uwzględniając szybkość korozji materiału konstrukcyjnego:
Przyjmuję wartość naddatku ze względu na obecność dodatkowych naprężeń:
|
z = 0,85 g0 = 2,54 mm
|
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
g0 = 2,54 mm
Dw = 700 mm
|
Obliczam najmniejszą wymaganą grubość ścianki powłoki walcowej wg [2]:
Dobieramy arkusz blachy wg katalogu Quarto Plate Europe firmy Outokumpu na powłokę walcową zbiornika, ze stali 1.4301 o wymiarach: 4x2200x2300 mm. Grubość nominalna blachy:
W oparciu o normę PN-EN 10029 [7] ustalam wartość technologicznego naddatku grubości ścianki c1 równego:
Sprawdzam warunek prawidłowego doboru grubości nominalnej
Grubość nominalna została dobrana prawidłowo. Obliczam grubość rzeczywistą ścianki powłoki walcowej:
Obliczam średnicę zewnętrzną aparatu:
|
Dz = 708 mm |
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
Dw = 700 mm Dz = 708 mm
xD = 1, 4 wg [2]
c1 = 0,4 mm |
Sprawdzam założoną wartość współczynnika β :
V. Obliczenie grubości nominalnej ścianki den elipsoidalnych. W oparciu o tablice korozyjne [4] oraz normę PN-EN 10028-7 [5] dobieram stal stopową austenityczną 1.4301 (X5CrNi18-10) należącą do grupy stali 18-10, dla której umowna granica plastyczności w temp. 35 °C wynosi
Wstępnie dobieram dno elipsoidalne stalowe wg PN 75/M-35412 [3] o następujących wymiarach:
Obliczam naprężenie dopuszczalne w ściankach dna elipsoidalnego:
Obliczam średnicę zewnętrzną dna elipsoidalnego:
W oparciu o normę PN-EN 10029 [7] ustalam wartość technologicznego naddatku grubości ścianki c1: c1 = 0,4 mm Obliczam grubość rzeczywistą ścianki dna elipsoidalnego:
|
c1 = 0,4 mm grzD= 3, 6 mm |
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
po =0, 9 MPa
grzD= 3, 6 mm c2 = 1 mm
grzD= 3, 6 mm
gnD= 4 mm |
Obliczam średnicę otworu nie wymagającego wzmocnienia:
Średnica otworu bez wzmocnienia nie może przekraczać najmniejszej z obliczonych wartości, czyli d1 = 65, 8 mm Dobieram średnicę zewnętrzną króćca wg PN ISO 1127 [9]:
Przyjmuję średnicę otworu pod krócieć z 2mm luzem:
Obliczam wartość współczynnika ω:
Obliczam wartość stosunku $\frac{H_{z}^{D}}{D_{z}^{\text{D\ }}}$:
|
d2 = 247, 8 mm
|
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
po =0, 9 MPa
c2 = 1mm c3 = 0 mm
c1 = 0,4 mm |
Obliczam wartość współczynnika konstrukcyjnego dna yw w oparciu o WUDT [2] stosując podwójną interpolację dla uzyskanych wartości współczynnika ω i stosunku $\frac{H_{z}^{D}}{D_{z}^{D}}$:
Obliczam grubość obliczeniową ścianki dna elipsoidalnego:
Obliczam najmniejszą wymaganą grubość ścianki dna elipsoidalnego:
Sprawdzam warunek prawidłowego doboru grubości nominalnej dna elipsoidalnego:
Grubość nominalna dna została dobrana prawidłowo. |
|
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
xk = 1,65 wg [2] po =0, 9 MPa
|
V. Obliczenie rozmiarów króćców – wlotowego i wylotowego. W oparciu o tablice korozyjne [4] oraz normę PN-EN 10216-5 [8] dobieram stal stopową 1.4301 (X5CrNi18-10 dla której umowna granica plastyczności wynosi Rp0.2k = 195 MPa Obliczam naprężenie dopuszczalne w ściankach króćców:
Zakładam wartość współczynnika β ≤ 1, 4 , stąd α = 1 Zgodnie z warunkami UDT [2] przyjmuję wartość współczynnika wytrzymałościowego zk = 1 Obliczam grubość obliczeniową ścianki króćca górnego wg [2]:
Naddatki grubości ścianki przyjmuję jak dla powłoki walcowej i dna.
Obliczam najmniejszą wymaganą grubość ścianki króćców:
W oparciu o normę PN ISO 1127 [9] dobieram grubość nominalną ścianki króćców:
|
|
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
|
W oparciu o normę PN ISO 1127 [9] ustalam wartość technologicznego naddatku grubości ścianki c1k równego:
Sprawdzam warunek prawidłowego doboru grubości nominalnej:
Grubość nominalna została dobrana prawidłowo. Obliczam średnicę wewnętrzną króćców:
Sprawdzam założoną wartość współczynnika β :
Przyjmuję długość króćców:
Obliczam czas napełniania zbiornika z założoną prędkością w = 1 m/s:
VI. Ustalanie rozmiarów kołnierzy do łączenia powłoki walcowej z górnym dnem oraz kołnierzy króćców. Dobieram materiał na kołnierze: stal 1.4301 Dobieram kołnierz do połączenia powłoki walcowej z górnym dnem: kołnierz płaski do przyspawania typ 01 dla PN 10 według PN EN 1092-1 [10] o rozmiarach: |
|
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
ρst = 7900 $\frac{\text{kg}}{m^{3}}$ |
Średnica zewnętrzna: Dp = 895mm Średnica podziałowa otworów na śruby: Kp = 840mm Średnica otworów na śruby: Lp = 30mm Liczba śrub: np = 24 Rozmiar śrub: M27 Średnica otworu w kołnierzu: B1p = 712mm Grubość kołnierza: C1p = 50mm Dobieram kołnierz króćców: kołnierz płaski do przyspawania typ 01 dla PN 10 według PN EN 1092-1 [10] o rozmiarach: Średnica zewnętrzna: D k = 165mm Średnica podziałowa otworów na śruby: Kk = 125mm Średnica otworów na śruby: Lk = 18mm Liczba śrub: nk = 4 Rozmiar śrub: M16 Średnica otworu w kołnierzu: B1k = 61, 5mm Grubość kołnierza: C1k = 20mm VII. Obliczenie masy i ciężaru aparatu. Obliczam długość części walcowej zbiornika:
Obliczam masę części walcowej zbiornika:
|
|
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
ρst = 7900 $\frac{\text{kg}}{m^{3}}$
ρst = 7900 $\frac{\text{kg}}{m^{3}}$
C1p = 50mm ρst = 7900$\frac{\text{kg}}{m^{3}}$
|
Obliczam masę dna elipsoidalnego:
$m_{D} = \frac{\pi}{24} \bullet (({0,708m)}^{3} - \left( 0,7m \right)^{3}) \bullet 7900\frac{\text{kg}}{m^{3}} + \frac{\pi}{4} \bullet (\left( 0,708m \right)^{2} - \left( 0,7m \right)^{2}) \bullet 0,04m \bullet 7900\frac{\text{kg}}{m^{3}}$ = 15,1kg Przyjmuję długość króćca:
Obliczam masę króćca:
$m_{k} = \frac{\pi}{4} \bullet (\left( 0,057m \right)^{2} - ({0,053m)}^{2}) \bullet 0,114m \bullet 7900\frac{\text{kg}}{m^{3}}$= 0,31kg Obliczam masę kołnierza do połączenia powłoki walcowej z dnem:
Obliczam masę kołnierzy króćców:
|
mp= 84, 53kg
|
Dane | Obliczenia | Wyniki |
---|---|---|
mp= 84, 53kg
|
Obliczam masę pustego zbiornika:
Obliczam masę całkowitą zbiornika:
Obliczam ciężar zbiornika:
Obliczam rzeczywistą objętość zbiornika:
Obliczam długość całkowitą zbiornika:
|
|
Zestawienie najważniejszych wyników:
Jednostka | Wartość | |
---|---|---|
Objętość całkowita aparatu | m3 | 0,96 |
Ciśnienie obliczeniowe | MPa | 0,9 |
Temperatura obliczeniowa | °C | 35 |
Materiał konstrukcyjny powłoki walcowej | - | Stal 1.4301 |
Materiał konstrukcyjny dna elipsoidalnego | - | Stal 1.4301 |
Materiał konstrukcyjny króćców | - | Stal 1.4301 |
Materiał konstrukcyjny kołnierzy | - | Stal 1.4301 |
Naprężenie dopuszczalne w ściance powłoki walcowej | MPa | 127 |
Naprężenie dopuszczalne w ściance dna elipsoidalnego | MPa | 150 |
Naprężenie dopuszczalne w ściance króćców | MPa | 118 |
Średnica zewnętrzna powłoki walcowej | mm | 708 |
Grubość nominalna ścianki powłoki walcowej | mm | 4 |
Średnica zewnętrzna dna elipsoidalnego | mm | 708 |
Grubość nominalna ścianki dna elipsoidalnego | mm | 4 |
Średnica otworu w dnie elipsoidalnym | mm | 59 |
Grubość nominalna ścianki króćców | mm | 2 |
Średnica zewnętrzna króćców | mm | 57 |
Grubość nominalna ścianki króćców | mm | 2 |
Długość całkowita aparatu | m | 2,738 |
Masa pustego aparatu | kg | 366,12 |
Masa całkowita aparatu | kg | 1416, 12 |
Literatura:
[1] Praca zbiorowa pod redakcją dr hab. inż. Jana Bandrowskiego – Materiały pomocnicze do ćwiczeń i projektów z inżynierii chemicznej.
[2] Warunki Urzędu Dozoru Technicznego, 2005.
[3] PN-75/M-35412 Dna elipsoidalne stalowe o średnicy wewnętrznej od 600 do 4000 mm.
[4 ] Outokumpu Stainless Corrosion Handbook, 2009.
[5] PN-EN 10028-7 Wyroby płaskie ze stali na urządzenia ciśnieniowe. Część 7: Stale
odporne na korozję.
[6] Katalog blach walcowanych na gorąco Quarto Plate Europe firmy Outokumpu
[7] PN-EN 10029 Blachy stalowe walcowane na gorąco grubości 3mm i większej. Tolerancje wymiarów i kształtu.
[8] PN-EN 10216-5 Rury stalowe bez szwu do zastosowań ciśnieniowych. Warunki
techniczne dostawy. Rury ze stali odpornych na korozję.
[9] PN ISO 1127 Rury ze stali nierdzewnych.
[10] PN-EN 1092-1 Kołnierze i ich połączenia. Kołnierze okrągłe do rur, armatury, kształtek, łączników i osprzętu z oznaczeniem PN. Część 1: Kołnierze stalowe.